Chúng tôi xin giới thiệu phương trình 2CH≡CH → CH≡C-CH=CH2 gồm điều kiện phản ứng, cách thực hiện, hiện tượng phản ứng và một số bài tập liên quan giúp các em củng cố toàn bộ kiến thức và rèn luyện kĩ năng làm bài tập về phương trình phản ứng hóa học. Mời các bạn đón xem:
Phương trình 2CH≡CH → CH≡C-CH=CH2
1. Phản ứng hóa học:
2CH≡CH 
CH≡C-CH=CH2 (vinyl axetilen)
2. Điều kiện phản ứng
- Nhiệt độ
- Xúc tác: NH4Cl, CuCl2
3. Cách thực hiện phản ứng
- Đime hóa axetilen ở nhiệt độ và xúc tác thích hợp thu được vinyl axetilen.
4. Hiện tượng nhận biết phản ứng
- Không có
5. Tính chất hóa học
a. Tác dụng với oxi
Khi đốt trong không khí, axetilen cháy với ngọn lửa sáng, tỏa nhiều nhiệt
2C2H2 + 5O2 4CO2 + 2H2O
Hỗn hợp gồm C2H2và O2 theo tỉ lệ 2 : 5 là hỗn hợp nổ rất mạnh
b. Tác dụng với dung dịch brom
Ở điều kiện thích hợp, axetilen có phản ứng cộng với brom trong dung dịch
HC ≡ CH + Br2 → Br - CH = CH - Br (đibrometilen)
Sản phẩm sinh ra có liên kết đôi trong phân tử nên có thể cộng tiếp với 1 phân tử Br2nữa
HC ≡ CH + Br2 → Br2CH - CHBr2 (tetrabrometan)
Nếu nước brom lấy dư và axetilen phản ứng hết thì viết:
HC ≡ CH + 2Br2 → Br2CH - CHBr2
Trong điều kiện thích hợp, axetilen còn tham gia phản ứng cộng với nhiều chất khác như H2, Cl2...
HC ≡ CH + H2 → CH2= CH2
HC ≡ CH + 2H2 → CH3- CH3
c. Phản ứng đime và trime hóa
Hai phân tử axetilen cộng hợp với nhau tạo thành vinylaxetilen
2CH≡CH CH ≡ C-CH=CH2
Ba phân tử axetilen cộng hợp với nhau tạo thành benzen
CH≡CH C6H6
6. Bạn có biết
- Các phản ứng trên là phản ứng trùng hợp của axetilen.
- Ở những điều kiện khác nhau ta thu được các sản phẩm trùng hợp khác nhau.
- Phản ứng đime hóa.
7. Bài tập liên quan
Ví dụ 1: Điều kiện xúc tác trong phản ứng đime hóa axetilen là?
A. NH4Cl
B. CuCl2
C. C
D. NH4Cl, CuCl2
Hướng dẫn
Điều kiện xúc tác: NH4Cl, CuCl2.
Đáp án: D
Ví dụ 2: Phản ứng nào sau đây thuộc phản ứng đime hóa?
A. CH≡CH + HCl → CH2=CH-Cl
B. CH≡CH + H2O → CH3-CHO
C. 3CH≡CH → C6H6
D. 2CH≡CH → CH≡C-CH=CH2
Hướng dẫn
Phản ứng đime hóa axetilen:
2CH≡CH → CH≡C-CH=CH2
Đáp án: D
Ví dụ 3: Hỗn hợp x gồm axetilen và vinylaxetilen có tỉ khối hơi đối với H2 là 19,5. Thực hiện phản ứng đime hóa hỗn hợp X thu được 9,36g hỗn hợp khí Y( giả sử xảy ra phản ứng đime hóa axetilen). Cho Y tác dụng với một lượng dư dung dịch AgNO3/NH3 thu được 38,25g kết tủa. Hiệu suất của phản ứng đime hóa là:
A. 16,41%
B. 25%
C. 32,81%
D. 50%
Hướng dẫn
Gọi số mol của C2H2 và C4H4 lần lượt là: x, y (mol).
Bảo toàn khối lượng: mX = mY = 9,36 g
Đáp án: D
8. Một số phương trình phản ứng hoá học khác của Ankin và hợp chất:
