Ngày soạn:
Ngày dạy:
TIẾT 18. PHÒ GIÁ VỀ KINH
(Tụng giá hoàn kinh sư)- Trần Quang Khải
I.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức:
- Cảm nhận được tinh thần độc lập khí phách hào hùng, khát vọng của dân tộc trong bài thơ “Phó giá về kinh”
- Bước đầu hiểu thể thơ Ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật.
2. Kĩ năng:
- Rèn kĩ năng đọc hiểu văn bản thơ trung đại, thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt.
3. Thái độ:
- GD lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc.
II. CHUẨN BỊ TƯ LIỆU VÀ THIẾT BỊ DẠY HỌC:
1.Chuẩn bị của thầy:
- Soạn bài, SGK, SGV,Tài liệu chuẩn kiến thức kĩ năng, các tài liêu: kiến thức cơ bản và bài tập nâng cao.
2.Chuẩn bị của trò:
- Chuẩn bị bài,tư liệu liên quan đến bài học,xem trước bài.
III. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
1.Ổn định tổ chức:
- Kiểm tra sĩ số:
2.Kiểm tra bài cũ:
- Kiểm tra sự chuẩn bài của hs
CH1: Đọc thuộc lòng bài thơ"Sông núi nước Nam", Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ?
CH2: Giải thích vì sao bài thơ này lại được coi như Bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc ta?
3.Bài mới: Chúng ta đã đc cảm nhận tinh thần dân tộc ý thức về độc lập chủ quyền dân tộc trong bài thơ " Nam quốc sơn hà". Bài học này chúng ta cùng tìm hiểu về tinh thần độc lập khí phách hào hùng, khát vọng của dân tộc trong bài thơ “Phó giá về kinh” của Trần Quang Khải.
|
HĐ CỦA THẦY VÀ TRÒ |
NỘI DUNG KIẾN THỨC CẦN ĐẠT |
|
HĐ1. HD đọc và tìm hiểu chú thích: - GV nêu yêu cầu đọc: giọng phấn chấn, hào hùng, chậm chắc, nhịp 2/3 - GV đọc mẫu - HS đọc: GV nhận xét - HS đọc chú thích SGK H:Trình bày những hiểu biết của em về tác giả, tác phẩm ? Tác giả: Học sinh tham khảo lịch sử 7: Bài Cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông thế kỉ XIII H: Dựa vào chú thích hãy trình bày những hiểu biết của em về hai địa danh Chương Dương và Hàm Tử ? H: Bài thơ được làm theo theo thể nào? H:Nhận biết hình thức của thể thơ? Câu chữ, gieo vần? H: Bài thơ nêu chủ đề gì? - Bài thơ thể hiện hào khí chiến thắng và khát vọng hoà bình của dân tộc ta ở thời đại nhà Trần. H: Có thể chia văn bản thành mấy phần, nội dung của từng phần? - HS đọc phần phiên âm chữ Hán, dịch thơ và trả lời câu hỏi sau: H: Hai câu thơ đầu tác giả đã giới thiệu về điều gì? H: Em có nhận xét gì về trật tự các địa danh chiến thắng mà tác giả đã nêu? Qua đó thể hiện rõ tâm trạng gì của nhà thơ ? + Trận Chương Dương ta thu nhiều vũ khí của địch. + Hàm Tử ta bắt được nhiều tù binh. Trong thực tế, trận Hàm Tử xảy ra trước trận ở Chương Dương. H: Các động từ “đoạt ”, “cầm” được đặt trước các địa danh có ý nghĩa gì? H: Em có nhận xét gì về giọng thơ, lời thơ ở hai câu đầu? cảm hứng nào đc thể hiện ở hai câu đầu? - HS đọc 2 câu thơ cuối: Trả lời câu hỏi H: Tác giả muốn gửi gắm ý tưởng gì và suy nghĩ gì qua 2 câu thơ trên? H: Bài thơ"Tụng giá hoàn kinh sư” mang ẩm hưởng và nội dung của “Hào khí Đông A” đời Trần? Em hiểu thêm gì về “Hào khí Đông A”? H: Hào khí Đông A là một trong những đặc điểm tinh thần nổi bật của quân dân, tướng lĩnh đời Trần, thấm nhuần trong hầu hết các sáng tác thơ văn thời kì này? H:Chỉ ra giỏ trị nghệ thuật và nội dung trong bài thơ ? - HS đọc ghi nhớ : SGK |
I. Đọc và tìm hiểu chú thích: 1. Đọc 2. Tìm hiểu chú thích: a. Tác giả, tác phẩm: - TQKhải (1241 - 1294), con trai thứ ba vua Trần Nhân Tông. - Là Thượng tướng, có công rất lớn trong hai cuộc kháng chiến chống xâm lược Mông – Nguyên (lần 2: 1284 – 1285 và lần 3: 1287 -1288). Đặc biệt trong hai trận Hàm Tử và Chương Dương. - Tác phẩm: Bài thơ đc sáng tác năm 1285, lúc ông đi đón Thái thượng hoàngTrần Thánh Tông và vua Trần Nhân Tông về Thăng Long- ngay sau chiến thắng Chương Dương, Hàm Tử vào tháng 6/1258. b. Giải nghĩa từ khó: - Chương Dương - Hàm Tử II. Đọc- hiểu văn bản: 1. Kiểu văn bản: Biểu cảm - Thể loại: Thể thơ: Ngũ ngôn tứ tuyệt 4 câu / 1 bài 5 tiếng / câu - Gieo vần: Chữ cuối câu 1,2,4 (2,4) -> Là một thể thơ cô đúc. 2. Bố cục: 2 phần : - Hai câu đầu: Hào khí chiến thắng - Hai câu cuối: Khát vọng hoà bình cho đất nước. 3. Phân tích: a. Hai câu đầu: - Nhắc lại hai chiến thắng vang dội của quân và dân ta đời Trần 1285: Chiến thắng Chương Dương và Hàm Tử. ® Là 2 chiến thắng góp phần xoay chuyển thế trận, tạo điều kiện cho TQKhải có thể hộ giá đưa lại vua Trần về kinh thành Thăng Long. + Trận Chương Dương (xảy ra sau - hiện tại) được nói trước -> Khẳng định tác giả đang sống trong không khí hân hoan vừa chiến thắng. + Sau đó mới nhớ và sống lại không khí ở trận Hàm Tử. - Cụm động từ: “đoạt sáo”, “cầm hồ” được đặt trước địa danh chiến thắng -> thấy được chiến thắng liên tiếp, dứt khoát của quân và dân ta. => Giọng thơ phấn chấn, dứt khoát, lời thơ ngắn gọn, ý dồn nén, súc tích. Chỉ bằng 2 câu thơ có vẻ giản dị, khô khan nhưng chứa biết bao tâm trạng mừng vui, hân hoan chiến thắng của vị tướng đầy mưu lược, góp công tổ chức, chỉ huy tạo nên những chiến công vang dội. b. Hai câu thơ cuối: - Thái bình nên gắng sức - Non nước ngàn thu + Bày tỏ lời động viên, xây dựng, phát triển đất nước trong hoà bình. + Niềm tin sắt đá và sự bền vững muôn đời của đất nước. + Khẳng định đó cũng là phương châm, chiến lược lâu dài, kế sách giữ nước và dựng nước của cha ông ta. -> ý tưởng trong sáng, giản dị, minh bạch, xuất phát từ đáy lòng, từ trái tim yêu nước và hùng khí của của quân dân nhà Trần. 4. Tổng kết: + Nghệ thuật: Cô đúc, dồn nén cảm xúc, lời văn hào hùng. + Nội dung: Hào khí chiến thắng và khát vọng xây dựng đất nước thái bình, thịnh trị của dân tộc ta ở thời đại nhà Trần. * Ghi nhớ SGK/68 |
4. Củng cố, luyện tập:
- Đọc thêm bài thơ” Tức sự” và tìm hiểu nội dung, ý nghĩa?
- Yêu cầu học sinh khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ?
5. Hướng dẫn về nhà:
- Học sinh thuộc lòng bài thơ cả phần âm và phần dịch thơ
- Nắm được kiến thức bài học. Sưu tầm các bài thơ cùng thời.
- Chuẩn bị bài: Từ Hán Việt
