Ngàysoạn:
Ngày dạy:
TIẾT 104. TÌM HIỂU CHUNG VỀ PHÉP LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1.Kiến thức:
- Nắm được mục đích, tính chất và các yếu tố của phép lập luận giải thích.
2. Kỹ năng:
- Nhận diện và phân tích các đề bài nghị luận giải thích so sánh với các đề nghị luận chứng minh.
3.Thái độ:
- Bồi dưỡng sự yêu thích bộ môn, ý thức ham tìm tòi, học hỏi.
II. CHUẨN BỊ TƯ LIỆU VÀ THIẾT BỊ DẠY HỌC:
1.Chuẩn bị của thầy:
- Soạn bài, chuẩn bị tư liệu về bài học,đọc tài liệu tham khảo,chuẩn kiến thức kĩ năng...
2. Chuẩn bị của trò:
- Chuẩn bị bài,tư liệu liên quan đến bài học,đọc và trả lời câu hỏi SGK.
III. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
1.Ổn định tổ chức
- Kiểm tra sĩ số:
2. Kiểm tra bài cũ:
CH. Thế nào là nghị luận chứng minh?
3.Bài mới:
Ở nhưng tiết học trước các em đã được học về thể văn chứng minh. Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về kiểu bài nghị luận giảỉ thích.
|
HĐ CỦA THẦY VÀ TRÒ |
NỘI DUNG KIẾN THỨC CẦN ĐẠT |
|
HĐ 1. HDHS tìm hiểu mục đích và phương pháp giải thích. - GV cho HS thảo luận nhóm câu hỏi sau: Trong đời sống khi nào người ta cần đến giải thích? ? Hãy nêumột vàiví dụ về nhu cầu giải thích hàng ngày ? Làm thế nào để ta có thể giải thích được các câu hỏi như vậy? (khi trả lời được câu hỏi trênnghĩa là ta đã làm được một côngviệc giải thích) ? Theo emvấn đề giải thích trongvăn nghị luận là gì? ? Mục đích của giải thích là gì? GV cho HS đọc bài văn “lòng khiêm tốn” ? Bài văn giải thích vấn đề gì và giải thích như thế nào? ? Đánh dấu vào các câu giải thích và cho biết chúng có phải là câu định nghĩa không? ? Ngoài những cách giải thíchtrên còn có những cách giải thích nào nữa? ? Em hiểu thế nàolà phép lập luận giải thích? GV gọi 1 HS đọc phần ghi nhớ SGK. GV chốt HĐ 2. HDHS luyện tập - HS đọc bài tập phần luyện tập - HS thảo luận nhóm các câu hỏi trong SGK CH1: Vấn đề được giải thích trong bài văn là gì?Làm thế nào để tìm ra đượcvấn đề cần giải thích? CH: Nêu phương pháp giải thích trong bài? |
I.Mục đích và phương pháp giải thích. 1. Nhu cầu giải thích trong đời sống. - Trong đời sống của con người, nhu cầu giải thích rất to lớn. Gặp 1 hiện tượng mới lạ, con người chưa hiểu thì nhu cầu giải thích nảy sinh. - VD: Vì sao có mưa? Vì sao có nhật thực?(…..) - Muốn trả lời được các câu hỏi trên ta phải có tri thức khoa học, chuẩn xác toàn diện 2. Giải thích trong văn nghị luận Trongvăn nghị luận người ta thường yêucầu giải thích các vấn đềtư tưởng, đạo lí, cácchuẩn mực hànhvi của con người? VD:Thế nào là hạnh phúc? Trung thực là gì? Khiêm tốn là gì? - Mục đích để nhận thức và hiểu rõ sự vật, hiện tượng. 3. Tìm hiểu phép lập luận giải thích * Bài văn : Lòng khiêm tốn - Bài văn giải thích vấn đề : Lòng khiêm tốn - Tác giả giải thích bằng cách: + Nêu định nghĩa. + So sánh đối chiếu với các hiện tượng trong đ/sống hàng ngày. - Các câu dùng để giải thích: 1. Lòng khiêm tốn có thể được coi là... 2. điều quan trọng của lòng khiêm tốn là... 3. Con người khiêm tốn bao giờ cũng là... 4. Khiêm tốn là... 5. Hoài bão lớn nhất của con người là ... 6. Con người có tính khiêm tốn tự cho mình là ... 7. Đó là vì ... 8. Tóm lại, con người khiêm tốn là ... 9. Khiêm tốn là... -> Là các câu định nghĩa, có đặc điểm cấu trúc A là B. - Các cách giải thích khác + Đối lập: Người khiêm tốn – người không khiêm tốn + Liệt kê các biểu hiện của khiêm tốn + Chỉ ra các mặt lợi, nguyên nhân và hậu quả của lòngkhiêm tốn. + Tìm lí do: vì sao con người cần phải khiêm tốn? * Kết luận chung: Ghi nhớ SGK T71. III. Luyện tập Vấn đề được giải thích: Lòng nhân đạo Trả lời câu hỏi: Lòng nhân đạo là gì? - Phương pháp giải thích + Dùng các câu văn để định nghĩa + Phương pháp đối lập, liệt kê các biểu hiện của lòng nhân đạo: Hằng ngày, chúng ta tiếp xúc ... cảnh khổ. + Chỉ ra cội nguồncủa lòng nhân đạo: Những hình ảnh ấy, và ... + Nêu danh ngôn: Thánh Găng-đi có một phương châm... |
4. Củng cố, luyện tập:
- Nêu những yêu cầu mục đích giải thích trong đời sống và trong văn nghị luận?
- Các cách giải thích trong văn nghị luận?
5. Hướng dẫn về nhà:
- Học thuộc ghi nhớ SGK
- Tập viết bài giải thích về các câu tục ngữ đã học.
- Chuẩn bị bài: “Sống chết mặc bay”
