Ngàysoạn:
Ngày dạy:
TIẾT 45. CẢNH KHUYA
- Hồ Chí Minh -
I.MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1.Kiến thức:
- Cảm nhận được tình yêu thiên nhiên gắn liền với lòng yêu nước của Hồ Chí Minh.
2.Kỹ năng:
-Đọc, hiểu, phân tích thơ Chí Minh.
3.Thái độ:
- Yêu quý kính trọng vị lãnh tụ của dân tộc Hồ Chí Minh.
- Yêu quý và có ý thức bảo vể thiên nhiên tươi đẹp.
II. CHUẨN BỊ TƯ LIỆU VÀ THIẾT BỊ DẠY HỌC:
1.Chuẩn bị của thầy:
- Soạn bài, SGK, SGV,đọc sách tham khảo,tài liệu chuẩn kiến thức kĩ năng,các tài liệu: kiến thức cơ bản và bài tập nâng cao.
2.Chuẩn bị của trò:
- Chuẩn bị bài,tư liệu liên quan đến bài học, đọc trước bài thơ,trả lời các câu hỏi bài tập soạn bài.Chuẩn bị vở ghi, SGK, nháp...
III. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
1.Ổnđịnh tổ chức:
- Kiểm tra sĩ số:
2. Kiểm tra bài cũ:
1. Đọc thuộc lòng bài thơ: “Bài ca nhà trang bị gió thu phá” và nêu vài nét cơ bản về tác giả Đỗ Phủ?
2.Chỉ ra các phương tiện biểu cảm trong bài thơ? Nêu giá trị nội dung và nghệ thuật tiêu biểu của bài thơ?
3. Bài mới:
Chủ tịch Hồ Chí Minh không những là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam mà còn là một danh nhân văn hoá thế giới. Mặc dù không có ý định trở thành nhà thơ, song người lại là một nhà thơ lớn của dân tộc. Qua việc tìm hiểubài thơ : “Cảnh khuya” củaNgười ta sẽ thấy được một phần điều đó.
|
HĐ CỦA THẦY VÀ TRÒ |
NỘI DUNG KIẾN THỨC CẦN ĐẠT |
|
HĐ1. HD đọc và tìm hiểu chú thích: - GV hướng dẫn đọc. - GV đọc mẫu yêu cầu đọc H:Nêu những hiểu biết của em về Chủ tịch Hồ Chí Minh? H: Hoàn cảnh ra đời của bài thơ? HĐ2. HD đọc tìm hiểu văn bản: H: Bài thơ đượcviết theo kiểu văn bản nào?Thể loại nào? ? Có thể triển khai theo bố cục nào? Đọc diễn cảm 2 câu thơ đầu ? Ở đâu câu 1 tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật nào?Tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó? ? Tìm đọc thuộc những câu thơ khác tả tiếng suối và so sánh với câu thơ của Bác? H: Em hãy chỉ ra vẻ đẹp của hình ảnh trong câu thơ thứ 2? (sử dụng điệp từ nào? tác dụng?) ? Qua câu thơ này hãy liên tưởng đến những câu thơ mà em biết bằng cách viết tương tự? “Trăng dài nguyệt, nguyệt in một tấm/ Nguyệt lồng hoa, hoa thắm từng bông/ Nguyệt hoa, hoa nguyệt trùng trùng/ Trước hoa dưới nguyệt trong lòng xiết đau” (Đ.T Điểm: Chinh p.n.khúc) ? Em có nhận xét gì về bức tranh thiên nhiên cảnh rừng VB? - HS đọc câu thơ cuối H: câu thơ thứ 3 có vai trò gì? H:Tác giả sử dụng điệp ngữ nào ở 2 câu này? Tác dụng của việc sử dụng điệp ngữ đó? ? Theo em vì sao Bác chưa ngủ? - Đọc những câu thơ của Bác về những đêm không ngủ? " Đêm nay... HCM( Minh Huệ) ? Qua đó em hiểu gì về Bác? Gv: Chất thép - chất tình, nghệ sĩ - chiến sĩ: + Yêu thiên nhiên, yêu trăng. + Luôn yêu nước, lo cho sự nghiệp CM. - Chất cổ điển: +Thể thơ tứ tuyệt. + H/a: Trăng. - Chất hiện đại: + Tinh thần yêu nước, ý chí CM, niềm lạc quan CM. + Ngôn ngữ giản dị, gợi cảm. H: Em có nhận xét gì về con người HCM và phong cách thơ của Người thông qua 2 câu thơ cuối? H:Nêu những nét đặc sắc về nội dung nghệ thuật của bài thơ? |
I. Đọc và tìm hiểu chú thích: 1. Đọc: -Ngắt nhịp: C1: 3/4, C2,3 4/3, C4: 2/5 -> Giọng đọcchậm rãi, thanh thản. 2. Chú thích: a. Tác giả: - HCM (1890- 1969) là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc VN, mộtdanh nhân văn hoá thế giới, mộtnhà thơ lớn của dân tộc. b.Tác phẩm: - Bài thơ được Bác Hồ Viết ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1946- 1954) b. Từ khó: SGK II. Tìm hiểuvăn bản. 1.Kiểu văn bản: Biểu cảm( thơ trữ tình hiện đại) - Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt 2. Bố cục: - 2 câu đầu: Vẻ đẹp của cảnh rừng trong đêm trăng. - 2 câu cuối: Tình yêu thiên nhiên, yêu nước. 3. Phân tích: a) Hai câu thơ đầu:Vẻ đẹp của cảnh rừng trong đêm trăng. "Tiếng suối trong nhưtiếng hát xa Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa" Câu 1: - Nghệ thuật: + So sánh:Tiếng suối trong như tiếng hát xa của con người. -> Tác dụng: Tiếng suối (thiên nhiên) trở nên gần gũi, thân mật như con người, giống như con người trẻ trung, trong trẻo đầy sức sống + Lấy động để tả tĩnh: Tiếng suối xadiễn tả cảnh đêmkhuya tĩnh lặng, thanh bình. Câu 2: - Điệp từ "lồng"-> bức tranh rừng vừa có vẻ đẹp nhiều tầng lớp: cao – thấp - sáng – tối hoà hợp quấn quýt; đường nét hình khối đa dạng vừa tạo nên vẻ đẹp lung linh, huyền ảo chỗ đậm , chỗ nhạt: -> Bóng cây cổ thụ vươn cao, toả rộng lấp loáng ánh trăng. -> Bóng lá, bóng cây, bóng trăng invào khóm hoa, in lên mặt đất thành những hình bông hoa trăng dệt thêu như gấm. -> Câu thơ thể hiện vẻ đẹp hình ảnh -> trong thơ có hoạ. => Cảnh núi rừng VB trong đêm trăng thật đẹp và thơ mộng. b. Hai câu thơ cuối: "Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà" + Câu 3: Vai trò chuyển ý: + Nửa trước khép lại ý củahai câu đầu + Nửa sau mở ra ý của câu cuối - Điệp ngữ : “chưa ngủ”, ( điệp bắc cầu) - T/d: + Thể hiện chất nghệ sĩ trong tâm hồn HCM. (chưa ngủ vì say mê cảnh đẹp) + Làm nổi bật nỗi niềm trằn trọc của Người Þ Hai câu thơ cuối bộc lộ vẻ đẹp về chiều sâu tâm trạng của tác giả: đó là niềm say mê cảnh thiên nhiên và nỗi lo việc nước. Hai nét tâm trạng này là sự thống nhất giữa nhà thơ và người chiến sĩ trong con người lãnh tụ HCM. - Đồng thời bộc lộ rõ sự hài hoà giữa yếu tố cổ điển và hiện đại trong thơ HCM. 4.Tổng kết: a. Nội dung: - Tình yêu thiên nhiên. - Lòng yêu nước, niềm lạc quan cách mạng. - Chất thi sĩ - chiến sĩ, chất thép - chất tình hoà hợp trong con người HCM. b. Nghệ thuật: - Chất cổ điển và hiện đại. + Cổ điển:+ Thể thơ + Hình ảnh Trăng + Hiện đại: Ngôn ngữ sáng tạo thể hiện tinh thần, tư tưởng cách mạng. |
4. Củng cố - luyện tập:
- Cảm nghĩ của em vềbài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh?
- Chỉ ra màu sắc cổ điển và hiện đại trong bài thơ?
5. Hướng dẫn về nhà:
- Ôn luyện nội dung phân tích.
- Chuẩn bị bài: Rằm tháng giêng.
