Phân tích giá trị nhân văn cao cả trong vở kịch Hồn Trương Ba, Da Hàng Thịt - Bài văn mẫu số 1
Với hàng loạt vở kịch gây chấn động mạnh mẽ trong dư luận như: Lời nói dối cuối cùng, Nàng Xi – ta, Chết cho điều chưa có, Nếu anh không đốt lửa, Lời thề thứ chín, Khoảnh khắc và vô tận, Bệnh sĩ, Tôi và chúng ta… Lưu Quang Vũ không chỉ trở thành một hiện tượng đặc biệt của sân khấu kịch trường những năm 80 của thế kỉ XX mà còn là một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của nền văn học nghệ thuật Việt Nam hiện đại. Hồn Trương Ba, da hàng thịt (viết năm 1981) là một trong những vở kịch đặc sắc nhất của Lưu Quang Vũ, đã công diễn nhiều lần trên sân khấu trong nước và ngoài nước. Từ một cốt truyện dân gian, Lưu Quang Vũ đã xây dựng thành một vở kịch hiện đại, đặt ra nhiều vấn đề mới mẻ, có ý nghĩa tư tưởng triết lí và nhân văn sâu sắc. Kịch của Lưu Quang Vũ nói chung và Hồn Trương Ba, da hàng thịt nói riêng rất giàu giá trị nhân văn. Đoạn trích cảnh VII trong sách giáo khoa thể hiện rõ điều đó.
Giá trị nhân văn là một nội dung lớn, xuyên suốt nền văn học Việt Nam. Chủ nghĩa nhân văn trong văn học rất phong phú, đa dạng biểu hiện ở lòng thương người, lên án, tố cáo những thế lực chà đạp lên con người, khẳng định, đề cao con người về các mặt phẩm chất, tài năng, những khát vọng chân chính như khát vọng về quyền sống, quyền hạnh phúc, quyền tự do, khát vọng về công lí, chính nghĩa, đề cao những quan hệ đạo đức, đạo lí tốt đẹp giữa người và người. Lưu Quang Vũ đã đặt nhân vật của mình vào hoàn cảnh trớ trêu: Hồn Trương Ba phải sống nhờ thân xác anh hàng thịt. Trương Ba giỏi đánh cờ bị Nam Tào bắt chết nhầm. Vì muốn sửa sai, nên Nam Tào và Đế Thích cho hồn Trương Ba sống lại, nhập vào xác anh hàng thịt vừa mới chết. Trú nhờ linh hồn trong thể xác anh hàng thịt, Trương Ba gặp rất nhiều phiền toái. Hết lí trưởng sách nhiễu lại đến chị hàng thịt đòi chồng. Đặc biệt, thân xác hàng thì làm Trương Ba nhiễm một số thói xấu và một số nhu cầu không phải của chính bản thân ông. Trước nguy cơ tha hóa về nhân cách và sự phiền toái do mượn thân xác của kẻ khác, Trương Ba quyết định trả lại xác cho anh hàng thịt và chấp nhận cái chết.
Cảnh VII diễn ra ở nhà Trương Ba. Trưởng Hoạt sang phê phán Trương Ba đã bắt đầu đổi tính: uống rượu, thích ăn ngon nước cờ đi cũng khác. Lí tưởng lại đến gây khó dễ. Anh con trai của Trương Ba hư hỏng, chỉ nghĩ đến tiền và trục lợi “quyết định dứt khoát sẽ bán khu vườn để có tiền mở thêm vốn liếng cửa hàng thịt”. Gia đình Trương Ba cũng cảm thấy xa lạ với ông. Khi phải sống với người chồng mang hình dáng của kẻ khác, vợ Trương Ba buồn khổ định bỏ đi. Cô cháu gái vốn yêu quý ông nội nhưng bây giờ quyết định không nhận ông: “Ông xấu lắm, ác lắm! Cút đi! Lão đồ tể, cút đi”. Con dâu xót xa vì bố chồng không còn như ngày xưa nữa: “Thầy bảo con: Cái bên ngoài là không đáng kể, chỉ có cái bên trong. Nhưng thầy ơi, con sợ lắm, bởi con cảm thấy, đau đớn thấy… mỗi ngày thầy một đỗi khác dần, mất mát dần, tất cả như lệch lạc, nhòa mờ dần đi, đến nỗi có lúc chính con cũng không nhận ra thầy nữa… Con càng thương thầy, nhưng thầy ơi, làm sao, làm sao giữa được thầy ở lại, hiền hậu, vui vẻ, tốt lành như thầy của chúng con xưa kia? Làm thế nào, thầy ơi?”.
Bản thân Trương Ba vừa đau khổ vì phải sống trái tự nhiên, giả tạo vừa thấy bất lực với chính mình. Một cuộc đối thoại với giữa xác hàng thịt diễn ra. Trong đó khẳng định sức mạnh và thế lấn tới đối với hồn Trương Ba. Hồn Trương Ba thắp hương gọi Đế Thích xuống giải thoát cho mình. Cùng lúc, cu Tị, con một người hàng xóm, bạn thân của cháu nội Trương Ba ốm nặng, sắp chết. Đế Thích định cho hồn Trương Ba nhập vào xác cu Tị nhưng Trương Ba kiên quyết từ chối xin cho cu Tị được sống đồng thời trả xác cho anh hàng thịt đồng thời chấp nhận cái chết. Khi không được là mình, hồn Trương Ba ở trong một tâm trạng đau đớn, day dứt. Lời của người dẫn kịch “ngồi ôm đầu một hồi lâu”. Sau sự suy nghĩ căng thẳng đó Trương Ba đi đến quyết định; không thể sống nhờ thân xác của anh hàng thịt được nữa. Trước lí lẽ của xác hàng thịt “nực cười thật ! Khi ông phải tồn tại nhờ tôi, chiểu theo những đòi hỏi của tôi, mà còn nhận là nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn”. Trương Ba không muốn nghe và bịt tai lại.
Cuộc đối thoại với xác anh hàng thịt đã khẳng định sức mạnh và thế lấn tới của hắn đối với hồn Trương Ba. Không thể nào khác Trương Ba gần như “tuyệt vọng”. Sau đó bần thần nhập vào xác anh hàng thịt. Những hành động thể hiện tâm trạng dằn vặt, ngày càng bế tắc. Trương Ba như lâm vào cảnh cùng đường, không lối thoát. Những lời thoại: “Ta,…ta đã bảo là mày im đi”, “trời” và lời thoại độc tâm: “Mày đã thắng thế cái thân xác không phải là của tao ạ…không cần đời sống do mày mang lại” để diễn tả một tâm trạng giằng xé của hồn Trương Ba trong thân xác anh hàng thịt. Hồn Trương Ba muốn giải thoát khỏi lối sống giả, sống vô nghĩa trong thân xác của người khác. Ý nghĩa nhân văn cao cả của vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt là ở chỗ Lưu Quang Vũ đã khẳng định, tôn trọng cái cá thể, khẳng định vị trí, vai trò cá nhân trong xã hội. Qua lời thoại đầy triết lí nhà văn gửi thông điệp kêu gọi con người phải sống như chính mình. “Tôi muốn được là tôi toàn vẹn”, câu nói đơn giản của nhân vật hồn Trương Ba chính là chìa khóa mở ra giá trị nhân văn của tác phẩm.
Tác phẩm cho ta thấy bi kịch của con người khi bị đặt vào nghịch cảnh phải sống nhờ, sống tại và trái tự nhiên khiến tâm hồn nhân hậu, thanh cao bị nhiễm độc và tha hóa trước sự lấn át của thể xác thô lỗ, phàm tục. Hạnh phúc của con người phải có sự hòa hợp giữa hồn và xác, tâm hồn trong sạch một thân thể khỏe mạnh. Ý nghĩa nhân văn của vở kịch còn là ở chỗ nhà văn đã đấu tranh cho sự hoàn thiện vẻ đẹp nhân cách con người. Để cho nhân vật Trương Ba khước từ cuộc sống vay mượn thân xác người khác, Lưu Quang Vũ đã mở hướng để nhân vật vươn tới một lễ sống đích thực, dẫu thân xác có trở về hư vô. Thể xác và linh hồn là hai phần gắn bó hữu cơ làm nên một con người. Thể xác là nơi trụ ngụ của linh hồn, linh hồn tạo nên sự sống, sự hoạt động của thể xác và điều khiển thể xác. Tuy nhiên, thể xác cũng có tính độc lập tương đối của nó. Nếu linh hồn không giữ vững ý chí, thì những nhu cầu, những đòi hỏi của thể xác có thể tác động tới linh hồn, làm thay đổi bản chất của linh hồn. Cuộc đấu tranh giữa linh hồn với thể xác là để đạt tới sự hòa hợp, thống nhất, để con người làm chủ bản thân và hoàn thiện nhân cách. Hồn Trương Ba vẫn biết sống là quý thật nhưng sống như thế nào mới là vấn đề đáng suy nghĩ. Trương Ba trân trọng cuộc sống, như “không sống với bất cứ giá nào. Có những giá quá đắt, không thể trả được”. Hiểu được như vậy, hồn Trương Ba tự nguyện rời xa cõi trần, mặc dù Đế Thích định lại sửa sai một lần nữa bằng cho hồn Trương Ba nhập vào xác cu Tị. Trương Ba không muốn vay mượn thân xác người nào để phải làm những việc trái với bản chất con người mình. Ông chọn cái chết thực sự để cho mình được sống mãi trong hoài nhớ của mọi người, để một ông Trương Ba, người làm vườn, người vun trồng sự sống tươi đẹp, vẫn sống trong tâm tưởng của mọi người. Để con người được sống thực là mình, để con người thực sự là con người.
Chỉ có kết cục trong kịch của Lưu Quang Vũ là duy nhất đúng. Trương Ba trả lại xác cho anh hàng thịt, chấp nhận cái chết để linh hồn được trong sạch và hóa thân vào các sự vật thân thương, tồn tại vĩnh viễn bên cạnh những người thân yêu của mình. Cuộc sống lại tuần hoàn theo quy luật của muôn đời. Màn kết với chất thơ sâu lắng đã đem lại âm hưởng thanh thoát cho một bị kịch lạc quan đồng thời truyền đi thông điệp và sự chiến thắng của cái Thiện, cái Đẹp và của sự sống đích thực. Đoạn trích là vẻ đẹp tâm hồn của người lao động trong cuộc đấu tranh chống lại sự giả tạo và dung tục, bảo vệ quyền được sống đích thực và khát vọng hoàn thiện nhân cách. Qua đoạn trích, ta thấy được kịch Lưu Quang Vũ đặc sắc trên phương diện: sự hấp dẫn của kịch bản văn học và nghệ thuật sân khấu, sự kết hợp giữa tính hiện đại với các giá trị truyền thống, sự phê phán mạnh mẽ quyết liệt và chất trữ tình đằm thắm, bay bổng.
Qua đoạn trích vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Lưu Quang Vũ muốn gửi tới người đọc thông điệp: được sống làm người quý giá thật, nhưng được sống đúng là mình, sống trọn vẹn những giá trị mình vốn có và theo đuổi còn quý giá hơn. Sự sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi con người được sống tự nhiên và sự hài hòa giữa thể xác và tâm hồn. Con người phải luôn luôn biết đấu tranh với những nghịch cảnh, với chính bản thân, chống lại sự dung tục, để hoàn thiện nhân cách và vươn tới những giá trị tinh thần cao quý.
Phân tích giá trị nhân văn cao cả trong vở kịch Hồn Trương Ba, Da Hàng Thịt - Bài văn mẫu số 2
Lưu Quang Vũ là một trong số ít nhà văn vừa có tài trong viết truyện vừa có tài trong các môn nghệ thuật khác như hội họa, làm thơ…và đặc biệt nhất đó chính viết kịch. Các tác phẩm kịch của ông luôn ẩn chứa những triết lí sâu sắc cùng ý nghĩa nhân văn cao cả. Nổi bật nhất trong các tác phẩm kịch của ông đó chính là vở “ Hồn Trương Ba, da hàng thịt” . Tác phẩm diễn tả cuộc xung đột nảy lửa giữa hồn và xác và được đẩy lên đỉnh điểm ở cảnh cuối.
Trước tiên, ta hiểu giá trị nhân văn của một tác phẩm đó chính là những nét đẹp trong tính cách của con người được bộc lộ qua các cuộc mâu thuẫn: trong cái sáng có cái tối, trong cái tốt có cái xấu, con người luôn đấu tranh để hướng đến những giá trị tốt đẹp nhất. Nhân vật chính trong vở kịch này cũng vậy, đó chính là Trương Ba. Trương Ba là một người tốt bụng, sống một cuộc sống thanh tao và đặc biệt chơi cờ rất giỏi. Ông thường hay chơi cờ với Đế Thích và hai người trở thành bạn thân với nhau. Sau đó chẳng may Trương Ba mất đi, người vợ có đốt nhầm nén nhang mà trước đó Đế Thích đã cho Trương Ba để mỗi khi muốn chơi cờ hay có việc gì cần giúp thì Trương Ba đốt gọi tiên cờ lên. Vì thương bạn mình và muốn giữ lời hứa nên Đế Thích đã cho Trương Ba sống lại nhưng vì không tìm thấy xác Trương Ba nên đành ở tạm xác của anh hàng thịt mới mất bên hàng xóm. Một cuộc tranh cãi nảy lửa xảy ra giữa một tâm hồn thanh tao với một bộ xác thịt xù xì, kinh khủng.
Hình ảnh hồn Trương Ba ngồi một mình ôm đầu hồi lâu rồi đứng vụt dậy đã cho thấy sự chán nản, tuyệt vọng của linh hồn. Giờ đây Trương Ba như đã đánh mất bản thân mình, không còn đam mê những thú vui tao nhã, trí tuệ nữa mà thay vào đó là làm những việc mà trước kia ông cho là ghê tởm. Ông trở thành một con người thô lỗ, cục cằn và vụng về. Không thể chịu cảnh cứ sống trong cái xác này mãi được nên hồn Trương Ba đã liên tục mắng chửi phần xác, cho rằng chính cái xác đui mù này đã khiến tâm hồn của Trương Ba bị vấy bẩn. Linh hồn ấy phủ nhận tất cả những việc tiêu cực của mình làm, đổ tất cả mọi chuyện lên đầu của xác từ việc làm gãy diều của cu Tý cho đến việc vả con trai mình học máu mồm. Hồn biện minh cho mình rằng dù có sống trong một cái xác u mê, đui mù đi chăng nữa thì mình vẫn có mội đời sống thanh tao, trong sạch.
Hai bên đều đưa ra những lí do, dẫn chứng để tranh cãi quyết liệt, ấy thế nhưng hồn vẫn chẳng thể nào thắng lí được xác. Xác đã đưa ra những lời nói “ti tiện” nhưng rất đúng để phản bác lại hồn, xác cho rằng cả hồn và xác đã hòa vào làm một thì cả hai không thể tách rời trong mọi việc, khi hồn đứng cạnh vợ mình thì hơi thở cũng nóng lên hay Trương Ba đã ăn nhiều món ăn mà trước đó ông cho là tởm để thỏa mãn cái thú ăn uống của xác. Qua đây, ta đã thấy được ý nghĩa nhân văn mà Lưu Quang Vũ muốn mang lại cho người đọc đó chính là phải biết cân bằng giữa linh hồn và thể xác, giữa lí trí và tâm hồn. Cuộc đấu tranh giữa hồn và xác giống như cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, cái khát vọng thanh tao và cái dục vọng tầm thường trong một con người. Mỗi người nên sống với đúng bản thân, tính cách của mình thì cuộc sống đó mới có ý nghĩa, chứ không nên sống dựa hơi, gửi gắm người khác.
Như chẳng thể cãi lại nổi cái xác u mê, đui mù ấy, hồn Trương Ba quay lại với vợ cùng những người thân trong gia đình của mình. Người có lẽ không ưa chuyện hồn Trương Ba ở trong xác hàng thịt nhất sau Trương Ba đó chính là vợ ông ấy. Làm sao có thể chấp nhận được người chồng của mình nhưng mỗi tối lại quay sang ngủ với vợ ông hàng thịt. Người vợ buồn bã nhận ra rằng “ ông đâu còn là ông, đâu còn là Trương Ba làm vườn ngày xưa”, thế rồi bà chán nản, dứt áo đòi ra đi, với bà “ đi đâu cũng được còn hơn là như thế này”. Rồi đến đứa cháu gái cũng một mực không nhận đấy là ông nội mình, đứa cháu ấy khẳng định ông nội mình đã chết, ông nội mình không thể có một “ bàn tay giết lợn”, một “bàn chân to như cái xẻng” làm gãy tiệt cái chồi non, hay làm hỏng cái diều của cu Tý làm cho nó dù đang ốm vẫn khóc lóc đòi bắt đền. Chỉ có người con dâu là người hiểu biết, chín chắn nhất là hiểu được tâm trạng, nỗi khổ của bố chồng mình. Nhưng vậy mà chị vẫn không khỏi hoảng hốt, sợ hãi khi thấy bố chồng mình ngày càng thay đổi, biến chất, chị đã thốt lên rằng: “ …con sợ lắm bởi con cảm thấy đau đớn, thấy mỗi ngày thầy một đổi dần, mất mát dần, tất cả cứ như lệch lạc, nhòa mờ dần đi…”. Tất cả các cuộc hội thoại của Trương ba với các thành viên trong gia đình mình đã khiến ông nhận ra hoàn cảnh trớ trêu của mình đã làm ảnh hưởng đến quá nhiều người khác. Ông tự cảm thấy xấu hổ, dằn vặt với bản thân của mình, muốn dứt hẳn ra khỏi cái xác này.
Nút mở của vở kịch có lẽ chính là đoạn hội thoại giữa hồn Trương Ba với Đế Thích khi ông không thể chịu đựng được nữa phải gọi Đế Thích lên để giải quyết mọi thứ. Hồn Trương Ba nói với Đế Thích rằng :“ Không thể bên trong một đường, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn là tôi trọn vẹn”, “ sống nhờ vào đồ đạc, của cải của người khác đã là chuyện không nên, đằng này đến cái thân tôi cũng phải sống nhờ anh hàng thịt”. Qua đoạn hội thoại giữa Trương Ba và Đế Thích , Lưu Quang Vũ đã bộc lộc giá trị nhân văn sâu sắc. Đó chính là linh hồn và thể xác phải hài hòa, khi làm những việc sai trái, phàm tục thì đừng đổ lỗi là để làm thỏa mãn nhu cầu bản thân mà hãy cho rằng đó là sai từ chính trong sâu thẳm tâm hồn mỗi người. Một cuộc sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi sống đúng với bản thân mình, chứ không phải cứ nhờ gửi hay dựa dẫm người khác. Chính vì lẽ này mà Trương Ba nhất quyết nhờ Đế Thích giúp mình thoát ra khỏi thân xác của anh hàng thịt, cho mình chết hẳn đi, thay vào đó là cho thằng cu Tý sống trở lại. Việc hoàn đổi này phải nhanh chóng diễn ra vì cu Tý mới mất, không thể để lâu. Điều này đã thể hiện sự nhân đạo trong con người của Trương Ba, ông muốn kết thúc hẳn cuộc sống của mình, nhường sự sống cho một người khác.
Kết thúc vở kịch, Trương Ba ra đi, để lại xác anh hàng thịt, đường ai lấy đi. Sự ra đi này thể hiện ước muốn được sống với chính bản thân mình, đồng thời chứa đựng nhiều giá trị nhân văn sâu sắc mà Lưu Quang Vũ muốn gửi gắm.
Phân tích giá trị nhân văn cao cả trong vở kịch Hồn Trương Ba, Da Hàng Thịt - Bài văn mẫu số 3
Lưu Quang Vũ là một tài năng ở nhiều mặt viết truyện ,làm thơ ,vẽ tranh nhưng sáng tác kịch là phần đóng góp nổi bật nhất .Ông được coi là một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của nền văn học nghệ thuật Việt Nam hiện đại.Lưu Quang Vũ đã để lại hơn 50 tác phẩm kịch xuất sắc trong đó có vở kịch Hồn Trương Ba,da hàng thịt.
Kịch Hồn Trương Ba,da hàng thịt sáng tác 1981 nhưng đến 1984 mới ra mắt công chúng và đã được công diễn nhiều lần.Từ cốt truyện dân gian Lưu Quang Vũ đã xây dựng thành một vở kịch nói hiện đại có ý nghĩa tư tưởng và triết lí sâu sắc.Vở kịch gồm bảy cảnh và một đoạn kết.Nội dung kể về Trương Ba là người giỏi đánh cờ và thích làm vườn bị Nam Tào bắt chết nhầm.Vì muốn sửa sai nên Nam Tào và Đế Thích cho hồn Trương Ba nhập vào xác của anh hàng thịt kềnh càng ,thô lỗ vừa mới chết.Tuy được sống nhưng Trương Ba gặp rất nhiều phiền toái và đau khổ.Vợ Trương Ba định bỏ đi ‘cấy thuê làm mướn ở đâu cũng được”,trả Trương Ba lại cho vợ anh hành thịt .Cháu nội Trương Ba thì phản ứng gay gắt nhất quyết không nhận ông nội “Ông xấu lắm ,ác lắm! Cút đi ! Lão đồ tể,cút đi”.Người con dâu hiểu được nghịch cảnh của hồn Trương Ba và thương bố chồng nhiều hơn xưa , nhưng chị ta lại lo lắng vì sự thay đổi của ông mà “nhà ta như sắp tan hoang ra cả rồi” Trước nguy cơ tha hóa về nhân cách và sự xa lánh của người thân,Trương Ba quyết định trả xác lại cho anh hàng thịt và chấp nhận cái chết. Gíá trị nhân văn của của vở kịch chính là những thộng điệp có tính triết lí về nhân sinh mới mẻ,tích cực. được thể hiện tập trung trong cảnh 7 qua màn đối thoại giữa Trương Ba và xác hàng thịt,đối thoại giữa Trương Ba và Đế Thích.
Qua màn đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt tác giả nêu lên quan niệm:con người luôn phải đấu tranh với bản thân để hoàn thiện nhân cách.Màn đối thoại cho thấy con người có hai phần :linh hồn và thể xác ,linh hồn có cơ sở vật chất là thể xác.Trong con người ,biểu hiện của linh hồn là những suy nghĩ ,tư tưởng.Biểu hiện của thể xác là các nhu cầu như ăn ,uống và các hoạt động trong đời sống. Linh hồn và thể xác là một thể thống nhất ,có quan hệ hữu cơ với nhau,trong đó linh hồn giữ vị trí chủ đạo.Vậy nên linh hồn phải chịu trách nhiệm cuối cùng về hành động của thể xác,không thể thỏa mãn mọi nhu cầu ở mọi mức độ ,mọi lúc ,mọi nơi rồi đổ trách nhiệm cho thể xác. Cuộc đấu tranh giữa linh hồn và thể xác thực sự là cuộc đấu tranh trong bản thân con người để làm chủ những nhu cầu, ham muốn,nhất là khi con người bị hoàn cảnh tác động.Đó là cuộc đấu tranh để làm chủ bản thân và hoàn thiện nhân cách của con người.
Trong màn đối thoại giữa hồn Trương Ba với Đế Thích tác giả đã gửi gắm quan niệm có ý nghĩa nhân sinh về hạnh phúc ,về lẽ sống và về cái chết.Không được sống là chính mình ,phải trú nhờ thân xác hàng thịt,Trương Ba ý thức rất rõ về cảnh ngộ trớ trêu của mình và vô cùng đau khổ. Khi gặp Đế Thích,Trương Ba đã khẳng định “Không thể bên trong một đằng,bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn”.Trương Ba kiên quyết trả xác cho anh hàng thịt ,và cũng kiên quyết từ chối không sống trong thân xác cu Tị vì sống như thế “còn khổ hơn là cái chết”.Không những vậy,trước khi trở về với cái chết, Trương Ba còn yêu cầu Đế Thích làm cho anh hàng thịt sống lại vì chị vợ anh ta “thật đáng thương”.Trương Ba cũng yêu cầu Đế Thích “ vì con trẻ”,hãy hiểu nỗi đau khổ của người mẹ mất con mà làm cho cu Tị sống lại .Sự lựa chọn và ý muốn của Trương Ba là rất cao thượng.Qua đó tác giả muốn gửi tới độc giả bức thông điệp :một trong những điều qúy giá nhất của con người là được sống trọn vẹn với những giá trị mình có và theo đuổi. Nếu không được sống là chính mình mà phải sống gửi ,sống nhờ,sống giả tạo thì cuộc sống ấy thật vô nghĩa,đầy tính bi hài.
Đoạn kết của vở kịch là khung cảnh hồn Trương Ba chập chờn trong màu xanh của cây,lá trong vườn,ở trên bậc cửa ,trong ánh lửa ,nơi cầu ao, trong cái cơi đựng trầu ,con dao giẫy cỏ…Cho dù không còn trên cõi đời nhưng Trương Ba vẫn được người thân quý mến như xưa.Trong tâm trí mọi người Trương Ba vẫn bất tử, vẫn là con người “trong sạch thẳng thắn”.Từ đó Lưu Quang Vũ khẳng định :thân xác của từng con người tồn tại hữu hạn ,nhưng sự sống và linh hồn con người là mãi mãi.Tư tưởng và triết lí về con người của Lưu Quang Vũ vừa biện chứng vừa lạc quan và cao thượng.
Vấn đề mối quan hệ giữa linh hồn và thể xác trong vở kịch Hồn Trương Ba,da hàng thịt còn có thể giúp ta liên tưởng đến mối quan hệ giữa nội dung và hình thức trong mỗi sự vật..Khi nội dung và hình thức phù hợp thì sự vật tồn tại và phát triển .Ngược lại khi nội dung và hình thức không phù hợp với nhau thì sự phát triển bị kìm hãm ,sự tồn tại của sự vật có thể bị đe dọa. Đây cũng là một triết lí mang tính nhân văn giúp cuộc sống con người ngày càng hoàn thiện và tốt đẹp hơn.
Qua vở kịch Hồn Trương Ba ,da hàng thịt,nhà viết kịch tài năng Lưu Quang Vũ đã gửi tới nhiều thế hệ khán giả,độc giả những triết lí nhân sinh sâu sắc về hạnh phúc,về sự sống và cái chết ,về mối quan hệ giữa nội dung và hình thức… Lưu Quang Vũ đã về với cõi vĩnh hằng nhưng cùng với những vở kịch bất hủ có giá trị nhân văn sâu sắc, tên tuổi của ông sẽ mãi bất tử.
Phân tích giá trị nhân văn cao cả trong vở kịch Hồn Trương Ba, Da Hàng Thịt - Bài văn mẫu số 4
Lưu Quang Vũ là một trong những nhà soạn kịch hàng đầu của nền sân khấu Việt Nam hiện đại. Các tác phẩm kịch của ông đề cập đến những vấn đề vừa có ý nghĩa thời sự vừa giàu tính triết lý mà còn giàu chất thơ. Đặc biệt trong đoạn trích “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” để lại trong lòng người đọc những ý nghĩa nhân văn cao đẹp.
Trước hết đó là sự cảm thông của nhà văn dành cho bi kịch của con người phải sống “bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo”. Với tấm lòng dành cho con người, với sự trăn trở, suy tư sâu sắc về số phận con người, Lưu Quang Vũ đã không đồng tình với cách kết thúc của truyện cổ tích. Trong truyện cổ, khi mà nhập vào xác anh hàng thịt hồn Trương Ba vẫn sống bình thường, hòa hợp với thể xác. Tuy nhiên, Lưu Quang Vũ nhận thấy rằng tâm hồn cao khiết của Trươg Ba khó mà hài hòa đối với thân xác anh hàng thịt, thân xác to cộng với những dục vọng tầm thường. Vì vậy mà Trương Ba ô cùng đau khổ, dằn vặt, không thể sống yên ổn. Nhà văn đã thấu hiểu và sẻ chia hoàn cảnh éo le của nhân vật.
Lưu Quang Vũ cùng đề cao, trân trọng và ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn của Trương Ba trong cuộc đấu tranh với nghịch cảnh. Ông là người giàu lòng tự trọng, không chấp nhận sự tha há của bản thân khi trú ngụ trong xác của anh hàng thịt, không chấp nhận việc sống nhờ, sống gửi, sống giả tạo. Trương Ba cũng là người giàu lòng nhân ái và đức hi sinh, tinh thần vị tha. Ông chấp nhận chịu thiệt thòi, xin được chết hẳn để cho anh hàng thịt và cu Tị được hồi sinh. Đặc biệt, ông còn thể hiện sự dũng cảm, không sợ hãi trước cái chết. Điều này, bất cứ người bình thường nào cũng lo lắng và sợ trước tuổi già. Lưu Quang Vu đã nâng niu và trân trọng những vẻ đẹp về con người, tinh thần và giá trị tỏa sáng ở con người Trương Ba.
Nhà văn họ Lưu cũng thể hiện sự đồng cảm với khát vọng sống chính đáng của con người. Sống không chỉ là tồn tại, sống là phải sống một cuộc sống được là chính mình, có sự hài hòa giữa thể xác và tâm hồn, giữa cái bên trong và bên ngoài. Sống không được dựa dẫm, không được sống cuộc sống nhờ, sống gửi, sống giả tạo. Tưởng chừng những điều đơn giản hết sức bình dị ấy lại là nõi khát khao của Trương Ba. Nó tuy giản dị nhưng lại lớn lao vô cùng trong hoàn cảnh của Trương Ba nói riêng và của con người từ bao đời nay nói chung. Thực tế mặc dù những điều bình dị ấy có thể dễ dàng làm được nhưng không phải ai cũng may mắn được sống một cuộc sống là chính mình vì những lí do khác nhau. Và Lưu Quang Vũ nhận thấy rằng đấy đều là những bi kịch của con người.
Thêm nữa, trong đoạn trích, Lưu Quang Vũ cũng thể hiện gián tiếp những hi vọng vươn tới sự hoàn thiện của con người. Đó là sống đẹp, sống tốt và sống có ý nghĩa. Và để làm được điều đó, thì con người phải dung hòa được giữa tâm hồn và thể xác, phải luôn luôn gìn giữ được sữ cao khiết của tâm hồn. Và ngược lại cũng không được bỏ bê thể xác. Mở rộng ra đó là giữa tinh thần và vật chất. Cả hai đều không nên xem nhẹ, nếu trọng một trong hai thì con người ấy đều đáng bị phê phán.
Có thể thấy rằng, vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” có được thiện cảm cũng như sức sống lâu bền với thời đại là nhờ những tài năng của Lưu Quang Vũ thể hiện. Đó là nghệ thuật xây dựng nhân vật và tư tưởng nhân văn cao đẹp của tác phẩm. Những tư tưởng mà lưu Quang Vũ trực tiếp hoặc gián tiếp thể hiện gần như đề cập đến hạnh phúc của con người trong đời sống xã hội. Chính vì thế mà vở kịch không chỉ có ý nghĩa ngày nay mà còn gây được dấu ấn cả về sau này.
