Ngày soạn:
Ngày dạy:
TIẾT 107.CÁCH LÀM BÀI LẬP LUẬN GIẢI THÍCH
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1.Kiến thức:
- Nắm được cách thức cụ thể trong việc làm một bài văn lập luận giải thích.
- Biết được những điều cần lưu ý và những lỗi câu cần tránh trong lúc làm bài
2. Kỹ năng:
- Tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý, phát triển ý thành đoạn văn
3.Thái độ:
- Ý thức trau dồi tri thức, bồi dưỡng tư tưởng, đạo đức bản thân thông qua những bài văn giải thích.
II. CHUẨN BỊ TƯ LIỆU VÀ THIẾT BỊ DẠY HỌC:
1.Chuẩn bị của thầy:
- Soạn bài,chuẩn bị tư liệu về bài học,đọc tài liệu tham khảo,chuẩn kiến thức kĩ năng...
2. Chuẩn bị của trò:
- Chuẩn bị bài,tư liệu liên quan đến bài học,đọc và trả lời câu hỏi bài tập SGK.
III. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
1.Ổn định tổ chức
- Kiểm tra sĩ số:
2. Kiểm tra bài cũ:
CH1: Nhu cầu và mục đích giải thích trong đời sống và trongnghị luận như thế nào ?
CH2: Thế nào là phép lập luận giải thích? Có những cách giải thích nào trong văm nghị luận?
3.Bài mới:
- Các em đã đc tìm hiểu về văn lập luận giải thích.Vậy bài văn lập luận giải thích đc trình bày ra sao cách lập luận như thế nào chúng ta cùng tìm hiểu bài học.
|
HĐ CỦA THẦY VÀ TRÒ |
NỘI DUNG KIẾN THỨC CẦN ĐẠT |
|
HĐ 1. HDHS tìm hiểu các bước làm bài - GV gọi HS đọc đề bài trong SGK. CH: Nhắc lại các bước làm một bàivăn bình thường? (4 bước) CH1:Đề bài nêu trong SGK đặt rayêu cầu gì? CH2: Người làm bài có cần giải thích vì sao “Đi một ngày đàng, học một sáng khôn” không? Vì sao CH3: Làm thế nào để tìm hiểu được ý nghĩa chính xác và đầy đủ của câu tục ngữ? - GV yêu cầu HS trả lời nhanh CH: Bài văn lập luận giải thích có nên gồm 3 phần chính giống như bài văn lập luận chứng minhkhông?Vì sao? CH: Phần mở bài trong bài văn lập luận giải thích cần phải đạt yêu cầu gì? (mang định hướng giải thích, gợi nhu cầu được hiểu biết) CH:Phần thân bài trong bài văn lập luận giải thích phải làm nhiệm vụ gì? CH: Để làm cho ý nghĩa củacâu: “Đi một ngày đàng học một sàng khôn” trở nên dễ hiểu đối với người đọc, người nghe, thì nên sắp xếp các ý đã tìm được theo thứ tự nào? CH: Phần kết bài trongvăn lập luận giải thích phảilàm nhiệm vụ gì? H:Em có thể rút ra kết luận gì về việc lập dàn bài cho một bài văn lập luận giải thích? - GV cho HS đọc đoạn mở bàitrong SGK CH: Các đoạn mở bài này có đáp ứng yêu cầu của đề bàilập lụân giải thích không? CH: Có phải mỗi bài văn chỉ có 1 cách mở bài duy nhất không? - GVlần lượt cho HS đọc các thân bài khác nhau. CH: Làm thế nào để đoạn đầu tiên của thân bài liên kết được với phần mở bài? CH: Cần làmgì để các đoạnsau của thân bài liên kết được với đoạn trước của nó? CH: Nên giải thích nghĩa đen như thế nào? CH: Nên viết đoạn văn giải thích nghĩa bóng như thế nào? CH: Viết đoạn văn giải thích nghĩa sâu như thế nào? - HS đọc đoạn kết bài SGK và nêu. CH: Kết bài ấy đã cho thấy rõ là vấn đề đã được giải thích xong chưa? CH: Có phải mỗi đềvăn chỉ có một cách kết bài duy nhất không? HĐ . HDHS luyện tập: - HS trả lời câu hỏi SGK CH: Hãy tự viết những cách viết bài văn khác cho đề bài trên. - GV hướng dẫn HS viết 1 đoạnvăn kết bài. 1 - 2 HS đọc kết bài của bạn. |
I.Các bước làm bàivăn lập luận giải thích. * Đề bài: Nhân dân ta có câu tục ngữ : “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn”. Hãy giải thích câu tục ngữ đó. 1. Tìm hiểu đề và tìm ý. - Yêu cầu:Giới thiệu nội dungcâu tục ngữ: “Đi một ngày đàng, học một sàng khôn” - Làm sáng tỏ nghĩa đen, nghĩa bóng và ý nghĩa sâu xa của nó. - Đề yêu cầu phép lập luận và giải thích - Để tìm được ý nghĩa đầy đủ và chính xác của câu tục ngữ cần: + Hỏi người hiểu biết hơn + Đọc sách báo + Tra từ điển + Tự mình suy nghĩ + Liên hệ với ca dao tục ngữ tương tự... 2. Lập dàn bài: a. Mở bài: - Giới thiệu câu tục ngữ với ý nghĩa sâu xa là đúc kết thành kinh nghiệm và thể hịên khát vọng đi nhiều nơi để mở rộnghiểu biết b. Thân bài: Triển khai việc giải thích - Giải thích nghĩa đen: + Đi một ngày đàng, nghĩa là gì? + Học một sáng khôn, nghĩa là gì? (lưu ý: Cách đo –không gian = đơn vị ngày - Trí khôn = sàng có gì đặc biệt) - Giải thích nghĩa bóng * Suy nghĩ câu tục ngữ và đúc kết một kinh nghiệm về nhận thức không?kinh nghiệm đó là gì? - Nghĩa sâu: Liên hệ với các dị bản khác c. Kết bài. - Khẳng định ý nghĩa của câu tục ngữ - Kết luận: ý 2 – ghi nhớ – SGK Trang 86 3. Viết bài: a. Viết mở bài: Có thể theo 1 trong3 cách + Đi thẳng vào vấn đề + Đối lập hoàn cảnh với ý thức + Nhìn từ chung đến riêng b.Viết thân bài: - Đoạn đầu tiên của phần thân bài phải liên kết với phần mở bài, phù hợp với mở bài. - Các đoạn sau của thânbài phải liên kết được với đoạn trước nó. - Giải thích nghĩa đen:của từng câu tục ngữ, từng vế câu trước rồi giải thích nghĩa đen của câu. - Viết đoạn văn giải thích nghĩa bóng phải đặt vào mối quan hệ với nghĩa đen xem có hợp lôgic không. - Viết đoạn văn giải thích nghĩa sâu phải có liên hệ với câu ca dao, tục ngữ khác có nét tươngđồng về nội dung, có sự so sánh phân tích với nội dung của câu tục ngữ đó. - Từ đó rút ra ý nghĩa rộng, sâu của cần giải thích c. Kết bài: - Có nhiều cách kếtbài sao phù hợp với cách mở bài. 4. Đọc lại và sửa chữa. * Kết luận chung II. Luyện tập. |
4. Củng cố và vận dụng:
- GV củng cố nội dung ghi nhớ
5. Hướng dẫn về nhà:
- Ôn nội dung bài học, học thuộc lòng phần ghi nhớ SGK T 86
- Chuẩn bị bai lập luận giải thích
* Làm thật kĩ phần: Chuẩn bị ở nhà theo các yêu cầu SGK
