Tình yêu có lẽ là điều giản dị nhất nhưng cũng là thứ khó lý giải nhất ở trên đời. Thật vậy tình yêu đem đến cho con người những trạng thái cảm xúc khác nhau, có hạnh phúc, có thấp thỏm lo âu và cũng có cả những đớn đau chẳng biết bao giờ ập đến. Nhưng bất chấp tất cả rủi ro có thể xảy ra thì con người luôn muốn đặt trọn tình cảm của mình vào một ván cược cảm xúc để tìm một nửa khác lấp đầy trái tim mình. Ai cũng có những cái tôi khác biệt, những lối sống hay những cách suy nghĩ khác nhau để làm nên chất riêng của họ. Đối với Xuân Quỳnh thì "Đó là cái tôi giàu khát vọng sống, khát vọng yêu chân thành". Và cái tôi đó được thể hiện rõ nhất qua tác phẩm "Sóng".
"Sóng" là thành quả dào dạt cảm xúc được sáng tác trong chuyến đi thực tế đến vùng biển Diêm Điền. Và hơn hết trong "Sóng" cũng ẩn chứa bao tâm trạng, cảm xúc lẫn trăn trở suy tư của người con gái đã trao trọn trái tim cho tình yêu. Nhắc đến Xuân Quỳnh thì không thể không nhắc đến cái tôi đậm chất trữ tình, cái tôi mang bản sắc riêng của tác giả. Đó là một cái tôi mạnh mẽ, sống hết mình để dâng hiến cho tình yêu, cái tôi sẵn sàng phá tan mọi xiềng xích của xã hội để bộc bạch lòng mình. Ở thời điểm bấy giờ có mấy nhà thơ dám viết nên tâm tư của lòng mình, có mấy ai dám đi ngược lại cả thế giới để yêu thương. Sinh ra là phận nữ nhi thế nhưng chẳng có gì có thể trói buộc được tâm hồn bà, bà mạnh dạn đi tìm mảnh chân ái của cuộc đời mình để rồi lại tìm đến bờ cõi, cội nguồn của tình yêu. Nhưng dù có sáng suốt, tỉnh táo đến đâu con người ấy vẫn không tìm được cội nguồn của tình yêu ấy, vậy là bà lại một lần nữa trôi lạc vào những cảm xúc của một người đang yêu, một người nửa tỉnh nửa mê trong thanh âm của tình yêu và cố dang cánh tay để ôm trọn lấy niềm hạnh phúc của cuộc đời mình.
"Dữ dội và dịu êm
ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể"
Con người với trái tim nhỏ bé nhưng khát vọng thì vô biên. Thật vậy vì khát vọng được sống đúng với cá tính của mình, được thấu hiểu và được yêu thương nên con sóng đã dấn thân vào cuộc hành trình gian nan đi kiếm tìm hạnh phúc. Hình tượng con sóng và nhân vật em song hành cùng nhau, những trạng thái của con sóng cũng là những cảm giác của nhân vật em trong tình yêu. Sóng có lúc dạt dào, sóng dữ dội nhưng cũng có khi trời yên biển lặng. Sóng cũng mang trong mình suy nghĩ, nó cũng biết cảm nhận, biết suy tư như con người. Và cơn sóng mạnh mẽ ấy không thể chịu được sự nhỏ hẹp của sông để rồi vượt trùng khơi tìm đến bên miền biển cả. Tại đây sóng bắt đầu trăn trở về nguồn gốc tình yêu của mình:
"Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
- Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau"
Dường như khao khát ấy chẳng theo một khuôn khổ nào cả, nó chẳng thể định hình hay định nghĩa. Và em lại loay hoay đi tìm nguồn gốc của tình yêu nhưng rồi lại trầm ngâm bất lực bởi tình yêu là một thứ gì đó không có hình thù, không ăn được nếm được mà chỉ có cảm nhận. Nhưng điều đặc biệt hơn cả là chỉ có trái tim em cảm nhận được, cũng là tình yêu nhưng bằng cách nào đó nó lại khiến các giác quan của em run lên vì hạnh phúc. Em cứ sống trong ngày dài thấp thỏm, nguồn cảm xúc của em cứ dâng lên rồi lại hạ xuống không biết bao nhiêu lần. Hình như đôi lúc em lại bị ốm, tim em đập liên hồi, mặt em đỏ bừng lên hay chỉ cần nghe thấy ai nhắc về anh thôi là tim em lại xốn xang. Em chẳng biết bản thân mình bị như thế từ bao giờ nữa, chỉ biết là cảm giác ấy ngày càng mạnh mẽ và đôi lúc em lại không tự chủ được.
"Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức"
Từ khi trót dâng hiến trái tim mình cho anh thì em đã không còn là chính mình. Tình yêu kia dành cho anh lớn đến mức nó khiến em thổn thức trong những cơn mê, em trở thành nô lệ cho chính thứ cảm xúc mà mình tạo ra. Một ngày không gặp anh đã làm em thấy nhớ, bóng hình anh chẳng thể nào thoát ra khỏi tâm trí em, nó như ngự trị ở đó mà chẳng thể nào thoát ra. Nỗi nhớ anh choáng ngợp cả không gian và thời gian, nỗi nhớ trải dài dồn thành từng đợt như sóng vỗ ngoài đại dương, đôi khi lại trỗi lên như những cơn sóng thần hung dữ khiến em mỏi mệt. Em không ngủ được và nếu có vô tình chìm vào giấc ngủ thì cũng nhìn thấy bóng hình anh. Em nhìn thấy anh, em và tương lai không xa đằng đó:
"Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương
ở ngoài kia đại dương
Trăm nghìn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở"
Em bâng khuâng hồi lâu, đôi mắt em chìm sâu trong vô định, đó chính là lúc em nghĩ về tương lai chính mình. Có thể một ngày nào đó định mệnh sẽ chia cắt đôi ta hay cũng có thể vì một cãi nào đó khiến chúng ta hiểu lầm nhau và xa rời, thế nhưng dù anh có ở bất cứ nơi đâu thì trái tim em vẫn sẽ hướng về phía anh. Nếu anh không lại gần em sẽ bước từng bước về phía ấy và không để anh phải đợi lâu, trái tim này đã có chủ và nó sẽ nguyện thủy chung với anh trọn đời.
"Cuộc đời đi dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Ðể ngàn năm còn vỗ."
Em, anh hay bất cứ ai cũng không tránh khỏi quy luật của thời gian vậy nên em cũng sợ. Em sợ thời gian trôi chầm chậm nhưng đến khi kịp nhận ra thì đã bỏ lỡ quá nhiều. Em sợ giữa muôn vạn người trên thế giới nhưng tìm kiếm hoài không thấy anh, em sợ tương lai nào đó sẽ không có chúng ta khiến em chơi vơi và bị vùi lấp trong cát bụi. Vì hiểu được quy luật bất biến của cuộc đời nên em càng muốn sống trọn cuộc đời mình, em muốn hòa mình vào vũ trụ để lan tỏa tình yêu đến muôn nơi, em cũng muốn tình yêu ta trở thành những con sóng để ngàn năm còn vỗ. Sóng sẽ luôn chạm đến bờ mặc cho biển có lớn, bão giông có dữ dội. Và đó chính là khao khát cháy bỏng của cái tôi Xuân Quỳnh, khát khao sống trọn với tình yêu, hiến dâng cho tuổi trẻ.
Tình yêu đôi khi xuất hiện qua những điều to lớn nhưng cũng có thể đến từ những điều nhỏ bé. Chỉ cần hôm nay sống tốt với thực tại, sống hết mình để cho đi và yêu thương, thế là đủ. Khát khao cũng vậy, không cần phải mơ ước quá lớn nhưng hãy sống hết mình vì nó, vì chỉ có như vậy ta mới thật sự có được hạnh phúc.
Qua bài thơ "Sóng" ta đã thấy một Xuân Quỳnh đầy nhiệt huyết và khát khát dành cho tình yêu. Đó là một cái tôi già khát vọng sống, giàu khát vọng yêu chân thành. Dù cuộc đời có nhiều biến chuyển, thời thế có đổi thay nhưng tình yêu muôn thuở thì vẫn cứ là thế, ai khi yêu cũng khao khát được hiến dâng cho tình yêu, ai cũng muốn được trải lòng mình với những xúc cảm. Và khi ấy hãy cứ sống hết mình, hãy đặt mình vào ván cược cảm xúc đầy may rủi để tìm ra một nửa cho cuộc đời mình. Chỉ có thật sự yêu thương nhau thì sau bao bão giông mới có thể trở về bên nhau.
