Phân tích Chuyện chức phán xử ở đền Tản Viên hay nhất (63 mẫu)

Phân tích nội dung và nghệ thuật Chuyện chức phán sự đền Tản Viên 1

Nghệ thuật là một yếu tố không thể thiếu trong bất kì một tác phẩm văn học nào. Đặc biệt ở mỗi thời kì, văn học mang những nét nghệ thuật khác nhau. Nếu ở thời hiện đại các tác phẩm truyện mang nét tả thực, nghệ thuật người kể chuyện, điểm nhìn… các tác phẩm thơ mang nhiều nét hiện đại như thể thơ tự do, hình ảnh, biện pháp tu từ… thì văn học dân gian có yếu tố kì ảo là nét nghệ thuật chính.

Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên là một trong những truyện của văn học dân gian mang trong mình nét nghệ thuật tiêu biểu đặc sắc ấy.

Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên kể về hành trình đấu tranh bảo vệ cho khát vọng chiến thắng của công lí và chính nghĩa của anh chàng Tử Văn nói riêng và của con người nói chung. Chàng Tử Văn vốn là một người yêu cái thiện ghét cái ác cho nên khi nhìn thấy dân làng bị thần miếu quấy rầy nhũng nhiều chàng không thể khoanh đứng nhìn. Phàm là cái độc ác thì thần thánh hay người trần gì thì cũng phải thẳng tay trừng trị. Mặc dù người dân can ngăn chàng nhưng chàng quyết định đốt đền cho kì được. Chàng tắm rửa sạch sẽ và châm lửa đốt đền. Ngay sau khi đốt đền chàng trở về nhà bắt đầu có hiện tượng chóng mặt, buồn nôn.

Trong cơn mê man chàng gặp tên giặc họ Thôi, ăn mặc giống người phương Bắc. Hắn đồi chàng phải xây lại thành không thì chàng sẽ phải đền mạng. Những tưởng chàng sẽ đồng ý nhưng không, người nho sĩ yêu cái thiện ghét cái độc ác ấy khăng khăng không chịu xây lại. Tên giặc tức giận phải bỏ đi, khi ấy một ông lão cũng xuất hiện và tự xưng là chủ nhân của ngôi đền, bị tên giặc họ Lôi kia chèn ép và đuổi ra khỏi đền. Vì sức yếu lực tàn mà quan trên bị hắn bưng bít hết cho nên ông phải đi lánh tạm. Hồn Tử Văn xuống âm phủ và làm theo những lời dặn của ông lão đó. Tử Văn đấu khẩu với tên giặc ho Thôi và xin Diêm vương đến chỗ ông lão để xác nhận. Khi mọi việc được sáng tỏ ông lão lấy lại được miếu đền còn Tử Văn trở thành một phán sự ở đền Tản Viên. Có thể thấy truyện thể hiện khát khao chiến đấu chống lại cái ác để bảo vệ cái chính nghĩa và công lí.

Truyện không chỉ đạt được thành công ở nội dung mà còn ở nghệ thuật. Nghệ thuật kì ảo được tác giả sử dụng triệt để trong tác phẩm của mình. Một người trần mắt thịt mà có thể trừng trị được một hồn vất vưởng của tên giặc. Thông qua đó tác giả muốn khẳng định vị trí của con người ở trong trời đất. Không những thế, yếu tố kì ảo còn được thể hiện ở việc thần thánh và con người nói chuyện với nhau như chuyện thường, người nho sĩ Tử Văn chết hai ngày mà vẫn còn sống lại được. Điều đó thể hiện sự gần gũi của con người với thần thánh thời xưa, người xưa rất hay tin vào tâm linh, vào thần thánh.

Như vậy qua đây có thể thấy rằng, chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên là một truyện ngắn mang đậm màu sắc dân gian dân tộc, ở đó con người có niềm tin vào thần thánh và những điều kì diệu. Truyện đạt tới trình độ xuất sắc về nội dung và nghệ thuật.

Nội dung và nghệ thuật trong bài Chuyện chức phán sự đền Tản Viên 2

Truyện kể về nhân vật Ngô Tử Văn, đó là một con người khảng khái, cương trực, thấy sự tà gian thì không thể chịu được. Ông đã tức giận trước sự “hung yêu tác quái”của tên hung thần và cuối cùng ông đã ra tay đốt đền – một việc làm mà trong nhân gian không ai dám làm, thậm chí còn khiếp sợ trước sự tàn bạo của tên hung thần quái ác.

Nhưng Ngô Tử Văn thì ngược lại, ông không hề khiếp sợ trước những lời đe dọa của tên hung thần cũng như trước khung cảnh ghê rợn nơi cõi âm. Ông còn tỏ ra cứng cỏi, bất khuất trước Diêm Vương đầy uy lực. Bằng chính nghĩa và sự dũng cảm, cương trực đấu tranh cho chính nghĩa, cuối cùng, Ngô Tử Văn đã chiến thắng, giải trừ được tai họa đem lại an lành cho nhân dân và được tiến cử vào chức phán sự đền Tản Viên, đảm đương nhiệm vụ giữ gìn công lí.

Tóm lại, Chuyện chức phán sự đền Tản Viên đề cao tinh thần khảng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác trừ hại cho dân của Ngô Tử Vàn, một người trí thức Việt; đồng thời thể hiện niềm tin công lí, chính nghĩa nhất định sẽ thắng gian tà.

Nghệ thuật kể lại hết sức lôi cuốn, nhân vật được xây dựng khá sắc nét, tình tiết và diễn biến truyện giàu kịch tính, truyện đã để lại ấn tượng mạnh mẽ trong lòng người đọc.

Câu chuyện mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Sự chiến thắng của Ngô Tử Văn sau nhiều gian nguy, thử thách có ý nghĩa khẳng định niềm tin chính nghĩa nhất định sẽ thắng gian tà. Đề cao nhân vật Ngô Tử Văn, truyện còn có ý nghĩa thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ, sự đấu tranh triệt để với cái xấu, cái ác để bảo vệ nhân dân, bảo vệ chính nghĩa.

Truyện còn có ý nghĩa phê phán gay gắt, trước hết là phê phán tên tướng giặc xảo quyệt, lúc sống là giặc xâm lược, lúc chết cũng không từ bỏ dã tâm tham lam, hung ác.

Qua các chi tiết hư cấu, hoang đường, truyện còn phơi bày hiện thực đầy rẫy những bất công từ cõi trần đến cõi âm: kẻ ác được sung sướng, người lương thiện chịu oan ức, thánh thần ở cõi âm cũng tham lam của đút, bao che cho kẻ lộng hành. Những hiện tượng bất công ở cõi âm chính là tấm gương phản chiếu những bất công trong xã hội đương thời.

Qua câu chuyện này, tác giả muốn nhắn nhủ rằng: Hãy đấu tranh đến cùng chông cái xấu, cái ác. Chỉ có đấu tranh dũng cảm mới đem lại chiến thắng cho chính nghĩa.

Giá trị nội dung và nghệ thuật bài Chuyện chức phán sự đền Tản Viên 3

Giá trị nội dung:

Đề cao tinh thần khảng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn, một người trí thức nước Việt. Suốt cả câu chuyện, tác giả đã xây dựng những chi tiết, tình huống giàu kịch tính về cuộc đấu tranh của Ngô Tử Văn với tên tướng giặc ngông cuồng. Bất bình trước sự sách nhiễu của tên tướng giặc với nhân dân, Ngô Tử Văn đã đốt đền, mặc cho hắn đe dọa, Ngô Tử Văn cũng kiên quyết không chịu nhận tội. Trong cuộc đối chất ở phiên xử kiện của Diêm Vương, Ngô Tử Văn đã dũng cảm vạch trần sự dối trá, ngang ngược của tên Thổ công giả mạo để trả lại miếu cho Thổ công thật - một vị công thần dưới triều vua Lí Nam Đế. Đặt trong hoàn cảnh của đất nước khi đang bị phương Bắc lăm le xâm chiếm ta mới thấy hết được tinh thần yêu nước mà Nguyễn Dữ gửi gắm trong tác phẩm của mình

Đồng thời, kết thúc tác phẩm, Ngô Tử Văn được xử thắng kiến và nhậm chức phán sự ở đền Tản Viên cũng đã thể hiện niềm tin về công lí, chính nghĩa nhất định sẽ chiến thắng gian tà. Trong xã hội phong kiến đương thời, khi công lí, chính nghĩa được xem như một món hàng có thể dùng tiền để mua được thì chiến thắng của Ngô Tử Văn với tên tướng giặc trong phiên tòa của Diêm Vương đã làm người đọc cảm thấy hả hê, sung sướng biết bao nhiêu. Niềm tin vào công lí, vào chính nghĩa cũng vì thế mà vẫn được thắp lên trong tâm hồn của mỗi con người..

Giá trị nghệ thuật

Bằng cách kể chuyện lôi cuốn với những tình tiết và cách xây dựng truyện giàu kịch tính, Nguyễn Dữ đã dựng nên bức chân dung của nhân vật Ngô Tử Văn một cách sắc nét và sinh động.

Chuyện sử dụng những chi tiết kì ảo, hoang đường khiến cho câu chuyện trở nên hấp dẫn, hứng thú với người đọc.

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên của Nguyễn Dữ là khát vọng về chiến thắng của công lý và chính nghĩa hay nhất  4

Nguyễn Dữ người xã Đỗ Tùng, huyện Trường Tân (nay thuộc tỉnh Hải Dương). Ông là con trai của Tiến sĩ Nguyễn Tường Phiêu và là học trò của Nguyễn Bỉnh Khiêm. Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ được viết bằng chữ Hán, gồm hai mươi truyện ra đời đầu thế kỉ XVI. Bóc đi cái vỏ hoang đường, kì ảo, người đọc sẽ nhận ra hiện thực xã hội phong kiến mà tác giả muốn phơi bày. Là một trong số hai mươi tác phẩm trong tập truyện này, Chuyện chức phán sự đền Tản Viên đã thể hiện khát vọng về chiến thắng của công lý và chính nghĩa gắn với tình yêu nước và lòng tự hào dân tộc của nhà văn.

Truyền kì là loại truyện có nguồn gốc từ Trung Hoa, thịnh hành vào thời nhà Đường, sau đó được truyền bá vào Việt Nam. Đây là loại truyện dùng yếu tố kì ảo, hoang đường làm phương thức phản ánh cuộc sống. Cuối thế kỉ XV đầu thế kỉ XVI, truyền kỳ Việt Nam phát triển mạnh, đánh dấu bằng hai tác phẩm Thánh Tông di thảo tương truyền của Lê Thánh Tông và Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ. Chủ đề của các tác phẩm trong Truyền kì mạn lục thường xoay quanh việc vạch trần những thối nát của chế độ phong kiến; đả kích lũ hôn quân bạo chúa, bọn tham quan vơ vét nhũng nhiễu nhân dân; bày tỏ sự cảm thông với tình cảnh của những người dân lương thiện bị chà đạp, ức hiếp; phản ánh sự phẫn nộ của quần chúng trước các tệ nạn xã hội; có truyện viết về tình yêu nam nữ, có chuyện ca ngợi lý tưởng của kẻ sĩ phong kiến. Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ được người xưa mệnh danh là “Thiên cổ kì bút”. Đây là tác phẩm đạt tới đỉnh cao nghệ thuật của thể loại truyền kỳ, đánh dấu bước trưởng thành đột khởi của loại hình truyện ngắn Việt Nam thời trung đại.

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là câu chuyên ngợi ca khí phách, tài năng của chàng nho sinh Ngô Tử Văn trong việc trừ diệt vong hồn tên tướng giặc Minh. Tướng giặc đã tử trận nhưng vong hồn vẫn còn lưu lại trên đất Việt, tác oai tác quái, đánh đuổi vị thần Thổ địa để trấn giữ hương lửa ở một ngôi đền thiêng. Chàng nho sinh Tử Văn đã dũng cảm đốt đền để xua đuổi hồn tên yêu ma xâm lược. Cuối cùng, tên yêu ma chiếm đền đã bị vạch tội, bị giam vào ngục tối. Những chi tiết li kì của truyện đã làm tăng thêm sức hấp dẫn, góp phần thể hiện tinh thần yêu nước và khí phách quật cường của kẻ sĩ Việt Nam trước mọi thế lực tàn bạo, cho dù thế lực ấy thuộc về cõi nào.

Ngay từ đầu truyện, Ngô Tử Văn được giới thiệu là một người tính tình cương trực, thẳng thắn, khảng khái, nóng nảy, ghét gian tà. Đây là lời giới thiệu mang tính chất ngợi khen, có tác dụng định hướng người đọc về hành động kiên quyết của nhân vật này. Minh chứng rõ ràng cho tính cách cứng cỏi của Ngô Tử Văn là hành động đốt đền tà của chàng. Trong khi hồn ma của tướng giặc bại trận họ Thôi đánh bại Thổ công của ngôi đền, đút lót các thần miếu bên cạnh, tác oai tác quái cả một vùng thì ở làng của Tử Văn, mọi người đều lắc đầu, lè lưỡi không dám động chạm đến quỷ thần ở ngôi đền đó. Tử Văn đã cương quyết đốt đền, công khai, ung dung và đường hoàng làm công việc diệt trừ yêu ma quấy nhiễu dân lành. Chàng đốt đền là đốt nhà của tên yêu quái nhằm xua đuổi, không cho hắn tiếp tục trú ngụ ở đó để nhũng nhiễu, gây cảnh khốn đốn cho dân. Trước khi hành động, chàng tắm rửa sạch sẽ, làm nghi thức khấn trời rồi châm lửa đốt đền. Hành động đó xuất phát từ mong muốn diệt trừ yêu ma, trừ hại cho dân, đứng về phía chính nghĩa. Điều đó chứng tỏ cốt cách khảng khái của kẻ sĩ trong con người Ngô Tử Văn. Hành động đốt đền của Ngô Tử Văn không phải là sự báng bổ thần thánh mà thể hiện sự bất bình, tuyên chiến với các thế lực hắc ám trong xã hội. Hành động đốt đền đã thể hiện tính cách cương trực, can đảm, mạnh mẽ, quyết liệt “thấy sự gian tà không chịu được” của Tử Văn. Chàng tin hành động chính nghĩa sự trong sạch và chân thành của mình sẽ được trời ủng hộ. Hành động này là điểm thắt nút của câu chuyện, tạo nên sự xung đột giữa các nhân vật và sức hấp dẫn cho tác phẩm. Sau khi đốt đền, Tử Văn thấy trong người khó chịu, lên cơn sốt nóng rồi sốt rét. Chàng thấy một người “khôi ngô, cao lớn, đầu đội mũ trụ đi đến, nói năng và quần áo rất giống người phương Bắc, tự xưng là cư sĩ”, trách mắng Tử Văn. Hắn dùng những nguyên lý của đạo Nho để buộc tội Tử Văn là kẻ sĩ mà lại “không biết cái đức của quỷ thần”, đã không kính trọng quỷ thần lại còn “dám khinh nhờn hủy tượng, đốt đền”, bắt Tử Văn “dựng trả ngôi đền như cũ”, rồi đe dọa nếu không dựng trả ngôi đền thì “sẽ khó lòng tránh khỏi tai vạ”. Trước thái độ hung hăng của tên tướng giặc, “Tử Văn mặc kệ, vẫn cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên”. Thái độ ấy cho thấy Tử Văn là con người cứng rắn, mạnh mẽ, uy vũ không dễ gì khuất phục. Bất chấp những lời đe dọa của tên tướng giặc, Tử Văn tỏ ra rất bình thản, cái bình thản của con người sẵn sàng đương đầu với những thế lực hắc ám, cho dù mình có phải chết. Tử Văn bị bọn quỷ sứ đến bắt và giải đi qua những cảnh rùng rợn, qua con sóng lớn “gió tanh sóng xám”, thấy bọn quỷ Dạ Xoa mắt xanh tóc đỏ nanh ác nhưng Tử Văn không hề nao núng. Chàng đã khẳng định với bọn quỷ “Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian”. Chàng tin vào sự ngay thẳng và chính nghĩa của mình. Trước Diêm Vương, trong không khí rùng rợn nơi âm phủ, bị tên Bách hộ họ Thôi vu cáo, sỉ nhục, bị Diêm Vương mắng và áp đảo tinh thần, Tử Vãn không hề nao núng. Chàng tầu trình với Diêm Vương đầu đuôi mọi chuyện bằng những “lời rất cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào”. Tử Văn cương quyết nói với Diêm Vương: “Nếu nhà vua không tin lời tôi, xin tư giấy đến đền Tản Viên để hỏi; không đúng như thế, tôi xin chịu thêm cái tội nói càn”. Trước những chứng cớ mà Tử Văn đưa ra, Diêm Vương đã nhận ra sự thật. Tên Bách hộ họ Thôi đã bị trừng trị đích đáng: bị tống giam vào ngục Cửu u. Sự cương trực, thẳng thắn, dũng cảm đấu tranh cho chính nghĩa của Tử Văn đã chiến thắng. Chàng đã giải trừ được tai họa, đem lại sự an lành cho người dân, diệt trừ tận gốc thế lực xâm lược tàn ác, làm sáng tỏ nỗi oan khuất và khôi phục danh vị cho Thổ thần nước Việt.

Hồn ma chiếm giữ đền là của tên Bách hộ họ Thôi, vốn là viên tướng bại trận của giặc Minh, lúc sống đi xâm lược nước ta, lúc chết hắn vẫn giữ nguyên bản chất của kẻ xâm lăng, xảo quyệt. Hắn đã mạo danh là Thổ thần, tự xưng với Tử Văn là cư sĩ. Khi bị Tử Văn đốt đền, hắn tức giận, đến gặp Tử Văn, trách mắng và đòi chàng phải dựng trả ngôi đền như cũ. Thấy Tử Văn điềm nhiên không đếm xỉa gì đến những lời trách mắng của mình, hắn đã buông lời đe dọa. Những lời đe dọa cũng không làm cho Tử Văn nao núng, hắn tức giận phất áo đi.

Khi Tử Văn bị bắt xuống âm phủ, vào đến cửa điện của Diêm Vương, chàng đã “thấy người đội mũ trụ đương kêu cầu ở trước sân”. Thấy Tử Văn cứng cỏi, tên bách hộ họ Thôi đã ngoan cố vu vạ cho Tử Văn: “Ay là ở trước cương phủ mà hắn còn ghè gớm như thế, mồm năm miệng mười, đơm đặt bịa tạc. Huống hồ ở một nơi đền miếu quạnh hiu hắn sợ gỉ mà không dám cho một mồi lửa”. Vu vạ không được thì hắn lập lờ nhận tội. Song lời nhận tội của hắn cũng thể hiện bản chất gian ngoan. Hắn tâu với Diêm Vương: trách mắng Tử Văn như vậy “cũng đủ răn đe rồi”, Diêm Vương nên khoan dung cho Tử Văn bởi nếu Diêm Vương thẳng tay trị tội chàng sẽ “hại đến cái đức hiếu sinh”. Sự thay đổi thái độ đột ngột của hắn đã khiến Diêm Vương nghi ngờ và nhận ra sự thật. Rõ ràng tên Bách hộ họ Thôi khôn ngoan, xảo quyệt nhưng cũng không thể thoát được lưới trời lồng lộng. Sự lừa đảo, càn bậy của y cuối cùng bị Diêm Vương trị tội đích đáng.

Cuộc đấu tranh giữa Tử Văn với hồn ma tên tướng giặc là cuộc đấu tranh gay go, quyết liệt giữa hai thế lực: một bên là con người, đại diện là Tử Văn; một bên là thần linh ma quỷ, đại diện là hồn ma tên tướng giặc Bắc triều bại trận. Thế lực thần linh, ma quỷ trong truyện phần nào đã phản ánh các thế lực cường quyền phong kiến thời Nguyễn Dữ. Chúng đã kết bè với nhau để hãm hại dân lành. Diêm Vương và các phán quan đại diện cho công lý cũng bị lấp tai, che mắt. Những hiện tượng tiêu cực ở cõi âm chính là bóng dáng của những bất công trong xã hội đương thời. Các đền miếu lân cận vì tham của đút đều làm ngơ cho hồn ma tên tướng giặc cũng giống như bọn quan tham đã tiếp tay cho kẻ ác, kẻ xấu để gây nên bao nỗi khốn khổ cho người dân. Với bản lĩnh cứng cỏi, kiên quyết chống gian tà, phi nghĩa; lại được giúp sức của Thổ thần, Tử Văn đã chiến thắng. Sự chiến thắng của Tử Văn thể hiện niềm tin của nhân dân lao động: chính nghĩa thắng gian tà, thiện thắng ác. Đây là quan niệm của nhân dân đã được thể hiện qua nhiều truyện cổ tích dân gian. Cuộc đấu tranh của Tử Văn với hồn ma tên tướng giặc bại trận còn khẳng định nhân cách cứng cỏi của kẻ sĩ đồng thời lên án dã tâm của bọn xâm lược, dù đã chết chúng còn vẫn đang tâm gây tội ác.

Sử dụng yếu tố thần kì là một đặc điểm nổi bật của truyện truyền kì. Trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên,Nguyễn Dữ đã sử dụng một loạt các yếu tố thần kì: có chuyện thần linh (Thổ công, đức Thánh Tản Viên); có ma quỷ (Diêm Vương, hồn ma tướng giặc, bọn quỷ sứ); đốt đền xong, Tử Văn phát bệnh, chàng bị quỷ sứ bắt đi; viên Bách hộ họ Thôi bị đày xuống ngục Cửu U; Tử Văn về nhà mới biết mình đã chết được hai ngày; Tử Văn sống lại, rồi lại không bệnh mà mất; Tử Văn trở thành phán sự ở đền Tản Viên; Tử Văn cưỡi gió biến mất;... Những yếu tổ’ kì ảo khiến cho câu chuyện được kể một cách tự nhiên, sinh động, lôi cuốn và hấp dẫn người đọc. Truyện có kết cấu chặt chẽ, tác giả xây dựng tình huống hấp dẫn, tạo xung đột ngày càng gay gắt, các tình tiết lôi cuốn. Nhà văn đã dẫn dắt truyện một cách khéo léo, kể và tả sinh động, hấp dẫn. Câu chuyên được mở nút, kết thúc khi sự thật được phơi bày, công lý được thực thi, kẻ ác bị trừng trị, người lương thiện được đền đáp. Truyện được xây dựng đầy kịch tính, kết cấu chặt chẽ, hấp dẫn và lôi cuốn. Người đọc bị cuốn hút theo diễn biến của câu chuyện và số phận nhân vật. Tác phẩm có lời kể chuyện lôi cuốn, hấp dẫn, chỉ qua ngôn ngữ và hành động mà tính cách nhân vật hiện lên rõ nét, diễn biến truyện giàu kịch tính, để lại ấn tượng mạnh mẽ, sâu sắc trong lòng người đọc.

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên đề cao tinh thần khẳng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn. Tác phẩm thể hiện niềm tin của tác giả vào công lý và chính nghĩa. Sự cứng cỏi, bản lĩnh của Ngô Tử Văn thật sự rất cần thiết và có ý nghĩa đối với cuộc sống của chúng ta hiện nay

Kết thúc "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" tác giả viết: "Than ôi......đổi cứng ra mềm", theo em tác giả muốn gửi gắm điều gì hay nhất

Trong diễn biến cốt truyện của mỗi câu chuyện, kết thúc là phần có vị trí khá quan trọng, mang nhiều ý nghĩa, thể hiện quan điểm, tư tưởng của nhà văn. Với đoạn kết Chuyện chức phán sự đền Tản Viên và lời bình cuối truyện chúng ta sẽ hiểu rõ hơn điều đó.

Trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên nổi bật nhân vật Ngô Tử Văn - một con người khẳng khái, cương trực, kiên quyết đấu tranh chống lại cái ác trừ hại cho dân. Một mình chàng dám đương đầu với hồn ma tên tướng giặc, và dù phải xuống tận Minh ti, chàng vẫn không hề sợ hãi, rút lui. Diêm Vương công minh đã suy xét kỹ lưỡng mọi việc, xử đúng người đúng tội, giải oan cho Tử Văn.

Truyện kết thúc bằng nhiều chi tiết li kì, hấp dẫn, giàu ý nghĩa. Sau khi trừng phạt hồn ma tướng giặc họ Thôi, Diêm Vương đã ban thưởng cho Tử Văn khá hậu hĩnh: Vương nghĩ Tử Văn có công trừ hại, truyền cho vị thần đến kia, từ nay phần xôi lợn của dân cúng tế, nên chia cho Tử Văn một nửa và sai lính đưa Tử Văn về. Chi tiết này khắc họa thêm một lần nữa sự thông minh của Diêm Vương. Việc ban thưởng cho Tử Văn chứng tỏ Diêm Vương đứng về lẽ phải, có thiện chí đối với hành động dũng cảm của kẻ sĩ. Cho Tử Văn được trở lại làm người, có lẽ Diêm Vương không chỉ muốn trả lại công bằng cho chàng mà còn muốn duy trì sự tồn tại của khí phách hiên ngang, dũng cảm, của tinh thần khẳng khái trên cõi trần. Tử Văn sẽ là sứ giả mang lại sự yên bình cho nhân dân chốn dương gian.

Việc Tử Văn được sống lại là phán quyết của Diêm Vương nhưng việc chàng được giới thiệu, đề cử vào chức phán sự đền Tản Viên là do Thổ công hết lòng xin cho: Nay thấy ở đền Tản Viên khuyết một chân phán sự, lão đã vì nhà thầy mà hết sức tiến cử, được đức Thánh Tản ngài đã bằng lòng, vậy xin lấy việc đó để đền ơn nghĩa. Hành động của Thổ công là hành động trả nghĩa Tử Văn.

Nhờ chàng mà vị thần này được trở lại cai quản ngôi đền vốn bị hồn ma tướng giặc họ Thôi cướp mất. Nhận chức quan phán sự, Tử Văn sẽ phải chết, nhưng Thổ công khuyên rằng: Người ta sống ở đời, xưa nay ai chẳng phải chết, miễn là chết đi vẫn được tiếng về sau. Tất nhiên, một người như Tử Văn cố lẽ không vì danh tiếng mà hám chức danh đó. Lí do khiến chàng ưng thuận lời đề nghị của Thổ công là với chức phán sự, chàng sẽ có cơ hội mang lại công lí, chính nghĩa cho cuộc đời. Hơn nữa, để Tử Văn nhận chức phán sự cũng là cách Nguyễn Dữ bất tử hóa hình tượng con người cương trực, khảng khái. Chẳng thế mà sau khi Tử Văn chết rồi, có người còn nhìn thấy chàng ngồi trên xe, cưỡi gió mà biến mất. Những người như Tử Văn không thể chết mà phải sống mãi mãi để cuộc đời này được yên ổn, để mọi điều tai chướng bị tiêu trừ. Chi tiết kì ảo được Nguyễn Dữ xây dựng vừa thể hiện thái độ ngợi ca, vừa thể hiện ước mơ công lí của nhà văn.

Kết thúc Chuyện chức phán sự đền Tản Viên thể hiện một cách sâu sắc triết lí dân gian ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác, gieo gió gặp bão. Kẻ gian trá, xấu xa như hồn ma tướng giặc họ Thôi đã phải chịu tội còn người cương trực, khẳng khái như Ngô Tử Văn xứng đáng được muôn đời ca ngợi. Lòng cảm phục và thái độ ngợi ca của Nguyễn Dữ đã được thể hiện một cách trực tiếp trong lời bình ngay sau kết thúc truyện. Theo ông, con người sống trên đời không sợ "cứng quá thì gãy" mà chỉ sợ không thể cứng được. Ngô Tử Văn - một kẻ sĩ nước Việt là người luôn giữ cho mình sự cứng cỏi để vượt qua mọi thế lực phi nghĩa. Cũng từ nhân vật này, người đọc có thể thấy Nguyễn Dữ đề cao sự cứng cỏi trong nhân cách kẻ sĩ. Thực ra đã là trí thức thì cần rất nhiều phẩm chất tốt đẹp. Quan niệm của Nguyễn Dữ về nhân cách kẻ sĩ không phải không đúng nhưng có lẽ chưa đủ, trọn vẹn. Nếu kẻ sĩ lúc nào cũng cứng quá thì chắc chắn cũng có lúc phải gãy.

Có khi sức hấp dẫn của những câu chuyện lại ở kết thúc giàu ý nghĩa. Viết Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, Nguyễn Dữ không chỉ làm người đọc hài lòng bởi một kết thúc hậu mà còn khiến chúng ta phải có những giây phút lắng lại để chiêm nghiệm về ý nghĩa của kết thúc đó.

Thuyết minh về Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 5

Nguyễn Dữ là một trong những nhà văn nổi tiếng thời kỳ trung đại. Tên tuổi của ông được gắn liền với tác phẩm “Truyền kì mạn lục” vang danh. Trong đó không thể không kể đến “Chuyện chức phán xử đền Tản Viên”. Đây là tác phẩm đặc sắc, ca ngợi phẩm chất chính nghĩa cương trực, khảng khái dám đứng lên chống lại cái ác, đòi lại công bằng xã hội của một trí thức Việt họ Ngô.

Tác phẩm “Chuyện chức phán xử đền Tản Viên” được viết bằng chữ Hán qua lối văn xuôi truyền kỳ. Đây là lối viết sử dụng những chi tiết kỳ ảo hoang đường để phản ánh hiện thực cuộc sống. Trong truyện không có ranh giới giữa ma quỷ con người, thần thánh mà chỉ còn thiện và ác. Câu truyện chính là bức tranh thu nhỏ hiện thực phong kiến khủng hoảng cuối thế kì XVI đồng thời là cái nhìn và tấm lòng sâu sắc tác giả muốn gửi gắm đến cuộc đời.

Như đã đê cập, nhân vật chính của tác phẩm tên là Ngô Tử Văn. Chàng vốn là một tri thức Việt, khảng khái, dũng cảm, cương trực, nổi tiếng khắp bốn phương trời. Mở đầu với những dòng ngợi ca tác giả đã phân nào định hướng cho người đọc về mạch chuyện sắp tới. Minh chứng rõ nét cho con người của Ngô Tử Văn đó là hành động đốt đền của chàng. Trong khi mọi đầu đều lo sợ, lắc đầu lè lưỡi, không dám đụng chạm gì mà chỉ biết cung phụng quỷ thần làm mưa làm gió ở ngôi đền thi Tử Văn lại khảng khái cầm lửa thiêu đền. Với chàng, đó là hành động diệt trừ yêu ma, quấy nhiễu dân lành thì chả có gì phải lo phải sợ. Chàng không hổ thẹn với lòng, với lương tâm của mình. Cốt cách thanh cao, khảng khái của kẻ sĩ không thể bị cái ác lu mờ.

Sự cương trực, khảng khái của Ngô Tử Văn còn được thể hiện qua lời đáp trả quyết liệt của chàng với hồn ma tên tướng giặc. Tên tướng giặc khi sống thì tàn ác, hung bạo; khi chết quen thói bạc nhược quấy nhiễu dân lành; ỷ mạnh hiếp yếu; chiếm đất của thổ địa; bày trò gian ác hoành hành trong vùng. Hắn bị Tử Văn đốt đền là xứng đáng ấy vậy mà lại hiện hình, dùng lời lẽ xảo trá cho rằng mình là kẻ bị hại; còn dùng bùa phép khiến Tử Văn nóng sốt; huênh hoang đòi kiện Tử Văn xuống tận diêm vương. Dù bị đe dọa, cái chết cận kề nhưng Tử Văn lại chẳng hề có chút run sợn chùn bước ngược lại còn hừng hực khí thế, tâm kiên quyết, vững vàng trước luận điệu sai trái của kẻ xấu.

Chính bản lĩnh và tấm lòng yêu nước thương dân của chàng đã khiến thần linh cảm động và ra tay giúp đỡ, bày cho chàng đường đi nước bước để vạch mặt yêu tà. Sự dũng cảm của chàng còn được phác họa trên con đường xuống âm phủ. Đoạn đường xuống địa phủ đầy rẫy những quỷ dữ hung ác, con sông đầy gió tanh sóng xám, những lời lẽ phán xét thét gào uy quyền, ghê rợn nhưng Tử Văn vẫn giữ cho mình khí thế hiên ngang, không khuất phục, một mực kêu oan, đòi phải được phán xét công khai, công bằng, rõ ràng. Đứng trước Diêm Vương hung rợn, kẻ giặc tàn ác với những lời lẽ buộc tội xảo trá, một tay che trời Tử Văn chả mảy may lung lay ý chí, luống cuống mà lại chỉ rõ sai trái, đưa ra lập luận đanh thép, chứng cứ rõ ràng, vạch trần kẻ gian. Chàng bất chấp tính mạng, dùng cả tâm huyết và sức lực để chống lại cái ác, diệt trừ hậu họa, đòi lại công bằng, ấm no cho nhân dân, đất nước.

Trời đâu phụ lòng người, với tất cả tấm lòng, sự hi sinh và cả công lý xã hội Tử Văn đã chiến thắng tên hồn ma tướng giặc gian ác. Chàng được tiến cử vào chức phán xử đền Tản Viên, được người người đời đời trọng vọng ghi nhớ, biết ơn.

Truyện được xây dựng với những chi tiết kỳ ảo, hấp dẫn, chứa đựng nhiều tình tiết bất ngờ, ngôn ngữ giản dị, cô đọng, súc tích, nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật đặc sắc kết hợp với nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm lý nhân vật tài tình,… Tất cả đã tạo dựng nên một cốt truyện rõ ràng, giàu tính tạo hình; để lại nhiều ấn tượng trong lòng độc giả và được lưu truyền rộng rãi trong dân gian qua nhiều thế kỉ.

Câu chuyện chỉ là một khía cạnh nhỏ hư ảo về cuộc sống nhưng đã phần nào toát lên được ý đồ của tác giả. Nguyễn Dữ phải chăng đang muốn khắc họa lại hiện thực thối nát của chế độ phong kiến cuối TKXVI. Đó là một xã hội mà cái ác luôn hoành hành , xâm lấn xã hội bất cứ lúc nào. Cái ác hiện diện nhưng mấy ai là người dám đứng lên đấu tranh. Một xã hội mà đồng tiền có thể làm lu mờ phẩm chất con người qua vấn nạn đút lót, tham quan dung túng.

Chiến thắng của Ngô Tử Văn không chỉ ngợi ca phẩm chất chính trực, trung kiên, dũng cảm của trí thức đất Việt mà còn thể hiện chân lý ngàn đời của dân tộc: cái thiện, cái chính nghĩa dù có bị vui lấp đến đâu cũng luôn sáng soi, tiêu diệt và chiến thắng cái gian ác, xấu xa. Ngô Tử Văn chính là biểu tượng cho dân tộc Việt Nam, cho khí thế trời Nam, cho khát vọng ngàn đời dân tộc về hình tượng các vị quan-anh dũng đầy khảng khái, thanh liêm, chính trực.

Thuyết minh về Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 6

Cùng với các thể loại truyện cổ tích, truyền thuyết, thì truyền kỳ cũng là một trong những thể loại phổ biến và được yêu thích trong văn học dân gian Việt Nam . Nội dung các thể loại này chủ yếu xoay quanh cuộc đấu tranh giữa thiện và ác, ca ngợi vẻ đẹp nhân phẩm, trí tuệ của con người đồng thời khẳng định, cũng như phản ánh niềm tin của nhân dân ta về chân lý vững bền cái thiện luôn chiến thắng cái ác. Chuyện chức phán sự đền Tản Viên của tác giả Nguyễn Dữ cũng là một trong số những truyền kỳ phổ biến mang nội dung như vậy.

Tác giả Nguyễn Dữ, có người gọi là Nguyễn Dư hoặc Nguyễn Tự, chưa rõ năm sinh năm mất, sống vào khoảng đầu thế kỷ XVI, quê ở tỉnh Hải Dương. Ông xuất thân trong một gia đình có truyền thống khoa bảng, từng đi thi và ra làm quan một thời gian ngắn rồi lui về ở ẩn, lấy cớ là phụng dưỡng mẹ già. Ông được xem là người đã đưa khái niệm "truyền kỳ" tiến vào văn học của nước ta, mở ra một hướng đi cho thể loại này trong nền văn học trung đại Việt Nam. Về sự nghiệp sáng tác, thì đến nay người ta chỉ biết ông để lại duy nhất tác phẩm Truyền kỳ mạn lục gồm 20 truyền kỳ khác nhau.

Khái niệm truyền kỳ là để chỉ các tác phẩm văn xuôi trung đại có các yếu tố hoang đường kỳ ảo. Ở đó có sự tương giao giữa thế giới con người với cõi âm, cõi tiên với sự xuất hiện của thánh thần, ma quỷ làm tăng sức hấp dẫn của tác phẩm, đồng thời góp phần phản ánh các nội dung cốt lõi trong quan niệm của tác giả.

Tác phẩm Truyền kỳ mạn lục là một tập truyện gồm có 20 truyện khác nhau được viết bằng chữ Hán chứa nhiều yếu tố hoang đường kỳ ảo, ra đời vào khoảng nửa đầu thế kỷ XVI, được tiến sĩ Vũ Khâm Lân đánh giá là "áng thiên cổ kỳ bút" trong văn học dân tộc bởi những giá trị nhân đạo, hiện thực sâu sắc. Tác phẩm được Hà Thiện Hán viết lời tựa, Nguyễn Bỉnh Khiêm phủ chính, và được Nguyễn Thế Nghi dịch ra bản chữ Nôm. Nội dung chính của các truyện trong Truyền Kỳ Mạn Lục là vạch trần hiện thực xã hội phong kiến đương thời thối nát, cảm thông cho số phận bi thảm của những con người nhỏ bé trong xã hội, đặc biệt là người phụ nữ. Đồng thời đề cao vẻ đẹp phẩm cách, đạo đức, trí tuệ của con người, thể hiện sự ủng hộ quan niệm "lánh đục về trong" của cách danh sĩ đường thời, cũng phản ánh ước mơ, niềm tin của nhân dân về chân lý cái thiện luôn chiến thắng cái ác. Có nhận xét rất hay rằng "Qua sách Truyền kỳ mạn lục, có thể biết phần nào về tác giả. Bởi trong 20 truyện, truyện nào cũng thể hiện một quan điểm chính trị, một thái độ nhân sinh, một ý tưởng đạo đức của Nguyễn Dữ. Đó là những mong muốn của ông về một xã hội mọi người được sống yên bình trong nền đức trị, trong sự công bằng, trong tình cảm yêu thương nhân ái giữa con người với con người."

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là một trong số 20 truyện của tập Truyền kỳ mạn lục. Chuyện kể về việc tên tướng giặc bại trận họ Thôi trên đất Việt ta sau khi chết đi trở thành yêu quái, chiếm đền của Thổ thần, tác oai tác quái khiến nhân dân khổ cực, lầm than. Ngô Tử Văn, nhân vật chính của câu chuyện đã ra tay đốt ngôi đền kia, dẫn đến kết quả là chàng bị hồn ma tên tướng giặc hại chết, và bị dẫn xuống âm phủ hỏi tội. Diêm Vương nghe những lời tố cáo dối trá của tên tướng giặc định xử tội Ngô Tử Văn, nhưng may mắn nhờ có sự giúp đỡ của Thổ thần, và dựa vào bản lĩnh kiên định, bình tĩnh mạnh mẽ đấu tranh, cuối cùng chàng đã chiến thắng, vạch trần tội ác của tên tướng giặc họ Thôi. Ngô Tử Văn sống lại, trở về dương gian ít lâu thì nghe theo lời của Thổ thần, rời bỏ cõi dương đến nhậm chức phán sự đền Tản Viên, hưởng cuộc sống tiên nhân.

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên có hai nội dung chính yếu. Thứ nhất là sự kiên định chính nghĩa của nhân vật Ngô Tử Văn, thể hiện trong thái độ và cách hành động của chàng khi đốt đền của yêu quái, trong việc chàng đối mặt với lời đe dọa của tên ác thần. Thái độ bình tĩnh của chàng khi bị bắt về cõi âm ti, với sự xuất hiện của các loài quỷ nanh ác, không gian rùng rợn ghê sợ. Sự chính trực, ngay thẳng, dũng cảm của chàng còn thể hiện trong việc chàng đấu tranh, minh oan cho bản thân trước mặt Diêm Vương. Cuối cùng nhờ sự cương trực, dũng cảm, hết mình đấu tranh cho chính nghĩa chàng đã giành được chiến thắng. Mang lại sự yên ổn cho nhân dân, giải oan cho bản thân, lấy lại ngôi đền cho Thổ thần và được tiến cử chức phán sự đền Tản Viên, trở thành tiên. Kết quả đó đã khẳng định niềm tin chính nhất định sẽ thắng tà. Mặt khác nhân vật Ngô Tử Văn còn đại diện cho anh tài đất Việt giành chiến thắng trước kẻ thù xâm lược (tên tướng giặc họ Thôi vốn là tướng sĩ của quân Minh bại trận). Từ đó nêu cao tinh thần dân tộc, sự anh dũng, mạnh mẽ của nhân dân ta trong quá trình chống giặc ngoại xâm, chống lại cái ác cái xấu.

Nội dung thứ hai mà tác phẩm muốn thể hiện đó là ngụ ý phê phán sâu sắc cái ác, hồn ma tên tướng giặc lúc sống làm quân xâm lược lúc chết đi lại làm yêu quái quấy nhiễu dân lành. Từ đầu tới cuối lên mang trong mình dã tâm xâm lược, đáng phải nhận sự trừng trị, tiêu diệt. Tiếp nữa, truyện còn phản ánh sự bất công đầy rẫy trong xã hội phong kiến thối nát, thông qua chuyện tên tướng giặc hối lộ thánh thần, còn lực lượng thực thi công lý như Diêm Vương lại bị che mắt.

Về nghệ thuật, Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên có nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, mở đầu bằng tình tiết khác lạ, xây dựng cao trào truyện đầy kịch tính lô-gíc, với các nút thắt, và cách giải quyết hợp lý, làm thỏa mãn người đọc. Bên cạnh đó các yếu tố kì ảo hoang đường được đưa vào một cách khéo léo làm nổi bật chủ đề, nội dung câu chuyện, đồng thời khắc họa rõ ràng tính cách của nhân vật. Truyện còn đem đến cảm giác khách quan với sự chia sẻ quan điểm, tình cảm của người viết thông qua thái độ và hành động của nhân vật.

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là một trong những truyền hay và có ý nghĩa sâu sắc, phản ánh những mặt trái của xã hội đương thời, ca ngợi vẻ đẹp phẩm chất trí tuệ của con người, đồng thời thể hiện ước mơ về một xã hội công bằng, công lý được thực thi của nhân dân ta. Chuyện chức phán sự đền Tản Viên cũng như Truyền kỳ mạn lục xứng đáng có được vị trí là một mẫu mực của thể loại truyền kỳ, cũng như danh xưng "áng thiên cổ kỳ bút" mà người đời ca tụng.

Phân tích nghệ thuật trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 7

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là một trong những truyện xuất sắc nhất trong tập Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ. Sự thành công của tác phẩm không chỉ đến ở nội dung phong phú, hấp dẫn, giá trị nhiều mặt mà còn ở những yếu tố nghệ thuật đặc sắc.

Nét nghệ thuật đầu tiên của truyện chính là sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố hiện thực và kì ảo. Để tạo ra tính chân thật cho tác phẩm tác giả đã giới thiệu nhân vật và sự việc cụ thể, ngay cả thời gian và địa điểm cũng đưa ra một cách chính xác: “Ngô Tử Văn tên là Soạn, người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang” “Năm giáo Ngọ, có người ở thành Đông Quan vốn quen biết với Tử Văn, một buổi sơm đi ra ngoài cửa tây vài dặm,….”. Những yếu tố hiện thực này sẽ khiến cho câu chuyện trở nên chân thực, tạo lòng tin nơi người đọc.

Nhưng để tăng sức hấp dẫn cho câu chuyện, tác giả đã có sự đan xen, kết hợp hết sức hài hòa với những yếu tố kì ảo. Theo bước chân của nhân vật chính Ngô Tử Văn người đọc được gặp hồn ma của tên Bách hộ họ Thôi để thấy được sự xảo trá của hắn, đe dọa hòng làm Ngô Tử Văn lung lay ý chí. Không chỉ vậy, người đọc còn được xuống cõi âm ti âm u, tăm tối, cây cầu dài hơn nghìn thước được bắc qua một con sông lớn mà “gió tanh sóng xám, hơi lạnh thấu xương”. Cả một thế giới ma quỷ mà ta thường chỉ biết đến qua tưởng tượng hiện ra trước mắt người đọc: “mấy vạn quỷ Dạ Xoa đều mắt xanh, tóc đỏ, hình dáng nanh ác”; cung điện của Diêm Vương thăm thẳm với những bóng quỷ, hồn ma. Thế giới huyền ảo được miêu tả hết sức chi tiết, sinh động, làm ai nấy đọc cũng không khỏi rùng mình, sợ hãi. Hai yếu tố hiện thực và kì ảo đan cài với nhau trong đó yếu tố kì ảo là nghệ thuật giúp cho câu chuyện thêm phần sinh động, hấp dẫn. Đồng thời cũng phản ánh đúng tinh thần chung của Nguyễn Dữ trong cuốn Truyền kì mạn lục là lấy cái “kì” để nói cái “thực”.

Kết cấu của truyện cũng là một nét đặc sắc không thể không nhắc đến. Truyện có kết cấu li kì, nhiều chi tiết vô cùng hấp dẫn. Kết cấu tác phẩm như một màn xung đột kịch, có mở đầu, có thắt nút, cao trào và có kết thúc. Lớp lang các phần gắn bó với nhau hết sức chặt chẽ, đỉnh điểm là sự kiện khi Diêm Vương phán xét tội lỗi của Tử Văn khi chỉ nghe câu chuyện từ một phía, nhưng ngay sau đó, tình thế căng thẳng đã được giải quyết, Tử Văn trình bày sự việc và được Diêm Vương cử người đi điều tra. Tên Bách hộ họ Thôi gian dối đã bị vạch trần bộ mặt gian xảo, độc ác và bị trừng trị thích đáng. Còn về phần Tử Văn cũng nhận được phần thưởng xứng đáng cho tính cách bộc trực, thẳng thắn ghét tà gian của mình. Kết thúc theo lối có hậu là kết thúc phố biến trong truyện truyền thống.

Tính cách các nhân vật cũng được chú trọng xây dựng, họ có tính cách vô cùng sinh động, mỗi nhân vật thường đại diện cho một kiểu người trong xã hội. Tử Văn mang trong mình những phẩm chất đẹp đẽ của một bậc quân tử: cương trực, thẳng thắn, không chấp nhận sự phi nghĩa hoành hành, dám làm dám chịu. Tính cách của Ngô Tử Văn tiêu biểu cho kiểu nhân vật chính nghĩa, hội tụ đầy đủ những vẻ đẹp của con người. Để làm nổi bật tính cách của nhân vật, Nguyễn Dữ đã lựa chọn tình huống hết sức tiêu biểu: Tử Văn đốt đền tên Bách hộ họ Thôi vì hắn nhũng nhiễu trong nhân gian, làm cuộc sống người dân cực khổ. Hành động này đối với những người khác là vô cùng liều lĩnh bởi vậy ai cũng lắc đầu sợ hãi, riêng Tử Văn “vẫn vung tay không cần gì cả” điều đó cho thấy thái độ dứt khoát và quả cảm của Ngô Tử Văn. Hành động của Tử Văn không phải là một sự liều lĩnh, bột phát mà đã có sự chuẩn bị từ trước, trước khi đốt đền Tử Văn đã “tắm gội sạch sẽ, khấn trời, rồi châm lửa đốt đền”, Tử Văn ý thức được hành động của mình là chính nghĩa nên chàng không hề sợ hãi. Khi gặp tên tướng giặc, bị hồn ma hắn thị uy, dọa nạt, Tử Văn “vẫn cứ ngồi ngất ngưởng, tự nhiên” không nao núng tinh thần. Đứng trước Diêm Vương, bị Diêm Vương quát mắng, Tử Văn vẫn vô cùng bản lĩnh, tự tin trình bày vấn đề “lời rất cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào”. Toàn bộ ngôn ngữ, hành động thống nhất với nhau chặt chẽ để minh chứng cho nhận định ban đầu của Nguyễn Dữ khi giới thiệu về nhân vật: “Chàng vốn khẳng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc người tan vẫn khen là một người cương trực”.

Ngoài ra, để tạo sức hấp dẫn cho tác phẩm còn phải kể đến ngôn ngữ nhân vật. Mặc dù ngôn ngữ trong tác phẩm không được xây dựng quá nhiều nhưng nó cũng đã phần nào giúp khắc họa tính cách nhân vật. Ví dụ như nhân vật Ngô Tử Văn cương trực thẳng thắn thì ngôn ngữ sẽ: “Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian, có tội lỗi gì xin bảo cho, không nên bắt phải chết một cách oan uổng”. Ngô Tử Văn nói ngay sau khi bị bọn quỷ Dạ Xoa đến bắt đi, không gian vô cùng lạnh lẽo, sợ hãi, nếu là người bình thường có lẽ đã không đủ can đam để nói bất cứ điều gì. Riêng Tử Văn vẫn bình tĩnh kêu oan, lời nói đó cho thấy sự bình tĩnh và tinh thần quyết đấu tranh cho lẽ phải của Tử Văn.

Các yếu tố nghệ thuật trên đã được Nguyễn Dữ kết hợp một cách hài hòa, nhuần nhuyễn làm nổi bật giá trị nội dung của tác phẩm. Qua đây ta cũng có thể thấy được tài năng bậc thầy của Nguyễn Dữ trong nghệ thuật dựng truyện nói chung

Phân tích nét đặc sắc của Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 8

Truyện ngắn Nguyễn Dữ luôn mang đến những ý nghĩa sâu sắc cho cuộc sống của con người. Các tác phẩm của ông cho đến nay vẫn nguyên giá trị, truyện của Nguyên Dữ không chỉ có giá trị về mặt nội dung mà còn có giá trị về mặt nghệ thuật. Tiêu biểu trong tập truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ là tác phẩm Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên. Có thể nói tác phẩm này là một truyện đặc sắc.

Trước hết tác phẩm đặc sắc ở mặt nội dung, Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên đã xây dựng được những nhân vật đại diện cho những kiểu người có trong xã hội thực tế của con người.

Thứ nhất là nhân vật chính Ngô Tử Văn, chàng là một nho sĩ yêu cái thiện diệt cái ác. Chàng đại diện cho nhân loại, cho con người luôn khát khao đấu tranh bảo vệ cái thiện, cái chính nghĩa cái công lí, sự thật ở đời. Vốn là người không chịu được những điều sai trái cho nên khi thấy thần miếu hoành hành nhũng nhiễu nhân dân cho nên chàng quyết định đốt đền mặc dù biết điều đó có thể khiến chàng mất mạng. Kể cả khi có hiện tượng chàng có thể chết bất cứ lúc nào, đối diện với tên giặc phương Bắc và trước những lơi đe dọa của hắn chàng vẫn quả quyết không xây lại đền.

Và cho đến khi hồn chàng xuống âm phủ, đối diện với hình phạt vì tội được cho là rất nặng, chàng cũng không hề nhún bước. Chàng tìm ra sự thật và giúp cho người có công với đất nước lấy lại được đền, tên giặc phương bắc bị đày xuống ngục cửu u còn mình thì thành một phán sự ở đền Tản Viên. Hành trình Tử Văn bảo vệ lẽ đúng là hành trình con người bao vệ công lí, chính nghĩa. Không những thế Tử Văn còn đại diện cho kiểu người anh hùng, hi sinh vì lẽ lớn trong cuộc đời. Đời ai cũng phải chết cốt là để lại được tiếng về sau.

Thứ hai nhân vât họ Lôi và những tên quan ăn hối lộ đại diện cho những thế lực xấu và những tên quan tham trong xã hội. Chúng không những ăn cướp mà chúng còn la làng đã thế lại đồng lõa khiến cho thế lực của chúng quá to lớn. Chính vì thế mà người có công cho đất nước như ông lão nọ mà không thể nào đấu lại chúng được. Ông chỉ có một mình mà chúng thì lại quá đông, ông chỉ còn biết ngồi trông chờ thời cơ đến. Trong cuộc sống của chúng ta cũng vậy, cái ác thường rất lớn, để sống thiện sống đẹp thì khó còn để sống ác thì lại rất nhanh, nó bắt đầu bằng những thói xấu và nó trở thành kẻ chế ngự con người. Vì thế đấu tranh lại nó rất gian nan và đòi hỏi con người phải kiên trì, phải dũng cảm.

Truyện không chỉ đặc sắc về nội dung mà nó còn đặc sắc về mặt nghệ thuật. Yếu tố kì ảo là nét đặc sắc nghệ thuật trong thiên truyện này. Tử Văn vốn là người trần mắt thịt mà có thể chiến đấu lại với hồn ma của tên giặc kia hay chết đi hai ngày rồi mà vẫn còn có thể sống lại. Tác giả sử dụng nghệ thuật kì ảo để làm tăng thêm sự huyền ảo, truyền thuyết cho câu chuyện. Đồng thời thể hiện được vị trí của con người trong vũ trụ và đời sống tâm linh con người Việt xưa.

Như vậy có thể khẳng định rằng tác phẩm Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên là một tác phẩm không chỉ đặc sắc về nội dung mà còn đặc sắc về nghệ thuật. Nguyễn Dữ đã kế thừa nét nghệ thuật kì ảo của truyền thuyết dân gian để làm nên tác phẩm của mình. Nó góp phần làm tăng hiệu quả truyền đạt nội dung đến người đọc.

Phân tích Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 9

Nguyễn Dữ là một nhà Nho sống vào khoảng nửa đầu thế kỷ XVI, người xã Đỗ Tùng, huyện Trường Tân, nay thuộc huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương. Ông xuất thân trong một gia đình có truyền thống khoa bảng. Cha đỗ Tiến sĩ vào đời vua Lê Thánh Tông. Bản thân Nguyễn Dữ cũng đã đi thi và ra làm quan nhưng chỉ được gần một năm thì lui về ở ẩn. Ông để lại cho đời một tác phẩm nổi tiếng là Truyền kỳ mạn lục, nội dung ghi chép lại những giai thoại, huyền thoại lưu truyền rộng rãi trong dân gian từ thời Lý cho tới thời Lê sơ. Đằng sau các yếu tố hoang đường kỳ ảo chính là hiện thực của xã hội phong kiến với đầy rẫy các tệ nạn mà tác giả muốn phơi bày và lên án. Tác phẩm viết bằng chữ Hán, gồm 20 truyện, trong đó có Chức phán sự đền Tản Viên là nổi bật hơn cả.

Bối cảnh của truyện là thời kỳ giặc Minh sang chiếm đóng nước ta, nhưng tác giả viết lại chuyện này vào khoảng nửa đầu thế kỷ XVI, khi chế độ phong kiến đang suy thoái và đầy mâu thuẫn. Nội chiến Lê - Mạc bắt đầu xảy ra, do vậy mà các thế lực ma quỷ, thần linh trong truyện cũng phần nào phản ánh các thế lực cường quyền phong kiến chia bè kết phái, hãm hại dân lành.

Chuyện Chức phán sự đền Tản Viên đề cao tinh thần khẳng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác của một trí thức nước Việt tên là Ngô Tử Văn, qua đó thể hiện niềm tin vào công lý, chính nghĩa nhất định sẽ thắng gian tà, đồng thời lên án lũ giặc xâm lược dù đã chết vẫn không ngừng gây tội ác trên đất nước ta.

Ngô Tử Văn - một Nho sĩ trong vùng đã châm lửa đốt đền của một tên hung thần lúc sống vốn là tướng giặc xâm lược, để trừ hại cho dân. Hồn ma tên tướng giặc họ Thôi giả làm cư sĩ đến đòi Tử Văn dựng trả lại ngôi đền và dọa sẽ kiện chàng tới Diêm Vương. Thổ Công báo mộng cho Tử Văn biết sự thật về tung tích và tội ác của hắn, đồng thời chỉ dẫn mọi cách đối phó. Ngô Tử Văn bị quỷ sứ bắt xuống Âm phủ. Trước mặt Diêm Vương, Ngô Tử Văn đã dũng cảm tố cáo tội ác của tên hung thần cướp đền với đầy đủ chứng cứ. Cuối cùng, công lý được thực hiện, kẻ ác gian bị trừng trị. Thổ Công được dân chúng xây lại cho ngôi đền mới. Tử Văn sống lại và được Thổ Công tiến cử giữ Chức phán sự đền Tản Viên.

Vốn là một trí thức thấm nhuần đạo lý Thánh hiền, Ngô Tử Văn không thể làm ngơ trước sự việc ngang trái xảy ra trước mắt: Ngôi đền thờ Thổ Công của làng vốn linh thiêng, bỗng nhiên bị hồn ma tên tướng giặc phương Bắc họ Thôi bại trận cướp lấy. Hồn ma ấy tác oai tác quái khiến dân chúng trong vùng khốn khổ. Tử Văn vô cùng tức giận. Một hôm chàng tắm gội sạch sẽ, khấn Trời rồi châm lửa đốt đền. Sự kiện này cho Thấy Tử Văn tin vào hành động chính nghĩa của mình, lấy lòng trong sạch cùng thái độ chân thành mong được Trời ủng hộ. Như vậy hành động đốt đền của Tử Văn xuất phát từ mục đích tốt đẹp. "Lúc ấy, mọi người đều lắc đầu lè lưỡi, lo sợ thay cho Tử Văn nhưng chàng vẫn vung tay, không cần gì cả". Bởi Tử Văn nghĩ hành động của mình là hợp đạo Trời, hợp lòng người nên rất kiên quyết, không mảy may kinh hãi. Chàng đốt đền khiến cho hồn ma tên tướng giặc không còn chỗ trú ngụ để mà hoành hành, nhũng nhiễu.

Hành động của chàng là hành động tiêu diệt kẻ gian tà, trừ họa cho dân chúng nên xứng đáng với khí tiết cứng cỏi của một bậc chính nhân quân tử. Hành động đó mang kịch tính cao độ ngay từ đầu nên nhân vật Tử Văn có sức cuốn hút rất mạnh!

Điều đặc biệt là kẻ ác kia không phải là một con người bằng xương bằng thịt mà là một hồn ma vô ảnh, vô hình. Nhưng rất đáng sợ vì nó thuộc về thế giới thần linh, chỗ dựa của giai cấp phong kiến từ xưa đến nay.

Khi bị quỷ sứ giải xuống Âm phủ, trước mặt Diêm vương, Ngô Tử văn tỏ ra vô cùng thông minh và cứng cỏi. Hồn ma tên tướng giặc họ Thôi áp đảo chàng bằng dáng vẻ uy nghi, bằng giọng điệu vừa tỏ vẻ ta đây là bậc trí thức đầy hiểu biết, vừa đe dọa:"Nhà ngươi đã theo nghiệp Nho, đọc sách vở của Thánh hiền, há không biết cái đức của quỷ thần sao, cớ gì lại dám khinh nhờn hủy tượng, đốt đền, khiến cho hương lửa không có chỗ tựạ nương, oai linh không có nơi hiển hiện, vậy bảo làm sao bây giờ? Biết điều thì dựng trả ngôi đền như cũ. Nếu không thì vô cớ hủy đền Lư Sơn, Cố Thiệu sẽ khó lòng tránh khỏi tai vạ!"

Ngô Tử Văn vẫn giữ khí phách cứng cỏi, vẫn ngồi ngất ngưởng tự nhiên. Hồn ma tên tướng giặc tiếp tục đe dọa ở mức độ gay gắt hơn: "Phong đô không xa xôi gì, ta tuy hèn, há lại không đem nổi nhà ngươi đến đấy. Không nghe lời ta thì rồi sẽ biết!" Có nghĩa là hắn sẽ bắt Tử Văn phải chết và sẽ kiện chàng về tội đốt đền.

Tưởng chừng hồn ma tên tướng giặc hoàn toàn giành thế chủ động và hắn đã dồn được Tử Văn vào thế bị động, thua cuộc. Thực ra đây là chỗ tác giả cố ý để cho cái ác hoành hành, cái thiện tạm thời bị lấn lướt, vì thế mà câu chuyện càng thêm phần hấp dẫn.

Tuy nhiên, bộ mặt thật của hồn ma tên tướng giặc đã bị Thổ Công báo mộng cho Tử Văn biết: "Ô, đấy là viên tướng bại trận của Bắc triều, cái hồn bơ vơ ở Nam quốc, tranh chiếm miếu đền của tôi, giả mạo họ tên của tôi, quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược. Thượng Đế bị nó bưng bít, hạ dân bị nó quấy rấy, phàm những việc hưng yêu tác quái đều tự nó cả, chứ có phải tôi đâu! Gần đây vì tôi thiếu sự đề phòng, bị nó đánh đuổi nên phải đến nương tựa ở đền Tản Viên đã vài năm nay."

Như thế là Tử Văn đã có được nhân chứng quan trọng cũng chính là nạn nhân của kẻ cướp đền, mạo danh. Chàng trách Thổ Công nhu nhược, không dám kiện hắn trước Diêm Vương và Thượng Đế, mà lại chấp nhận từ bỏ chức vị, đi lánh nạn ở nơi khác. Lời trách như động đúng vào nỗi khổ tâm của Thổ công: "Rễ ác mọc lan, khó lòng lay động. Tôi đã định thưa kiện, nhưng mà có nhiều nỗi ngăn trở: Những miếu gần quanh, vì tham của đút, đều bênh vực cho nó cả. Tôi chỉ giữ được một chút lòng thành, nhưng không làm thế nào để thông đạt được lên trên, cho nên đành tạm ẩn nhẫn mà ngồi xó một nơi."

Quả là tài tình! Nguyễn Dữ đã mượn chuyện hoang đường của thế giới thần thánh, ma quỷ để phơi bày thực trạng xã hội phong kiến thối nát đương thời. Bọn quan lại tham lam, nhũng nhiễu ngang nhiên vơ vét, đục khoét, ăn hối lộ, bao che kẻ ác, dung túng cho kẻ xấu lộng hành, gây ra bao nỗi oan ức, khổ sở cho dân lành. Tuy thế vẫn có những người dũng cảm như Tử Văn dám chống lại chúng...

Trước mặt Diêm Vương, hồn ma tên tướng giặc phủ phục, quỳ lạy kêu cầu. Không hiểu hắn nói gì mà Diêm Vương một mực bênh vực hắn và kết tội Tử Văn: "Kẻ kia là một người cư sĩ, trung thuần lẫm liệt, có công với tiên triều, nên hoàng thiên cho được huyết thực ở một ngôi đền để đền công khó nhọc. Mày là một kẻ hàn sĩ, sao dám hỗn láo, tội ác tự mình làm ra, còn trốn đi đằng nào?"

Thì ra hắn đã mạo danh Thổ công "vốn làm tới chức Ngự sử đại phu đời vua Lý Nam Đế, vì chết về việc Cần vương mà được phong ở đây giúp dân đô vật đã hơn một nghìn năm nay."

Diêm Vương kết tội Tử Văn càng lúc càng gay gắt mà không cho chàng được thanh minh. Phần thắng xem ra đã nghiêng hẳn về phía hồn ma tên tướng giặc gian trá kia. Nhưng Tử Văn không dễ gì bị khuất phục. Lúc bị quỷ sứ lôi đi, chàng la lớn: "Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian, có tội lỗi gì xin bảo cho, không nên bắt phải chết một cách oan uổng!" Sau đó chàng tung đòn tấn công lên tiếp. Chàng tố cáo trước Diêm Vương lai lịch đen tối, giả mạo của hắn theo đúng lời Thổ công đã báo mộng, lại còn cứng cỏi khẳng định rằng Diêm Vương muốn biết rõ xin cứ cho người đến đền Tản Viên để xác minh hư thực.

Kẻ gian tà thấy Tử Văn nắm được chỗ yếu của mình nên không cãi mà ranh mãnh biến ngay thái độ cứng cỏi của Tử Văn thành vô lễ: "Ấy là trước Vương phủ mà hắn còn ghê gớm đến như thế, mồm năm miệng mười, đơm đặt bịa tạc. Huống hồ ở một nơi đền miếu quạnh hiu hắn sợ gì mà không dám cho một mồi lửa?"

Lời qua tiếng lại gay gắt giữa hai bên khiến Diêm Vương sinh nghi. Tử Văn vẫn khăng khăng: "Nếu nhà vua không tin lời tôi, xin tư giấy đến đền Tản Viên để hỏi; không đúng như thế tôi xin chịu thêm cái tội nói càn!"

Biết không thể uy hiếp được Tử Văn, hồn ma tên tướng giặc tỏ vẻ lo sợ nhưng vẫn cố giữ giọng điệu đạo đức giả của kẻ bề trên: "Gã kia là học trò, thật là ngu bướng, quả đáng tội lắm. Nhưng đã trách mắng như vậy cũng đủ răn đe rồi. Xin Đại vương khoan dung tha cho hắn để tỏ cái đức rộng rãi. Chẳng cần đòi hỏi dây dưa. Nếu thẳng tay trị tội nó, sợ hại đến cái đức hiếu sinh."

Nhưng Diêm Vương đã nhanh chóng nhận ra ai đúng ai sai, liền quát lớn: "Cứ như lời hắn (tức Tử Văn) thì nhà ngươi đáng tội chết. Điều luật trị tội lừa dối đã sẵn sàng đó. Cớ sao nhà ngươi dám làm sự lập lờ nhận tội như vậy?" Rồi lập tức sai người đến đền Tản Viên để lấy chứng thực. Mọi chuyện đều đúng như lời Tử Văn đã khai. Diêm Vương giận dữ trách mắng các phán quan không giữ được chí công vô tư, để cho điều dối trá càn bậy xảy ra. Sau đó truyền lệnh "lấy lồng sắt chụp vào đầu, khẩu gỗ nhét vào miệng" kẻ lừa đảo gian ác rồi sai bỏ vào ngục Cửu U tức là ngục tối chín tầng ở Âm phủ, nơi giam giữ và trừng phạt những kẻ lúc còn sống gây nhiều tội ác.

Cuối cùng thì Tử Văn đã chiến thắng, công lý chính nghĩa đã chiến thắng! Công lý của nhân dân nghìn đời là vậy! Kết thúc câu chuyện rất có hậu: "Tử Văn sống lại, Thổ công được dân làng xây cho ngôi đền mới. Còn ngôi mộ của tên tướng giặc kia thì tự dưng thấy bị bật tung lên, hài cốt tan tành ra như cám vậy". Thật đáng đời cho kẻ xâm lược đã chết rồi mà vẫn không thôi gây tội ác!

Lời bình ở cuối truyện cũng hàm chứa ý nghĩa sâu xa về khí tiết của kẻ sĩ chân chính: "Than ôi! Người ta thường nói:

"Cứng quá thì gãy". Kẻ sĩ chỉ lo không cứng cỏi được, còn gãy hay không là việc của Trời. Sao lại đoán trước là sẽ gãy mà đổi cứng ra mềm? Ngô Tử Văn là một chàng áo vải mà dám đốt đền tà, chống lại yêu ma, làm một việc hơn cả thần và người. Bởi thế được nổi tiếng và được giữ chức vị ở Minh ty, thật là xứng đáng. Vậy kẻ sĩ không nên kiêng sợ sự cứng cỏi."

Phân tích Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 10

Người xưa từng răn dạy rằng "cây ngay không sợ chết đứng", "ở hiền thì gặp lành". Những người chính trực, ngay thẳng thì sẽ nhận được những điều tốt đẹp. Tiếp thu tinh thần ấy, với nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, trí tưởng tượng vô cùng phong phú, Nguyễn Dữ đã viết Chuyện chức phán sự đền Tản Viên. Sự xuất hiện của Truyền kì mạn lục cùng với các tập truyện truyền kì khác như Thánh Tông di thảo (Lê Thánh Tông), Truyền kì tân phả (Đoàn Thị Điểm), Lan Trì kiến văn lục (Vũ Trinh)… đã mang đến cho văn xuôi tự sự trung đại Việt Nam một bước phát triển mới, rất đáng tự hào. Chuyện chức phán sự đền Tản Viên kể chuyện Ngô Tử Văn đốt đền, qua đó thể hiện những nội dung tư tưởng sâu sắc.

Sự xen lẫn các yếu tố hiện thực và yếu tố kì ảo đã mang đến cho truyện một sức hấp dẫn riêng. Ngô Tử Văn là nhân vật chính của tác phẩm, được tác giả giới thiệu theo cách kể chuyện quen thuộc của văn học trung đại, bao gồm tên tuổi, quê quán và tính cách. Tử Văn là người khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc vẫn khen là một người cương phương. Tính tình cương trực của Tử Văn đã nổi tiếng cả vùng Bắc, và chính tính cách là mấu chốt của câu chuyện. Tử Văn đã dám làm việc mà mọi người đều kính sợ, không ai dám làm, đó là đốt đền. Theo quan niệm của dân gian, đốt đền là một chuyện động trời, là động đến thần thánh. Tử Văn cũng biết đều đó nhưng chàng không sợ. Hành động của Tử Văn xuất phát từ tính cách "vốn ghét sự gian tà". Chàng đốt đền bởi hồn ma tên tướng giặc trong đền đã "hưng yêu tác quái", đã làm hại dân lành. Hành động này của Tử Văn khẳng định tính tình ngay thẳng và quyết tâm trừ gian tà của chàng. Để trừ gian tà, chàng đã dám làm việc động trời như vậy. Hành động của chàng không phải là hành động ngang ngược của một kẻ vô đạo. Tử Văn là người đọc sách thánh hiền nên chàng hiểu rõ việc mình làm, Tử Văn "tắm gội sạch sẽ, khấn trời, rồi châm lửa đốt đền". Những hành động tiếp theo của Tử Văn đều chứng tỏ chàng là một người ngay thẳng, không chịu khuất phục tà gian. Trước những lời đe doạ của hồn ma tên tướng giặc, Tử Văn "vẫn cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên", trước không khí đáng sợ ở âm phủ, trước lời mắng chửi và đe doạ của Diêm vương, Tử Văn vẫn bình tĩnh khẳng định "Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian". Tính tình cương trực đã giúp Tử Văn chiến thắng kẻ ác, chàng đã vạch trần được tội ác của hồn ma lưu vong, đã lấy lại được ngôi đền cho Thổ thần, và trở thành một viên quan phán sự ở Minh ti.

Đối lập với sự ngay thẳng của Tử Văn là sự gian trá, xảo quyệt của viên Bách hộ họ Thôi, một tên tướng giặc bại trận phải bỏ thân nơi đất khách. Không nơi nương tựa, không người cúng tế, hồn ma lưu vong của tên tướng giặc đã cướp ngôi đền của Thổ thần lại còn tác oai tác quái, gây hoạ cho dân lành. Hắn còn xảo trá tới mức đút lót, doạ nạt những thần xung quanh. Khi Tử Văn đốt đền, hắn dùng lí lẽ đạo Nho để buộc tội, lấy oai linh quỷ thần để doạ nạt. Tử Văn không sợ thì hắn xuống tận Diêm Vương để cầu cứu. Sự nham hiểm của kẻ xâm lược, bản chất của kẻ cướp nước còn được thể hiện rõ hơn ở hành động và lời buộc tội Tử Văn trước Diêm Vương. Khi có nguy cơ bị vạch mặt thì hắn giở trò lấp liếm. Nếu như Tử Văn là đại diện của chính nghĩa, của lẽ phải, của tinh thần quật cường không chịu khuất phục trước uy quyền dù chàng chỉ là một hàn sĩ áo vải thì viên tướng giặc họ Thôi là điểm hội tụ bản chất xấu xa của kẻ xâm lược. Mặc dù truyện được viết từ thế kỉ XVI, khi văn xuôi tự sự Việt Nam chưa có nhiều thành tựu đáng kể, nhưng nhân vật của truyện đã được xây dựng với những nét tính cách nhất quán và trở thành những hình tượng nghệ thuật tiêu biểu cho những loại người khác nhau. Qua hai nhân vật này tác giả đã thể hiện tư tưởng yêu nước sâu sắc: ca ngợi tinh thần yêu chính nghĩa của con người Việt Nam, vạch trần và phê phán bản chất xấu xa của bọn cướp nước. Người chính trực dù chết vẫn chính trực, kẻ tiểu nhân khi về cõi âm vẫn xảo trá đê tiện.

Đặc điểm nổi bật của truyện truyền kì là ẩn đằng sau những yếu tố kì ảo hoang đường, những yếu tố phi hiện thực là cái nhìn, quan điểm, thái độ của nhà văn về hiện thực. Chuyện chức phán sự đền Tản Viên tuy chủ yếu nói về chuyện thần thánh ma quỷ đầy vẻ hoang đường nhưng lại thể hiện những nội dung hiện thực rất rõ ràng. Nội dung hiện thực được thể hiện ở lai lịch của nhân vật, bối cảnh thời gian và không gian của câu chuyện. Chính những yếu tố này làm tăng sức thuyết phục cho câu chuyện, khiến cho câu chuyện đáng tin hơn. Ngô Tử Văn có tên tuổi, quê quán rõ ràng. Thời gian, tình tiết câu chuyện cũng rất cụ thể, "Năm Giáp Ngọ, có người ở thành Đông Quan…" đã trông thấy Tử Văn ngồi trên xe quan phán sự và "đến nay con cháu Tử Văn hãy còn, người ta truyền rằng đó là "nhà quan phán sự"". Lai lịch của viên Thổ quan và tên tướng giặc họ Thôi cũng gắn với những yếu tố thực của lịch sử. Thổ công là người "làm chức Ngự sử đại phu từ đời vua Lí Nam Đế, vì chết về việc cần vương mà được phong ở đây…", còn tên tướng giặc họ Thôi là "viên tướng bại trận của Bắc triều, cái hồn bơ vơ ở Nam quốc", là viên bộ tướng của Mộc Thạnh…

Sử dụng xen kẽ các yếu tố hiện thực và các yếu tố hư cấu một cách tự nhiên với giọng kể khách quan đã tạo nên sức hấp dẫn rất riêng của truyện truyền kì, đồng thời làm toát lên giá trị hiện thực của tác phẩm.

Nguyễn Dữ viết Truyền kì mạn lục vào khoảng thế kỉ XVI, thời điểm không mấy sáng sủa của hiện thực Việt Nam. Nhà Lê suy tàn, chính quyền rơi vào tay nhà Mạc nhưng cũng chẳng được bao lâu, nội chiến liên miên, xã hội xảy ra rất nhiều vấn đề. Và bóng dáng của xã hội ấy đã được thể hiện trong một số lời đối thoại của nhân vật. Đoạn đối thoại giữa viên Thổ công với Tử Văn: "sao ngài không kiện… lại đi khinh bỏ chức vị, làm một người áo vải nhà quê?". Thế kỉ XVI, đã có rất nhiều người có tài, có nhân cách, bất lực trước hiện thực mà chọn cuộc sống ẩn dật nơi thôn dã, trong đó có Nguyễn Dữ. Câu trả lời của viên Thổ quan không phải không có yếu tố hiện thực. "Trần sao âm vậy", cõi âm trong tác phẩm là cõi dương thời ấy: "Rễ ác mọc lan, khó lòng lay động. Tôi đã định thưa kiện, nhưng mà có nhiều nỗi ngăn trở: Những đền miếu gần quanh, vì tham của đút, đều bênh vực cho nó cả…". Chỉ một chi tiết nhỏ, tác giả đã phê phán được thói đời, những kẻ có chức, có quyền cấu kết với nhau để hại dân lành, người hiền. Lời nói của Diêm Vương cũng ẩn chứa nhiều ý nghĩa sâu sắc, vừa vạch trần sự dối trá của những kẻ cầm cân nảy mực, vừa thể hiện thái độ đối với giặc xâm lược: "Lũ các ngươi chia toà sở, giữ chức sự, cầm lệnh chí công, làm phép chí công, thưởng thì xứng đáng mà không thiên vị, phạt thì đích xác mà không nghiệt ngã, vậy mà còn có sự dối trá càn bậy như thế; huống chi về đời nhà Hán, nhà Đường buôn quan bán ngục, thì những mối tệ còn nói sao xiết được!". Những chi tiết nhỏ tưởng như vô tình đan cài vào câu chuyện nhưng lại chứa đựng giá trị hiện thực rất quan trọng. Đó chính là sự khéo léo và công phu của người kể chuyện. Sức hấp dẫn của câu chuyện còn được thể hiện ở nghệ thuật xây dựng cốt truyện đầy kịch tính. Những tình tiết của truyện được dẫn dắt khéo léo và tạo nên nhiều bất ngờ thú vị. Nghệ thuật xây dựng nhân vật, ngôn ngữ đối thoại, phát triển tình tiết… đều thể hiện một trình độ kể chuyện rất hiện đại, khéo léo, vượt xa trình độ văn xuôi trung đại.

Chủ đề nổi bật của truyện vẫn là ca ngợi sự chính trực ngay thẳng. Ngô Tử Văn là tấm gương tiêu biểu cho những người trí thức nước Việt khảng khái, cương trực, dũng cảm chống lại cái ác để trừ hại cho dân. Sự chiến thắng của Tử Văn là sự chiến thắng của lẽ phải, của công lí, thể hiện niềm tin của nhân dân lao động vào lẽ phải. Ngô Tử Văn tuy không được sống lâu nhưng đã bất tử cùng với câu chuyện, đã để lại tiếng thơm muôn đời và trở thành quan phán sự ngự ở đền Tản Viên. Chủ đề ấy còn được thể hiện rõ ở lời bình cuối truyện. Người kể chuyện muốn khẳng định rằng, người chính trực như Ngô Tử Văn mới xứng đáng là người cầm cân nảy mực. Đó cũng là ước muốn chung của nhân dân trong thời buổi xã hội đầy những chuyện ngang tai trái mắt. Bên cạnh đó, tác phẩm còn chĩa mũi nhọn phê phán vào bọn xâm lược và vạch trần mặt trái của xã hội.

Giá trị của Truyền kì mạn lục là ở nội dung hiện thực sâu sắc và cảm hứng ca ngợi những giá trị đạo đức truyền thống. Những con người có bản tính tốt đẹp như Vũ Thị Thiết, như Ngô Tử Văn đều được trở về sống ở thế giới thần thánh, họ đã được thưởng xứng đáng cho phẩm cách tốt đẹp của mình. Tập truyện đã thể hiện một niềm tin mãnh liệt của nhân dân lao động xưa, niềm tin vào chân lí bất diệt của sự sống "ở hiền gặp lành".

Phân tích Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 11

Nguyễn Dữ là con trai cả Nguyễn Tường Phiêu, Tiến sĩ khoa Bính Thìn, niên hiệu Hồng Đức thứ 27 (1496), người xã Đỗ Tùng, huyện Trường Tân, nay thuộc Thanh Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra làm quan. Sau vì bất mãn với thời cuộc, lui về ẩn cư ở núi rừng Thanh Hóa, từ đó "trải mấy mươi sương, chân không bước đến thị thành". Ông đã viết tập truyện chữ Hán nổi tiếng trong cuộc sống lâm tuyền suốt quãng đời còn lại. Truyền kỳ mạn lục - một tác phẩm được đánh giá là "thiên cổ kỳ bút". Truyện được Nguyễn Bỉnh Khiêm phủ chính và Nguyễn Thế Nghi sống cùng thời dịch ra chữ Nôm.

“Truyền kì mạn lục” của Nguyễn Dữ là tác phẩm viết bằng chữ Hán gồm 20 truyện, ra đời vào nửa đầu thế kỉ XVI. Lục là sách, mạn là ghi chép tản mạn, truyền kì là chuyện lạ kì lưu truyền trong dân gian. Truyền kì mạn lục là sách ghi chép lại những câu chuyên lạ trong dân gian. Tác phẩm thực sự là một sáng tác văn học với sự gia công, hư cấu, sáng tạo, trau chuốt, gọt giũa của Nguyễn Dữ chứ không phải chỉ là một công trình ghi chép đơn thuần. Trong Truyền kỳ mạn lục Nguyễn Dữ viết về các nhân vật, các sự việc kỳ lạ xảy ra thời Lý, Trần, Hồ và thời Lê sơ. Bằng trí tưởng tượng phong phú và bằng một bút pháp linh hoạt, tác giả Truyền kỳ mạn lục đưa người đọc vào một thế giới huyền bí vừa có người, vừa có thần, vừa hư, vừa thật nhưng xuyên qua các lớp mù linh ảo, ly kỳ được thêu dệt ra một cách tài giỏi ấy vẫn hiện rõ một thế giới thật của cuộc đời mà ở đó nhan nhản những kẻ có quyền thế độc ác, đồi bại. Tuy nhiên, bên cạnh sự tung hoành của cái xấu cái ác, tác giả Truyền kỳ mạn lục vẫn nhìn thấy những phẩm cách lương thiện, trung thực, những tâm hồn thanh cao, những tình người tình yêu của nhân dân, của cái thiện vĩnh hằng và Nguyễn Dữ đã mô tả nó thật đẹp đẽ, mỹ lệ. Trong số đó có tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” đã đề cao tinh thần khẳng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn; đồng thời thể hiện niềm tin công lí, chính nghĩa nhất định sẽ chiến thắng gian tà.

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên kể về Ngô Tử Văn - người vốn khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà thì không thể chịu được. Mọi người vẫn thường khen Văn là người cương trực. Ở làng Tử Văn sống trước có một ngôi đền linh ứng nhưng giờ đã thành ngôi đền có hồn của tên giặc xâm lược tử trận gần đó làm yêu quái trong dân gian. Trước sự việc ngôi đền bị uế tạp và yêu quái có thể làm hại dân, “Tử Văn rất tức giận, một hôm tắm gội sạch sẽ, khấn trời rồi châm lửa đốt đền”. Sự khắng khái, nóng nảy của Tử Văn đã dẫn đến một hành động dũng cảm vì dân trừ hại. Sự tức giận của Tử Văn không phải là sự tức giận cho riêng mình mà là sự tức giận cho mọi người dân đang bị yêu quái quấy nhiễu. Vì thế mà việc làm của Tử Văn là đáng ca ngợi.

Sau khi đốt ngôi đền, Tử Văn ốm nặng rồi “thấy hai tên quỷ sứ đến bắt đi rất gấp, kéo ra ngoài thành vế phía đông”. Lúc ở chốn âm cung, do chỉ nghe bên nguyên, Diêm Vương - vị quan toà xử kiện - người cầm cán cân công lí – cũng đã có lúc tỏ ra mơ hồ. Khi đứng trước công đường Ngô Tử Văn càng tỏ ra mình là người có khí phách. Chàng không chỉ khằng định: “Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian” mà còn dũng cảm vạch mặt tên bại tướng gian tà với lời lẽ “rất cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào”. Chàng chiến đấu đến cùng vì lẽ phải. Từng bước, từng bước Ngô Tử Văn đã đánh lui tất cả sự phản công, kháng cự của kẻ thù, cuối cùng đã hoàn toàn đánh gục tên tướng giặc.

Sau khi được minh oan ở minh ti, Tử Văn trở về nhà chưa được 1 tháng thì Thổ công đến bảo Tử Văn nên nhậm chức phán sự ở đến Tản Viên. Thổ công nói: “người ta sống ở đời, xưa nay ai chẳng phải chết, miễn là chết đi còn được tiếng về sau” và khuyên Văn nên nhận. Thế là Văn vui vẻ nhận lời. Việc được nhận chức ở đền Tản Viên đã nói lên thắng lợi của chàng trong cuộc đấu tranh với tên hung thần xảo quyệt. Sự thắng lợi này đã khẳng định chàng là người tốt, chính nghĩa, dám đấu tranh để thực hiện công lí. Con người của chính nghĩa đã được đứng ra để thực hiện công lý là một thắng lợi có ý nghĩa sâu sắc, khẳng định niềm tin chính nghĩa nhất định thắng gian tà.

Trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, tác giả đã vạch trần bộ mặt gian tà của không ít kẻ đương quyền “quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược”. Ngòi bút của Nguyễn Dữ không chỉ lên án một số quan lại mà còn tố cáo mạnh mẽ hiện thực “rễ ác mọc lan, khó lòng lay động” mà bênh vực cho kẻ gian tà. Trong câu nói buột miệng của Tử Văn “Sao mà nhiều thần quá vậy?” cũng cho ta thấy một hiện thực của xã hội phong kiến lúc bấy giờ: xã hội có quá nhiều kẻ hữu danh vô thực, lợi dụng địa vị, quyền thế làm điều bất chính. Kết thúc có hậu của câu chuyện thể hiện đúng truyền thống nhân đạo của dân ta: chính nghĩa nhất định thắng gian tà.

Viết Chuyện chức phán sự đền Tản Viên Nguyễn Dữ đã kết hợp thành công yếu tố ảo và thực. Câu chuyện diễn ra đầy tính chất li kì bởi sự xuất hiện của thế giới âm cung với những hồn ma, bóng quỷ với những việc khác thường: người chết đi sống lại từ dương gian xuống địa phủ, từ cõi âm lại về cõi dương. Nhưng chuyện lại có vẻ như rất thực bởi cách dẫn người khác, dẫn việc cụ thể đến cả họ tên, quê quán và thời gian, địa điểm diễn ra sự việc. Yếu tố kì ảo giúp câu chuyện thêm phần li kì, hấp dẫn. Yếu tố thực làm tăng tính xác thực, làm câu chuyện có ý nghĩa xã hội sâu sắc.

Câu chuyện đề cao nhân vật Ngô Tử Văn – đại diện cho tầng lớp trí thức nước Việt giàu tinh thần dân tộc, chuộng chính nghĩa, dũng cảm, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác trừ hạ cho dân. Truyện còn thể hiện niềm tin công lý, chính nghĩa nhất định sẽ thắng gian tà.

Phân tích Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 12

Người xưa có câu: “cây ngay không sợ chết đứng”, “ở hiền thì sẽ gặp lành”. Thật đúng vậy, những người chính trực, ngay thẳng thì sẽ gặp được những điều tốt đẹp, gặp dữ hóa lành. Tiếp thu tinh thần ấy, với nghệ thuật kể chuyện đặc sắc, Nguyễn Dữ đã xây dựng thành công nhân vật Ngô Tử Văn khẳng khái, cương nghị trong “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên”, qua đó thể hiện nhiều tư tưởng sâu sắc.

“Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” là một trong những truyện hay, truyện tiêu biểu của Truyền kì mạn lục – một tác phẩm nối tiếng và để đời của Nguyễn Dữ. Cũng giống như những truyện khác trong “Truyền kì mạn lục”, “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” cũng chứa đựng nhiều yếu tố hoang đường, kì ảo. Hồn ma tên tướng giặc ngoại xâm tử trận tác oai tác quái, làm hại dân lành. Khi bị Tử Văn đốt đền thì hắn hiện lên báo mộng, dọa dẫm và đòi đi kiện Diêm Vương. Tử Văn ốm rồi chết, xuống địa phủ chầu Diêm Vương. Quang cảnh thế giới âm phủ là một thế giới kì ảo và cảnh Diêm Vương vừa thật vừa không thật. Được Diêm Vương xử án xong, Ngô Tử Văn trở về dương thế, hai ngày sau lại mất, hồn đi nhận chức phán sự đền Tản Viên.

Bên cạnh những yếu tố hiện thực, những yếu tố hoang đường đã góp phần làm cho câu chuyện trở nên đặc sắc và hấp dẫn. Chính vì thế mà mặc dù biết là hư cấu nhưng người đọc vẫn không thể ngừng theo dõi diễn biến của câu chuyện được. Qua việc sử dụng yếu tố hoang đường, kì ảo, Nguyễn Dữ cũng nhằm thể hiện một ý tưởng nghệ thuật của mình, đó là: thế giới cõi âm cũng chính là sự phản chiếu bóng dáng cuộc đời thực. “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” vì thế đã trở thành một bức tranh hiện thực về một xã hội đen tối, ở đó những kẻ đại diện cho công lý lại chính là những kẻ bất lương, vô nhân đạo nhất. Truyện cũng còn ca ngợi con người dám đấu tranh đến cùng cho chính nghĩa qua hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn.

Tử Văn được giới thiệu là người “khẳng khái nóng nẩy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng bắc người ta vẫn khen là một người cương phương”. Chính tính cách này của Tử Văn đã dẫn tới hành động đốt đền khi thấy bởi hồn ma tên tướng giặc trong đền đã “làm yêu làm quái trong dân gian”, bao phen làm hại dân lành.

Hành động đốt đền đã khơi dậy một cuộc chiến quyết liệt giữa Tử Văn và hồn ma tướng giặc, mà thực chất đó chính là cuộc chiến giữa chính nghĩa và gian tà, giữa cái thiện và cái ác, giữa công bằng dân chủ và áp bức bất công. Hành động của Ngô Tử Văn cũng khẳng định tính tình cương trực, quyết đoán của chàng. Để trừ hại cho dân, chàng đã dám đốt đền – việc mà xưa nay chưa ai dám làm vì động chạm đến thần linh. Nhưng Tử Văn là người đọc sách thánh hiền, chàng hiểu rõ việc mình làm, cho nên trước khi đốt đền “tắm gội chay sạch, khấn trời” rồi mới “châm lửa đốt đền”.

Sự khẳng khái, cương trực của Tử Văn còn thể hiện qua thái độ của chàng với hồn ma tên tướng giặc. Khi sống hắn là kẻ xâm lược nước ta, đến khi bỏ mạng ở nước Nam thì lại tranh miếu Thổ địa, vậy mà còn láo xược dám đến mắng mỏ, đe dọa Tử Văn. Trước sự ngang ngược trắng trợn của hồn ma tướng giặc, chàng không hề khiếp sợ mà vẫn “ngồi ngất ngưởng tự nhiên”. Điều đó càng chứng tỏ một khí phách cứng cỏi, một niềm tin vào chính nghĩa, sự đúng đắn trong hành động của Ngô Tử Văn. Vì cảm kích hành động chính nghĩa của chàng mà Thổ thần đã đến dặn dò chàng, đồng thời nhận lời giúp đỡ nếu Tử Văn cần đến người làm chứng.

Bản lĩnh kiên định, chính nghĩa của Tử Văn được thể hiện rõ nhất trong khi chàng lôi xuống âm phủ và hầu kiện với Diêm Vương. Bị lũ quỷ sai nha lôi xuống địa phủ, đi qua những cảnh âm tào rùng rợn, nào quỷ dạ xoa, nào qua sông “gió tanh sóng xám”, hơi lạnh đến thấu xương nhưng Tử Văn không hề run sợ, không vì thế mà trở nên chùn nhụt, khúm núm. Ngay cả khi bị quy kết “tội ác sâu nặng, không được dự vào hàng khoan giảm”, Tử Văn không tâm phục, một mực kêu oan, đòi phải xét xử minh bạch. Khi đối diện với Diêm Vương uy quyền và trước những lèo lá tráo trợn của hồn ma tướng giặc, Tử Văn cũng không hề nao núng, ngược lại còn đanh thép vạch trần những tội ác của tên tướng giặc với những bằng chứng mà hắn không thể nào chối cãi. Vì sự chính nghĩa, chàng đã hết lòng đấu tranh và cuối cùng cũng đã chiến thắng được tên giặc hung ác, trả lại chức vị cho Thổ thần nước Việt, giải trừ tai họa cho nhân dân. Không những thế, vì có nhân cách cao đẹp mà Tử Văn còn được tiến cử vào chức phán sự đền Tản Viên, chịu trách nhiệm bảo vệ và giữ gìn công lí.

Ngược lại với sự cương trực, ngay thẳng của Tử Văn là sự gian trá, giảo hoạt của viên Bách hộ họ Thôi. Vốn là một tên tướng giặc bại trận bỏ thân nơi đất khách, hắn trở thành một hồn ma lưu vong, không người cúng tế. Nhưng ngay cả khi chết đi rồi thì bản chất xâm lược của hắn vẫn không hề mất đi. Hắn cướp ngôi đền của Thổ thần, tác oai tắc quái làm hại dân lành nếu không cúng tế cho hắn. Khi bị Tử Văn đốt đền, hắn còn trịnh thượng đến dọa nạt, dùng lời lẽ đạo Nho kẻ sĩ để buộc tội. Thấy Tử Văn không hề run sợ, hắn có tìm đến tận Diêm Vương để nhờ trừng trị. Đây đích xác là một kẻ vừa ăn cướp vừa la làng. Khi có nguy cơ bị bại lộ thì hắn lấp liếm, ra vẻ từ bi độ lượng nhưng nhờ có Diêm Vương phán xét, kẻ gian trá như hắn đã bị trừng trị thích đáng. Nếu như Tử Văn là một hàn sĩ áo vải đại diện cho chính nghĩa và tinh thần đấu tranh vì lẽ phải thì hồn ma tên tướng giặc chính là đại diện cho kẻ xâm lược gian ác, xảo quyệt. Xây dựng hai nhân vật này, tác giả đã thể hiện tinh thần chính nghĩa của con người Việt Nam, đồng thời vạch trần và tố cáo bản chất xấu xa, bất lương của bọn cướp nước. Người chính trực dù chết vẫn chính trực, kẻ tiểu nhân thì về cõi tào địa phủ cũng vẫn xảo trá, đê tiện.

Qua cuộc đấu tranh chống lại cái ác, bảo vệ chính nghĩa, trừ hại cho dân, hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn đã để lại những ấn tượng sâu sắc trong người đọc. Đó là một con người khẳng khái, chính trực, bản lĩnh vững vàng để bảo vệ công lý, chống lại cái xấu cái ác. Qua đây, tác giả cũng thể hiện niềm tin về sự chính nghĩa nhất định sẽ thắng gian tà, thể hiện tinh thần tự tôn dân tộc, bộc lộ quyết tâm đấu tranh với cái xấu, cái ác đến cùng. Truyện cũng ngầm phản ánh xã hội thực tại với đầy rẫy những bất công, những quan tham thì nhận của đút, cái ác thì hoành hành, công lý thì bị che mắt. Tất cả những ý nghĩa nhân đạo, nhân văn này đã góp phần làm nên đặc sắc cũng như thành công cho tác phẩm.

Phân tích Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 13

Chuyện chức phán sự ở đền Tàn Viên là 1 trong những chuyện hay, tiêu biểu của Truyền kỳ mạn lục. Câu chuyện đã phê phán hiện thực xã hội và đề cao phẩm chất kẽ sĩ, đồng thơi phản ánh khá rõ tinh thần dân tộc của tác giả, mà nhân vật chính là Ngô Tử Văn một con người tính tình khảng kháng, trung trực.

Khác với một số truyện trong đó Nguyễn Dữ trình bày lai lịch và hành trình số phận của nhân vật từ đầu đến cuối, Chuyện chúc phán sự ở đền Tản viên chỉ chọn 1 thời điểm có ý nghĩa nổi bật để bộc lộ đầy đủ tính cách nhân vật. Chuyện giống như một màn kịch ngắn, mở màn là sự xuất hiện của ngô Từ Văn với hành động châm lửa đốt đền thiêng. Hành độn đó chính là ngòi nổ cho 1 cuộc chiến đấu giữa chàng và hồn ma tên tướng giặc bại trận.

“Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” viết bằng chữ Hán theo thể văn xuôi truyền kỳ. Đây là thể loại văn học phản ánh hiện thực cuộc sống qua những yếu tố kỳ ảo hoang đường. Nhân vật trong bộ truyền kỳ gồm cả người, ma quỷ, thần thánh, có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, có thể xâm nhập thế giới của nhau. Bộ truyện “Truyền kì mạn lục” được sáng tác vào khoảng thế kỉ XVI, lúc xã hội phong kiến Việt Nam rơi vào suy thoái, khủng hoảng, nhân dân bất bình với tầng lớp thống trị, nhiều nho sĩ rơi vào tâm trạng hụt hẫng, nuối tiếc cho thời thịnh trị dưới sự cai trị của vua Lê Thánh Tông. Nguyễn Dữ sáng tác bộ truyện trong khoảng thời gian ông đã cáo quan ở ẩn vừa để phản ánh tình trạng xã hội, vừa để bộc lộ quan điểm sống và tấm lòng của ông với cuộc đời.

Nhân vật chính của tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” xuất hiện ngay từ đầu truyện bằng mấy dòng giới thiệu trực tiếp ngắn gọn về tên họ, quê quán, tính tình, phẩm chất. Ngô Tử Văn được giới thiệu là người tính tình cương trực, thẳng thắn, khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà thì không thể chịu được. Lời giới thiệu mang giọng ngợi khen, có tác dụng định hướng cho người đọc về hành động kiên quyết của nhân vật này. Minh chứng rõ ràng cho tính cách cứng cỏi của Ngô Tử Văn là hành động đốt đền tà của chàng. Trong khi mọi người đều lắc đầu, lè lưỡi, không dám làm gì quỷ thần ở ngôi đền gần làng quấy hại nhân dân thì Tử Văn cương quyết, công khai, đường hoàng, ung dung, tắm rửa sạch sẽ, khấn trời rồi châm lửa đốt hủy ngôi đền. Hành động đó xuất phát từ ‎ muốn diệt trừ yêu ma, trừ hại cho dân, từ lòng tự tin vào chính nghĩa của Ngô Tử Văn, chứng tỏ cốt cách khảng khái của kẻ sĩ.

Sự cương trực, khảng khái của Ngô Tử Văn còn bộc lộ rõ qua thái độ của chàng với hồn ma tên tướng giặc. Tướng giặc khi sống là kẻ xâm lược nước ta, tàn hại dân ta, khi chết rồi vẫn quen thói ỷ mạnh hiếp yếu, cướp nơi trú ngụ của thổ thần nước Việt, lại còn gian trá bày trò đút lót rồi tác yêu tác quái với nhân dân trong vùng. Hắn bị Tử Văn đốt đền là đáng đời nhưng lại hiện hình, xảo quyệt làm như mình là kẻ bị hại, dùng tà phép khiến cho chàng bị sốt nóng sốt rét, đầu lảo đảo. Hồn ma tướng giặc buông lời mắng mỏ, đe dọa, quyết kiện Tử Văn xuống tận Diêm Vương. Trước sự ngang ngược trắng trợn, quyền phép đáng sợ của hồn ma tướng giặc, Ngô Tử Văn vẫn điềm nhiên, không hề run sợ mà tự tin, không coi những lới đe dọa ra gì, thậm chí chẳng thèm tiếp lời hồn ma tướng giặc. Thái độ ấy thể hiện một khí phách cứng cỏi, một niềm tin mạnh mẽ vào chính nghĩa, sự đúng đắn trong hành động của Ngô Tử Văn. Mặt khác, bản lĩnh của chàng còn thể hiện qua thái độ biết ơn lời chỉ dẫn của thổ thần nước Việt. Do Tử Văn dũng cảm, trừ hại cho dân nên thần linh mới phù trợ giúp đỡ chàng.

Tính cách kiên định chính nghĩa của Ngô Soạn còn thể hiện rõ trong quá trình chàng bị lôi xuống địa phủ. Cảnh địa phủ rùng rợn với quỷ sứ hung ác, con sông đầy gió tanh sóng xám. Tử Văn bị bọn quỷ sai lôi đi rất nhanh, bị phán xét lạnh lùng là kẻ “tội sâu ác nặng, không được liệt vào hàng khoan giảm”, bị kết thêm tội ngoan cố bướng bỉnh nhưng chàng chẳng hề run sợ, không hề nhụt chí, một mực kêu oan, đòi phải được phán xét công khai, minh bạch. Khi đối diện trước Diêm vương uy nghiêm, Tử Văn đấu tranh vạch tội tên tướng giặc bằng những lí lẽ cứng cỏi, bằng chững không thể chối cãi, giọng điệu rất đanh thép vững vàng. Chàng đã bảo vệ lẽ phải mà bất chấp tính mạng của mình, không chịu khuất phục trước uy quyền, kiên quyết đấu tranh cho công lí và lẽ phải đến cùng. Kết quả, chàng đã chiến thắng hồn ma gian tà của tên tướng giặc, bảo toàn được sự sống của mình, được tiến cử vào chức phán sự đền Tản Viên, chịu trách nhiệm giữ gìn bảo vệ công lí. Chiến thắng ấy của Ngô Tử Văn có ‎ nghĩa vô cùng to lớn, đã trừng trị đích đáng hồn ma tướng giặc xảo trá, làm sáng tỏ nỗi oan khuất, phục hồi chức vị cho thổ thần nước Việt, giải trừ tai họa cho nhân dân.

Qua cuộc đấu tranh không khoan nhượng, chống lại cái ác, Ngô Tử Văn đã nổi bật lên là người chính trực, khảng khái, dũng cảm bảo vệ công lí đến cùng, là một kẻ sĩ cứng cỏi của nước Việt. Từ đó, tác giả Nguyễn Dữ đã khẳng định niềm tin chính nghĩa nhất định thắng gian tà, thể hiện tinh thần tự tôn dân tộc, bộc lộ quyết tâm đấu tranh triệt để với cái xấu cái ác.

Truyện thông qua cuộc đấu tranh của Ngô Tử Văn còn ngầm phản ánh thế giới thực của con người với đầy rẫy sự việc xấu xa như nạn ăn của đút,tham quan dung túng che dấu cho cái ác hoành hành, công lí bị che mắt.

Phân tích Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 14

Nguyễn Dữ là một nho sĩ thời Lê Sơ ông nổi tiếng với tác phẩm “Truyền kỳ mạn lục” ngoài ra ông còn có rất nhiều tác phẩm hay tiêu biểu khác, những sáng tác của ông đã đóng góp rất nhiều cho nền văn học nước nhà.

Tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” cũng giống như bao nhiêu chuyện khác của “Truyền kỳ mạn lục” đều mang yếu tố huyền bí, hư ảo. Chính điều đó tạo ra sự hấp dẫn của chuyện và làm cho câu chuyện trở nên có tính lôgic.

Khi phân tích tác phẩm Chuyện chức phán sự đề Tản Viên người đọc thường quan tâm tới yếu tố kỳ ảo, huyền bí. Bởi câu chuyện mang nhiều yếu tố được tạo ra do trí tưởng tượng của con người là chủ yếu.

Câu chuyện xoay quanh một tên tướng giặc bị chết sau khi chết hắn biến thành con ma tác oai tác quái trong nhân gian. Sau khi đốt đền thờ hắn hiện lên và dọa dẫm Tử Văn. Rồi sau khi thần thổ công tới gặp nhân vật Tử Văn anh ta liền lăn ra ốm một thời gian sau thì chết. Sau khi chết hồn Tử Văn bị đưa tới âm phủ và tại đây hồn Tử Văn đã gặp được Diêm Vương. Sau khi chết được hai ngày thì phần xác của Tử Văn lại tự dưng sống lại nhưng do hồn anh đã bị giải xuống Diêm Vương nên anh sống mà bị mất hồn. Còn phần hồn sau khi được Diêm Vương phán xử đã được nhận chức “Phán sự đề Tản Viên”.

Chính yếu tố hoang đường, thần bí xen kẽ với những yếu tố hiện thực tạo thành chuyện vô cùng hấp dẫn người đọc, nhiều tình tiết kỳ thú, đan xen đã tạo nên cốt cách riêng của thể truyền kỳ. Cũng chính nhờ yếu tố hoang tưởng, hư cấu làm cho nhà văn có thể thoải mái phát huy tính tưởng tượng cũng như đòi hỏi sự công bằng mà trong đời sống hiện thực không làm được. Thông qua câu chuyện ta có thể thấy được thái độ quan điểm sống của nhà văn trong thời kỳ mà Nguyễn Dữ sống.

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên của Nguyễn Dữ tập trung vào cuộc đối đầu giữa một bên là anh chàng có tên Ngô Tử Văn vốn là người vô cùng thẳng tính, bộc trực, nóng nảy nên khi thấy điều gì gian ác, là không thể chịu được. Với một bên là hồn ma của một tên tướng giặc bị bại trận và giết chết nhưng do tâm tính của hắn quá tà ác nên sau khi chết hắn hóa thành yêu tinh, yêu quái nhũng nhiễu dân lành và quấy phá Ngô Tử Văn . Thực chất đây chính là cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa phe chính nghĩa và phe tà ác.

Thể hiện quan niệm sống, tư tưởng nhân văn của tác giả Nguyễn Dữ là người luôn hướng tới điều thiện và mong muốn cho cái thiện sẽ thắng cái ác trong xã hội hiện thực.

Trong câu chuyện nhân vật của Ngô Tử Văn vô cùng đơn độc trong cuộc chiến chống lại cái xấu cái ác nhưng anh ta không hề nao núng. Trong hoàn cảnh nào anh ta cũng thể hiện niềm tin, tính khẳng khái của mình. Ngô Tử Văn là đại diện cho những người trí thức, trung thực, khẳng khái, luôn một lòng muốn xã hội được công bằng, giải quyết những oan khuất cho con người trong giai đoạn mà ông sống.

Trong những câu văn của mình Nguyễn Dữ đã dành nhiều sự ưu ái cho nhân vật Ngô Tử Văn điều này thể hiện quan niệm sống, sự đồng tình mạnh mẽ của ông trong cuộc chiến chống lại cái xấu, cái ác. Ông tin cái thiện luôn chiến thắng cái ác, sự chiến thắng của nhân vật Ngô Tử Văn thể hiện niềm tin của tác giả Nguyễn Dữ.

Đồng thời thể hiện khát vọng giành công lý, công bằng cho nhân dân của một con người có học thức, có tấm lòng nhân hậu. Còn tên tướng giặc đại diện cho quân xâm lược, đại diện cho cái ác. Sau khi chết hắn còn tác quái nhưng vẫn bị cái tốt, bị Ngô Tử Văn tiêu diệt thể hiện chân lý không dung tha cho những kẻ bất lương, không có tính người. Đồng thời qua đây tác giả Nguyễn Dữ muốn tố cáo xã hội, kêu gọi con người đoàn kết chống lại cái xấu tạo một xã hội công bằng, chính nghĩa.

Phân tích Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 15

Nguyễn Dữ sống khoảng thế kỉ XVI, ông là người học rộng tài cao nhưng chỉ làm quan trong một thời gian ngắn rồi lui về ở ẩn. Và cũng bắt đầu từ đó ông sưu tầm truyện dân gian và sáng tác. Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là tập Truyền kì mạn lục, ngoài Chuyện người con gái Nam Xương đã được tiếp xúc từ cấp học dưới, thì trong tập truyện ấy cũng không thể không nhắc đến Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.

 Tác phẩm xoay quanh nhân vật Ngô Tử Văn tính tình cương trực đã đi đốt đền của tên giặc đất Bắc. Tác phẩm không chỉ là câu chuyện đốt đền thành tiên của Ngô Tử Văn mà nó còn có giá trị khái quát những vấn đề xã hội nóng bỏng, có ý nghĩa cho đến tận ngày nay. Mở đầu tác phẩm ông giới thiệu nhân vật: “Chàng vốn khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được”, để cho nhận xét trở nên khách quan, ông còn dẫn lời nhận xét của những người cùng thời: “… vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”. Qua đó giúp tạo nên ấn tượng sâu sắc về nhân vật.

 Để làm sáng tỏ những đặc điểm tính cách trên, nhân vật Ngô Tử Văn trực tiếp xuất hiện qua ngôn ngữ, cử chỉ, hành động. Sự kiện đầu tiên chính là việc Ngô Tử Văn đốt đền tên tướng giặc họ Thôi. Hắn là tướng giặc đời Minh, khi giao chiến với quân ta đã chết ở gần miếu của vị thổ công nước Việt, hắn liền chiếm lấy đền thờ thổ công, tác oai tác quái trong nhân gian. Điều đó làm Ngô Tử Văn vô cùng tức giận, Tử Văn tắm rửa sạch sẽ và đốt đền của hắn. Đây là một hành động dũng cảm: trong khi tất cả mọi người ai cũng lắc đầu, lè lưỡi, can ngăn, lo cho tính mạng Tử Văn thì chàng là người trong cuộc lại “vung tay không cần gì cả”. Vì đây là việc nghĩa nên không thể không làm. Tử Văn tin tưởng vào hành động chính nghĩa của mình.

 Sau khi đốt đền Ngô Tử Văn lên sơn sốt, người mê mệt, đây cũng chính là lúc Ngô Tử Văn gặp hồn ma tên tướng giặc giả danh làm cư sĩ tìm đến. Dù hồn ma sử dụng những lời hăm dọa: “biết điều thì dựng trả ngôi đền như cũ. Nếu không thì, vô cớ hủy đền Lư Sơn, Cố Thiệu sẽ khó lòng tránh khỏi tai vạ”. Nhưng Ngô Tử Văn không hề sợ hãi, nao núng tinh thần. Thái độ ung dung, thản nhiên, coi thường lời buộc tội và đe dọa của hồn ma cho thấy Tử Văn không phải là bất cần, liều lĩnh mà là thái độ tự tin của người nắm trong tay sức mạnh của chính nghĩa. Câu hỏi trước vị thổ thần “Liệu hắn có thực là tay hung hãn, có thể gieo vạ cho tôi không?” không phải là biểu hiện của sự hoang mang, sợ hãi mà là sự mưu trí, muốn biết rõ về kẻ thù để liệu kế đối phó mà giành chiến thắng.

 Ngô Tử Văn nhất quyết không dựng lại đền cho hồn ma tướng giặc nên bị quỷ sứ đến bắt đi trong đêm, khi bị giải đi Tử Văn kêu oan để đòi được xử công bằng. Diêm Vương tưởng Tử Văn có tội đã dùng uy lực của kẻ bề trên để quát mắng, đe dọa, buộc tội Tử Văn. Trước Diêm Vương, Tử Văn vẫn rất cứng cỏi tâu trình, kể lại đầu đuôi sự việc, lời nói không chịu nhún nhường chút nào. Trước những lời lẽ đanh thép, lí lẽ đầy thuyết phục của Tử Văn, Diêm Vương đã cho người đi xem xét và Tử Văn đã lấy lại được công bằng. Qua đây cho thấy sự hiên ngang, dũng cảm, khát vọng đẹp đẽ muốn thực thi công lí của Tử Văn. Và Tử Văn đã được đền bù xứng đáng, được Thổ thần tiến cử giữ chức phán sự đền Tản Viên. Qua chi tiết này, Nguyễn Dữ muốn khẳng định triết lí "Ở hiền gặp lành" của nhân dân ta.

 Đằng sau nhân vật Ngô Tử Văn, ta còn thấy Nguyễn Dữ dựng lên bức tranh hiện thực xã hội với thái độ phê phán sâu sắc của tác giả. Tác phẩm mượn bối cảnh của xã hội thế kỉ XV nhưng thực chất tác giả muốn phơi bày hiện thực xã hội mà ông đang sống – đầu thế kỉ XVI với đầy những bất công ngang trái: tên hung thần đã cướp đền miếu, giả mạo tên họ của vị Thổ thần nước Việt, hắn được hưởng tất cả quyền lợi của vị Thổ thần, nhưng tác yêu tác quái trong dân gian, đẩy nhân dân vào tình cảnh khốn khổ. Người lương thiện: vị Thổ thần làm chức Ngự sử đại phu từ đời vua Lý Nam Đế, chết vì việc cần vương, giúp dân đã hơn nghìn năm nay, nhưng bị đánh đuổi nên phải đến nương tựa ở đền Tản Viên đã vài năm. Tử Văn chính vì cương trực thẳng thắn, thấy sự tà gian không thể để yên nên đã bị đẩy xuống âm phủ “Tội sao ác nặng, không được dự vào hàng khoan giảm”. Thánh thần ăn của đút để bênh vực cho kẻ ác: Đền miếu đều tham của đút, bênh vực cho hung thần nên dẫu Thổ công có đi kiện cũng sẽ thua. Dưới âm ti Diêm Vương và các phán quan đại diện cho công lí bị lấp tai, che mắt, bị tên tướng giặc lừa phỉnh, thiếu chút nữa đã xử oan cho người chính trực.

 Tác phẩm còn là tiếng nói tố cáo hồn ma tên tướng giặc bại trận: tham lam, quỷ quyệt, hung ác: Khi sống, là tướng giặc cướp nước, khi chết, hồn ma vất vưởng ở nước Nam vẫn không từ bỏ giã tâm xâm lược, đã chiếm đền miếu, giả danh lương thần nước Việt. Khi Tử Văn châm lửa đốt đền đã tìm đến, dùng nguyên lí đạo nho để kết tội, dùng oai linh thánh thần để hăm dọa. Tác phẩm sử dụng yếu tố thần kì tăng cường sức hấp dẫn cho tác phẩm. Cốt truyện giàu kịch tính được sắp xếp hợp lí. Nghệ thuật kể chuyện đạt đến một trình độ mới. Qua đó khẳng định tài năng nghệ thuật của Nguyễn Dữ.

 Với tác phẩm này Nguyễn Dữ đã lên tiếng, khẳng định, đề cao tinh thần khẳng khái, cương trực dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn – một trí thức nước Việt. Đồng thời thể hiện niềm tin vào công lí, chính nghĩa nhất định thắng gian tà và triết lí "Ở hiền gặp lành" của dân tộc ta.

Phân tích Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 16

Trong kho tàng truyện đặc sắc của dân tộc ta, không hiếm những tác phẩm có nội dung với những yếu tố ly kỳ, biến ảo để vừa tăng thêm tính hấp dẫn cho câu chuyện vừa biểu thị ước mơ về công lý, công bằng của người dân. Trong số đó, tác phẩm "Truyền kỳ mạn lục" của tác giả Nguyễn Dữ là một trong những tác phẩm khá tiêu biểu có mang yếu tố thần kì này. Các tác phẩm trong "Truyền kì mạn luc" đều được ghi nhặt từ các câu chuyện lưu truyền trong dân gian và được Nguyễn Dữ thêm vào đó tính hiện thực của xã hội đương thời cùng tấm lòng nhân đạo của mình, ước mơ công lý của người dân lương thiện. Trong đó phải kể tới tác phẩm "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" – một câu chuyện mà khi nhắc tới người ta luôn phải tấm tắc ngợi khen.

 Truyền kì là áng văn xuôi tự sự thời trung đại, kể những câu chuyện phản ánh hiện thực thông qua những yếu tố hoang đường, nơi mà thần, quỷ, người giao hòa tương giao với nhau. Và ẩn sau mỗi yếu tố li kì ấy là tấm lòng của tác giả, quan niệm, niềm tin, ước mơ, khát vọng của họ trước cuộc đời. "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" kể về chàng trai tên Ngô Tử Văn và hành động đốt đền của tên tướng bại trận phương Bắc họ Thôi đang tác quái trong dân gian, gây họa cho dân lành. Sau hành động liều lĩnh ấy, Tử Văn bị hắn đe dọa và kiện ở Minh ti. Sau này, nhờ Thổ công mách bảo, Tử Văn đã vạch trần tên tướng giặc và tội ác của hắn. Tên tướng bị trừng phạt còn Tử Văn lại trở về dương gian. Cuối cùng, nhờ sự tiến cử của Thổ thần, Tử Văn được nhận chức Phán sự ở đền Tản Viên, dưới trướng của Đức Thánh Tản rồi "không bệnh mà mất". Qua câu chuyện, Nguyễn Dữ muốn phản ánh niềm tin muôn đời của người dân lao động về công lý, về việc "ở hiền gặp lành, ác giả ác báo" và về sự chính trực, công minh, dám đứng lên bảo vệ lẽ phải của con người sẽ được đền đáp.

 Ngô Tử Văn – nhân vật chính của tác phẩm là người ở huyện Yên Dũng, đất Lang Giang, tên là Soạn, họ Ngô. Ngay từ khi vào tác phẩm, Ngô Tử Văn đã được tác giả giới thiệu là một người khẳng khái, cương trực, nóng nảy, "thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng bắc người ta vẫn khen là một người cương phương". Lời giới thiệu trực tiếp, ngắn gọn, súc tích của tác giả vừa là sự khẳng định gây chú ý cho người đọc, lại vừa thể hiện sự ngợi khen, ngợi ca trước tính cách, phẩm chất của Ngô Tử Văn, định hướng cách nhìn nhận cho người đọc về hành động có phần ngang ngược của chàng sau này. Gần nhà Ngô Tử Văn có ngôi đền thờ Thổ thần, vậy mà tên Bách hộ họ Thôi phương Bắc, tử trận ở gần đó dám chiếm đền rồi "làm yêu làm quái trong dân gian", lộng hành, hống hách, làm hại tới dân chúng, khiến cho Tử Văn hết sức tức giận.

 Thánh thần vốn là những điều thiêng liêng trong tâm linh của người Việt từ xưa, vậy nên chẳng có ai dám mạo phạm vào đền đài, miếu mạo, chùa chiền. Vậy nên, đền bị tên tướng giặc chiếm nhưng chẳng ai dám đứng lên mà phản kháng, chỉ biết sống trong sợ hãi, "dốc hết của cải" để cúng cầu. Trong khi tất cả mọi người đều lo sợ, cầu cúng đến "gia sản khánh kiệt", "lắc đầu lè lưỡi" thì Tử Văn lại khác, chàng lại "tắm gội chay sạch, khấn trời rồi châm lửa đốt đền". Hành động của chàng dường như đã được tính toán, chuẩn bị với mục đích rất rõ ràng. Chàng rất cẩn trọng, tắm rửa "khấn trời" rồi mới đốt khiến cho người đọc cảm nhận được hành động đó của Tử Văn không phải là hành động bộc phát tức thời. Ngay cả lúc đốt đền, Tử Văn cũng rất quyết liệt, không hề do dự một phân mà công khai, vô cùng dũng cảm. Sau khi châm lửa đốt đền xong, trong khi "mọi người lắc đầu lè lưỡi, họ lo sợ thay cho Tử Văn" còn chàng thì lại "vung tay không cần gì cả". Hành động đó thể hiện sự khẳng khái trong tính cách của chàng như đã nêu ở đầu câu chuyện, vừa ngạo nghễ, vừa dũng cảm, thể hiện sự "cương phương" của một con người chính trực một lòng muốn tiêu diệt cái ác mang lại bình yên cho người dân, bộc lộ ý chí, ý thức dân tộc vô cùng mạnh mẽ khi dang tay bảo vệ ngôi đền của dân tộc mình mà diệt trừ hồn ma tên tướng giặc bại trận đang làm loạn nhân gian.

 Những tưởng đốt xong là hết, nhưng không, "đốt xong về nhà, chàng thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét". Trong cơn mơ màng, chàng gặp một người "khôi ngô dõng dạc, đầu đội mũ trụ đi đến, nói năng, quần áo, rất giống người phương Bắc, tự xưng là cư sĩ". Kẻ giống cư sĩ kia, tưởng rằng nói năng phải kính trên nhường dưới, biết trước biết sau thế nhưng lời nói lại chẳng giống như vẻ bề ngoài, hắn nói năng với đầy lời mắng mỏ, đe dọa, đòi Tử Văn phải trả lại đền "biết điều thì dựng trả tòa đền như cũ", "Phong Đô không xa xôi gì, ta tuy hèn, há lại không đem nổi nhà ngươi đến đấy. Không nghe lời ta thì rồi sẽ biết". Hồn ma tên tướng giặc kia ngoại hình thì sáng lạn, nói lời đầy đạo lý nhưng thực chất lại là một kẻ ranh ma, xảo quyệt, tham lam, độc ác, xảo trá. Hắn theo chân Mộc Thạnh sang cướp nước ta, làm điều ác bá, chết đi lại gây họa, cướp đền, tác quái trong dân chúng, đe dọa kẻ sĩ trong dân gian, còn dọa nạt sẽ bắt kiện chàng. Nhưng đối lập với thái độ đe dọa, tức giận của tên tướng bại trận, Tử Văn lại "mặc kệ, vẫn cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên", thái độ vừa bình thản, vừa ung dung, ngạo nghễ. Bởi chàng tin việc làm của mình là chính nghĩa, là hành động mang tới lợi ích cho muôn dân, đúng như lời dạy trong kinh sách.

 Thế rồi, tên tướng giặc "phất áo bỏ đi", Tử Văn vẫn mê man trên giường thì chiều tối "lại có một ông già, áo vải mũ đen, phong độ nhàn nhã, thủng thỉnh di vài đến trước thềm, vái chào". Khác với tên tướng giặc quần là áo lượt, Thổ thần đến gặp Tử Văn chỉ với "áo vải mũ đen", giản dị, thanh bạch. Không chỉ vậy, lời nói, cử chỉ còn nhẹ nhàng, đúng với tư chất của một vị thần cai quản cả một vùng. Tuy là Thổ thần, thế nhưng đến gặp Tử Văn, ông vẫn cung kính, "vái chào" rồi thưa chuyện cảm ơn, hết sức coi trọng Tử Văn.

 Thổ thần khi gặp Tử Văn đã kể cho chàng nghe hết thảy những việc làm của tên tướng họ Thôi "tranh chiếm miếu đền, giả mạo tên tuổi, quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược, Thượng đế bị nó bưng bít, hạ dân bị nó quấy rầy, phàm những việc hưng yêu tác quái đều tự nó cả", nhờ vậy mà chàng càng thêm hiểu rõ về sự xảo trá, gian manh và độc ác của hắn. Không chỉ vậy, Thổ thần còn lo lắng cho Tử Văn, dặn chàng phải cẩn trọng bởi tên tướng giặc đã kiện chàng ở Minh ty. Vậy là chàng đã hiểu hết mọi chuyện, chàng trách Thổ thần đã quá nhu nhược, sao lại để hắn lộng hành, hống hách đến như vậy? Nhưng Thổ thần tuy là thần tiên, thấu hiểu đạo nghĩa, hiểu rõ mọi chuyện, căm hận kẻ cướp đền của mình nhưng vẫn phải cam chịu số phận, chấp nhận bị đánh đuổi khỏi đền của mình, không dám đứng lên đấu tranh "kiện ở Diêm vương và tâu lên Thượng đế" bởi chẳng có ai làm chứng "những đền miếu gần quanh, vì tham của đút, đều bênh vực nó cả". Ở đây phải chăng Nguyễn Dữ đã đưa vào trong câu chuyện hoang đường của mình hình ảnh hiện thực trong xã hội phong kiến đương thời thối nát khi mà dân lành phải chịu hà hiếp bởi những tên quan sai độc ác, gian trá, những vị quan hiền lành, lương thiện thì bị hãm hại, không dám đấu tranh, những kẻ làm quan khác thì tham lam, ích kỉ, tham tiền đút lót mà không màng tới nỗi khổ của người dân?

 Biết trước sự việc Tử Văn phải đi về chốn Minh ty là điều không tránh khỏi, Thổ thần đã bày cách để kẻ sĩ chính nghĩa như chàng "khỏi phải chết một cách oan uổng". Câu chuyện được Nguyễn Dữ phát triển vô cùng logic, đúng với niềm tin của con người rằng kẻ làm việc chính nghĩa, thuận theo ý muôn dân thì bao giờ cũng được thần tiên giúp sức. Đúng như lời Thổ công dự đoán, đến chừng nửa đêm, Tử Văn bị hai tên quỷ sứ bắt xuống Minh ty, khép chàng vào "tội ác sâu nặng, không được dự vào hàng khoan giảm". Minh ty dưới địa ngục là một nơi đáng sợ tới ghê rợn, ai bước xuống cũng không khỏi khiếp hoảng khi "gió tanh sóng xám, hơi lạnh thấu xương", "hai bên tả hữu cầu, có đến mấy vạn quỷ Dạ Xoa, đều mắt xanh tóc đỏ hình dáng nanh ác". Thế nhưng, Tử Văn đâu phải người thường, đến đền chàng còn dám đốt, vậy nên những nơi như thế chẳng làm chàng khiếp sợ mà còn khiến chàng cứng cỏi hơn bội phần. Chàng không hề nao núng mà kêu to, bày tỏ sự oan uổng của mình để được vời vào điện mà đối chất với tên tướng giặc và Diêm vương.

 Đến trước Minh ty, chàng đã thấy tên tướng giặc đội mũ trụ đang kêu cầu trước sân. Hắn buộc tội Tử Văn, cho rằng chàng "bướng bỉnh gân guốc", không chịu phục. Tên tướng giặc khép nép, tỏ ra là một kẻ bị hại đáng thương, một mực kêu oan với Diêm vương, bằng những lời lẽ xàm tấu của mình, Diêm vương đã bị hắn phỉnh lừa mà trách tội Tử Văn rằng "Kẻ kia là cư sĩ, trung thuần khích liệt, có công với tiền triều, nên Hoàng thiên cho được huyết thực ở một tòa đền để đền công khó nhọc. Mày là kẻ hàn sĩ, sao dám hỗn láo…?" Lời trách tội của Diêm vương đanh thép là thế, thế nhưng, Tử Văn – người biết được sự thật thì điềm nhiên, chẳng hề kinh hãi, chàng một mực kêu oan, "tâu trình đầu đuôi như lời ông cụ già đã nói, lời rất cương chính, không chịu chùn nhụt chút nào".

 Tên tướng giặc nghe vậy, buộc tội chàng "mồm năm miệng mười, đơm đặt bịa tặc", cuộc cãi vã diễn ra ngay trước mắt của Diêm vương. Thế nhưng, chính sự điềm tĩnh, tự tin, cứng cỏi của Tử Văn đã làm cho Diêm vương sinh nghi về thực hư câu chuyện, thấy vậy, Tử Văn liền quả quyết rằng: "nếu nhà vua không tin lời tôi, xin đem giấy đến đền Tản Viên để hỏi hư thực; không có thực như thế, tôi xin chịu thêm cái tội nói càn". Lời nói đanh như thép của Tử Văn đã chạm đến nỗi sợ hãi của tên tướng họ Thôi, hắn bèn giả giọng nhân nghĩa, bề trên, mà nói đỡ cho Tử Văn "gã kia là một kẻ học trò, thật là ngu bướng, quả đáng tội lắm, Nhưng đã trách mắng như vậy, cũng đủ trừng giới. Xin đại vương khoan tha cho hắn để tỏ cái đức rộng rãi. Bất tất đòi hỏi dây dưa và thẳng tay trị tội, sợ có hại cho cái đức hiếu sinh". Hắn vờ vịt xin giảm án cho Tử Văn chẳng qua không muốn để Diêm vương biết được thân phận thực sự của hắn. Cứ tưởng hắn có lòng tốt, thương người, nhưng thực chất, hắn chỉ muốn bao biện, bênh vực cho chính bản thân mình mà thôi. Thế nhưng, chính thái độ mâu thuẫn của hắn và sự cứng cỏi của Tử Văn đã khiến Diêm vương nghi ngờ, cho người tra xét tường tận. Cuối cùng, mọi sự đều "nhất nhất đúng với lời Tử Văn". Thấy vậy Diêm vương vô cùng giận dữ, trách mắng các phán quan làm việc không giữ được sự chí công vô tư, làm ra sự "dối trá càn bậy". Còn tên tướng giặc, Ngài cho người "lấy lồng sắt chụp vào đầu, khẩu gỗ nhét vào miệng, bỏ người ấy vào ngục Cửu u". Vậy là chàng Ngô Tử Văn đã thắng kiện và được đưa trở lại dương gian.

 Đúng như nhân dân ta vẫn tin "ở hiền thì gặp lành", chính nghĩa sẽ luôn thắng gian tà, đó là ước mơ muôn đời của nhân dân ta. Câu chuyện khép lại với cái kết vô cùng thỏa mãn, Tử Văn được sống lại, đền được xây mới, Thổ thần được trở về, còn mộ tên tướng giặc bị "bật tung lên, hài cốt tan tành như cát". Đây như là lời răn dạy cho những kẻ làm việc ác ở đời, sống gây tội ác thì đến chết cũng sẽ bị trừng phạt. Cuộc tranh đấu dưới Minh ty quả là vô cùng gay cấn, thế nhưng, Ngô Tử Văn đã bộc lộ được khí phách của một kẻ sĩ, với sự can đảm, cứng cỏi và thông minh của mình đã buộc tên tướng giặc xảo trá phải nhận hình phạt thích đáng cho tội lỗi của mình. Bằng những chi tiết li kỳ, huyền ảo, Nguyễn Dữ đã lồng vào trong câu chuyện ước mơ ngàn đời của người dân ta là có được công lý công bằng giữa xã hội.

 Câu chuyện khép lại khi Thổ thần trở lại cảm ơn Tử Văn vì sự giúp đỡ của chàng. Để trả ơn chàng, ông đã xin với Đức Thánh Tản cho chàng được nhận chức phán sự tại đền. Tử Văn đã vui vẻ nhận lời rồi "thu xếp việc nhà rồi không bệnh mà mất". Đây là một món quà, một phần thưởng to lớn cho hành động trượng nghĩa của chàng, cho sự khẳng khái, cương trực, gan dạ, thông minh của chàng văn sĩ họ Ngô. Những xung đột được khép lại bằng hình ảnh năm Giáp Ngọ, người quen của Tử Văn có việc ra ngoài cửa tây buổi sớm, trong sương mù, thấy xe ngựa ầm ầm đi tới, lại nghe tiếng quát tránh đường cho xe quan Phán sự, "người ấy ngẩng đầu trông về phía trước, người ngồi trên xe chính là Tử Văn".

Hình ảnh kết thúc câu chuyện càng khiến cho dư âm của câu chuyện âm vang mãi trong lòng người đọc chúng ta. Đó là lời truyền đời rằng kẻ tốt, làm việc thiện sẽ được báo đáp, vinh danh, còn kẻ xấu, tất sẽ phải chịu sự trừng phạt thích đáng. Hành động của Tử Văn biểu hiện cho sự diệt trừ cái ác đến tận gốc, lấy lại danh dự cho Thổ thần, phơi bày nguyên nhân khiến cho chàng có hành động đốt đền ngang ngược. Lời truyền đời rằng "nhà quan Phán sự" là niềm tin về một vị quan thanh liêm, chính trực, được muôn dân yêu kính.

 Sau câu chuyện, chúng ta rút ra được những ý nghĩa và bài học mà tác giả Nguyễn Dữ muốn gửi gắm thông qua Chuyện chức phán sự đền Tản Viên. Về phần ý nghĩa, ông muốn phản ánh cái xã hội phong kiến đương thời đang rơi vào thối nát, phản ánh sự giả tạo, xảo trá của một bộ phận con người trong xã hội cùng với những nỗi oan trái, bất công không thể tỏ bày. Ông còn đề cập tới nạn tham quan, lộng quyền, nhận hối lộ, làm việc không chí công vô tư của đám quan lại đương thời cũng như phê phán sự hèn nhát, nhu nhược, không dám đứng lên đòi lại quyền lợi, bảo vệ lẽ phải của một bộ phận quan lại và đa số người dân. Ông cũng ca ngợi sự dũng cảm, chính trực, ngay thẳng của những người dân bình thường trong xã hội.

 Chuyện chức phán sự đền Tản Viên dạy chúng ta bài học về lòng cương trực, dũng cảm, sự gan dạ khi đứng lên đấu tranh bảo vệ công lý về lẽ phải. Làm được điều đó, chúng ta chắc chắn sẽ có được sự đền đáp xứng đáng. Ngoài ra, câu chuyện còn là niềm tin vào lẽ phải, công lý công bằng ở đời, niềm tin vào sự "ở hiền gặp lành". Tác phẩm viết ra nhằm đề cao tính cương trực, nghĩa khí của kẻ sĩ trong xã hội, đây là tư tưởng chủ đề xuyên suốt tác phẩm. Qua đó mà ta thấy được hệ tư tưởng mới mẻ, tích cực và tiến bộ mà Nguyễn Dữ mang đến qua câu chuyện về chức phán sự bằng việc kết hợp yếu tố kì ảo vào một cốt truyện hấp dẫn, mượn sự kì ảo đó để nói lên hiện thực và khát vọng của con người, đây là điểm đột phá mang tính thời đại mà Nguyễn Dữ đã làm được trong tác phẩm của mình. Câu chuyện với cốt truyện ly kì, đủ để hấp dẫn người đọc với những cao trào, logic cực kì hợp lý, kèm với đó là lời văn giản dị, không hề trau chuốt, mang tới sự tự nhiên, gần gũi với người đọc.

 Qua câu chuyện Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, Nguyễn Dữ muốn ca ngợi tinh thần khẳng khái, cương trực, biết đứng lên bảo vệ lẽ phải Ngô Tử Văn. Chàng mặc dù chỉ là một kẻ học trò nghèo, một người bình thường trong xã hội bấy giờ nhưng lại dám đứng lên chống lại cái ác và chiến thắng. Qua đó, Nguyễn Dữ muốn khẳng định lại lần nữa niềm tin của ông vào công lý trong xã hội, và niềm tin ấy sẽ còn giá trị đến tận mai sau.

Phân tích Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 17

Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của văn trung đại Việt Nam thế kỉ XVI. “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” là một tác phẩm được trích ra trong số 20 tập truyện của “Truyền kỳ mạn lục”, truyện xoay quanh nhân vật Ngô Tử Văn với tính cách dũng cảm, kiên cường, được coi là hình ảnh đại diện cho chính nghĩa luôn đứng ra đấu tranh chống lại các thế lực gian tà, bảo vệ cuộc sống ấm no yên bình cho nhân dân, khẳng định niềm tin vào công lý, chính nghĩa luôn thắng gian tà.

 Mở đầu tác phẩm, tác giả đã giới thiệu ngay nhân vật chính của truyện, một cách giới thiệu trực tiếp, ngắn gọn giống như lời kể gây sự chú ý, tò mò và hứng thú cho người đọc “Ngô Tử Văn tên là Soạn, người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang...là một người cương trực”. Với tính cách của Tử Văn, thấy việc gian tà thì chướng mắt không chịu được nên khi biết rằng tướng giặc họ Thôi tử trận gần đền bao năm làm yêu làm quái nhũng nhiễu dân gian, Tử Văn đã quyết định đi đốt đền mặc cho kết quả ra sao. Trước khi đốt đền Tử Văn tắm rửa sạch sẽ, thắp hương vái lạy thể hiện sự chân thành, chứng minh sự trong sạch và ý muốn bảo vệ sự yên bình cho nhân dân, mong muốn hành động chính nghĩa của mình được trời đất chứng giám. Hành động đốt đền của Tử Văn đã cho thấy anh là một người cương trực, dũng cảm.

 Tuy nhiên sau khi đốt đền Tử Văn đã bị hồn ma tên tướng giặc họ Thôi đòi xây lại đền, hắn làm cho Tử Văn cảm thấy khó chịu “đầu lảo đảo và bụng run run, nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét”, dù bị hồn ma tướng giặc đe dọa sẽ gặp tai vạ và phải gặp Diêm Vương nhưng Tử Văn không hề tỏ ra sợ hãi mà ngược lại vẫn ngất ngưởng tự nhiên, mặc kệ những lời đe dọa. Đến khi Thổ Công bị hại hiện lên gặp Tử Văn anh mới ngỡ ra hồn ma tên tướng giặc là kẻ đã cướp đền của Thổ Công đất Việt, Thổ Công đã kể lại sự tình mình bị cướp đền cùng căn dặn những việc Tử Văn cần làm nếu muốn diệt trừ hung thần và giải trình với Diêm Vương. Ban đầu Tử Văn rất kinh ngạc, hỏi Thổ Công “Hắn có thực là tên hung thần, có thể gieo vạ cho tôi không?”, nhưng rồi với bản lĩnh của kẻ sĩ, Tử Văn đã chấp nhận nghe theo lời Thổ Công, đi xuống gặp Diêm Vương đòi lại công bằng cho Thổ thần đất Việt.

 Khi Ngô Tử Văn bị bắt xuống Minh Ti, quang cảnh nơi đây lạnh lẽo, rùng rợn, đáng sợ với nhiều hình ảnh kỳ ảo như “cầu dài ước hơn nghìn thước, gió tanh sóng xám, hơi lạnh thấu xương”, Tử Văn không sợ hãi mà vẫn gan dạ lớn tiếng kêu oan. Cuộc xét xử tội của Tử Văn dưới âm phủ diễn ra rất căng thẳng, ban đầu hồn ma tên tướng giặc tố cáo Tử Văn đốt đền, Diêm Vương trách mắng ngay nhưng Tử Văn đáp lại bằng giọng cứng cỏi, lên tiếng vạch mặt bản chất xấu xa của tên tướng giặc. Sau đó tướng giặc họ Thôi sợ bị bại lộ nên đạo đức giả xin giảm tội cho Tử Văn “Xin đại vương khoan dung tha cho hắn… nếu thẳng tay trị tội nó, sợ hại đến cái đức hiếu sinh”, ngược lại Tử Văn càng kiên quyết, xin đem tư giấy đến đền Tản Viên chứng thực, Diêm Vương chấp thuận quả nhiên sự thật đúng như Tử Văn nói, kết quả Tử Văn được xử thắng kiện. Tử Văn đã đấu tranh đến cùng cho lẽ phải, không hề run sợ ở chốn ma quỷ, Tử Văn thắng kiện đã chứng minh một quy luật tất yếu, chính nghĩa luôn chiến thắng gian tà.

 Để đền ơn nghĩa với Tử Văn, Thổ Công đã tiến cử anh giữ chức phán sự ở đền Tản Viên, Tử Văn là người chính trực, gan dạ dũng cảm và lòng tin vào công lý nên anh xứng đáng nhận chức phán sự. Lời bình ở cuối truyện như một lời nhắn nhủ, nhắc nhở của tác giả khiến chúng ta phải thừa nhận và suy nghĩ, thứ nhất là thừa nhận hiện thực xã hội đương thời thối nát đầy rẫy những áp bức bất công, biểu hiện tiêu cực nơi âm ti phản chiếu chính hiện thực xã hội tham ô, hối lộ; thứ hai điều chúng ta phải suy nghĩ đó là “cứng quá thì gãy” hay chỉ sợ “ta không cứng cỏi được”, đừng vì sợ gãy mà không dám cứng cỏi, chỉ khi ta dám đấu tranh đến cùng mới giành được phần thắng, mới diệt trừ được tận gốc cái ác, lấy lại công lý, chính nghĩa.

 “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” với cốt truyện đầy kịch tính, các yếu tố kỳ ảo xen kẽ tạo nên một sự hấp dẫn riêng với người đọc. Truyện không chỉ củng cố niềm tin của nhân dân vào công lý, chính nghĩa luôn thắng gian tà mà còn khuyên răn con người ta đứng trước cái xấu cái ác phải “cứng cỏi” đấu tranh đến cùng, không nên run sợ, trốn tránh, thờ ơ mà phải quyết tâm diệt trừ tận gốc gian tà.

Phân tích Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 18

"Truyền kì mạn lục" là tác phẩm tạo nên tên tuổi của Nguyễn Dữ trong nền văn học Việt Nam mà cụ thể hơn là văn học thời kì trung đại.Tác phẩm này ra đời vào khoảng thời gian nửa đầu thế kỉ XVI, bao gồm 20 truyện được viết bằng chữ Hán.Một trong những truyện tiêu biểu của "Truyền kì mạn lục" là "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên".

 Truyền kì là "một thể văn xuôi tự sự thời trung đại phản ánh hiện thực qua những yếu tố kì lạ, hoang đường.Trong truyện truyền kì, thế giới con người và thế giới cõi âm với những thánh thần, ma quỷ có sự tương giao".Đó cũng chính là yếu tố tạo nên sự hấp dẫn đối với người đọc bao thế hệ.Ẩn đằng sau những chi tiết hoang đường ấy là những vấn đề then chốt của hiện thực, những quan niệm, tư tưởng và thái độ của tác giả."Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" kể về việc kẻ sĩ Ngô Tử Văn đốt đền của viên Bách hộ họ Thôi đã tử trận làm yêu làm quái, gây hại cho dân lành.Hắn đe dọa và kiện Tử Văn ở Minh ti. Được Thổ công mách bảo cách đối phó với tên hung thần ấy nên khi bị giải đi xuống âm phủ Ngô Tử Văn đã vạch trần những tội ác mà hồn viên Bách hộ gây ra. Kẻ ác bị trừng phạt, Ngô Tử Văn được sống lại.Nhờ sự tiến cử của Thổ công mà chàng được nhận một chức phán sự ở đền Tản Viên.Sau đó, Tử Văn "thu xếp việc nhà rồi không bệnh mà mất".

 Nhân vật Ngô Tử Văn được Nguyễn Dữ giới thiệu một cách trực tiếp bằng những lời văn ngắn gọn: "Ngô Tử Văn tên là Soạn, người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang. Chàng vốn khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực".Đó cũng là những lời văn thể hiện thái độ ngợi khen về tính cách, phẩm chất con người Ngô Tử Văn của tác giả.Tức giận vì không thể chịu được sự gian tà nên chàng đã đốt đền của viên Bách hộ họ Thôi đã tử trận "làm yêu làm quái trong dân gian".Trước khi thực hiện hành động này, Tử Văn đã "tắm gội sạch sẽ, khấn trời" rồi châm lửa đốt. Trong khi tất cả mọi người xung quanh đều lo sợ thay cho chàng thì chàng "vẫn vung tay không cần gì cả", không mảy may suy nghĩ đến hậu quả khôn lường. Hành động đốt đền của Tử Văn đã thể hiện sự quyết liệt, dũng cảm, ngay thẳng, chính trực của một kẻ sĩ trong xã hội.Chàng tiêu diệt cái ác vì muốn mang lại cuộc sống bình yên cho nhân dân.

 Ngỡ tưởng chỉ cần đốt đền là mọi việc xong xuôi nhưng Ngô Tử Văn "thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét". Chàng thấy hồn ma tướng giặc đến đòi lại đền và nói những lời đe dọa: "Biết điều thì dựng trả ngôi đền như cũ. Nếu không thì, vô cớ hủy đền Lư Sơn, Cố Thiệu sẽ khó lòng tránh khỏi tai vạ".Trước những lời đe dọa ấy, Tử Văn không chút run sợ, "ngồi ngất ngưởng tự nhiên" bởi đấu tranh cho cái thiện chưa bao giờ là việc làm sai trái. Hồn ma viên Bách hộ họ Thôi có ngoại hình cao lớn, khôi ngô, trên đầu đội mũ trụ, nói những lời đạo lý nhưng thực chất lại là một kẻ hung ác, gian xảo. Khi sống, hắn theo Mộc Thạnh sang "lấn cướp" nước ta, đến khi chết đi trở thành hồn ma thì hắn lại chiếm đền của Thổ công làm nơi trú ngụ cho mình. Những lời đạo lí giả dối không thể che giấu đi bản chất xảo trá, bạo tàn của hắn.Ngô Tử Văn tin rằng hành động của mình là đúng, là việc chính nghĩa nên làm để bảo vệ cuộc sống của nhân dân nước Việt.

 Nhờ có cuộc gặp gỡ với Thổ công mà Tử Văn thấy rõ được những hành động "hung yêu tác quái", quấy rầy hạ dân của hồn ma tướng giặc. Thổ công bày cách giúp Tử Văn "khỏi phải chết một cách oan uổng" khi bị hồn ma kiện ở dưới chốn Minh ti.Chàng bị hai tên quỷ sứ bắt xuống dưới âm phủ. Đó là một không gian đáng sợ đến mức ghê rợn: "gió tanh sông xám, hơi lạnh thấu xương", "mấy vạn quỷ Dạ Xoa đều mắt xanh tóc đỏ, hình dáng nanh ác",...Cảnh tượng ấy không làm cho Tử Văn khiếp sợ, chàng rất cứng cỏi, "không chịu nhún nhường" trước những lời buộc tội của hồn ma tướng giặc. Cuộc cãi cọ của Tử Văn và hồn ma tướng giặc mãi chưa phân phải trái nên Tử Văn đã xin Diêm Vương "đem tư giấy đến đền Tản Viên để hỏi" để xác nhận sự thật, phân xử cho công bằng. Thấy vậy, người đội mũ trụ đã có những lời nói đỡ cho Tử Văn: "Gã kia một kẻ học trò,thật là ngu bướng,quả đáng tội lắm. Nhưng đã trách mắng như vậy, cũng đủ răn đe rồi. Xin đại vương khoan dung tha cho hắn để tỏ cái đức rộng rãi. Chẳng cần đòi hỏi dây dưa.Nếu thẳng tay trị tội nó, sợ hại đến cái đức hiếu sinh".Thoạt đầu người đọc ngỡ tưởng đó là lòng tốt của hồn ma tướng giặc nhưng thực chất đó chỉ là cách mà hắn tự bao biện, bênh vực cho chính mình.

 Sau khi Diêm Vương sai người đi chứng thực, sự thật được làm sáng tỏ, tướng giặc bị "lồng sắt chụp vào đầu, khẩu gỗ nhét vào miệng", bỏ vào ngục Cửu U. Ngôi mộ của tên tướng giặc "tự dưng thấy bị bật tung lên, hài cốt tan tành ra như cám vậy". Đó là sự trừng phạt thích đáng cho những kẻ làm điều phi ghĩa, gian tà. Tử Văn về nhà mới biết mình đã chết được hai ngày, một tháng sau đó, chàng nhận chức phán sự ở đền Tản Viên do Thổ công tiến cử rồi "không bệnh mà mất".

 "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" hấp dẫn, lôi cuốn người đọc bởi các chi tiết kì ảo, có sự đan xen các câu chuyện về con người, ma quỷ, chuyện trần gian, địa ngục, chuyện chết đi và sống lại của Ngô Tử Văn,...Chi tiết Diêm Vương xử kiện ở dưới âm phủ đã thể hiện niềm tin của con người vào công lí xã hội. Nếu trên cõi trần gian cái ác có thể hoành hành, không bị trừng trị thì xuống dưới âm phủ mọi tội ác đều bị trừng trị thích đáng. Chi tiết này đã đẩy xung đột truyện lên cao trào để Ngô Tử Văn có cơ hội bộc lộ sự cương trực và bản lĩnh của mình. Đồng thời cũng có ý nghĩa giáo dục ý thức sống và hành động của con người, con người hãy sống hướng thiện, làm theo lẽ phải bởi "ở hiền gặp lành", "ác giả ác báo".

 "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" của Nguyễn Dữ đã ngợi ca sự cương trực, khảng khái và bản lĩnh chống lại cái ác, bảo vệ lẽ phải của Ngô Tử Văn. Chàng là đại diện tiêu biểu cho tầng lớp trí thức của nước ta lúc bấy giờ dũng cảm đấu tranh với cái ác. Bên cạnh đó, truyện cũng thể hiện niềm tin tưởng của tác giả Nguyễn Dữ vào công lí và chính nghĩa trong xã hội. Đó là lí do mà "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" vẫn còn vẹn nguyên giá trị đến ngày hôm nay.

Phân tích Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 19

Truyện có nhiều chi tiết mang yếu tố hoang đường kì ảo: hồn tên tướng giặc tử trận làm yêu làm quái trong dân gian, khi bị đốt đền hiện lên trách mắng dọa dầm Tử Văn, thổ công đến gặp Tử Văn, Tử Văn ốm rồi chết, hồn bị giải xuống âm phủ gặp Diêm Vương, cảnh thế giới địa phủ và cảnh Diêm Vương xử án, Tử Văn sống lại sau khi đã chết được hai ngày, sau đó lại mất, hồn nhận chức phán sự đền Tản Viên.

Yếu tố hoang đường kì ảo xen kẽ với yếu tố hiện thực tạo cho câu chuyện sắc màu huyền hoặc và sức hấp dẫn ma lực của thể truyền kì. Những yếu tố hoang đường kì ảo trong tác phẩm cũng là phương tiện để nhà văn thể hiện ý tưởng nghệ thuật của mình: thế giới cõi âm là sự phản chiếu bóng dáng cuộc đời thực. Quan điểm, thái độ của nhà văn đối với những vấn đề trong cuộc sống con người qua đó cũng được thể hiện.

Những vấn đề cơ bản về nội dung tư tưởng:

Truyện kể về cuộc đối đầu kịch liệt giữa một bên là chàng Ngô Tử Văn tính tình khẳng khái, nóng nảy thấy sự tà gian thì không thề chịu được.Với một bên là hồn ma tên tướng giặc bại trận đang ngang nhiên làm hại dân lành. Đây thực chất là cuộc đối đầu giữa chính nghĩa và gian tà, giữa thiện và ác, giữa công bằng dân chủ và áp bức bất công.

Nhân vật Ngô Tử Văn dẫu một mình đơn độc trong cuộc đấu tranh với kẻ ác vẫn không hề nao núng, trong bất cứ bối cảnh nào vẫn vững tin vào chính nghĩa của mình đã trở thành đại diện điển hình cho những người trí thức trung thực, bán lĩnh, giàu tinh thần dân tộc luôn có mặt trong mọi giai đoạn lịch sử của đất nước.

Đề cao, cao ngợi những con người đó, Nguyễn Dữ đã cùng với nhân dân đóng góp một tiếng nói đồng tình mạnh mẽ vào cuộc chiến đấu chống lại cái ác, cái xâ’u của con người. Sự chiến thắng của Tử Văn sau bao gian nguy, thử thách là phần thưởng xứng đáng cho sự dũng cảm, kiên định của nhân vật, đồng thời là biểu hiện của niềm tin chính nghĩa nhất định thắng gian tà và khát vọng giành được công lí của nhân dân. Đó cũng là lời cổ vũ nhiệt thành của tác giả cho con người trong cuộc đấu tranh đầy gian nan, khốc liệt với những thế lực hung ác.

Nhân vật tên tướng giặc khi sống là kẻ xâm lược, khi chết thành hồn ma xảo quyệt tiếp tục thể hiện bản chất tham tàn, bạo ngược là điển hình cho sự ngoan cố. dai dẳng của những thê lực gian tà. Bên cạnh đó, còn có những thánh, thần tham của bàng quan, vô trách nhiệm tạo điều kiện cho cái ác lộng hành trở thành biểu tượng sinh động chân thực của bọn tham quan ở lại chốn trần gian. Thông qua những nhân vật này, tác giả cho người đọc thấy được, bức tranh hiện thực, phần nhiều là đen tối chốn dương gian mà ở đó điều nhức nhối nhất là những kẻ đại diện cho công lí, nắm trong tay công lí lại chính là nhừng kẻ bất lương, vô nhân tính. Tố cáo xã hội, tố cáo giai cấp thông trị và kêu gọi con người đấu tranh đến cùng cho chính nghĩa, cho công lí cũng là một trong những vấn đề nội dung quan trọng của tác phẩm.

Hướng dẫn tìm hiểu tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” của Nguyễn Dữ - số 12

Về đặc trưng thể loại: Truyền kì là một kiểu truyện ngắn có nguồn gốc từ Trung Quốc, xuất hiện thời Đường, tiếp tục phát triển qua các thời Tống, thời Minh. Thể loại này được truyền vào Việt Nam và thực sự phát triển ở thế kỉ XV, phát triển rực rỡ ở thế kỉ XVI với Truyển kì mạn lục của Nguyễn Dữ.

Đặc điểm nổi bật của truyền kì là sự kết hợp giữa yếu tố kì ảo và hiện thực. Yếu tố kì ảo có thể là nhân vật, sự vật, cốt truyện. Do truyện truyền kì dùng tố kì ảo làm phương thức nghệ thuật để phản ánh cuộc sống nên người viết đã lấy cái kì để nói cái thực. Yếu tố kì ảo sẽ làm câu chuyện thêm hấp dẫn, tăng chất trữ tình lãng mạn cho truyện. Yếu tố thực tăng tính xác thực và làm cho câu chuyện có ý nghĩa xã hội sâu sắc.

Về cốt truyện, nhân vật, lời văn: nhiều truyện truyền kì có cốt truyện từ dân gian, dã sử, được lưu truyền rộng rãi trong nhân. Mỗi tác phẩm đều có cốt truyện riêng và không nhất thiết kể hết cuộc đời của nhân vật, thậm chí chỉ trong một giấc mộng, một cuộc trò chuyện, một cuộc gặp gỡ. Nhân vật truyền kì có đặc điểm rõ ràng với sự phân loại thiện – ác, tốt  - xấu, tính cách rõ ràng, đôi lúc có bóng dáng “con người cảm nghĩ” bên cạnh “con người hành động”. Nhiều truyện truyền kì có sự đan xen giữa văn xuôi và thơ.

“Truyền kỳ mạn lục”, là tác phẩm của danh sĩ Nguyễn Dữ, sống vào khoảng thế kỷ XVI tại Việt Nam. Nguyễn Dữ là học trò của Nguyễn Bỉnh Khiêm, sống vào nửa đầu thế kỉ XVI, thời kì rối ren của lịch sử phong kiến nưởc ta. Truyền kì mạn lục do Nguyễn Dữ viết gồm hai mươi truyện bằng văn xuôi chữ Hán, kể chuyện dân gian, chuyện thật trong đời và một số truyền thuyết. “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” là một trong những truyện đặc sắc trong “Truyền kì mạn lục”. Đây là tác phẩm được Hà Thiện Hán viết lời tựa, Nguyễn Bỉnh Khiêm (thầy dạy tác giả) phủ chính, Nguyễn Thế Nghi, dịch ra chữ Nôm, và đã được Tiến sĩ Vũ Khâm Lân (1702-?), đánh giá là một áng "Thiên cổ kỳ bút".

Tác phẩm gồm 20 truyện, viết bằng chữ Hán, theo thể loại tản văn (văn xuôi), xen lẫn biền văn (văn có đối) và thơ ca, cuối mỗi truyện có lời bình của tác giả hoặc của một người có cùng quan điểm của tác giả. Hầu hết các truyện xảy ra ở đời Lý, đời Trần, đời Hồ hoặc đời Lê sơ từ Nghệ An trở ra Bắc.

Lấy tên sách là “Truyền kỳ mạn lục”, dường như Nguyễn Dữ muốn thể hiện thái độ khiêm tốn của một người chỉ ghi chép truyện cũ. Tuy nhiên, căn cứ vào tính chất của các truyện thì thấy Truyền kỳ mạn lục không phải là một công trình sưu tập như Lĩnh Nam chích quái, Thiên Nam vân lục... mà là một sáng tác văn học với ý nghĩa đầy đủ của từ này. Đó là một tập truyện phóng tác, đánh dấu bước phát triển quan trọng của thể loại tự sự hình tượng trong văn học chữ Hán.

Nhân vật chính của truyện là Ngô Tử Văn, đây là hình tượng tiêu biểu của kẻ sĩ cương trực, khảng khái, kiên quyết chống gian tà. Khi xây dựng nhân vật, tác giả đã chọn một thời điểm có ý nghĩa nhất để bộc lộ đầy đủ tính cách của nhân vật. Câu chuyện giống như một màn kịch ngắn, mở màn là hành động châm lửa đốt đền, nơi thờ tên tướng giặc họ Thôi, tranh chiếm miếu đền của Thổ công sở tại, làm yêu quái trong dân gian. Theo quan niệm của người xưa, đốt đền là việc động chạm đến "thần", một quyền lực tối cao, mà đền là nơi chỉ thờ những thần có công lao giúp nước, hộ dân. Nếu coi đây là một cuộc chiến thì ngay từ đầu đã thể hiện sự gay go quyết liệt. Cũng ngay từ đầu, tính cách của Ngô Tử Văn cũng được bộc lộ khá rõ. Nó được thể hiện qua lời kể của tác giả “Chàng vốn khảng khái nóng nảy, thấy sự gian tà thì không thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”. Tính cách ấy được  khắc họa rõ nét qua hành động cử chỉ của nhân vật: trước khi đốt đền, Tử Văn tắm gội sạch sẽ, khấn trời. Đây là phản ứng của Tử Văn trước thói xấu, thói ác,  đó cũng là tấm lòng thành khẩn của Tử Văn đối với trời đất. Như vậy, hành động đốt đền của Tử Văn xuất phát từ một ý thức rõ ràng, từ một con người cương trực, thấy sự gian tà thì không chịu được.

Tuyên chiến với một kẻ thù đầy sức mạnh hiểm ác, lúc đầu Tử Văn “đơn phương độc mã” nhưng với niềm tin vào chính nghĩa, chàng vẫn ung dung ngồi “ngất ngưởng tự nhiên”. Trong cuộc chiến đấu, Tử Văn có được sự trợ giúp của thổ thần. Nhưng với một người bị đánh đuổi khỏi nơi ở của mình, không dám đấu tranh với thổ thần, không dám đấu tranh đến cùng “phải đến nương tựa ở đền Tản Viên”, “phải  tạm ẩn nhẫn  mà ngồi xó một nơi” thì Từ Văn trông mong điều gì nhiều ở “ngoại viện” ? Cho nên, về cơ bản Tử Văn không có âm phù, dương trợ. Trong khi đó cuộc đấu của chàng ngày càng gay go, quyết liệt. Khi đối chất cùng tướng giặc, Tử Văn hoàn toàn tin mình chính nghĩa và chàng có thêm sức mạnh. Nhưng lúc đó ở chốn âm cung, chàng khẳng định điều này đâu phải dễ. Do chỉ nghe một bên nguyên, Diêm Vương – vị quan tòa xử kiện, người cầm cân công lí cũng đã có lúc tỏ ra nóng vội. Chính khi đứng trước búa rìu pháp luật,Tử Văn càng tỏ rõ chàng là người có khí phách. Chàng không chỉ “kêu to”, khẳng định “Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian”, chàng còn dũng cảm vạch mặt tên bại tướng gian tà với lời lẽ rất cứng cỏi không chịu nhún nhường chút nào. Giữa chốn công đường nơi âm phủ tính cách Tử Văn vẫn là bộc trực, khảng khái, vẫn một quyết tâm sắt đá. Chàng chiến đấu đến cùng vì lẽ phải. Cứ từng đòn, từng bước Ngô Tử Văn đã đánh lui tất cả sự phản công, kháng cự của kẻ thù, cuối cùng đánh gục hoàn toàn viên tướng giặc.

Đối lập với Ngô Tử Văn là hình ảnh tên bách hộ họ Thôi - hiện thân của cái xấu, cái ác. Khi sống hắn là kẻ cướp nước, lúc chết hắn là đứa cướp nhà. Sống, hắn đã gieo rắc tội ác, chết hắn còn “làm yêu làm quái trong dân gian”. Từ hình ảnh viên bại tướng họ Thôi, tác giả đã vạch trần bộ mặt gian tà của không ít kẻ quen dùng chước dối lừa thích làm trò thảm ngược. Đặc biệt ngòi bút Nguyễn Dữ không chỉ lên án một số quan lại tham nhũng đương thời mà còn tố cáo mạnh mẽ hiện thực xã hội với “rễ ác mọc lan khó lòng lay động vì tham của đút đều bênh vực cho kẻ tà gian”. Qua lời Diêm Vương bảo các Phán quan, Nguyễn Dữ đã phơi bày sự thật về cái gọi là kỉ ương phép nước thời ông “Lũ các người chia tòa ở giữ chức sự cầm lệnh chí công làm phép chí công thưởng thì xứng đáng mà không thiên vị phát thì đích đáng mà không nghiệt ngã, vậy mà còn có sự dối trá càn bậy như thế...”. Ngay một lời buột miệng rất tự nhiên của Tử Văn khi nói với thổ thần: “Sao mà nhiều thần quá vậy” cũng cho ta thấy một khía cạnh của hiện thực xã hội đương thời.

Phê phán hiện thực xã hội qua hình tượng những nhân vật phản diện hoặc qua lời nói của các nhân vật trong truyện là cách Nguyễn Dữ thường làm. Và trong “Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên, ông thành công hơn cả. Mặt khác, đem tên bại tướng giặc làm đối tượng tố cáo, đả kích, Nguyễn Dữ đã thể hiện sâu sắc tinh thần tự hào dân tộc. Viên tướng bách hộ họ Thôi khi sống là một bộ tướng của Mộc Thạnh, bị tử trận khi quân Minh xâm lược Đại Việt. Hồn hắn bơ vơ ở Nam quốc, tranh chiếm miếu đền của Thổ Công, quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thám ngược, hưng yêu tác quái…

Sau khi đền bị đốt, hắn đến nhà Tử Văn, hắn tự xưng là cư sĩ, dùng lí lẽ đạo Nho để buộc tội, lấy oai linh của quỷ thần để hăm dọa Tử Văn, không được thì tức giận, thề thốt, phất áo ra đi. Ở vương phủ, hắn đến trước Tử Văn để kêu cứu và kiện cáo, thấy Tử Văn cứng cỏi tâu trình, hắn ngoan cố vu vạ, không được thì lập lờ biện bạch. Cuối cùng, hắn bị trừng trị đích đáng: bị lồng sắt chụp vào đầu, khẩu gỗ nhét vào miệng, bỏ vào ngục Cửu u. Hành động của tên Bách hộ họ Thôi thể hiện tính cách của một tướng giặc Minh bại trận, lúc sống đã mang dã tâm đi xâm lược nước khác, mưu đồ làm việc phi nghĩa, đến lúc chết vẫn hiện nguyên hình một kẻ lừa đảo, lúc chết thành hồn ma lẩn quất trên đất Việt làm điều dối trá, càn bậy, hắn lại tiếp tục nếm mùi thất bại. Tính cách đó được thể hiện nhất quán trong mọi cử chỉ, hành động và cuối cùng bị Diêm Vương trừng trị đích đáng. Phải chăng đó là số phận chung cho những tên xâm lược?

Màn kịch khép lại với thắng lợi thuộc về Ngô Tử Văn. Kết thúc có hậu này chứng tỏ nhà nho Nguyễn Dữ cùng đã tìm về cội nguồn truyền thống nhân đạo và yêu nước của dân tộc Việt Nam từng được thể hiện trong nhiều câu chuyện cổ tích: chính nghĩa thắng gian tà, tinh thần dân tộc thắng ngoại xâm. Triết lí của ông già thổ thần: "Người ta sống ở đời, xưa nay ai chẳng phải chết, miễn là chết đi còn được tiếng về sau" là triết lí mang tư tưởng lập danh của Nho gia mà nhà nho Nguyễn Dữ đã tiếp thu một cách sâu sắc. Tuy nhiên, triết lí đó cũng rất phù hợp với quan niệm sống cao đẹp của nhân dân Việt Nam.

Lời bình cuối truyện hoàn toàn thống nhất với cảm hứng của tác giả khi thể hiện hình tượng nhân vật. Và, nếu là lời bình là của chính tác giả thì ở đấy đã có sự phù hợp giữa nhà văn tài năng Nguyễn Dữ và nhà nho tích cực Nguyễn Dữ.

Như vậy, tác phẩm thành công khi kể về sự đấu tranh sống còn giữa một bên là con người (do Ngô Tử Văn đại diện), một bên là thần linh ma quỷ (Minh ti, hồn ma viên Bách hộ họ Thôi…). Ý nghĩa của cuộc đấu tranh này là khẳng định chính nghĩa thắng gian tà, cái thiện thắng cái ác. Hơn nữa, tác giả viết truyện này vào khoảng nửa đầu thế kỉ XVI, có thể phản ánh xã hội đương thời: chế độ phong kiến suy vi (nhà Lê dần suy yếu, chính quyền chuyển sang tay nhà Mạc). Chính ý nghĩa khách quan của truyện (ca ngợi đức tính cương trực, lòng nghĩa khí, khẳng định chính nghĩa thắng gian tà, lên án giặc ngoại xâm, tố cáo sự cấu kết của thần quyền hãm hại dân lành) cũng là một nội dung hiện thực đáng chú ý.

Trong  “Chuyện chức phận phán sự đền Tản Viên”, Nguyễn Dữ đã sử dụng kết hợp thành công bút pháp hiện thực và bút pháp kì ảo. Chuyện có vẻ như “người thực, việc thực” bởi cách dẫn người, dẫn việc cụ thể xác đáng đến cả thời gian, địa điểm: Ngô Tử Văn tên là Soạn người huyện Yên Dũng đất Lạng Giang, “Năm Giáp Ngọ, có người ở thành Đông Quan vốn quen biết với Tử Văn...”. Nhưng câu chuyện lại cũng đầy tính chất li kì bởi sự xuất hiện của thế giới âm cung với những hồn ma, bóng quỷ, với những cảnh vật khác thường, với chuyện người chết đi, sống lại.... Tuy nhiên, trong mối quan hệ giữa những yếu tố hiện thực và yếu tố kì ảo thì yếu tố kì ảo là biện pháp nghệ thuật để tăng tính hấp dẫn của câu chuyện. Cảm hứng của nhà văn Nguyễn Dữ khi sáng tác Chuyện phán sự đền Tản Viên nói riêng và Truyền kì mạn lục nói chung là: lấy xưa nói nay, lấy cái kì nói cái thực.

Bằng nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, bao phủ nhiều yếu tố siêu nhiên, giàu tính biểu tượng, Chuyện chức phán sự đền Tản Viên đã lôi cuốn người đọc qua những xung đột liên tiếp, giàu kịch tính.

Truyền kỳ mạn lục là mẫu mực của thể truyền kỳ, là “thiên cổ kỳ bút”, là “áng văn hay của bậc đại gia”, tiêu biểu cho những thành tựu của văn học hình tượng viết bằng chữ Hán dưới ảnh hưởng của sáng tác dân gian

Phân tích Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 20

“Truyền kì mạn lục” của Nguyễn Dữ là tác phẩm viết bằng chữ Hán gồm 20 truyện, ra đời vào nửa đầu thế kỉ XVI.Trong số đó có tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên ” đã đề cao tinh thần khẳng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn; đồng thời thể hiện niềm tin công lí, chính nghĩa nhất định sẽ chiến thắng gian tà.Nguyễn Dữ là con trai cả Nguyễn Tường Phiêu, Tiến sĩ khoa Bính Thìn, niên hiệu Hồng Đức thứ 27 (1496), người xã Đỗ Tùng, huyện Trường Tân, nay thuộc Thanh Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra làm quan. Sau vì bất mãn với thời cuộc, lui về ẩn cư ở núi rừng Thanh Hóa, từ đó “trải mấy mươi sương, chân không bước đến thị thành”.Ông đã viếttập truyện chữ Hán nổi tiếng trong cuộc sống lâm tuyền suốt quãng đời còn lại.Truyền kỳ mạn lục – một tác phẩmđược đánh giá là “thiên cổ kỳ bút”.Truyện được Nguyễn Bỉnh Khiêmphủ chính và Nguyễn Thế Nghisống cùng thời dịch ra chữ nôm.Tryền kì mạn lục” của Nguyễn Dữlà tác phẩm viết bằng chữ Hán gồm20 truyện, ra đời vào nửa đầu thế kỉXVI. Lục là sách, mạn là ghi chéptản mạn, truyền kì là chuyện lạ kìlưu truyền trong dân gian.Truyền kì mạn lục là sách ghi chéplại những câu chuyên lạ trong dângian. Tác phẩm thực sự là một sángtác văn học với sự gia công, hư cấu,sáng tạo, trau chuốt, gọt giũa củaNguyễn Dữ chứ ko phải chỉ là mộtcông trình ghi chép đơn thuầnTrong Truyền kỳ mạn lục Nguyễn Dữ viết về các nhân vật, các sự việc kỳ lạ xảy ra thời Lý, Trần, Hồ và thời Lê sơ. Bằng trí tưởng tượng phong phú và bằng một bút pháp linh hoạt, tác giả Truyền kỳ mạn lục đưa người đọc vào một thế giới huyền bí vừa có người, vừa có thần, vừa hư, vừa thật nhưng xuyên qua các lớp mù linh ảo, ly kỳ được thêu dệt ra một cách tài giỏi ấy vẫn hiện rõ một thế giới thật của cuộc đời mà ở đó nhan nhản những kẻ có quyền thế độc ác, đồi bại.Tuy nhiên, bên cạnh sự tung hoành của cái xấu cái ác, tác giả Truyền kỳ mạn lục vẫn nhìn thấy những phẩm cách lương thiện, trung thực, những tâm hồn thanh cao, những tình người tình yêu của nhân dân, của cái thiện vĩnh hằng và Nguyễn Dữ đã mô tả nó thật đẹp đẽ, mỹ lệ. Trong số đó có tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên ” đã đề cao tinh thần khẳng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn; đồng thời thể hiện niềm tin công lí, chính nghĩa nhất định sẽ chiến thắnggian tà.Chuyện chức phán sự đền Tản Viên kể về Ngô Tử Văn – người vốn khảng khái, nóng nảy,thấy sự gian tà thì ko thể chịu được. Mọi người vẫn thường khen Văn là người cương trực. Ở làng Tử Văn sống trước có một ngôi đền linh ứng nhưng giờ đã thành ngôi đền có hồn của tên giặc xâm lược tử trận gần đó làm yêu quái trong dân gian. Trước sự việc ngôi đền bị uế tạp và yêu quái có thể làm hại dân, “Tử Văn rất tức giận, một hôm tắm gội sạch sẽ, khấn trời rồi châm lửa đốt đền”.Sự khắng khái, nóng nảy của Tử Văn đã dẫn đến một hành động dũng cảm vì dân trừ hại. Sự tức giận của Tử Văn ko phải là sự tức giận cho riêng mình mà là sự tức giận cho mọi người dân đang bị yêu quái quấy nhiễu. Vì thế mà việc làm của Tử Văn là đáng ca ngợi. Sau khi đốt ngôi đền,Tử Văn ốm nặng rồi “thấy hai tên quỷ sứ đến bắt đi rất gấp, kéo ra ngoài thành vế phía đông”. Lúc ở chốn âm cung, do chỉ nghe bên nguyên,Diêm Vương – vị quan toà xử kiện- người cầm cán cân công lí – cũng đã có lúc tỏ ra mơ hồ. Khi đứng trước công đường Ngô Tử Văn càng tỏ ra mình là người có khí phách. Chàng ko chỉ khằng định:”Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian” mà còndũng cảm vạch mặt tên bại tướng gian tà với lời lẽ “rất cứng cỏi, ko chịu nhún nhường chút nào”. Chàng chiến đấu đến cùng vì lẽ phải. Từng bước, từng bước Ngô Tử Văn đã đánh lui tất cả sự phản công, kháng cự của kẽ thù, cuối cùng đã hoàn toàn đánh gục tên tướng giặc.Sau khi được minh oan ờ minh ti, Tử Văn trở về nhà chưa được 1 tháng thì Thổ công đến bảo Tử Văn nênnhậm chức phán sự ở đến Tản Viên. Thổ công nói:”người ta sống ở đời, xưa nay ai chẳng phải chết, miễnlà chết đi còn được tiếng về sau” và khuyên Văn nên nhận.Thế là Văn vui vẻ nhận lời. việc được nhận chức ở đền Tản Viên đã nói lên thắng lợi của chàng trong cuộc đấu tranh với tên hung thầ xảo quyệt. Sự thắng lợi này đã khẳng định chàng là người tốt, chính nghĩa, dám đấu tranh để thực hiện công lí. Con người của chính nghĩa đã được đứng ra để thực hiện công lý là một thắng lợi có ý nghĩa sâu sắc, khẳng định niềm tin chính nghĩa nhất định thắng gian tà.Trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên , tác giả đã vạch trần bộ mặt gian tà của ko ít kẻ đương quyền “ quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược”. Ngòi bút của Nguyễn Dữ ko chỉ lên án một số quan lại mà còn tố cáo mạnh mẽ hiện thực “rễ ác mọ lan, khó lòng lay động” mà bênh vực cho kẻ gian tà. Trong câu nói buột miệng của Tử Văn “Sao mà nhiều thần quá vậy?” cũng cho ta thấy một hiện thực của xã hội phong kiến lúc bấy giờ: xã hội có quá nhiều kẻ hữu danh vô thực, lợi dụng địa vị, quyền thế làm điều bất chính. kết thúc có hậu của câu chuyện thể hiện đúng truyền thống nhân đạo của dân ta chính nghĩa nhất định thắng gian tà.Chuyện chức phán sự đền Tản Viên Nguyễn Dữ đã kết hợp thành công yếu tố ảo và thực. câu chuyện diễnra đầy tính chất li kì bởi sự xuất hiện của thế giới âm cung với những hồn ma, bóng quỷ với những việc khác thường: người chết đi sống lại từ dương gian xuống địa phủ, từ cõi âm lại vế cõi dương. Nhưng chuyện lại có vẻ như rất thực bởi cách dẫn ngưòi khác, dẫn việc cụ thể đến cả họ tên, quê quán và thời gian, địa điểm diễn ra sự việc. yếu tố kì ảo giúp câu chuyện thêm phần li kì, hấp dẫn. yếu tố thực làm tăngtính xác thực, làm câu chuyện có ý nghĩa xã hội sâu sắc.Câu chuyện đề cao nhân vật Ngô Tử Văn – đại diện cho tầng lớp trí thức nước Việt giàu tinh thần dân tộc,chuộng chính nghĩa, dũng cảm, cương trực, dám đấu tranh chống lai cái ác trừ hạ cho dân. Truyện còn thểhiện niềm tin công lý, chính nghĩa nhất định sẽ thắng gian tà

Thuyết minh Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 21

     Xuyên suốt quá trình lịch sử văn học VN đã có rất nhiều tên tuổi nổi tiếng, trong đó không thể không kể tới Nguyễn Dữ - tác giả đã trở thành niềm tự hào của cả nền văn học VN. Tên tuổi này dường như gắn liền với tác phẩm danh tiếng “Truyền kỳ mạn lục", trong đó “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” để lại cho tôi ấn tượng sâu sắc. Đó là câu chuyện đặc sắc, ca ngợi tính cách dũng cảm, kiên cường, chính trực, dám chống lại cái ác đến cùng, trừ hại cho dân của chàng trai Ngô Tử Văn - 1 người trí thức nước Việt.

     “Truyền kì mạn lục" ra đời vào khoảng thế kỉ XVI, thời điểm xã hội phong kiến Việt Nam đang khủng hoảng, nhiều biến động. Nhân dân bất bình với tầng lớp thống trị, nhiều nho sĩ rơi vào tâm trạng hụt hẫng, nuối tiếc thời này dưới sự cai trị của vua Lê Thánh Tông. Nguyễn Dữ - một thi sĩ xuất thân từ gia đình khoa bảng. Trong khoảng thời gian cáo quan về ở ẩn để phụng dưỡng mẹ già, thấu hiểu hoàn cảnh sống của những con người nhỏ bé trong xã hội, ông đã ra đời bộ truyện này vừa phản ánh tình trạng xã hội, vừa bộc lộ quan điểm sống và tấm lòng của mình với cuộc đời. 

      Tác phẩm viết bằng chữ Hán thuộc thể văn xuôi truyền kì, là thể văn xuôi trung đại sử dụng những yếu tố kỳ ảo hoang đường phản ánh hiện thực cuộc sống. Nhân vật trong văn truyền kỳ rất đa dạng, gồm cả người, ma quỷ, thần thánh...quan hệ chặt chẽ với nhau, có thể xâm nhập thế giới của nhau. Mở đầu từ "Ngô Tử Văn" đến "không cần gì cả" giới thiệu nhân vật Ngô Tử Văn và hành động đốt đền. Tiếp đến từ "Đốt đền xong" đến "không bệnh mà mất" kể cuộc đấu tranh của Ngô Tử Văn chiến thắng gian tà. Cuối cùng từ "Năm Giáp Ngọ" đến hết kể việc Ngô Tử Văn nhận chức phán sự và lời bình của tác giả. 

      "Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên" kể về nhân vật chính Ngô Tử Văn "tên là Soạn, người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang", vốn là 1 kẻ sĩ "khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà là không chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực". Trong làng nơi chàng ở, có một ngôi đền vốn rất thiêng nhưng từ khi có 1 tên tướng giặc nhà Minh tử trận gần đền, hồn của hắn bắt đầu "làm yêu làm quái" trong dân gian, làm hại nhân dân. Bởi lòng tức giận, mặc cho lời can ngăn của dân làng, Tử Văn quyết định tắm gội sạch sẽ, châm lửa đốt đền để trừ hại cho dân.

      Sau khi đốt đền, Tử Văn bắt đầu lên cơn sốt. Trong cơn mê man, chàng thấy hồn ma tên hung thần đến tìm mình đòi trả lại ngôi đền và đe dọa sẽ bắt Tử Văn xuống âm phủ để cho Diêm Vương trị tội. Nhưng đến chiều tối, Thổ thần cảm phục trước hành động dũng cảm của Tử Văn, mách bảo về tung tích và tội ác của tên hung thần đồng thời chỉ dẫn cách cho chàng đối phó.

       Đến đêm, khi bệnh nặng thêm, Tử Văn thấy hai tên quỷ sứ đến bắt chàng xuống âm phủ, nơi rùng rợn mà con người sợ phải đối mặt nhưng Ngô Tử Văn lại không cảm thấy sợ hãi gì cả. Trước mặt Diêm Vương, chàng đã tố cáo tội ác của tên hung thần với đầy đủ chứng cứ. Cuối cùng, công lý được khôi phục, Diêm Vương trừng trị tên hung thần đem hắn nhốt vào ngục Cửu U, cho Thổ thần được phục chức. Không chỉ sai lính đưa Tử Văn về trần gian cho chàng được sống lại mà còn kêu Thổ thần chia một phần vật lễ cúng ở đền cho chàng. 

       Một tháng sau, Thổ thần đến tìm Ngô Tử Văn cảm ơn và kể việc tiến cử chàng giữ chức phán sự ở đền Tản Viên. Chàng sắp xếp việc nhà và nhận lời Thổ thần nhận chức quan phán sự. Sau vài năm, người quen cũ của Tử Văn đi đường xa xa nhìn thấy bóng xe ngựa của quan phán sự trong màn sương mờ nhận ra đó là Ngô Tử Văn. Sau này, người đời gọi con cháu của Ngô Tử Văn là "nhà quan phán sự".

      Qua cuộc đấu tranh không khoan nhượng chống lại cái ác trong "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên", Nguyễn Dữ đã vạch trần bộ mặt gian tà của những kẻ quen "chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược". Ông lên án bộ phận quan lại đương thời, tố cáo mạnh mẽ hiện thực “rễ ác mọc lan, khó lòng lay động” mà bênh vực kẻ gian tà và hiện thực của xã hội phong kiến lúc bấy giờ: nhiều kẻ hữu danh vô thực, lợi dụng địa vị, quyền thế làm điều bất chính. Truyện kết thúc có hậu, thể hiện truyền thống nhân đạo của nhân dân ta, tà không thể thắng chính, cái thiện chắc chắn sẽ thắng cái ác. Ngoài ra, ông còn nhắc nhở "Kẻ sĩ cần cứng cỏi, cương trực, có dũng khí, hãy đấu tranh chống lại cái xấu, cái ác để bảo về công lí." Bản lĩnh ấy rất cần thiết với cuộc sống hiện nay và mọi thời. 

      Bằng tài năng tài tình, Nguyễn Dữ đã kết hợp khéo léo yếu tố kì ảo và thực trong truyện để truyền tải nội dung. Thế giới cõi âm với những hồn ma, bóng quỷ, con người chết sống từ dương gian đến địa phủ, từ cõi âm lại về cõi dương làm nên yếu tố kỳ ảo cho câu chuyện. Ông còn giới thiệu nhân vật vừa trực tiếp, vừa gián tiếp về họ tên, quê quán và hành động còn thấy rõ thời gian, địa điểm diễn ra sự việc một cách cụ thể, đưa yếu tố thực đan xen kỳ ảo, kết hợp với nhau khiến câu chuyện vừa li kỳ, hấp dẫn, vừa mang ý nghĩa xã hội sâu sắc.

      Ngoài ra, qua cốt truyện giàu kịch tính, cách xây dựng nhân vật sắc nét, ngôn ngữ kể chuyện trau chuốt, súc tích, truyện đã ca ngợi nhân vật Ngô Tử Văn, một trí thức nước Việt khảng khái, nhân cách cứng cỏi, cao đẹp bộc lộ niềm tin vào công lí, vào việc "chính thắng tà". Bằng những giá trị đó, "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" đã trở thành 1 tác phẩm nổi bật trong thời kỳ văn học trung đại Việt Nam góp phần làm nên tên tuổi Nguyễn Dữ để lại cho đời sau tác phẩm còn nguyên giá trị. Qua đó, đa số bạn đọc và bản thân tôi đều nhận được bài học là phải cứng cỏi, cương trực, đứng lên chống lại cái xấu, cái ác bảo vệ công lí và chính nghĩa. "Cái thiện sẽ chiến thắng cái ác.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 22

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn – Nhân vật Ngô Tử Văn trong tác phẩm "Chuyện chức người phán sự đền Tản Viên" của Nguyễn Dữ là người trung thực ngay thẳng đại diện cho cái thiện và công lý ở đời.

    Nguyễn Dữ là một nhà nho xuất thân trong một gia đình có truyền thống học thức. Những câu chuyện của ông đều nhằm tố cáo xã hội phong kiến mà ông đang sống. Đồng thời thể hiện cái nhìn nhân sinh quan của tác giả.

    Nhân vật Ngô Tử Văn được tác giả Nguyễn Dữ xây dựng là người có tính cách trung thực, ngay thẳng, tính cách bộc trực thẳng thắn không sợ uy quyền, chức tước không sợ ma quỷ nha sai. Những hành động Ngô Tử Văn đều thể hiện sự khẳng khái của một người ngay thẳng không sợ trời không sợ đất.

    Trước khi trong chiến tranh có một tên tướng giặc bị giết chết tại nước ta. Sau khi hắn chết biến thành ma thành quỷ đóng ở đền trên đất nước ta để hoành hành, tác quái với người dân hiền lành lương thiện. Ai cũng sợ hắn rồi tránh né không dám lại gần, nhưng Ngô Tử Văn thì ngược lại anh đàng hoàng đĩnh đạc tắm rửa sạch sẽ mặc quần áo gọn gàng ra đốt đền để cho tên quỷ tướng giặc không còn chỗ trú ẩn nữa.

    Hành động của Ngô Tử Văn làm mọi người sợ hãi, ai cũng lo lắng cho tính mạng của anh nhưng Ngô Tử Văn không sợ gì cả bởi anh tin người tốt làm việc đúng không sợ những kẻ xấu xa gian ác. Hành động của Ngô Tử Văn là hành động của người ngay thẳng muốn tiêu diệt tận gốc cái xấu cái ác trong cuộc sống trừ hại cho người dân lao động, mang lại cho người dân một cuộc sống bình yên. Khi không còn đền nữa thì hồn ma tướng giặc không có chỗ ẩn nấp để quấy nhiễu dân lành.

    Dù kẻ ác là hồn ma, là quỷ có nhiều phép biến hóa khiến cho những người dân thường phải hoảng sợ trước phép thuật của hắn nhưng Ngô Tử Văn không sợ, dù là thế giới thật hắn cũng bị Ngô Tử Văn giết chết, thì khi là mà hắn có biến hóa ra sao bản chất xảo quyệt thế nào cũng không làm Ngô Tử Văn nao núng.

    Xuyên suốt tác phẩm "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" người đọc cảm nhận được rằng Ngô Tử Văn là người cương trực cứng cỏi, luôn đứng lên bênh vực công lý lẽ phải. Hồn ma của tên giặc chỉ là một kẻ ác, gian trá xảo quyệt mà thôi. Dù hắn có dùng thế lực quyền phép của mình làm cho Ngô Tử Văn bị ốm rồi bắt hồn chàng xuống dưới cửa Diêm Vương để cho Diêm Vương xử tội thì Ngô Tử Văn cũng không sợ.

    Thái độ bình tĩnh của Ngô Tử Văn khi đi qua những quan sai, quỷ thần ở âm tào địa phủ khiến người đọc phải nể phục một con người ngay thẳng, kiên định với việc mình làm không sợ điều gì cả. Ngay cả khi đứng trước mặt Diêm Vương hồn ma tướng giặc kết tội Ngô Tử Văn thì Ngô Tử Văn cũng không sợ chàng đã bảo vệ quan điểm của mình, vạch tội của hồn ma tướng giặc một cách chắc chắn, bằng chứng rõ ràng đanh thép, khiến Diêm Vương phải tha chết cho anh và sau đó, Ngô Tử Văn được đề cử làm chức phán sự đền Tản Viên lo giải quyết những vụ án kiện tụng của người dân.

    Nhân vật Ngô Tử Văn luôn là người biết mình biết người, anh biết hành động của kẻ xâm lược sự bình yên của nước khác là sai. Khi hắn chết không chịu siêu thoát mà còn vương vấn thành ma quỷ quấy nhiễu cuộc sống bình yên của người dân. "Hắn có thực là tay  hung hãn có thể giao vạ cho tôi không?" Với những bằng chứng đanh thép Ngô Tử Văn đã chứng minh được tội ác của tên tướng giặc khiến hắn phải thua trong bẽ bàng.

    Ngô Tử Văn khi đứng trước kẻ thù luôn kiên cường không khoan nhượng, không sợ uy quyền, cũng không sợ chết nên anh không sợ những lời buộc tội của hồn ma tên tướng giặc. Hắn là một kẻ ác, một người sống từ khi hắn chưa chết cho tới lúc chất vấn là hồn ma xấu. Trước cái xấu cái ác trong cuộc sống tại sao chúng ta phải sợ, dù chúng có nhiều quyền phép và sức mạnh, dù chúng có nhiều thủ đoạn âm mưu bất chính thì chúng cũng luôn là những kẻ xấu, tại sao cái thiện lại phải sợ cái ác.

    Nhờ tính cách ngay thẳng khẳng khái kiên định của Ngô Tử Văn nên chàng đã chiến thắng trên mọi trận địa dù là ở dương gian hay ở dưới âm tào địa phủ. Tình hình càng nguy hiểm thì tính cách kiên cường thẳng thắn của Ngô Tử Văn càng được phát huy.

    Ngay cả khi bị quan sai quỷ thần lôi đi , đứng trước pháp luật của Âm Phủ Ngô Tử Văn càng tỏ rõ sự bình tĩnh khí phách của mình. Anh không sợ gì cả một người luôn ngay thẳng càng dũng cảm khi đối diện với cái chết của mình bởi anh không sợ, không làm gì sai mà phải hoảng sợ khúm núm trước quyền uy. Những điều Ngô Tử Văn làm đều vì cuộc sống bình yên của người dân của số đông.

    "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" của Nguyễn Dữ thể hiện bút pháp tả thực kết hợp với những chi tiết hoang tưởng kỳ ảo làm hấp dẫn người đọc. Truyện có nhiều kịch tính chi tiết hấp dẫn người đọc. Nguyễn Dữ đã xây dựng nhân vật Ngô Tử Văn vô cùng độc đáo, thể hiện cho cuộc chiến giữa cái thiện và ác trong đó cái thiện nhất định thắng cái ác

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 23

Nguyễn Dữ được biết đến là một trong những tác gia nổi tiếng của nền văn học trung đại Việt Nam. Ông có rất nhiều tác phẩm nổi tiếng, nhưng ghi dấu ấn sâu sắc và có độ phổ biến với công chúng lớn lao nhất thì phải kể đến tác phẩm Truyền kì mạn lục, tác phẩm được đánh giá là “thiên cổ kỳ bút” của nền văn học nước nhà. Trong đó Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là tác phẩm nổi bật, truyện ca ngợi tinh thần dũng cảm, kiên cường, chính trực, dám chống lại cái ác để trừ hại cho dân của nhân vật Ngô Tử Văn.

    Chuyện chức phán sự đền Tản Viên viết bằng chữ Hán theo thể văn xuôi truyền kỳ. Bằng trí tưởng tượng phong phú và bằng một bút pháp độc đáo, tác giả Nguyễn Dữ đã đưa người đọc vào một thế giới huyền bí vừa có người, vừa có thần, vừa hư, vừa thực. Hoàn cảnh câu chuyện được đặt trong bối vào khoảng thế kỉ XVI, lúc xã hội phong kiến Việt Nam rơi vào suy thoái, khủng hoảng, nhân dân bất bình với tầng lớp thống trị, nhiều nho sĩ rơi vào tâm trạng hụt hẫng, nuối tiếc cho thời thịnh trị dưới sự cai trị của vua Lê Thánh Tông. Nguyễn Dữ sáng tác bộ truyện trong khoảng thời gian ông đã cáo quan ở ẩn vừa để phản ánh tình trạng xã hội, vừa để bộc lộ quan điểm sống và chính kiến tư tưởng và tấm lòng của ông với cuộc đời.

    Qua những chi tiết miêu tả về nhân vật Ngô Tử Văn, một trí thức nước Việt với tính cách khảng khái, dũng cảm, cao thượng, tác giả đã gửi gắm niềm tin vào công lí, vào việc chính thắng tà.

    Nhân vật Ngô Tử Văn ngay từ đầu câu chuyện đã được giới thiệu trực tiếp ngắn gọn về tên họ, quê quán, tính tình, phẩm chất. Ngô Tử Văn được giới thiệu là người tính tình cương trực, thẳng thắn, khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà thì không thể chịu được. Lời giới thiệu mang giọng ngợi khen, có tác dụng định hướng cho người đọc về những hành động về sau của nhân vật này. Ở làng Tử Văn sống có một ngôi của tên tướng giặc chết trận. Tướng giặc khi sống là kẻ xâm lược nước ta, tàn hại dân ta, khi chết rồi vẫn quen thói ỷ mạnh hiếp yếu, cướp nơi trú ngụ của thổ thần nước Việt, lại còn gian trá bày trò đút lót rồi tác yêu tác quái với nhân dân trong vùng và điều đó khiến “Tử Văn rất tức giận, một hôm tắm gội sạch sẽ, khấn trời rồi châm lửa đốt đền”. Trong khi mọi người đều lắc đầu, lè lưỡi, không dám làm gì quỷ thần ở ngôi đền quấy hại nhân dân thì Tử Văn cương quyết, công khai, đường hoàng, ung dung hành động. Chàng đã dám làm việc mà mọi người đều kính sợ, không ai dám làm, đó là đốt đền.

    Theo quan niệm của dân gian, đốt đền là một chuyện động trời, là động đến thần thánh. Tử Văn cũng biết đều đó nhưng chàng không sợ. Hành động của Tử Văn xuất phát từ tính cách “vốn ghét sự gian tà” của chàng. Sự khắng khái, bộc trực của Tử Văn đã dẫn đến một hành động dũng cảm vì dân trừ hại. Sự tức giận của Tử Văn không phải là sự tức giận cho riêng mình mà là sự tức giận cho mọi người dân đang bị yêu quái quấy nhiễu. Vì thế mà việc làm đốt đền của Tử Văn là đáng ca ngợi. Hành động đó xuất phát từ ý muốn diệt trừ yêu ma, trừ hại cho dân, từ lòng tự tin vào chính nghĩa của Ngô Tử Văn, chứng tỏ cốt cách khảng khái của kẻ sĩ. Và đó cũng là hành động châm ngòi nổ cho một cuộc chiến giữa chàng và hồn ma tên tướng giặc bại trận.

    Hồn ma tướng giặc buông lời mắng mỏ, đe dọa, quyết kiện Tử Văn xuống tận Diêm Vương. Trước sự ngang ngược trắng trợn, quyền phép đáng sợ của hồn ma tướng giặc, Ngô Tử Văn vẫn điềm nhiên, không hề run sợ mà tự tin, không coi những lới đe dọa ra gì, thậm chí chẳng thèm tiếp lời hồn ma tướng giặc. Tử Văn dũng cảm, trừ hại cho dân cùng với bản lính cao khiết của mình nên thần linh phù trợ giúp đỡ chàng.

    Tính cách kiên định chính nghĩa của Ngô Soạn còn thể hiện rõ trong quá trình chàng bị lôi xuống địa phủ. Cảnh địa phủ rùng rợn với quỷ sứ hung ác, con sông đầy gió tanh sóng xám. Tử Văn bị bọn quỷ sai lôi đi rất nhanh, bị phán xét lạnh lùng là kẻ “tội sâu ác nặng, không được liệt vào hàng khoan giảm”, bị kết thêm tội ngoan cố bướng bỉnh nhưng chàng chẳng hề run sợ, không hề nhụt chí, một mực kêu oan, đòi phải được phán xét công khai, minh bạch. Khi đối diện trước Diêm vương uy nghiêm, Tử Văn đấu tranh vạch tội tên tướng giặc bằng những lí lẽ cứng cỏi, bằng chững không thể chối cãi, giọng điệu rất đanh thép vững vàng. Chàng đã bảo vệ lẽ phải mà bất chấp tính mạng của mình, không chịu khuất phục trước uy quyền, kiên quyết đấu tranh cho công lí và lẽ phải đến cùng. Kết quả, chàng đã chiến thắng hồn ma gian tà của tên tướng giặc, bảo toàn được sự sống của mình, được tiến cử vào chức phán sự đền Tản Viên, chịu trách nhiệm giữ gìn bảo vệ công lí.

    Ngô Tử Văn là một đấng nam nhi với khí phách vô cùng hiên ngang, lẫn liệt. Cái lý tưởng cao đpẹ của chàng là có thể giúp ích được cho đất nước, cho nhân dân. Và điều tuyệt vời hơn khi nói và miêu tả về nhân vật này, đó là chàng đã lý tưởng hóa được ước mong của mình, gắn kết lời nói và hành động. Truyện có nhiều yếu tố hoang đường, hư cấu nhưng lại rất thật, rất gần gũi với đời sống thực tại chốn nhân gian, đó cũng chính là ẩn ý mà Nguyễn Dữ muốn gửi gắm, ông đang miêu tả một cách rất chân thực xã hội Việt Nam đương thời.

Phân tích, bình giảng tác phẩm Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 24

Nối tiếp sau tác phẩm Thánh Tông di thảo của Lê Thánh Tông được coi như bước khởi đầu và có ý nghĩa đặt nền móng, phải đến Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ thì thể loại truyền kì mới đạt đến độ hoàn chỉnh và tác phẩm này được đánh giá là kiệt tác, bộ sách “thiên cổ kì bút” trong kho tàng văn xuôi Việt Nam thời trung đại. Toàn bộ tập Truyền kì mạn lực có hai mươi truyện, thường sử dụng yếu tố kì ảo làm phương thức nghệ thuật chủ đạo để phản ánh cuộc sống. Các mô típ kì ảo, kì lạ phổ biến là người hoá thân, tàng hình, lấy ma, lấy hồ li, sống trong thế giới yêu quái, có thể đầu thai, luân hồi báo ứng, thi thố pháp thuật, kêu mưa gọi gió, biến hoá khôn lường,… Đề tài chủ yếu là đề cao tính dân tộc, tinh thần yêu nước, biểu dương cái thiện, phê phán cường quyền, đấu tranh chống các thế lực đen tối, vừa ngợi ca tình yêu gắn với những giá trị nhân văn vừa bày tỏ quan điểm bảo vệ lễ giáo,… Hệ thống nhân vật chủ yếu là các anh hùng hào kiệt, đạo sĩ, ẩn sĩ, tiên ông, tiên nữ, liệt nữ, kĩ nữ, yêu nữ, chinh phụ, chàng thư sinh, người tiều phu, thần thuồng luồng, Diêm Vương, Dạ Xoa, Thổ công, hộ phápr..Cốt truyện chủ yếu tiếp nhận, phát triển từ cội nguồn văn học dân gian hoặc vay mượn, sáng tạo lại từ nguồn truyện truyền kì Trung Quốc

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là một trong những truyện tiêu biểu trong tập Truyền kì mạn lục nhằm khẳng định tính dân tộc, tinh thần yêu nước và ý chí chống nô dịch, bất công, kiên quyết đấu tranh cho chính nghĩa, lẽ phải. Hành động châm lửa đốt đền của Ngô Tử Văn xuất phát từ việc tên bộ tướng của Mộc Thạnh thời nhà Minh là viên Bách bộ họ Thôi tử trận ở gần ngôi đền thờ vị thần người nước Việt, sau đó hồn ma họ Thôi tranh giành, cướp quyền vị thần người Việt và “từ đấy làm yêu quái trong dân gian”. Với trí dũng có thừa, Ngô Tử Văn đã đốt đền, sẵn sàng chịu chết và xuống tận cõi âm để làm rõ sự thật. Trước khi xuống cõi âm, Ngô Tử Văn đã được vị Thổ công, người được phong thần ở ngôi đền, bảo cho biết rõ lai lịch kẻ cướp đoạt ngôi đền : “Ô, đấy là viên tướng bại trận của Bắc triều, cái hồn bơ vơ ở Nam quốc, tranh chiếm miếu đền của tôi, giả mạo họ tên của tôi, quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược, Thượng đế bị nó bưng bít, hạ dân bị nó quấy rầy, phàm những việc hưng yêu tác quái đều tự nó cả, chứ có phải tôi đâu”,… Hiểu rõ sự thật, nắm chắc chân lí, Ngô Tử Văn dù biết rằng sẽ gặp nguy hiểm, biết rằng sẽ phải đối phó với kẻ thù thâm hiểm vẫn một lòng đấu tranh đến cùng vì lẽ phải.

Diễn biến các sự kiện trong Chuyện chức phán sự đền Tân Viên cơ bản tuân theo trật tự thời gian, có khởi đầu, có cao trào và đi đến kết thúc có hậu. Ngô Tử Văn sau khi biết được sự việc gian tà, ý thức được lẽ đúng sai đã phơi bày chân tướng họ Thôi, rút cuộc được Thổ công báo ơn, tiến cử giữ chức phán sự ở đền Tản Viên. Trên cơ sở một khung cốt truyện ấy lại có thể phân chia thành nhiều tuyến sự kiện và mối quan hệ giữa các tuyến nhân vật. Đó là cuộc đấu lí quyết liệt giữa Ngô Tử Văn với hồn ma tên tướng giặc họ Thôi : một bên có phẩm chất khẳng khái, cương trực, tự tin mình “là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian”, “lời rất cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào” với một bên đang tạm thời có uy quyền “làm yêu làm quái trong dân gian”, “quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược, Thượng đế bị nó bưng bít, hạ dân bị nó quấy rầy, phàm những việc hưng yêư tác quái đều tự nó cả”, “Những đền miếu gần quanh, vì tham của đút, đều bênh vực cho nó cả”,… Đã vậy, sự giả dối và nghệ thuật đổi trắng thay đen của viên tướng bại trận họ Thôi còn thuần thục khéo léo khiến cho Diêm Vương cũng lầm lẫn kẻ trung người xảo ; thậm chí đến mức bao che, bênh vực, đồng loã với thói xảo trá, vô tình hãm hại người ngay : “Kẻ kia là một người cư sĩ, trung thuần lẫm liệt, có công với tiên triều, nên hoàng thiên cho được huyết thực ở một ngôi đền để đền công khó nhọc. Mày là một kẻ hàn sĩ, sao dám hỗn láo, tội ác tự mình làm ra, còn trốn đi đằng nào Thế rồi, “Hai bên cãi nhau mãi vẫn không phân phải trái”, khiến cho Diêm Vương phải sinh nghi. Sự kiện cãi nhau này được tăng cường thêm tính hấp dẫn bởi Nguyễn Dữ biết khai thác sâu sắc nghệ thuật thể hiện tâm lí nhân vật. Đến lúc bắt đầu đuối lí và sợ lộ chân tướng, bấy giờ họ Thôi mới “có vẻ sợ, quỳ xuống tâu” và bày tỏ lời cảm thương, vờ vịt đóng kịch trong vai một người tử tế khi nhũn nhặn xin với Diêm Vương “Gã kia một kẻ học trò, thật là ngu bướng, quả đáng tội lắm. Nhưng đã trách mắng như vậy, cũng đủ răn đe rồi. Xin đại vương khoan dung tha cho hẳn để tỏ cái đức rộng rãi. Chẳng cần đòi hỏi dây dưa. Nếu thẳng tay trị tội nó, sợ hại đến cái đức hiếu sinh”. Câu chuyện nơi cõi âm của những nhân vật oan hồn, tà ma nhưng lại phản ánh được cuộc sống dương thế cả ở những khía cạnh tâm lí tinh vi, phức tạp nên càng có sức khơi gợi, hấp dẫn bạn đọc. Thế rồi trước sự thật rõ ràng, lẽ phải được xác lập, họ Thôi bị trừng trị đích đáng : “Diêm Vương liền sai lấy lồng sắt chụp vào đầu, khẩu gỗ nhét vào miệng, bỏ người ấy vào ngục Cửu Ư”,… Đó cũng chính là tinh thần nhân văn, ý nguyện khẳng định lẽ phải “Thiện thắng ác, chính nghĩa thắng gian tà” vốn phổ biến trong lối kết thúc có hậu của truyện cổ tích và cũng phù hợp với tâm thế tiếp nhận của người đọc nói chung.

Là một trong những truyện truyền kì tiêu biểu, các yếu tố kì lạ, kì ảo cũng đã được khai thác đến tối đa và kết hợp nhuần nhuyễn với các chi tiết hiện thực, phù họp với cách quan niệm và cách hình dung về cuộc sống. Mối quan hệ giữa đời sống hiện thực và cõi âm hư ảo cũng được đan kết, chuyển hoá rất tinh tế, liền mạch. Con người đi từ cõi thực vào cõi ảo đều có lí do, có bước chuyển giai đoạn khiến cho mạch truyện diễn biến tự nhiên, tạo nên màn sương khói hư ảo đặc trưng cho loại truyện truyền kì. Nhân vật Ngô Tử Văn từ một con người trần tục đã nhập cuộc thế giới cõi âm được dẫn dắt bởi trí tưởng tượng phong phú : “Đốt đền xong, chàng về nhà, thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét. Trong khí sốt, chàng thấy một ngưởi khôi ngô, cao lớn, đầu đội mũ trụ đi đến, nói năng và quần áo rất giống người phương Bắc, tự xưng là cư sĩ, đến đòi ỉàm trả lại ngôi đến nhu’ cũ…”. Tiếp đó ỉà cuộc đối thoại qiữa Ngô Tử Văn với viên tướng họ Thôi và ông già chính chủ ngôi đền thực chất lại gần như lời tranh biện giữa những con người trong cuộc sống thường ngày, nói khác đi là sự mô phòng, sao chép đời sống hiện íhực vào thế giới hổn ma. Sau khi Ngô Tử Văn vâng lời ông già, sự thật đời thường lại được tái lập và chuẩn bị cho một sự chuyên đoạn khác, gặp gỡ những nhân vật khác, ở một không gian khác : “Đến đêm, bệnh càng nặng thêm, rồi thấy hai tên quỷ sứ đến bắt đi rất gấp, kéo ra ngoài thành về phía đông. Đi độ nửa ngày đến một toà nhà rấí lớn, xung quanh có thành sắt cao vọi đến mấy chục trượng. Hai con quỷ đến nói với người canh cổng, người canh cổng đi vào một lúc rồi ra truyền chỉ…”. Tiếp đó lại là những lời tranh luận giữa Ngô Tử Văn với Diêm Vương, với hổn ma họ Thôi để cuối cùng sự thật được sáng tỏ, Tử Văn được bọn lính đưa từ cõi âm về : “Chàng về đến nhà, té ra mình chết đã được hai ngày rồi. Nhân đem những việc đã qua kể cho mọi người nghe, ai cũng kinh hãi và không tin là thực. Sau đó họ đón một bà đồng về phụ đồng, đồng lên cũng nói đúng như lời Tử Văn. Người làng bèn mua gỗ, dựng một toà đền mới. Còn ngôi mộ của tên tướng giặc kia thì tự dưng thấy bị bật tung lên, hài cốt tan tành ra như cám vậy…”. Cách miêu tả này giúp cho các yếu tố kì lạ luôn được đảm bảo bằng sự thật, khiến cho cái kì lạ không bị trí tưởng tượng đẩy đi quá xa. Kế tiếp lại là một câu chuyên đoạn nói về cái chết của Ngô Tử Văn sau khi được Thổ còng đến báo tin vẻ việc tiến cử một chân Phán sự ở đền Tản Viên : “Tử Văn vui vẻ nhận lời, bèn thu xếp việc nhà, rồi không bệnh mà mất”,… Đê tạo niềm tín và sức thuyết phục cho câu chuyện, đoạn kết kể lại sự việc hệí như sự thật, đúng như điều tai nghe mắt thấy, có thời gian, địa điểm, nhân chứng, vật chúng rõ ràng : “Năm Giáp Ngọ, có người ở thành Đồng Quan, vốn quen biết với Tử Văn, một buổi sớm đi ra ngoài cứa tây vài dặm, trông thấy trong sương mù có xe ngựa đi đến ầm ầm, lại nghe tiếng quát:

Người di đường tránh xa, xe quan Phán sự !

Người ấy ngẩng đầu írông thì thấy người ngồi trên xe chính là Tử Văn. Song Tử Văn chỉ chắp tay thi lễ chứ không nói một lời nào, rồi thoắt đã cưỡi gió mà biến mất. Đến nay con cháu hãy còn, người ta truyền rằng đó là nhà quan Phán sự !”…

Có thể xác định được mối quan hệ hữu cơ giữa yếu tố kì lạ và hiện thực đã tạo nên đặc trưng nghệ thuật cơ bản cho truyện truyền kì Chuyện chức phán sự đền Tản Viên. Trong tất cả các phần chuyên đoạn cũng như diễn biến câu chuyện, cái kì lạ và chi tiết hiện thực luôn chuyển hoá trong nhau, trong hư có thực, trong thực có hư, tạo nên không khí truyền kì mờ ảo, hư hư thực thực. Tất cả nội dung đều hướng đến mục đích giáo huấn, đề cao phẩm chất cứng cỏi, tiết tháo, đúng như lời bình của tác giả khuyết danh ở cuối truyện : “Ngô Tử Văn là một chàng áo vải. Vì cứng cỏi mà dám đốt đền tà, chống lại yêu ma, làm một việc hơn cả thần và người. Bởi thế được nổi tiếng và được giữ chức vị ở Minh ti, thật là xứng đáng. Vậy kẻ sĩ, không nên kiêng sợ sự cứng cỏi”. Tác phẩm có ý nghĩa khuyến thiện trừng ác nhưng không hề khô khan, đón điệu chính nhờ trí tưởng tượng vô cùng phong phú của Nguvễn Dữ và những thủ pháp kì ảo luôn bám chặt vào đờí sống hiện thực, tạo nên trường lực hấp dẫn to lớn với người đọc.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 25

Cách giới thiệu nhân vật độc đáo

Mở đầu tác phẩm, Ngô Tử Văn được giới thiệu bằng những thông tin cụ thể chính xác về tên, quê quán, tính tình “Ngô Tử Văn tên là Soạn, người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang. Tính tình cương trực, nóng nảy, thấy sự gian tà thì không thể chịu được.” Cách giới thiệu nhân vật như vậy tạo được cảm giác chân thật cho mẩu truyện và tăng độ tin cậy cho tác phẩm.

Đồng thời cách mở đầu giới thiệu trực tiếp là một thủ pháp quen thuộc trong văn học trung đại, được tác giả sử dụng ở hầu hết các sáng tác trong Truyền kì mạn lục. Cách giới thiệu trực tiếp ngắn gọn ấy còn góp phần thu hút người đọc vào ngay nhân vật trung tâm của thiên truyện.

Tất cả mọi diễn biến, hành động, thái độ của nhân vật tiếp diễn ở phần nội dung tiếp theo đều sẽ minh họa cho tính cách cương trực này của Tử Văn. Chính vì tính cách cương trực này đã dẫn đến một hành động mang tính bước ngoặt dẫn đến toàn bộ diễn biến mẩu truyện.

Hình tượng Ngô Tử Văn qua hành động đốt đền

Ở làng Tử Văn sống trước có một ngôi đền linh ứng nhưng giờ đã thành ngôi đền có hồn của tên giặc xâm lược tử trận gần đó làm yêu quái trong dân gian. Đền là nơi thờ người dân có công với nước, với dân. Bách hộ họ Thôi là tên gọi tướng giặc chiến bại, đi cướp nước thì không đáng phải thờ.

Trước việc ngôi đền bị uế tạp và yêu quái có thể làm hại dân, “Tử Văn rất tức giận, một hôm tắm gội thật sạch, khấn trời rồi châm lửa đốt đền”. Sự tức giận của Tử Văn ko phải là việc tức giận cho riêng mình mà là việc tức giận cho mọi người dân hiện nay đang bị yêu quái quấy nhiễu. Bởi lẽ này mà việc làm của Tử Văn là đáng mệnh danh.

Khi phân tích nhân vật Ngô Tử Văn, ta thấy quá trình đốt đền của Ngô Tử Văn chỉ được tác giả miêu tả trong một câu văn ngắn thể hiện được sự mạnh mẽ, quyết đoán của chàng. Trước lúc đốt đền Ngô Tử Văn đã “tắm gội, khấn trời” điều này thể hiện thái độ tôn kính, nghiêm túc. Việc chàng đốt đền không phải là báng bổ hay xúc phạm thần linh mà nó xuất phát từ việc vị thần trong đền gây hại cho nhân dân.

Khi thấy Ngô Tử Văn châm lửa đốt đền thì “mọi người lắc đầu lè lưỡi” lo sợ thay cho chàng bởi chàng đã phạm vào đại kị. Nhưng trước sự lo sợ ấy của mọi người thì “Tử Văn vung tay không cần gì cả”. Thái độ dứt khoát, bất chấp hậu quả xấu cho bản thân mình. Và cũng là thái độ của một người tin vào việc mình làm tin vào chính nghĩa.

Khi phân tích nhân vật Ngô Tử Văn, người đọc cũng nhận thấy rất rõ ràng đây là hành động có ý thức chứ không phải một hành động nông nổi, xốc nổi và càng không đáng trách vì hợp lòng dân. Ngô Tử Văn là một kẻ sĩ tính tình khảng khái, cương trực, dũng cảm vì dân trừ hại.

Cuộc đối thoại với tên tướng giặc và thổ công

Khi phân tích nhân vật Ngô Tử Văn, sau khoản thời gian đốt đền, Ngô Tử Văn thấy đầu lảo hòn đảo, “bụng run run”, rồi “nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét”. Và trong giấc mơ, chàng đã gặp tên tướng giặc – Bách hộ họ Thôi và Thổ Công – vị thần đền. Qua hai cuộc đối thoại ấy, tác giả đã tô đậm thêm tính cách cương trực của Ngô Tử Văn.

Tên tướng giặc được tác giả miêu tả với những nét chấm phá về ngoại hình “đầu đội mũ trụ”, thân hình “khôi ngô” lớn và đặc biệt quan trọng “quần áo và cách nói năng rất giống người phương Bắc” nhưng hắn lại tự xưng mình là “cư sĩ”. Sự bất nhất giữa ngoại hình và danh xưng ấy đã phần nào bộc lộ bản chất gian trá của tên tướng giặc. Mục đích hắn tìm về Ngô Tử văn để đòi trả lại ngôi đền như cũ. Nhưng trước những lời rình rập đe dọa, sự viện dẫn đạo Nho, điển tích Lư Sơn Cố Thiệu, Ngô Tử Văn vẫn không hề nao núng “mặc kệ, vẫn tiếp tục ngồi ngất ngưởng tự nhiên”.

Phân tích nhân vật Ngô Tử Văn, có thể thấy đây là việc tự tin của một người nắm chính nghĩa trong tay. Sau đó không lâu, chàng lại gặp một vị thần khác “một ông già áo vải” với “phong độ nhàn nhã, thủng thỉnh”. Đó mới đấy là vị chủ nhân thực sự của ngôi đền. Ông lão ấy đấy là Thổ Công, bị tên hung thần đánh đuổi và những “đền miếu xung quanh vì tham của đút” mà lấp liếm cho tội ác khiến ông chỉ có thể ẩn nhẫn tại đền Tản Viên.

Thổ Công đến để tỏ lời mừng cho hành động của Ngô Tử Văn, vì cuối cùng đã và đang có người dám đứng lên vì chính nghĩa. Thổ Công đã kể lại rõ ràng đầu đuôi mẩu truyện cho Ngô Tử Văn hiểu. Và thông báo cho chàng về việc tên tướng giặc đã kiện chàng ở âm phủ chỉ cho chàng cách đối phó tên tướng giặc gian ác. Ta thấy Thổ công là nạn nhân đang khiếp sợ, đã tô đậm sự bạo tàn của tên giặc. Thổ công là liên minh sẽ hỗ trợ cho Tử văn trên tuyến phố đi vạch trần điều ác.

Như vậy, khi phân tích nhân vật Ngô Tử Văn, ta thấy người thao tác làm việc tốt, việc nghĩa bao giờ cũng được ủng hộ. Câu nói “Hắn có thực là tay hung hãn, có thể gieo vạ cho tôi không?” không phải là người hoang mang lo sợ mà là thắc mắc của người muốn biết rõ về kẻ phải đối mặt để nắm chắc thắng lợi và đồng thời cho thấy sự tự tin của người ý thức rõ việc mình làm.

Nhận xét tác phẩm khi phân tích nhân vật Ngô Tử Văn

Khi phân tích nhân vật Ngô Tử Văn, ta nhận thấy nhân vật này được khắc họa mang đậm ý nghĩa niềm tin về sự việc chiến thắng của điều thiện. Đặc biệt quan trọng, điều này được thể hiện rõ nét ở lời bình của tác giả. Diễn biến của Nguyễn Dữ giàu kịch tính, kết cấu chặt chẽ và logic. Tác giả đã dẫn dắt chuyện vô cùng khéo léo, mở ra bằng một sự việc bất ngờ rồi dẫn dắt dần tới đỉnh điểm của kịch tính và giải quyết và xử lý một cách hợp lí, thoả đáng.

Người đọc đồng cảm được với thái độ và quan điểm của nhà văn, nhất là thái độ ngợi ca người trí thức, ngợi ca tinh thần dân tộc bản địa, quan niệm ác giả, ác báo. Điều đáng nói ở đây là cốt lõi hiện thực đã được lồng vào một trong những tình tiết kì ảo. Người đọc bị mê hoặc bởi bức màn kì ảo để rồi khi đọc hết, suy ngẫm về các nhân vật, tình tiết sẽ nhận ra giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm.

Kết bài: Ngô Tử Văn tuy là một kẻ sĩ nhưng lại làm được những điều cả thần và người chưa chắc làm được. Sự cứng cỏi, cương trực của Tử Văn đáng để ta ngưỡng mộ. Chính vì sự cương trực ấy đã góp phần thiết lập lại trật tự, hỗ trợ cho cán cân công lí được giữ vững. Nếu chỉ ngồi đó im lặng thì chỉ càng khiến cho “rễ ác mọc lan khó lòng lay động”, không phải là tương đối khó lòng lay động chỉ là lòng người chưa đủ kiên định để chống lại điều ác, cái xấu đến cùng.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 26

Nguyễn Dữ là tác giả nổi tiếng của văn học trung đại Việt Nam. Tên tuổi của ông gắn liền với danh tiếng của bộ truyện “Truyền kỳ mạn lục”, tác phẩm được đánh giá là “thiên cổ kỳ bút” của nền văn học nước nhà. Tác phẩm được viết bằng chữ Hán, gồm 20 truyện, ra đời vào nửa đầu thế kỉ XVI, ghi chép lại những câu chuyên lạ trong dân gian. Tác phẩm thực sự là một sáng tác văn học với sự gia công, hư cấu, sáng tạo, trau chuốt, gọt giũa của Nguyễn Dữ chứ ko phải chỉ là một công trình ghi chép đơn thuần. Bằng trí tưởng tượng phong phú và bằng một bút pháp linh hoạt, tác giả Truyền kỳ mạn lục đưa người đọc vào một thế giới huyền bí vừa có người, vừa có thần, vừa hư, vừa thật nhưng xuyên qua các lớp mù linh ảo, ly kỳ được thêu dệt ra một cách tài giỏi ấy vẫn hiện rõ một thế giới thật của cuộc đời mà ở đó nhan nhản những kẻ có quyền thế độc ác, tham lam. Tuy nhiên, bên cạnh sự tung hoành của cái xấu cái ác, Nguyễn Dữ vẫn nhìn thấy những phẩm cách lương thiện, trung thực, những tâm hồn thanh cao, tình người, tình yêu của nhân dân, của cái thiện vĩnh hằng và ông đã mô tả nó thật đẹp đẽ, mỹ lệ. Trong số đó có tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên ” đã đề cao tinh thần khẳng khái, cươngtrực, dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn; đồng thời thể hiện niềm tin công lí, chính nghĩa nhất định sẽ chiến thắng gian tà. Nhân vật chính của tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” xuất hiện ngay từ đầu truyện bằng mấy dòng giới thiệu trực tiếp ngắn gọn về tên họ, quê quán, tính tình, phẩm chất. Ngô Tử Văn được giới thiệu là người tính tình cương trực, thẳng thắn, khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà thì không thể chịu được. Lời giới thiệu mang giọng ngợi khen, có tác dụng định hướng cho người đọc về hành động kiên quyết của nhân vật này. Ở làng Tử Văn sống có một ngôi của tên tướng giặc chết trận làm yêu làm quái trong dân gian. Trước sự việc ngôi đền bị uế tạp và yêu quái có thể làm hại dân, “Tử Văn rất tức giận, một hôm tắm gội sạch sẽ, khấn trời rồi châm lửa đốt đền”. Trong khi mọi người đều lắc đầu, lè lưỡi, không dám làm gì quỷ thần ở ngôi đền quấy hại nhân dân thì Tử Văn cương quyết, công khai, đường hoàng,ung dung hành động. Chàng đã dám làm việc mà mọi người đều kính sợ, không ai dám làm, đó là đốt đền.Theo quan niệm của dân gian, đốt đền là một chuyện động trời, là động đến thần thánh. Tử Văn cũng biết đều đó nhưng chàng không sợ. Hành động của Tử Văn xuất phát từ tính cách “vốn ghét sự gian tà” của chàng. Sự khắng khái, bộc trực của Tử Văn đã dẫn đến một hành động dũng cảm vì dân trừ hại. Sự tức giận của Tử Văn không phải là sự tức giận cho riêng mình mà là sự tức giận cho mọi người dân đang bị yêu quái quấy nhiễu. Vì thế mà việc làm đốt đền của Tử Văn là đáng ca ngợi. Hành động đó xuất phát từ ý muốn diệt trừ yêu ma, trừ hại cho dân, từ lòng tự tin vào chính nghĩa của Ngô Tử Văn, chứng tỏ cốt cách khảng khái của kẻ sĩ. Và đó cũng là hành động châm ngòi nổ cho một cuộc chiến giữa chàng và hồn ma tên tướng giặc bại trận. Sự cương trực, khảng khái của Ngô Tử Văn còn bộc lộ rõ qua thái độ của chàng với hồn ma tên tướng giặc. Nguyễn Dữ thật tài tình khi tạo ra hai hình tượng đối lập: một bên là sự ngay thẳng của Tử Văn còn kia là sự gian trá, xảo quyệt của viên Bách hộ họ Thôi, một tên tướng giặc bại trận phải bỏ thân nơi đất khách. Không nơi nương tựa, không người cúng tế, hồn ma lưu vong của tên tướng giặc đã cướp ngôi đền của Thổ thần lại còn tác oai tác quái, gây hoạ cho dân lành. Hắn còn xảo trá tới mức đút lót, doạ nạt những thần xung quanh. Khi Tử Văn đốt đền, hắn dùng lí lẽ đạo Nho để buộc tội, lấy oai linh quỷ thần để doạ nạt. Tử Văn không sợ thì hắn xuống tận Diêm Vương để cầu cứu. Tướng giặc khi sống là kẻ xâm lược nước ta, tàn hại dân ta, khi chết rồi vẫn quen thói ỷ mạnh hiếp yếu, bắt nạt mọi người. Hắn bị Tử Văn đốt đền là đáng đời nhưng lại hiện hình, xảo quyệt làm như mình là kẻ bị hại, dùng tà phép khiến cho chàng bị sốt nóng sốt rét, đầu lảo đảo. Hồn ma tướng giặc buông lời mắng mỏ, đe dọa, quyết kiện Tử Văn xuống tận Diêm Vương. Trước sự ngang ngược trắng trợn, quyền phép đáng sợ của hồn ma tướng giặc, Ngô Tử Văn vẫn điềm nhiên, không hề run sợ mà tự tin, không coi những lới đe dọa ra gì, thậm chí chẳng thèm tiếp lời hồn ma tướng giặc. Thái độ ấy thể hiện một khí phách cứng cỏi, một niềm tin mạnh mẽ vào chính nghĩa, sự đúng đắn trong hành động của Ngô Tử Văn. Tuyên chiến với một kẻ thù đầy sức mạnh hiểm ác, lúc đầu Tử Văn "đơn thân độc mã", nhưng chàng tin vào việc làm và sức mạnh chính nghĩa của mình. Hành động "vẫn cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên" của Tử Văn trước lời đe dọa của tướng giặc không phải là hành động bất cẩn của kẻ liều mà là hành động tự tin của người nắm được chính nghĩabtrong tay. Mặt khác, bản lĩnh của chàng còn thể hiện qua thái độ biết ơn lời chỉ dẫn của thổ thần nước Việt. Do Tử Văn dũng cảm, trừ hại cho dân nên thần linh mới phù trợ giúp đỡ chàng. Câu hỏi của Tử Văn với Thổ Công: "Hắn có thực là tay hung hãn có thể gieo vạ cho tôi không?" không phải là câu hỏi của kẻ hoang mang lo sợ mà là câu hỏi của người muốn "biết địch biết ta" để giành lấy thắng lợi.Trong cuộc chiến đấu, Tử Văn có được sự trợ giúp của Thổ Thần, nhưng với một người bị đánh đuổi khỏi nơi ở của mình, không dám đấu tranh, "phải đến nương tựa đền Tản Viên","phải tạm ẩn nhẫn mà ngồi xó một nơi" thì Tử Văn có thể đặt hết niềm tin hay không? Cho nên, về cơ bản thì Tử Văn không hề có âm phù, dương trợ. Trong khi đó cuộc đấu tranh của chàng ngày càng gay go quyết liệt. Tính cách kiên định chính nghĩa của Ngô Soạn còn thể hiện rõ trong quá trình chàng bị lôi xuống địa phủ. Tình thế của chàng ngày càng nguy hiểm.Hồn ma tên tướng giặc áp giải chàng xuống âm phủ,hắn quyết bẻ gãy ý chí của chàng trước mặt Diêm Vương để giành phần thắng về mình. Cảnh địa phủ rùng rợn với quỷ sứ hung ác, con sông đầy gió tanh sóng xám. Tử Văn bị bọn quỷ sai lôi đi rất nhanh, bị phán xét lạnh lùng là kẻ “tội sâu ác nặng, không được liệt vào hàng khoan giảm”, bị kết thêm tội ngoan cố bướng bỉnh nhưng chàng chẳng hề run sợ, không hề nhụt chí, một mực kêu oan, đòi phải được phán xét công khai, minh bạch. Nhưng ở chốn thâm cung, chàng khẳng định điều này đâu phải là dễ. Khi đối diện trước Diêm vương uy nghiêm, Tử Văn đấu tranh vạch tội tên tướng giặc bằng những lí lẽ cứng cỏi, bằng chững không thể chối cãi, giọng điệu rất đanh thép vững vàng. Chàng đã bảo vệ lẽ phải mà bất chấp tính mạng của mình, không chịu khuất phục trước uy quyền, kiên quyết đấu tranh cho công lí và lẽ phải đến cùng.Nhưng do chỉ nghe một bên nguyên, Diêm Vương - vị quan tòa xử kiện, người cầm cán cân công lý cũng đã có lúc tỏ ra hồ đồ. Chính khi đứng trước pháp luật tử Văn càng tỏ rõ chàng là người có khí phách. Chàng không chỉ "kêu to", khẳng định "Ngô Soạn này là kẻ ngay thẳng ở trần gian", chàng còn dũng cảm vạch mặt tên bạo tướng gian tàn với lời lẽ rất "cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào". Giữa chốn công đường nơi âm phủ, tính cách Tử Văn vẫn là bộc trực, khảng khái, vẫn một quyết tâm sắt đá. Chàng chiến đấu đến cùng vì lẽ phải. Cứ từng bước, Ngô Tử Văn đã đánh lui tất cả sự phản công, kháng cự của kẻ thù, cuối cùng là đánh gục hoàn toàn tên tướng giặc gian manh xảo trá. Kết quả, chàng đã chiến thắng hồn ma gian tà của tên tướng giặc, bảo toàn được sự sống của mình.  Chiến thắng ấy của Ngô Tử Văn có nghĩa vô cùng to lớn, đã trừng trị đích đáng hồn ma tướng giặc xảo trá, làm sáng tỏ nỗi oan khuất, phục hồi chức vị cho thổ thần nước Việt, giải trừ tai họa cho nhân dân. Sau khi được minh oan ở minh ti, Tử Văn trở về nhà chưa được một tháng thì Thổ công đến bảo Tử Văn nên nhậm chức phán sự ở đến Tản Viên. Thổ công nói: “người ta sống ở đời, xưa nay ai chẳng phải chết, miễn là chết đi còn được tiếng về sau” và khuyên Văn nên nhận. Thế là Văn vui vẻ nhận lời. Việc được nhận chức ở đền Tản Viên đã nói lên thắng lợi của chàng trong cuộc đấu tranh với tên hung thần xảo quyệt. Sự thắng lợi này đã khẳng định chàng là người tốt, chính nghĩa, dám đấu tranh để thực hiện công lí. Con người của chính nghĩa đã được đứng ra để thực hiện công lý là một thắng lợi có ý nghĩa sâu sắc, khẳng định niềm tin chính nghĩa nhất định thắng gian tà. Qua cuộc đấu tranh không khoan nhượng, chống lại cái ác, Ngô Tử Văn đã nổi bật lên là người chính trực, khảng khái, dũng cảm bảo vệ công lí đến cùng, là một kẻ sĩ cứng cỏi của nước Việt. Từ đó, tác giả Nguyễn Dữ đã khẳng định niềm tin chính nghĩa nhất định thắng gian tà, thể hiện tinh thần tự tôn dân tộc, bộc lộ quyết tâm đấu tranh triệt để với cái xấu cái ác. Chuyện chức phán sự đền Tản Viên Nguyễn Dữ đã kết hợp thành công yếu tố ảo và thực. câu chuyện diễn ra đầy tính chất li kì bởi sự xuất hiện của thế giới âm cung với những hồn ma, bóng quỷ với những việc khác thường: người chết đi sống lại từ dương gian xuống địa phủ, từ cõi âm lại vế cõi dương. Nhưng chuyện lại có vẻ như rất thực bởi cách dẫn ngưòi khác, dẫn việc cụ thể đến cả họ tên, quê quán và thời gian, địa điểm diễn ra sự việc. Yếu tố kì ảo giúp câu chuyện thêm phần li kì, hấp dẫn. yếu tố thực làm tăng tính xác thực, làm câu chuyện có ý nghĩa xã hội sâu sắc. Tóm lại, câu chuyện đề cao nhân vật Ngô Tử Văn – đại diện cho tầng lớp trí thức nước Việt: khảng khái, nhân cách cứng cỏi, cao đẹp, giàu tinh thần dân tộc, chuộng chính nghĩa, dũng cảm, cương trực, dám đấu tranh chống lai cái ác trừ hạ cho dân qua đó bộc lộ niềm tin vào công lí, vào việc chính thắng tà gian. Truyện thông qua cuộc đấu tranh của Ngô Tử Văn còn ngầm phản ánh thế giới thực của con người với đầy rẫy sự việc xấu xa như nạn ăn của đút, tham quan dung túng che dấu cho cái ác hoành hành, công lí bị che mắt. Truyện gây ấn tượng bằng một loạt những chi tiết kì ảo, cốt truyện giàu kịch tính,cách xây dựng nhân vật sắc nét, ngôn ngữ kể chuyện trau chuốt, súc tích.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 27

Nguyễn Dữ là một nhà văn thành công với thể loại truyền kì khi ông nói đến những chuyện kì ảo được lưu truyền trong dân gian. Và đặc biệt là tác phẩm “Truyền kì mạn lục đã tạo nên một thiên cổ tùy bút ra đời trong nửa đầu thế kỉ XVI. Trong đó tiêu biểu là Chuyện chức phán sự đền Tản Viên cùng vẻ đẹp nhân vật Ngô Tử Văn.

Ngay từ đầu tiên tác giả đã đưa người đọc đến với một nhân vật miêu tả một cách trực tiếp. Tên là Soạn quê ở huyện Yên Dũng đất Lạng Giang. Chàng vốn khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc người ta thường khen là một người cương trực. Lời giới thiệu ngắn gọn, trực tiếp theo kiểu truyền thống nhưng cũng phần nào giúp ta hiểu rõ tính cách nhân vật.

Ngô Tử Văn còn là người có hành động giúp dân trừ bạo mà đốt đền. Bởi trong làng có một ngôi đền linh ứng lắm. Cuối đời nhà Hồ, quân Ngô sang lấn cướp, vùng ấy thành một nơi chiến trường. Bộ tướng của Mộc Thanh có viên Bách hộ họ Thôi, tử trận ở gần đền, từ đấy làm yêu làm quái trong dân gian. Tử Văn tức quá một hôm tắm gội sạch sẽ, khấn trời rồi châm lửa đốt đền. Đó là một tinh thần khẳng khái, cương trực, hành động vì dân trừ bạo với tinh thần dân tộc diệt trừ hồn ma tên giặc xâm lược. Hành động đốt đền thể hiện rõ con người Ngô Tử Văn. Trước khi đốt đền thì tắm gội sạch sẽ, khấn trời hành động trang nghiêm tôn trọng thần linh. Sau khi đốt đền thì “vung tay không cần gì cả” hành động không phải là liều lĩnh nhất thời, cũng không phải vì danh lợi mà vì nghĩa vong thân.

Là một người liều lĩnh nên khi đốt đền xong Ngô Tử Văn không suy nghĩ quá nhiều. Lúc đó tình thế của chàng bị hồn ma Bách hộ họ Thôi một người khôi ngô, cao lớn xưng là cư sĩ đòi dung trả đền nhưng Tử Văn vẫn mặc kệ vẫn ngồi ngất ngưởng tự nhiên. Đó là hành động tin tưởng vào chính nghĩa vào những việc mình đã làm.Sau đó thổ công một ông già áo vải mũ đen phong độ nhàn nhã tính khiêm tốn khiến Ngô Tử Văn ngạc nhiên “sao nhiều thần quá vậy”. Khi thổ công kể rõ sự tình thì chàng lại muốn kiện Diêm Vương. Vẫn là sự tin tưởng vào công lý và chính nghĩa.

Là một người cương trực nên Tử Văn không hề sợ điều gì và đã có vụ sử kiện ở dưới âm phủ vì hồn ma tướng giặc kiện Ngô Tử Văn đốt đền. Tướng giặc đã giả mạo thổ thần, làm hại dân, qua mặt Diêm Vương. Tướng giặc vẫn tồn tại vì các thần ở những đền miếu lân cận ăn của đút nên bao che cho kẻ ác, vì các phán quan Diêm Vương chưa làm hết trách nhiệm, không theo sát thực tế. Hồn ma kiện Tử Văn ở Minh ti làm Diêm Vương quát mắng Tử Văn, bênh vực hồn ma nhưng Tử Văn không hề run sợ cứng cỏi minh oan cho mình. Lần hai hắn đổi giọng nhân nghĩa làm Diêm vương cử người đến đền Tản viên lấy chứng cứ thì Tử Văn rất thông minh khi yêu cầu đính thân Diêm Vương đến đền để xác minh. Và cuối cùng công lý đã chiến thắng cái ác khi hồn ma bị giam nhốt vào ngục Cửu U Diêm Vương đã mắng trừng phạt hồn ma và ban thưởng cho Tử Văn. Chính hành động trượng nghĩa ấy đã giúp Tử Văn không những không bị nghi oan mà còn được thưởng đó là việc được sống trở lại, ban thưởng xôi lợn và được nhận chức phán sử đền Tản Viên. Phán xử là chức quan xem xét về các vụ kiện tụng, giúp việc cho người xử án chức quan thực hiện công lí. Ngô Tử Văn xứng đáng được nhận chức quan này vì chàng là người dân chủ, dám bảo vệ đến cùng công lí, chính nghĩa. Sự chiến thắng của Tử Văn là sự thưởng công xứng đáng, khẳng định chân lý sẽ chiến thắng tà ác và thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ. Công bằng và hạnh phúc chỉ đến khi người chính trực biết đấu tranh với cái xấu, cái ác sự tà gian.

Truyện với cách xây dựng nhân vật, nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn giàu kịch tính kết hợp yếu tố kì ảo cùng nghệ thuật tương phản xuyên suốt. Qua hình tượng Tử Văn tác phẩm ca ngợi chính nghĩa, tinh thần quyết liệt tà gian. Ngụ ý phê phán gắn liền với tâm sự thời thế của nhà văn, bài học nhân sinh cùng niềm tin vào lẽ phải tin vào điều đúng đắn phải có bản lĩnh chống lại cái gian tà trong cuộc chiến cam go.

Đọc xong tác phẩm mà đã để lại trong lòng người đọc bài học sâu sắc trong cuộc sống phải tin vào lẽ phải vào chính nghĩa và có tinh thần đứng lên đấu tranh. Hãy tạo ra một xã hội tốt đẹp hơn, đáng sống hơn.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 28

Chuyện chức phán sự ở đền Tàn Viên là một trong những chuyện hay, tiêu biểu của Truyền kỳ mạn lục. Câu chuyện đã phê phán hiện thực xã hội và đề cao phẩm chất kẻ sĩ, đồng thời phản ánh khá rõ tinh thần dân tộc của tác giả, mà nhân vật chính là Ngô Tử Văn một con người tính tình khảng khái, trung trực.

Khác với một số truyện trong đó Nguyễn Dữ trình bày lai lịch và hành trình số phận của nhân vật từ đầu đến cuối, Chuyện chúc phán sự ở đền Tản viên chỉ chọn 1 thời điểm có ý nghĩa nổi bật để bộc lộ đầy đủ tính cách nhân vật. Chuyện giống như một màn kịch ngắn, mở màn là sự xuất hiện của Ngô Tử Văn với hành động châm lửa đốt đền thiêng. Hành độn đó chính là ngòi nổ cho một cuộc chiến đấu giữa chàng và hồn ma tên tướng giặc bại trận.

Cuộc chiến ngay đầu đã thể hiện được sự gay go khốc liệt và ngay từ lúc ấy tính cách Tử Văn được bộc lộ. Chàng "rất tức giận", "tắm gội sạch sẽ, khấn trời, rồi chăm lửa đốt đền". Hành động của Tử Văn là hành động có chủ đích, là hành động tuyên chiến với cái ác, với kẻ thù vì lợi ích trừ hại cho dân, xuất phát từ tính tình khảng khái, cương trực, can đảm của chàng. Tử Văn quyết sống mái với kẻ gian tà, cho dù đối thủ là kẻ mà ai cũng phải kinh sợ.

Tuyên chiến với một kẻ thù đầy sức mạnh hiểm ác, lúc đầu Tử Văn "đơn thương độc mã", nhưng Tử Văn tin vào việc làm và sức mạnh chính nghĩa của mình. Hành động ngồi "vẫn cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên" của Tử Văn trước lời đe dọa của tướng giặc không phải là hành động bất cẩn của kẻ liều mà là hành động tự tin của người nắm được chính nghĩa trong tay. Câu hỏi của Tử Văn với Thổ Công: "Hắn có thực là tay hung hãn có thể gieo vạ cho tôi không?" không phải là câu hỏi của kẻ hoang mang lo sợ mà là câu hỏi của người muốn "biết địch biết ta" để giành lấy thắng lợi.

Trong cuộc chiến đấu, Tử Văn có được sự trợ giúp của Thổ Công, nhưng với 1 người bị đánh đuổi khỏi nơi ở của mình, không dám đấu tranh, "phải đến nương tựa đền Tản Viên", "phải tạm ẩn nhẫn mà ngồi xó một nơi" thì Tử Văn trông mong gì nhiều ở "ngoại viện"? Cho nên, về cơ bản thì Tử Văn không hề có âm phù, dương trợ. Trong khi đó cuộc đấu tranh của chàng ngày càng gay go quyết liệt. khi đối chất cùng tướng giặc, Tử Văn hoàn toàn tin vào bản thân, tin vào chính nghĩa mà chàng có thêm sức mạnh. Nhưng ở chốn thâm cung, chàng khẳng định điều này đâu phải là dễ. Do chỉ nghe một bên nguyên, Diêm Vương - vị quan tòa xử kiện, người cầm cán cân công lý cũng đã có lúc tỏ ra hồ đồ. Chính khi đứng trước pháp luật tử Văn càng tỏ rõ chàng là người có khí phách. Chàng không chỉ "kêu to", khẳng định "Ngô Soạn này là kẻ ngay thẳng ở trần gian", chàng còn dũng cảm vạch mặt tên bạo tướng gian tàn với lời lẽ rất "cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào". Giữa chốn công đường nơi âm phủ, tính cách Tử Văn vẫn là bộc trực, khảng khái, vẫn một quyết tâm sắt đá. Chàng chiến đấu đến cùng vì lẽ phải. Cứ từng bước, Ngô Tử Văn đã đánh lui tất cả sự phản công, kháng cự của kẻ thù, cuối cùng là đánh gục hoàn toàn tên tướng giặc gian manh xảo trá.

Màn kịch khép lại với thắng lợi thuộc về Ngô Tử Văn. Kết thúc có hậu này chứng tỏ Nguyễn Dữ cũng đã tìm về nguồn cội "truyền thống nhân đạo và yêu nước" của dân tộc Việt Nam: "chính nghĩa thắng gian tà, tinh thần dân tộc thắng ngoại xâm" mà chính nghĩa đó được thể hiện qua hình ảnh nhân vật chính Ngô Tử Văn của chúng ta, một con người với một chính nghĩa toàn diện.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 29

Các nhà văn, nhà thơ thời xưa khi sáng tác văn chương thường quan niệm “Văn dĩ tải đạo, thi dĩ ngôn chí”. Phải chăng cũng vì vậy mà hình tượng của người trí thức được yêu mến và nhắc đi nhắc lại trong nhiều tác phẩm lúc bấy giờ? Nguyễn Dữ cũng đã góp thêm nét vẽ chân dung người trí thức đương thời qua hình ảnh nhân vật Ngô Tử Văn trong “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” trích trong áng thiên cổ kì bút “Truyền kì mạn lục”. Qua câu chuyện mang đậm yêu tố kì ảo này, chân dung Ngô Tử Văn khảng khái, cương trực quyết tâm chống lại cái xấu, cái ác mang những phẩm chất của một kẻ sĩ hiện lên thật rõ nét.

Ngô Tử Văn xuất hiện bằng những lời giới thiệu rất ngắn gọn và cụ thể về tên họ, quê quán, tính tình và phẩm chất. Đây là một lối giới thiệu rất đặc trưng của văn xuôi trung đại. Tác giả đã để cho nhân vật hiện lên qua những nét rất cơ bản nhưng đặc biệt trực tiếp giới thiệu được tính cách, phẩm chất của nhân vật để từ đó dẫn dắt đến những sự viêc hoặc những tình tiết xảy ra trong câu chuyện “Chàng khảng khái, nóng nảy, thấy gian tà thì không thể chịu được”. Đó không phải chỉ là những lời đánh giá chủ quan mà như một lời nhận xét rất khách quan “vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực. Tính cách ấy, Tử Văn vẫn giữ nguyên tới cuối tác phẩm và là tiền đề cho hành động quyết liệt của nhân vật sau này. Không vòng vo, nhân vật Tử Văn đã nhanh chóng đến với người đọc một cách vô cùng chân thực mang bóng hình của một bậc trí thức, nhà Nho cương trực.

Qua cuộc chiến đấu quyết liệt với tên Bách hộ họ Thôi, Ngô Tử Văn như “vàng đã qua thử lửa” sáng lên tinh thần dũng cảm, cương quyết trước gian tà, thực hiện đúng trách nhiệm của một người có học thức nhận biết được cái xấu, cái ác. Nghe tin ngôi đền trong làng bị yêu quái hị Thôi quấy nhiễu, với tính tình nóng nảy và bộc trực, không chịu đứng nhìn cái ác đang hoành hành, Tử Văn “rất tức giận, một hôm tắm gội sạch sẽ, khấn trời rồi châm lửa đốt đền”. “Đốt đền” đó là một hành động mà không phải ai cũng dám làm, bởi đền miếu là những nơi cảu tín ngưỡng, linh thiêng “mọi người đều lắc đầu lè lưỡi, lo sợ thay cho Tử Văn”. Nếu chỉ thoáng qua thì chắc hẳn nhiều người sẽ nghĩ đây là một hành động bồng bột, thiếu suy nghĩ của một kẻ đang trong cơn nóng giận. Nhưng không, trước hành động đốt đền, Ngô Tử Văn đã tắm gọi chay sạch, khấn trời đất công khai và đàng hoàng rồi mới châm lửa đốt. Người trí thức này hiểu được sự linh thiêng của thần thánh, trời đất, cũng nhận biết được hành động mình đang làm nên đã tiến hành đầy đủ những nghi lễ chứ không phải là hành động làm càn của một kẻ vô học. Đó không phải là một sự liều lĩnh nữa, mà ở đây đã chứng tỏ bản lĩnh dám đương đầu với những khó khăn, thử thách để giành lại ngôi đền, giành lại cuộc sống bình yên cho dân làng của Ngô Tử Văn. Chàng đốt đền bởi chàng bất bình, tức giận vì hồn ma viên bách Hộ đã chiếm giữ ngôi đền để tác oai tác quái trong nhân gian, tất cả là vì lợi ích chung của nhân dân chứ không bởi bất kì một lí do cá nhân nào của Tử Văn. Không phân biệt con người hay ma quỷ, lẽ công bằng đều được chàng thực thi. Chàng như ánh sáng của chính nghĩa không chỉ dũng cảm đẩy lùi gian tà mà còn đánh vào sự mê tín, mê hoặc làm cho con người ta trở nên yếu đuối, nhu nhược. Phải chăng ý thức trách nhiệm cùng lương tâm của một kẻ sĩ đã không cho phép Tử Văn chỉ đứng nhìn ngay cả khi biết những hành động đó có thể làm cho chàng gặp nguy hiểm? Sự khảng khái của chàng một lần nữa thể hiện qua thái độ coi thường tên tướng giặc với những lời lẽ hăm dọa của hắn. “Tử Văn mặc kệ, vẫn cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên”. Chàng ung dung khi đối mặt với những nguy hiểm bởi chàng tự tin vào chính nghĩa mà mình đang nắm giữ, tin hành động của mình là hành động theo lẽ phải. Sự tự tin của người trí thức một lần nữa chứng tỏ bản lĩnh phi phàm, cái cần thiết nhất để Tử Văn có thể bảo vệ chính nghĩa. Chính bởi theo chính nghĩa nên chàng đã được thần linh dang tay phù trợ giúp. Thổ Công đã giúp chàng hiểu rõ được bộ mặt xảo trá của kẻ thù, hiểu được trước mắt có biết bao khó khăn đang chờ chàng và mách kế để tiếp thêm động lực cho Tử Văn trong cuộc chiến tranh đầy cam go ấy.

Ngô Tử Văn đã bắt đầu bước đến những hồi căng thẳng nhất của trận chiến sinh tử ấy. Cuộc đấu tranh không hề đơn giản, nó khốc liệt và dai dẳng, nó không chỉ ở cõi trần, cõi người mà còn cả âm ti, địa phủ. Chàng bị quỷ bắt xuống địa ngục và sắp phải đối mặt với những hình phạt ghê rợn thế nhưng tinh thần khảng khái ấy vẫn không hề bị lu mờ mà còn sáng lên hơn bao giờ hết. Không chùn bước, chàng kêu to khẳng định: “Ngô Soạn là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian, có tội lỗi gì xin bảo cho, không nên bắt phải chết một cách oan uổng”. Vững lòng tin về nhân phẩm của mình, chàng đã dám nói lên, dám kêu oan và sau nữa là dám vạch trần bộ mặt của kẻ gian tà. Trước lời kết tội của Diêm Vương, Tử Văn đã cầu xin được phán xét minh bạch công khai không một chút nhún nhường. Dù bị tên Bách hộ một mực vu oan giáng họa nhưng chàng không hề nao núng, sợ hãi làm cho lời lẽ và thái độ của tên tướng giặc kia trở nên xảo trá và khiến hắn tự lột chiếc mặt nạ xấu xa của chính mình. Chiếc mặt nạ của hắn rơi xuống cũng là lúc lá cờ chiến thắng của chính nghĩa giương lên mà chính Tử Văn là người cầm lá cờ ấy một cách kiêu hãnh. Đứng trước công đường, đối mặt với những khó khăn, khí phách của của đấng quân tử càng được thể hiện sáng rõ.

“Phú quý bất năng dâm
Bần tiện bất năng di
Uy vũ bất năng khuất”

Những yêu tố kì ảo xuất hiện trong tác phẩm không chỉ tăng thêm sự hấp dẫn của tác phẩm mà còn vừa làm bật lên sự chính trực, bản lĩnh cứng cỏi nhân vật Ngô Tử Văn vừa tô đậm thêm chiến thắng của con người trước cái xấu và cái ác. Nhìn sâu hơn vào câu chuyện, dường như Nguyễn Dữ đang muốn gửi gắm ước nguyện về một anh hùng của chính nghĩa sẽ đứng lên bảo vệ cho đất nước, nhân dân như cách mà Tử Văn đã bảo vệ dân làng trước sự xâm chiếm của tên tướng giặc phương Bắc. Phải yêu quý, và gắn bó với quê hương biết chừng nào, phải xót xa và đau đớn trước nỗi đau dân nước biết chừng nào, những hành động của Tử Văn mới quyết liệt và dữ dội đến thế! Đó là sự chiến đấu đến cùng, là sự tự tôn dân tộc, là sự quyết tâm sắt đá khó lòng lay chuyển. Chính bởi vậy, chiến thắng của Tử Văn lại càng có ý nghĩa hơn, nó sẽ khơi dậy tinh thần yêu nước, yêu công bình và sẵn sàng xả thân vì chính nghĩa của biết bao những trí thức lúc bấy giờ.

Cuộc chiến đấu không khoan nhượng của Ngô Tử Văn là một tấm gương phản chiếu nhân cách cao đẹp, bản lĩnh cứng cỏi, thái độ kiên quyết chống lại những thế lực đen tối của một kẻ sĩ. Lời bình kết thúc câu chuyện “Vậy kẻ sĩ, không nên kiêng sợ sự cứng cỏi” cùng với hình tượng Ngô Tử Văn như một lời kêu gọi, một lời động viên, cổ vũ thôi thúc người trí thức hành động quyết liệt để công bằng, chính nghĩa sẽ tồn tại vĩnh hằng, vĩnh cửu ở mọi thời đại.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 30

Mở đầu tác phẩm, Ngô Tử Văn được giới thiệu bằng những thông tin cụ thể chính xác về tên, quê quán, tính tình “Ngô Tử Văn tên là Soạn, người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang. Tính tình cương trực, nóng nảy, thấy sự gian tà thì không thể chịu được.” Cách giới thiệu nhân vật như vậy tạo được cảm giác chân thật cho câu chuyện và tăng độ tin cậy cho tác phẩm.

Đồng thời cách mở đầu giới thiệu trực tiếp là một thủ pháp quen thuộc trong văn học trung đại, được tác giả sử dụng ở hầu hết các sáng tác trong Truyền kì mạn lục. Cách giới thiệu trực tiếp ngắn gọn ấy còn góp phần thu hút người đọc vào ngay nhân vật trung tâm của thiên truyện.

Tất cả mọi diễn biến, hành động, thái độ của nhân vật tiếp diễn ở phần nội dung tiếp theo đều sẽ minh họa cho tính cách cương trực này của Tử Văn. Chính vì tính cách cương trực này đã dẫn đến một hành động mang tính bước ngoặt dẫn đến toàn bộ diễn biến câu chuyện.

Ở làng Tử Văn sống trước có một ngôi đền linh ứng nhưng giờ đã thành ngôi đền có hồn của tên giặc xâm lược tử trận gần đó làm yêu quái trong dân gian. Đền là nơi thờ người có công với nước, với dân. Bách hộ họ Thôi là tên tướng giặc bại trận, đi cướp nước thì không đáng phải thờ.

Trước sự việc ngôi đền bị uế tạp và yêu quái có thể làm hại dân, “Tử Văn rất tức giận, một hôm tắm gội sạch sẽ, khấn trời rồi châm lửa đốt đền”. Sự tức giận của Tử Văn không phải là sự tức giận cho riêng mình mà là sự tức giận cho mọi người dân đang bị yêu quái quấy nhiễu. Bởi lẽ đó mà việc làm của Tử Văn là đáng ca ngợi.

Khi phân tích nhân vật Ngô Tử Văn, ta thấy quá trình đốt đền của Ngô Tử Văn chỉ được tác giả miêu tả trong một câu văn ngắn thể hiện được sự mạnh mẽ, quyết đoán của chàng. Trước khi đốt đền Ngô Tử Văn đã “tắm gội, khấn trời” điều này thể hiện thái độ tôn kính, nghiêm túc. Việc chàng đốt đền không phải là báng bổ hay xúc phạm thần linh mà nó xuất phát từ việc vị thần trong đền gây hại cho nhân dân.

Khi thấy Ngô Tử Văn châm lửa đốt đền thì “mọi người lắc đầu lè lưỡi” lo sợ thay cho chàng bởi chàng đã phạm vào đại kị. Nhưng trước sự lo sợ ấy của mọi người thì “Tử Văn vung tay không cần gì cả”. Thái độ dứt khoát, bất chấp hậu quả xấu cho bản thân. Và cũng là thái độ của một người tin vào việc mình làm tin vào chính nghĩa.

Khi phân tích nhân vật Ngô Tử Văn, người đọc cũng nhận thấy rất rõ đây là hành động có ý thức chứ không phải một hành động nông nổi, bồng bột và càng không đáng trách vì hợp lòng dân. Ngô Tử Văn là một kẻ sĩ tính tình khảng khái, cương trực, dũng cảm vì dân trừ hại.

Cuộc đối thoại với tên tướng giặc và thổ công

Khi phân tích nhân vật Ngô Tử Văn, sau khi đốt đền, Ngô Tử Văn thấy đầu lảo đảo, “bụng run run”, rồi “nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét”. Và trong giấc mơ, chàng đã gặp tên tướng giặc – Bách hộ họ Thôi và Thổ Công – vị thần đền. Qua hai cuộc đối thoại ấy, tác giả đã tô đậm thêm tính cách cương trực của Ngô Tử Văn.

Tên tướng giặc được tác giả miêu tả với những nét chấm phá về ngoại hình “đầu đội mũ trụ”, thân hình “khôi ngô” lớn và đặc biệt “quần áo và cách nói năng rất giống người phương Bắc” nhưng hắn lại tự xưng mình là “cư sĩ”. Sự bất nhất giữa ngoại hình và danh xưng ấy đã phần nào bộc lộ bản chất gian trá của tên tướng giặc. Mục đích hắn tìm đến Ngô Tử văn để đòi trả lại ngôi đền như cũ. Nhưng trước những lời đe dọa, sự viện dẫn đạo Nho, điển tích Lư Sơn Cố Thiệu, Ngô Tử Văn vẫn không hề nao núng “mặc kệ, vẫn cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên”.

Phân tích nhân vật Ngô Tử Văn, có thể thấy đây là sự tự tin của một người nắm chính nghĩa trong tay. Sau đó không lâu, chàng lại gặp một vị thần khác “một ông già áo vải” với “phong độ nhàn nhã, thủng thỉnh”. Đó mới chính là vị chủ nhân thực sự của ngôi đền. Ông lão ấy chính là Thổ Công, bị tên hung thần đánh đuổi và những “đền miếu xung quanh vì tham của đút” mà lấp liếm cho tội ác khiến ông chỉ có thể ẩn nhẫn tại đền Tản Viên.

Thổ Công đến để tỏ lời mừng cho hành động của Ngô Tử Văn, vì cuối cùng cũng đã có người dám đứng lên vì chính nghĩa. Thổ Công đã kể lại rõ ràng đầu đuôi câu chuyện cho Ngô Tử Văn hiểu. Và thông báo cho chàng về việc tên tướng giặc đã kiện chàng ở âm phủ chỉ cho chàng cách đối phó tên tướng giặc gian ác. Ta thấy Thổ công là nạn nhân đang khiếp sợ, đã tô đậm sự bạo tàn của tên giặc. Thổ công là đồng minh sẽ giúp cho Tử văn trên con đường đi vạch trần cái ác.

Như vậy, khi phân tích nhân vật Ngô Tử Văn, ta thấy người làm việc tốt, việc nghĩa bao giờ cũng được ủng hộ. Câu nói “Hắn có thực là tay hung hãn, có thể gieo vạ cho tôi không?” không phải là kẻ hoang mang lo sợ mà là câu hỏi của người muốn biết rõ về kẻ phải đối mặt để nắm chắc thắng lợi và đồng thời cho thấy sự tự tin của người ý thức rõ việc mình làm.

Sau đó, “hai tên quỷ sứ đến bắt đi rất gấp, kéo ra ngoài thành về phía đông”. Lúc ở chốn âm cung, do chỉ nghe bên nguyên, Diêm Vương – vị quan toà xử kiện – người cầm cán cân công lí, cũng đã có lúc tỏ ra mơ hồ. Khi đứng trước công đường Ngô Tử Văn càng tỏ ra mình là người có khí phách.

Phân tích nhân vật Ngô Tử Văn, ta thấy khung cảnh âm phủ rùng rợn “gió tanh sóng xám, hơi lạnh thấu xương”, có đến hàng vạn “quỷ dạ xoa đều mắt xanh tóc đỏ, hình dáng nanh ác”. Khung cảnh ấy có thể khiến bất cứ người nào run sợ nhưng Ngô Tử Văn vẫn giữ được bình tĩnh. Chàng nhất mực kêu oan không để mình bị tùy tiện xét xử. Chàng không chỉ khẳng định: “Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian” mà còn dũng cảm vạch mặt tên bại tướng gian tà với lời lẽ “rất cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào”.

Chàng chiến đấu đến cùng vì lẽ phải. Từng bước, từng bước Ngô Tử Văn đã đánh lui tất cả sự phản công, kháng cự của kẻ thù, cuối cùng đã hoàn toàn đánh gục tên tướng giặc. Cuối cùng chính nghĩa cũng chiến thắng gian tà. Ngô Tử Văn thắng kiện và được tiến cử làm chân phán sự ở đền thánh Tản Viên. Tên họ Thôi đã bị trừng trị đích đáng “lồng sắt chụp vào đầu, khẩu gỗ nhét vào miệng”, “hài cốt tan tành ra như cám vậy”, dân gian lại được bình an, Thổ công được trả lại đền.

Phân tích nhân vật Ngô Tử Văn, ta thấy chiến thắng của Ngô Tử Văn không những giải trừ được tai họa, đem lại an lành cho dân, mà còn diệt trừ tận gốc thế lực xâm lược tàn ác, làm sáng tỏ nỗi oan khuất và phục hồi danh dự cho Thổ thần nước Việt. Cũng từ đó, Tử Văn được tiến cử làm chức phán sự – đảm nhiệm trọng trách giữ gìn công lý.

Như Thổ công nói: “người ta sống ở đời, xưa nay ai chẳng phải chết, miễn là chết đi còn được tiếng về sau” và khuyên Văn nên nhận. Thế là chàng vui vẻ nhận lời. việc được nhận chức ở đền Tản Viên đã nói lên thắng lợi của chàng trong cuộc đấu tranh với tên hung thần xảo quyệt. Sự thắng lợi này đã khẳng định chàng là người tốt, chính nghĩa, dám đấu tranh để thực hiện công lí. Con người của chính nghĩa đã được đứng ra để thực hiện công lý là một thắng lợi có ý nghĩa sâu sắc, khẳng định niềm tin chính nghĩa nhất định thắng gian tà.

Khi phân tích nhân vật Ngô Tử Văn, ta nhận thấy nhân vật này được khắc họa mang đậm ý nghĩa niềm tin về sự chiến thắng của cái thiện. Đặc biệt, điều đó được thể hiện rõ nét ở lời bình của tác giả. Cốt truyện của Nguyễn Dữ giàu kịch tính, kết cấu chặt chẽ và logic. Tác giả đã dẫn dắt chuyện vô cùng khéo léo, mở ra bằng một sự việc bất ngờ rồi dẫn dắt dần tới đỉnh điểm của kịch tính và giải quyết một cách hợp lí, thoả đáng.

Người đọc đồng cảm được với thái độ và quan điểm của nhà văn, nhất là thái độ ngợi ca người trí thức, ngợi ca tinh thần dân tộc, quan niệm ác giả, ác báo. Điều đáng nói ở đây là cốt lõi hiện thực đã được lồng vào một cốt truyện kì ảo. Người đọc bị mê hoặc bởi bức màn kì ảo để rồi khi đọc hết, suy ngẫm về các nhân vật, tình tiết sẽ nhận ra giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm.

Kết bài: Ngô Tử Văn tuy là một kẻ sĩ nhưng lại làm được những điều cả thần và người chưa chắc làm được. Sự cứng cỏi, cương trực của Tử Văn đáng để ta ngưỡng mộ. Chính vì sự cương trực ấy đã góp phần thiết lập lại trật tự, giúp cho cán cân công lí được giữ vững. Nếu chỉ ngồi đó im lặng thì chỉ càng khiến cho “rễ ác mọc lan khó lòng lay động”, không phải là khó lòng lay động chỉ là lòng người chưa đủ kiên định để chống lại cái ác, cái xấu đến cùng.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 31

Nguyễn Dữ là người đã đưa khái niệm "truyền kỳ" tiến bước vào nền văn học Việt Nam, khởi đầu cho một thể loại mới trong nền văn học trung đại của dân tộc ta. Tác phẩm nổi tiếng nhất và cũng là duy nhất của ông là Truyền kỳ mạn lục, gồm 20 truyện khác nhau và những bình luận, ý kiến của tác giả cuối mỗi truyện. "Truyền kì mạn lục" được xem là một áng "thiên cổ kỳ bút", thông qua đó ta có thể hiểu một phần nào về nhân sinh quan cũng như thái độ sống của Nguyễn Dữ. Một trong những truyện được biết đến nhiều nhất là Chuyện chức phán sự đền Tản Viên lấy nhân vật Ngô Tử Văn làm trung tâm, với những đức tính tốt đẹp, dũng cảm, chính trực và thông minh không sợ cường quyền sợ cái ác.

Ở đầu câu chuyện, nhân vật Ngô Tử Văn xuất hiện thông qua lời kể và lời nhận xét của những người cùng thời, thấy được rằng chàng tuy là người nóng nảy, nhưng tính tình khảng khái, nên được nhiều người yêu quý kính trọng dành khen hai từ "cương trực", danh tiếng tốt.

Lần tiếp theo hình ảnh Ngô Tử Văn và tính tình của chàng lại được bộc lộ trực tiếp qua những hành động của chàng, vốn căm ghét cái ác quấy nhiễu dân thường Ngô Tử Văn đã lên kế hoạch đốt ngôi đền nơi có tên Bách hộ họ Thôi chết trận, chiếm giữ để tác oai tác quái. Tử Văn là người đã quyết thì làm cho được, chứ chẳng e dè những lời căn ngăn, cũng để tâm đến thái độ "lắc đầu lè lưỡi, lo sợ" của những người vì lo lắng cho anh mà ra sức khuyên ngăn. Tuy vốn tính nóng nảy, nhưng hành động đốt đền của Tử Văn không phải là hành động bộc phát, làm liều, mà đó là sự chàng đã quyết phải làm, điều ấy thể hiện qua cách Tử Văn "tắm gội sạch sẽ, khấn trời, rồi đốt đền". Điều ấy thể hiện chàng tin vào cái thiện, thay trời hành đạo, tin chắc ông trời có mắt sẽ ủng hộ và bảo vệ chàng khỏi cái ác hoành hành.

Sau sự việc đốt đền, Tử Văn đã lập tức gặp tai họa "thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo, bụng run run rồi cả người nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét", tên tướng giặc bị mất nơi cư trú đã giả vờ làm cư sĩ đến báo mộng, uy hiếp bắt chàng phải dựng lại đền nếu không sẽ phải gặp tai vạ, và tình trạng hiện tại của Tử Văn chính là lời cảnh cáo. Tuy nhiên vốn gan dạ, dũng cảm, lại thấy việc mình làm là chính nghĩa, không phải sợ, chàng vẫn giữ một phong thái ung dung, bình tĩnh, không hề sợ những lời đe dọa của tên tướng giặc "mặc kệ, vẫn ngồi ngất ngưởng tự nhiên". Đó là phong thái của bậc anh hùng, hồn ma kia tuy đến đe dọa nhưng lại cũng phải tức giận mà bỏ đi, bởi vốn dĩ Tử Văn kinh thường, có thèm sợ hắn đâu.

Nóng tính, hành động nhanh gọn nhưng Tử Văn cũng thực là người biết nghĩ trước nghĩ sau, khi gặp được thổ thần, chàng đã hỏi han về tên tướng giặc hòng có sự chuẩn bị nếu có gặp bất trắc: "Liệu hắn có thực là tay hung hãn có thể gieo vạ cho tôi không?". Điều đó không có nghĩa là Tử Văn đã bắt đầu lo lắng mà chỉ là sự trù bị "biết địch biết ta, trăm trận trăm thắng" như lời cổ nhân vẫn dạy bảo, ắt chẳng bao giờ sai lệch.

Quả thật tên tướng giặc đã ám hại, khiến Tử Văn phải xuống chốn âm tào địa ngục để trình diện với Diêm Vương, thế nhưng đã dám đốt đền của ma quỷ thì sao Tử Văn còn sợ hãi gì nữa. Gặp cảnh hãi hùng, tanh tưởi chốn âm ti "...gió tanh sóng xám, hơi lạnh thấu xương. Hai bên cầu có đến mấy vạn quỷ Dạ Xoa đều mắt xanh tóc đỏ, hình dáng nanh ác", chàng chẳng những không sợ sệt khúm núm núm mà còn hô to để minh oan cho bản thân: "Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian, có tội lỗi gì xin bảo cho, không nên bắt phải chết một cách oan uổng". Trình diện với Diêm Vương, dẫu bị quát mắng, định tội trách phạt, lời như sấm bên tai, nhưng Tử Văn vẫn kiên quyết tâu trình một cách thật rõ ràng, bởi trong tâm chàng đã có một niềm tin về công lý lẽ phải, lại cũng nắm bắt được cớ sự mà vị Thổ Thần giãi bày cho. Chí khí của bậc anh hùng, lòng can đảm, tinh thần chính nghĩa của Tử Văn thật khiến cho người đời nể phục, chẳng trách được tiếng thơm "cương trực".

Trước sự khẳng khái, kiên định của Ngô Tử Văn, Diêm Vương cũng bị lay động, có ý nghi ngờ tên tướng giặc, bèn cho tra xét, chứng thực được những điều Tử Văn nói đều là sự thật, không gian dối nửa lời. Diêm Vương tức giận trách cứ đám quần thần, lại cho người đày tên tướng giặc kia xuống tận ngục Cửu U chịu tội. Chiến thắng của Ngô Tử Văn chính là hiện thân của niềm tin vào công lý, chính nghĩa của nhân dân ta, cũng như của tác giả Nguyễn Dữ, với quan niệm cái thiện luôn luôn chiến thắng cái gian tà ác độc. Tên tướng giặc họ Thôi vốn là quân xâm lược, sống đã gây họa cho nhân dân ta, khi chết đi cũng lại giở thói nhũng nhiễu, kẻ như thế đày xuống ngục Cửu U là sự trừng phạt vô cùng thích đáng. Còn Ngô Tử Văn, dù sống hay chết chàng cũng là người chính trực, luôn bảo vệ lẽ phải bằng mọi giá, không sợ hãi cường quyền, thế nên xứng đáng được hưởng nửa phần xôi thịt với Thổ Thần, sau lại được chức phán sự đền Tản Viên, tạo phúc cho muôn dân. Đó là lẽ công bằng ở đời, cũng là quan niệm của Nguyễn Dữ.

Nhân vật Ngô Tử Văn là một nhân vật tiêu biểu của trường phái hướng thiện., luôn lấy công bằng, lẽ phải làm nguyên lý sống, không chịu được cái ác hoành hành, ra tay trừ hại cho muôn dân, là mẫu hình lý tưởng trong thể loại truyền kỳ cũng như nhiều thể loại văn học dân gian khác. Thể hiện lòng yêu cái thiện, mong ước về một cuộc sống công bằng, hạnh phúc của nhân dân ta từ xa xưa cho tới tận ngày nay.

Chức phán sự đền Tản Viên là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất trong tập Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ. Để có những cảm nhận sâu sắc về giá trị cũng như ý nghĩa của tác phẩm, bên cạnh bài Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, các bạn còn có thể tìm đọc rất nhiều bài văn mẫu đặc sắc khác như: Phân tích nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên. Chứng minh nhận định: Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là khát vọng chiến thắng của công lí và chính nghĩa, Phân tích ý nghĩa của đoạn kết trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên và lời bình cuối truyện, Phân tích Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 32

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là một trong những truyện hay, tiêu biểu nhất trong Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ. Nổi bật nhất trong tác phẩm là kẻ sĩ cương trực thẳng thắn Ngô Tử Văn, nhân vật đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc, đồng thời tác giả cũng gửi gắm những tư tưởng, quan điểm về xã hội con người qua nhân vật này.

Nhân vật Ngô Tử Văn là hình tượng kẻ sĩ tiêu biểu của văn học trung đại, cương trực, khẳng khái. Khác với những câu chuyện trong Truyền kì mạn lục giới thiệu về nguồn gốc xuân thân nhân vật, hành trình số phận nhân vật từ đầu đến cuối (Vũ Nương) thì trong tác phẩm này chỉ chọn một thời điểm, một lát cắt có ý nghĩa nổi bật nhất để bộc lộ đầy đủ tính cách nhân vật. Truyện có kết cấu như một màn kịch ngắn, qua màn kịch này toàn bộ tính cách, phẩm chất của nhân vật được phô bày.

Mở đầu tác phẩm, tác giả giới thiệu Tử Văn vốn là người “khẳng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà thì không thể chịu được…” và toàn bộ câu chuyện phía sau là để chứng minh cho nhận định ban đầu ấy. Tính cách cương trực, thẳng thắn, ghét gian tà được bộc lộ trực tiếp qua ngôn ngữ, hành động nhân vật.

Trước hết là hành động Tử Văn đốt đền của tên tướng giặc họ Thôi. Vào cuối đời Hồ có tên tướng giặc Bách hộ họ Thôi, tên này tử trận gần miếu thổ thần nên đã cướp đền của Thổ công để trú ngụ. Khi ở đền hắn chẳng những không phù hộ cho nhân dân mà còn tác oai tác quái trong nhân gian. Thấy sự gian tà Tử Văn vô cùng tức giận: “Tử Văn rất tức giận, một hôm tắm gội sạch sẽ, rồi châm lửa đốt đền”. Hành động đó cho thấy sự dũng cảm của Tử Văn, trong khi tất cả mọi người đều lắc đầu lè lưỡi, sợ hãi thì Tử Văn đã có hành động vô cùng quyết liệt, trừ hại cho nhân dân. Sau khi đốt đền, chàng “vung tay không cần gì cả”, Tử Văn đã quyết đấu, quyết sống mái một phen với kẻ gian tà. Hơn nữa hành động của chàng không phải là hành động bột phát mà đã có sự suy nghĩ và chuẩn bị từ trước: tắm gội, khấn trời rồi mới thực hiện hành động đốt đền của mình.

Tuyên chiến với kẻ thù có sức mạnh lại vô cùng hiểm ác, nhưng Tử Văn không hề sợ hãi. Trước những lời buộc tội của hồn ma bằng đạo lý nho gia, hay hăm dọa: “biết điều thì dựng trả ngôi đền như cũ. Nếu không thì, vô cớ hủy đền Lư Sơn, Cố Thiệu sẽ khó lòng tránh khỏi tai vạ”, Tử Văn vẫn tin vào sức mạnh chính nghĩa, công lý “ngồi ngất ngưởng tự nhiên”. Ngô Tử Văn vô cùng dũng cảm, tự tin. Thái độ ung dung, thản nhiên, coi thường lời buộc tội và đe dọa, đó không phải hành động của kẻ bất cần, không sợ sống chết mà là hành động tự tin của người nắm được chính nghĩa. Câu hỏi trước vị thổ thần “Liệu hắn có thực là tay hung hãn, có thể gieo vạ cho tôi không?” cho thấy Tử Văn muốn biết rõ thế ta địch để có những đối phó hợp lí.

Trước những lời dọa dẫm Tử Văn vẫn nhất quyết không nghe lời hắn xây lại đền, đêm hôm ấy Tử Văn bệnh càng thêm nặng và có hai tên quỷ sứ đến bắt đi xuống âm ty. Đến đây cuộc chiến đấu càng trở nên gay go, quyết liệt hơn. Diêm Vương chỉ nghe từ một phía. Trước tình thế bị áp đảo, Tử Văn càng tỏ ra bình tĩnh và bản lĩnh hơn, chàng tâu trình đầu đuôi sự việc, lời lẽ vô cùng cứng cỏi, không hề có chút nhún nhường. Sở dĩ Tử Văn có được sự bản lĩnh ấy cũng là bởi một phần nhận được sự trợ giúp từ vị thổ thần đất Việt: “Rễ ác mọc lan, khó lòng lay động. Tôi đã định thưa kiện, nhưng mà có nhiều nỗi trăn trở: Những đền miếu gần quanh, vì tham của đút, đều bênh vực cho nó cả”. Dù chỉ là yếu tố phù trợ, nhưng nhờ có nó mà Tử Văn có thêm tự tin. Nhưng cũng cần khẳng định rằng sự bản lĩnh của Ngô Tử Văn vẫn chủ yếu là ở bản tính vốn dũng cảm của chàng và xuất phát từ khát vọng cao cả muốn được thực thi công lý, đem lại bình yên cho nhân dân.

Phần thắng đã thuộc về Tử Văn, thuộc về người cương trực, nghĩa khí, kẻ có tội – tên Bách hộ họ Thôi đã bị trừng trị thích đáng. Ngô Tử Văn được đền bù xứng đáng, Diêm Vương sai lính đưa về cõi dưỡng thể, xét Tử Văn đã có công trừ hại giúp dân nên được chia một nửa xôi lợn do dân cúng tế với vị Thổ thần. Hơn nữa Tử Văn còn được Thổ thần tiến cử giữ chứng phán sự đền Tản Viên. Qua kết thúc có hậu này, tác giả Nguyễn Dữ muốn đề cao triết lí ở hiền gặp lành của nhân dân ta.

Xây dựng nhân vật Ngô Tử Văn tác giả chủ yếu phác họa tính cách nhân vật qua hệ thống ngôn ngữ và hành động, không chú trọng miêu tả tâm lí nhân vật. Đặt nhân vật vào lát cắt, tình huống có vấn đề để từ đó làm nổi bật những phẩm chất tốt đẹp của nhân vật. Ngoài ra, cũng cần kể đến những yếu tố li kì giúp hoàn thiện vẻ đẹp phẩm chất nhân vật và giúp truyện phát triển hợp lý.

Qua nhân vật Ngô Tử Văn nói riêng và tác phẩm Chuyện chức phán sự đền Tản Viên nói chung, Nguyễn Dữ đã đề cao vẻ đẹp kẻ sĩ cương trực, sẵn sàng đứng lên tiêu diệt cái xấu, cái ác. Đồng thời cũng thể hiện triết lí ở hiền gặp lành của dân tộc ta. Tác phẩm còn thể hiện tài năng nghệ thuật xây dựng truyện đặc sắc của Nguyễn Dữ.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 33

Trong làng có một ngôi đền vốn thờ thần Thổ Công một Ngự sử đại phu đời Lý Nam Đế nhưng đã bị hồn ma viên Bách hộ họ Thôi, một tên tướng giặc Ngô tử trận, làm mưa làm gió đến nỗi Thổ Công phải lánh đến ở nhờ đền Tản Viên. “Thấy sự tà gian thì không thể chịu được”, Tử Văn bền châm lửa đốt đền. Chàng bị hồn ma Bách hộ họ Thôi dọa bắt đem xuống Minh ti hỏi tội nhưng hồn Thổ Công đã giúp sức, bày cách cho Tử Văn. Chàng bị quỷ sứ bắt đi. Trước mặt Diêm Vương, Tử Văn đã vạch trần tội danh của kẻ tà ma bịp bợm. Hồn ma Bách hộ bị bỏ ngục Cửu U, Tử Văn được sống trở về. Cảm người có công với mình lại cương trực, ngay thẳng, thần Thổ Công đã tiến cử Tử Văn giữ chức Phán sự đền Tản Viên. Tử Văn vui vẻ nhận lời rồi “không bệnh mà mất”. Từ khi giữ chức Phán sự đền Tản Viên, hồn Tử Văn đi mây về gió, làm phận sự giúp đời.

Tư tưởng chủ đề của truyện được bộc lộ thông qua nhân vật Tử Văn. Nhân vật này được giới thiệu theo phương pháp truyền thống trong văn học trung đại (bao gồm tên tuổi, quê quán, tính tình...). Tính cách và phẩm chất của Tử Văn được bộc lộ rõ nét và đầy đủ qua hành động đốt đền. Trước mặt Diêm Vương, Tử Văn đã vạch trần tội danh của kẻ tà ma bịp bợm. Hồn ma Bách hộ bị bỏ ngục Cửu U, Tử Văn được sống trở về. Cảm người có công với mình lại cương trực, ngay thẳng, thần Thổ Công đã tiến cử Tử Văn giữ chức Phán sự đền Tản Viên.

Tử Văn vui vẻ nhận lời rồi “không bệnh mà mất”. Từ khi giữ chức Phán sự đền Tản Viên, hồn Tử Văn đi mây về gió, làm phận sự giúp đời. Thời trung đại, đây là loại truyện rất được ưa chuộng. Hành động này của Tử Văn xuất phát từ một ý thức rõ ràng về chính - tà nên hợp lòng dân và được thần linh phù hộ. Việc tà ma Bách hộ họ Thôi làm mưa làm gió, thậm chí định lượng lạc cả Diêm Vương cho thấy ở thời đại Nguyễn Dữ, cái ác, cái xấu hoành hành khắp nơi và có nguy cơ làm đảo lộn cả giường cột xã hội. Tuy nhiên, bằng niềm tin vào chính nghĩa, tin vào những con người cương trực như Tử Văn. Nguyễn Dữ đã để cho câu chuyện kết thúc một cách có hậu. Tử Văn chết nhưng là để phong thần thăng chức. Người tốt được tôn vinh, kẻ xấu bị trừng trị.

Nguyễn Dữ đã gửi gắm tư tưởng của mình qua lời bình ở cuối truyện, kẻ sĩ chỉ lo không cứng cỏi được, còn gãy hay không là việc của trời. Sao lại đoán trước là sẽ gãy mà chịu đổi cứng ra mềm. Và kẻ sĩ không nên kiêng kị sự cứng cỏi. Lời bình nói về “kẻ sĩ” mà hiểu rộng ra chính là nói về con người. Tử Văn bền châm lửa đốt đền. Chàng bị hồn ma Bách hộ họ Thôi dọa bắt đem xuống Minh ti hỏi tội nhưng hồn Thổ Công đã giúp sức, bày cách cho Tử Văn. Chàng bị quỷ sứ bắt đi. Trước mặt Diêm Vương, Tử Văn đã vạch trần tội danh của kẻ tà ma bịp bợm. Hồn ma Bách hộ bị bỏ ngục Cửu U, Tử Văn được sống trở về. Cảm người có công với mình lại cương trực, ngay thẳng, thần Thổ Công đã tiến cử Tử Văn giữ chức Phán sự đền Tản Viên. Tử Văn vui vẻ nhận lời rồi “không bệnh mà mất”.

Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên của Nguyễn Dữ là loại truyện truyền kì được viết bằng văn xuôi chữ Hán. Chàng bị hồn ma Bách hộ họ Thôi dọa bắt đem xuống Minh ti hỏi tội nhưng hồn Thổ Công đã giúp sức, bày cách cho Tử Văn. Chàng bị quỷ sứ bắt đi. Trước mặt Diêm Vương, Tử Văn đã vạch trần tội danh của kẻ tà ma bịp bợm. Hồn ma Bách hộ bị bỏ ngục Cửu U, Tử Văn được sống trở về. Cảm người có công với mình lại cương trực, ngay thẳng, thần Thổ Công đã tiến cử Tử Văn giữ chức Phán sự đền Tản Viên. Tử Văn vui vẻ nhận lời rồi “không bệnh mà mất”. Từ khi giữ chức Phán sự đền Tản Viên, hồn Tử Văn đi mây về gió, làm phận sự giúp đời. Thời trung đại, đây là loại truyện rất được ưa chuộng. Sức hấp dẫn của loại truyện này trước hết là ở tính chất “kì ảo” (yếu tố kì ảo) sẽ nhận ra giá trị hiện thực mà tác giả muốn phản ánh.

Khát vọng, nhu cầu của con người và thực tế cuộc sống mà con người phải đối mặt: người đàn bà trong câu chuyện chỉ mong có một cuộc sống( bình yên, êm ấm, mong những đứa con của chị được ăn no, muốn được thấy cảnh vợ chồng con cái quây quần bên nhau để có những giờ phút vui vẻ. Thế nhưng, chị lại phải đối mặt với một bi kịch gia đình: luôn bị người chồng đánh đập, hành hạ một cách tàn nhẫn. Và dù rất thương con, muốn bảo vệ các con, tránh cho chúng khỏi bị tổn thương thì chị vẫn khiến những đứa con đầu lòng, bị tổn thương vì phải chứng kiến cảnh bố đánh mẹ. Tình cảm đạo đức và hành vi trái đạo đức: thằng Phác vì thương mẹ, muôn bênh vực mẹ nhưng do còn non nớt trong nhận thức và bồng bột trong cách ứng xử nên đã có một hành động dại dột là xông vào đánh bố, thậm chí cầm dao định đâm bố. Nếu hành động này không được ngăn cản sẽ khiếm bi kịch chồng chất nên bi kịch vốn đã rất nặng nề căng thẳng trong cuộc sống của gia đình ấy. Với những hành động này, Phác vốn là đứa con thương mẹ, là chỗ dựa, niềm an ủi cho người mẹ lại trở thành một mũi dao đâm thẳng vào lòng mẹ nó để làm nhỏ xuống những giọt nước mắt. Đòn roi của người chồng khiến chị đau đớn về thân xác, những hành động của đứa con lại khiến chị đau đớn về tinh thần vì nó phá vỡ cái điều mà chị cố gắng gìn giữ trong gia đình: Đó là sự bình yên trong tâm hồn những đứa trẻ.

Bên cạnh tính chất kì ảo, truyện còn được kể một cách hấp dẫn nhờ sự thể hiện tổng hòa các phương diện nghệ thuật từ tính cách, cốt truyện đến bố cục, tình tiết. Cốt truyện được kết cấu như một xung đột giàu kịch tính. Màn kịch được kể có lớp lang để tính cách nhân vật càng ngày càng bộc lộ rõ rệt. Tử Văn bền châm lửa đốt đền. Chàng bị hồn ma Bách hộ họ Thôi dọa bắt đem xuống Minh ti hỏi tội nhưng hồn Thổ Công đã giúp sức, bày cách cho Tử Văn. Chàng bị quỷ sứ bắt đi. Trước mặt Diêm Vương, Tử Văn đã vạch trần tội danh của kẻ tà ma bịp bợm. Hồn ma Bách hộ bị bỏ ngục Cửu U, Tử Văn được sống trở về. Cảm người có công với mình lại cương trực, ngay thẳng, thần Thổ Công đã tiến cử Tử Văn giữ chức Phán sự đền Tản Viên. Tử Văn vui vẻ nhận lời rồi “không bệnh mà mất”. Từ khi giữ chức Phán sự đền Tản Viên, hồn Tử Văn đi mây về gió, làm phận sự giúp đời.

Tư tưởng chủ đề của truyện được bộc lộ thông qua nhân vật Tử Văn. Nhân vật này được giới thiệu theo phương pháp truyền thống trong văn học trung đại (bao gồm tên tuổi, quê quán, tính tình...). Việc tà ma Bách hộ họ Thôi làm mưa làm gió, thậm chí định lượng lạc cả Diêm Vương cho thấy ở thời đại Nguyễn Dữ, cái ác, cái xấu hoành hành khắp nơi và có nguy cơ làm đảo lộn cả giường cột xã hội. Tuy nhiên, bằng niềm tin vào chính nghĩa, tin vào những con người cương trực như Tử Văn. Nguyễn Dữ đã để cho câu chuyện kết thúc một cách có hậu. Tử Văn chết nhưng là để phong thần thăng chức. Người tốt được tôn vinh, kẻ xấu bị trừng trị. Tính cách và phẩm chất của Tử Văn được bộc lộ rõ nét và đầy đủ qua hành động đốt đền. Hành động này của Tử Văn xuất phát từ một ý thức rõ ràng về chính - tà nên hợp lòng dân và được thần linh phù hộ. Việc tà ma Bách hộ họ Thôi làm mưa làm gió, thậm chí định lung lạc cả Diêm Vương cho thấy ở thời đại Nguyễn Dữ, cái ác, cái xấu hoành hành khắp nơi và có nguy cơ làm đảo lộn cả giường cột xã hội. Các tình tiết trong truyện được biểu hiện một cách công phu, giàu tính biểu tượng, đồng thời nhiều chi tiết quan trọng được đan cài tự nhiên, hàm súc.

Tóm lại, Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên của Nguyễn Dữ là một truyện hấp dẫn và giàu ý nghĩa. Nguyễn Dữ xứng đáng là người học trò xuất sắc của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm và tác phẩm của ông (Truyền kì mạn lục) xứng đáng là “Thiên cổ kì bút”.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 34

Nguyễn Dữ là nhà văn tiêu biểu trong nền văn học trung đại Việt Nam. Tác phẩm của ông phản ánh một thái độ nhân sinh, một ý tưởng đạo đức. Đó là những mong muốn của ông về một xã hội mọi người được sống yên bình trong nền đức trị, trong sự công bằng, trong tình cảm yêu thương nhân ái giữa con người với con người... Quan điểm đó đã được thể hiện trong nhân vật Ngô Tử Văn - một nhân vật dũng cảm kiên cường trong tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.”

Mở đầu tác phẩm, Ngô Tử Văn đã hiện lên với những dòng giới thiệu ngắn gọn: Tên là Soạn quê ở huyện Yên Dũng đất Lạng Giang. Chàng vốn khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc người ta thường khen là một người cương trực. Lời giới thiệu ấy đã được minh chứng thông qua hành động đốt đền. Trong làng có một ngôi đền linh ứng lắm. Cuối đời nhà Hồ, quân Ngô sang lấn cướp, vùng ấy thành một nơi chiến trường. Bộ tướng của Mộc Thanh có viên Bách hộ họ Thôi, tử trận ở gần đền, từ đấy làm yêu làm quái trong dân gian. Trong khi mọi người đều sợ hãi, không dám làm gì quỷ thần ở ngôi đền gần làng thì Tử Văn cương quyết, ung dung, tắm rửa sạch sẽ, khấn trời rồi châm lửa đốt hủy ngôi đền. Hành động đó xuất phát từ mong muốn diệt trừ yêu ma, trừ hại cho dân, cũng từ đó giúp ta thấy được cốt cách của một người dũng cảm, tin vào chính nghĩa, bênh vực người lương thiện của chàng.

Ngoài ra, sự cứng cỏi của Ngô Tử Văn còn được thể hiện thông qua thái độ của chàng dành cho tên tướng giặc. Tên tướng giặc là một kẻ xảo quyệt, hắn dùng tà phép khiến cho chàng bị sốt nóng sốt rét, đầu lảo đảo. Hồn ma tướng giặc buông lời mắng mỏ, đe dọa, quyết kiện Tử Văn xuống tận Diêm Vương. Trước sự ngang ngược trắng trợn, quyền phép đáng sợ của hồn ma tướng giặc, Ngô Tử Văn vẫn điềm nhiên, không hề run sợ mà tự tin, không coi những lời đe dọa ra gì, thậm chí chẳng thèm tiếp lời hồn ma tướng giặc.

Là một người cương trực nên Tử Văn không hề sợ điều gì, ngay cả khi bị lôi xuống địa phủ. Hồn ma kiện Tử Văn ở Minh ti làm Diêm Vương quát mắng Tử Văn, bênh vực hồn ma nhưng Tử Văn không hề run sợ cứng cỏi minh oan cho mình. Chàng không chỉ "kêu to", khẳng định "Ngô Soạn này là kẻ ngay thẳng ở trần gian", chàng còn dũng cảm vạch mặt tên bạo tướng gian tàn với lời lẽ rất "cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào". Khi đối diện trước Diêm Vương uy nghiêm, Tử Văn đấu tranh vạch tội tên tướng giặc bằng những lí lẽ, bằng chứng không thể chối cãi, giọng điệu đanh thép vững vàng. Chàng không chịu khuất phục trước uy quyền, kiên quyết đấu tranh cho công lí và lẽ phải đến cùng. Và công lí đã chiến thắng cái ác, hồn ma bị trừng phạt nặng nề, còn Tử Văn thì được ban thưởng.

Chiến thắng của Tử Văn chính là lời khẳng định cho sức mạnh của cái thiện, sự khẳng khái, tình yêu chính nghĩa và công bằng. Ngô Tử Văn đại diện cho tinh thần chính trực, sẵn sàng đấu tranh để bảo vệ cho nhân dân, cho sự lương thiện. Truyền kỳ mạn lục là tập truyện có nhiều thành tựu nghệ thuật, đặc biệt là nghệ thuật dựng truyện, dựng nhân vật. Nó vượt xa những truyện ký lịch sử vốn ít chú trọng đến tính cách và cuộc sống riêng của nhân vật, và cũng vượt xa truyện cổ dân gian thường ít đi sâu vào nội tâm nhân vật.

Tác phẩm kết hợp một cách nhuần nhuyễn, tài tình những phương thức tự sự, trữ tình và cả kịch, giữa ngôn ngữ nhân vật và ngôn ngữ tác giả, giữa văn xuôi, văn biền ngẫu và thơ ca. Lời văn cô đọng, súc tích, chặt chẽ, hài hòa và sinh động. Truyền kỳ mạn lục là mẫu mực của thể truyền kỳ, là "thiên cổ kỳ bút", là "áng văn hay của bậc đại gia", tiêu biểu cho những thành tựu của văn học hình tượng viết bằng chữ Hán dưới ảnh hưởng của sáng tác dân gian. Điều đó đã được thể hiện rõ rệt thông qua “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên”.

Câu chuyện kết thúc với thắng lợi dành cho Ngô Tử Văn, hay nói cách khác, đó là chiến thắng của chính nghĩa. Thông qua tác phẩm này, tác giả đã gửi gắm cho chúng ta những bài học nhân sinh vô cùng sâu sắc, đó cũng là bài học mà không chỉ con người thời trung đại, mà ngay cả chúng ta, những người thời hiện đại cần phải học hỏi để giữ cho bản thân niềm tin vào chính nghĩa, vào thiên lương ở đời.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 35

Đến với "Truyền kì mạn lục" là đến với áng “thiên cổ tùy bút” của nền văn học Việt Nam. Trong ấy có truyện viết về “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” là một trong những tùy bút xuất sắc nhất lúc bấy giờ. Trong chuyện, nhân vật Ngô Tử Văn hiện lên với những tính cách đẹp đẽ, đại diện cho chính nghĩa, cái chân lý của cuộc đời.

Nguyễn Dữ là một trong những tác giả tiêu biểu trong nền văn học Trung đại Việt Nam, tên tuổi của ông gắn với tập truyện “Truyền kỳ mạn lục” mà đặc biệt trong ấy là truyện “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” với nhân vật Ngô Tử Văn – một trí thức nước Việt. Tác phẩm được viết bằng chữ Hán theo kiểu văn xuôi truyền kỳ. Tác phẩm tiêu biểu cho thể loại văn học phản ánh hiện thực sâu sắc qua những yếu tố kỳ ảo, hoang đường. Với hệ thống nhân vật phức tạp, sâu sắc bao gồm cả thế giới loài người hay ma quỷ. Tác phẩm ca ngợi tính cách dũng cảm, kiên cường dám chống lại cái ác đến cùng trừ hại cho dân của nhân vật Ngô Tử Văn. Tác phẩm được viết khi tác giả – Nguyễn Dữ đang trong khoảng thời gian cáo quan về ở ẩn, bộc lộ rõ quan điểm sống và tấm lòng của ông với cuộc đời.

Nhân vật chính được giới thiệu rõ ràng về lai lịch, gốc gác. Câu chuyện trong ấy thật tự nhiên, đơn giản, họ tên, những hình dung đầu về nhân vật chính. Nhân vật chính được giới thiệu là người có tính tình thẳng thắn, cương trực song vô cùng nóng nảy, thấy sự gian tà hay điều không phải thì không thể bỏ qua mà đi được. Chàng là người gan dạ, dám đốt cháy đền thờ mà mọi người vẫn thường hay nhấn mạnh rằng đó là đền thiêng,.. Ngô Tử Văn đã chứng minh cái tính cách thẳng thắn, dám nghĩ, dám làm của mình, chàng cương quyết, công khai và tự tin vào năng lực, hành động của mình, chàng châm lửa đốt hủy ngôi đền ấy. Hành động cương quyết ấy như xác minh, khẳng định bản thân cũng như quan niệm, chính kiến của mình trước mọi tình huống.

Ngô Tử Văn còn là người có cái nhìn và sự đánh giá thấu đáo, chàng biết được sự việc hồn ma tên tướng giặc quen thói ý mạnh hiếp yếu, khi chết đi vẫn quen thói cướp nơi trú ngụ của thổ thần nước Việt, bày trò đút lót bắt người dân phải cống nạp các lễ vật. Ngô Tử Văn đã một tay thay mặt nhân dân đứng lên chống lại sự xâm lấn ấy. Hành động đốt đền của Tử Văn là chính xác, song sau đó tên tướng giặc lại hiện hình, cho rằng mình là kẻ bị hại, dùng tà phép khiến cho Ngô Tử Văn bị sốt nóng, sốt rét, đầu lảo đảo. Hồn ma tướng giặc còn quyết kiện chàng tới tận Diêm Vương.

Trước hành động quá quắt của tướng giặc, Ngô Tử Văn vẫn hiên ngang, điềm tĩnh không hề có chút lo sợ thậm chí còn không mảy may trước lời tướng giặc. Thái độ ấy của Ngô Tử Văn khiến người đọc càng nể phục, thái độ ấy thể hiện tính cương trực, cứng cỏi đặc biệt là niềm tin chiến thắng cái ác, cái xấu trong cuộc sống.

Tính cách kiên định của chàng còn thể hiện rõ khi chàng bị lôi xuống địa phủ, bị lôi vào xử kiện nhưng không hề nhụt chí, không hề run sợ trước tướng giặc. Tử Văn bảo vệ cái đúng, bảo vệ chân lý đến cùng. Chàng yêu cầu phán xét công khai, minh bạch, công bằng, chàng đứng lên ung dung vạch tội tướng giặc vừa làm sai mà lại cho rằng mình là người bị oan. Khi đứng trước Diêm Vương, Tử Văn đã đưa ra những lý lẽ xác đáng, những chứng cứ rõ ràng, chàng bảo vệ lẽ phải mà bất chấp tính mạng của mình. Trước những lời của tướng giặc, Tử Văn không bị run sợ mà ngẩng cao đầu chỉ ra từng tội trạng của tướng giặc. Tử Văn đã cương quyết đấu tranh bảo vệ lẽ phải, chiến đấu đến cùng và dành được phần thắng trước hồn ma gian tà của tên tướng giặc, bảo toàn sự sống. Tử Văn là đại diện là tấm gương cao cho mọi người, chàng được tiến cử vào chức phán sự đền Tản Viên, chịu trách nhiệm giữ gìn và bảo vệ công lý.

Chiến thắng của Ngô Tử Văn trước tướng giặc là chiến thắng của cái thiện trước cái ác, đó là hiện thân cho chân lý cho công lý trong cuộc đời, chính nghĩa luôn là đúng đắn. Chiến thắng của Ngô Tử Văn đã có ý nghĩa vô cùng to lớn, chiến thắng đã trừng trị thích đáng hồn ma tướng giặc gian xảo, làm sáng lên được tinh thần và ý chí của con người, không bị khuất phục trước cái ác, không bị hòa tan mà biến mất những phẩm chất cao đẹp của con người.

Nguyễn Dữ đã rất thành công khi xây dựng nên nhân vật Ngô Tử Văn – là đại diện tiêu biểu cho chính nghĩa chống lại tà ác, gian xảo. Truyện “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” đã tiêu biểu cho chuỗi truyện của Nguyễn Dữ, khẳng định niềm tin vào chính nghĩa luôn thắng gian tà. Truyện gây cho chúng ta bằng hàng loạt những hình ảnh và chi tiết kỳ ảo, giàu kịch tính, bằng cách kết cấu truyện, xây dựng hình tượng các nhân vật, Nguyễn Dữ đã cho người đọc một câu chuyện gần gũi, hấp dẫn người đọc.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 36

Nguyễn Dữ là một nhà văn nổi tiếng vào khoảng thế kỉ XVI, ông đã đóng góp vào nền văn học Việt Nam tác phẩm để đời “Truyền kì mạn lục” bao gồm 20 truyện viết bằng chữ Hán theo thể tản văn xen lần biền văn và thơ ca. Bên cạnh “Chuyện người con gái Nam Xương” vốn rất nổi tiếng, tác phẩm được nhiều người đọc đón nhận cũng không kém chính là “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.

Truyện xoay quanh nhân vật Ngô Tử Văn, là một người khảng khái, chính trực, dũng cảm, có tinh thần vì dân trừ hại. Thông qua câu chuyện này, tác giả muốn đề cao tinh thần trượng nghĩa, đồng thời cũng bày tỏ khát vọng về công lí, khuyên răn con người sống và hành động hợp với lẽ phải, không làm điều ác, bênh vực cái thiện.

Ngô Tử Văn là một kẻ sĩ nổi tiếng bởi sự khẳng khái, yêu thích chính nghĩa và luôn tỏ thái độ bất bình với những việc trái với đạo lí, lẽ phải. Chính bởi tính tình này mà Ngô Tử Văn không thể làm ngơ trước cảnh một tên tướng bại trận sau khi thành ma đã tác oai tác quái làm hại dân lành. Chàng quyết định đốt đền của hắn để thay dân trừ hại. Hành động của chàng được thổ công bênh vực và đã chỉ cách để trình bày sự việc với Diêm Vương. Sự việc sáng tỏ, Ngô Tử Văn sống lại và được phong chức làm chức phán sự đền Tản Viên, chuyên phán xử để đòi lại công bằng, sự thật cho người dân hiền lành vô tội.

Truyện được đưa vào một thế giới thần kì, huyền ảo, vừa là phong cách nghệ thuật của Nguyễn Dữ vừa khiến người đọc bị mê hoặc vào thế giới của truyện, từ đó suy ngẫm để rút ra giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của tác phẩm. Càng đi sâu vào phân tích nhân vật Ngô Tử Văn, người đọc sẽ càng thấy được niềm tin vào chính nghĩa, tinh thần tự tôn dân tộc, quyết đấu tranh chống lại cái ác đến cùng.

Nghệ thuật xây dựng cốt truyện hấp dẫn và miêu tả nhân vật của Nguyễn Dữ đã khiến người đọc có thể hình dung ra tính cách của nhân vật Ngô Tử Văn ngay ở những lời giới thiệu đầu tiên. Cách giới thiệu ngắn gọn về tên, họ, quê quan, tính cách đã là cho người đọc tin tưởng hơn về mức độ chân thật của câu chuyện. Ngô Tử Văn tên Soạn, họ Ngô, người ở đất Lạng Giang, tinh cách khẳng khái, nóng nảy, cương trực, chuộng chính nghĩa và thấy chuyện bất bình thì không thể bỏ qua mà luôn ra tay cứu người hành đạo, không nề hà những thiệt thòi về bản thân.

Giọng điệu trong lời miêu tả của Nguyễn Dữ có tính ngợi ca, khiến người đọc có cái nhìn tin tưởng, trông đợi vào hành động của nhân vật trong suốt diễn biến của câu chuyện. Minh chứng cho hành động trượng nghĩa, tính tình cương trực, không sợ cái ác của Ngô Tử Văn được thể hiện ở cuộc đấu tranh với hồn ma tên tướng giặc nơi trần gian và nơi Minh ty khi diện kiến Diêm Vương.

Ở cuộc đấu tranh nơi trần gian, hành động đầu tiên của nhân vật Ngô Tử Văn là việc đốt đền. Việc đốt đền là việc liên quan đến tâm linh, có thể mang đến những hậu quả khó lường cho người gây ra hành động này. Mọi người đều sợ hãi và không dám làm việc này mặc dù ai ai cũng thấy hành động hại người, hại dân chúng của hồn ma tên tướng giặc.

Nhưng Ngô Tử Văn thì khắc, chàng quyết tâm đi đốt đền tên tướng để trừ hại cho dân. Hành động của chàng không phải là hành động bộc phát nhất thời mà là hành động được chuẩn bị rất kỹ càng, chứng tỏ sự quyết tâm của chàng. Ngô Tử Văn tắm rửa sạch sẽ, khấn trời để thể hiện lòng thành kính của mình. Hành động này chứng tỏ không phải chàng là người có hành động hỗn láo, đốt phá đền thờ của thánh thần mà là hành động chính nghĩa, cần sự chứng giám và trợ giúp của trời xanh để có thể thành công trừng trị tên hồn ma tướng giặc, mang lại cuộc sống bình yên cho dân.

Sau khi đốt đền, Ngô Tử Văn bị tên Bách hộ họ Thôi làm cho hôn mê, sốt, điều này chứng tỏ tính hợp lí của câu chuyện bởi người phàm thì không thể chống lại những thế lực tâm linh. Khi đối mặt với tên Bách hộ họ Thôi, hắn vốn là tên tướng bại trận của giặc Minh, lúc sống đã đi xâm lược nước khác, làm hại biết bao người dân vô tội, cho đến tận khi chết, hắn vẫn giữ nguyên bản chất của mình, hơn nữa còn hung bạo hơn khi dám đuổi cả thổ công và mua chuộc những thổ thần bên cạnh để có thể tự do tác oai, tác quái.

Không những tàn ác, hắn còn là một tên lừa lọc, gian xảo khi dám dùng những triết lí thánh hiền khi nói chuyện với Ngô Tử Văn. Hắn tự xưng với Ngô Tử Văn hắn là “Tản văn cư sĩ” tức là một người có học thức, lại còn dám lấy đạo lí ra để răn dạy Ngô Tử Văn, rằng hành động đốt đền thờ của chàng là vô cùng sai trái, trái với nghiệp nhà Nho, cũng trái với đạo trời, trái với cái đức. Hắn buộc tôi Ngô Tử Văn hành động đốt đền là hành động “khinh nhờn hủy tượng”. Với những lí lẽ tưởng chừng như vô cùng thuyết phục như vậy, dường như mọi tội lỗi đều do Ngô Tử Văn gây nên.

Không những là một tên gian ác, xảo trá, hồn ma tên tướng giặc còn giả vờ nhân nghĩa, để cho Ngô Tử Văn một đường lui, lấy oai linh của quỷ thần để vừa hăm dọa, vừa mở đường ép Ngô Tử Văn phải làm: “Biết điều thì dựng trả ngôi đền như cũ. Nếu không thì vô cớ hủy đền Lư Sơn, Cố Thiệu sẽ khó lòng tránh khỏi tai vạ”

Tất cả những hành động hăm dọa của tên tướng không thể làm Ngô Tử Văn e sợ, chàng vẫn hoàn toàn tin vào lí tưởng của mình, vẫn “cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên”. Có thái độ như vậy là bởi Ngô Tử Văn đã nắm được chính nghĩa, là người theo lẽ phải nên chàng không cần sợ gì hết.

Tính cách cương trực, xem trọng lẽ phải của Ngô Tử Văn còn được thể hiện trong cuộc gặp gỡ với Thổ Công. Thổ công rất vui vừng và ủng hộ hành động đốt đền của Ngô Tử Văn. Sự đồng thuận của Thổ Công thể hiện một quan điểm, hành động chính nghĩa thì sẽ luôn được thánh thần phù hộ, chấp thuận.

Khi nghe Thổ công kể lại câu chuyện, Ngô Tử Văn mới vỡ lẽ, có phút chốc chàng cũng cảm thấy e ngại vì dù sao chàng cũng chỉ là người trần mắt thịt, mà tên tướng giặc lại vô cùng hung hãn. Khi được nghe Thổ công mách nước, chàng đã biết cách để trình bày trước mặt Diêm vương. Cuộc tranh cãi khốc liệt xảy ra ở Minh Ty cũng là một minh chứng cho sự chính trực của Ngô Tử Văn.

Cuộc tranh cãi ở Âm phủ vô cùng khốc liệt và có nhiều yếu tố đe dọa, chống lại Ngô Tử Văn. Xét ở phương diện lí, tình thì chàng cũng đều là người yếu thế: Chàng là một người thường mà lại dám hành động đốt đền thờ thánh thần.

Ngay từ khi bị áp giải vào Âm phủ, chàng đã bị sỉ vả, mắng đủ điều, thậm chí là bị vu cáo “tên này bướng bỉnh, ngoan cố”. Diêm Vương cũng có cái nhìn không tốt về Ngô Tử Văn, cho rằng chính chàng là người làm trái đạo nghĩa, dám có hành động hỗn láo.

Nhưng mối đe dọa lớn nhất của Ngô Tử Văn vẫn chính là “Người bị hại” tên Bách hộ họ Thôi. Hắn đã có mặt trước sân và đang đặt điều vu cáo. Nhưng chưa dừng lại ở đó, điều gian xảo của tên hồn ma tướng giặc còn thể hiện ở chỗ khi thấy Tử Văn cứng cỏi, hắn thấy vu vạ không được liền giả giọng nhân nghĩa: “Gã kia một kẻ học trò, thật là ngu bướng, quả đáng tội lắm. Nhưng đã trách mắng như vậy, cũng đủ răn đe rồi. Xin Đại vương khoan dung tha cho hắn để tỏ cái đức rộng rãi. Chẳng cần đòi hỏi dây dưa, nếu thẳng tay trị tội nó, sợ hại đến cái đức hiếu sinh”.

Và hành động, thái độ của Tử Văn khi ở nơi Âm phủ càng thể hiện được sự khẳng khái, cương trực cũng như sự dũng cảm của bản thân. Chàng trình bày với Diêm Vương từ đầu đến cuối sự việc, giọng điệu đanh thép, lời lẽ cứng cỏi không chịu nhường chút nào. Và cái kết đúng như mong đợi của người đọc, tên bách hộ bị trừng trị thích đáng, còn Ngô Tử Văn được sống lại, còn được thăng chức làm chức phán sự, chuyên giải quyết chuyện trần gian để mang lại sự công bằng cho người dân lương thiện.

Chi tiết Ngô Tử Văn được nhận chức phán sự đền Tản Viên cũng là một chi tiết sáng trong truyện, thể hiện tính công bằng và khuyến khích những hành động chính nghĩa sẽ được đền đáp xứng đáng. Chàng thu nhận lời đề nghị của thổ thần, thu xếp việc nhà rồi không bệnh mà mất, trở thành viên quan đem lại công bằng cho dân.

“Chuyện chức phán sự đền Tản Viên có nhiều ý nghĩa to lớn, vừa phản ánh hiện thực xã hội đầy rẫy những bất công, vừa thể hiện ước mơ, khát vọng của nhân dân về công lí, công bằng trong xã hội.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 37

Cách giới thiệu nhân vật ấn tượng

Khi cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn, ta thấy nhân vật đi vào trang viết của Nguyễn Dữ với cách giới thiệu đặc sắc của văn học trung đại. Ngay từ dòng viết đầu tiên, tác giả đã “thông báo” lai lịch, quê quán của nhân vật. Ông viết rằng: “Ngô Tử Văn tên là Soạn, người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang”. Tiếp đó, ông cũng đưa ra những nhận xét về tính chất cách của Ngô Tử Văn cũng như sự đánh giá và thẩm định về Ngô Tử Văn trong mắt của những người dân khác: “Chàng vốn khảng khái, lại nóng nảy, thấy sự gian tà thì không thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”.

Có thể thấy, cách giới thiệu của tác giả không hề dài dòng, lan man. Tuy chỉ gói gọn trong một vài câu văn, nhưng cách làm ấy của tác giả lại mang lại ấn tượng cho tất cả những người đọc và lại rất hiệu quả. Thông qua lời giới thiệu này, người đọc như đã dành được hình dung cơ bản về tính chất cách của nhân vật chính.

Đồng thời, độc giả cũng có thể có những cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn ban đầu. Đó là chàng trai được miêu tả “khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà thì không thể chịu được” thì chắc rằng những diễn biến tiếp theo trong tác phẩm sẽ là cơ hội để nhân vật bộc lộ những nét tính cách ấy. Điều này mang lại sự hào hứng và giúp độc giả có thể chú tâm theo dõi những sự việc diễn ra tiếp theo trong câu truyện.

Ngô Tử Văn là chàng trai dũng cảm trong hành động đốt đền

Không để cho độc giả mong đợi quá lâu, tác giả đã minh chứng sự khẳng khái của Ngô Tử Văn trong hành động đốt đền ở những câu văn sau đó. Nguyên nhân của hành động trên được Nguyễn Dữ trình bày rất rõ ràng ràng: “Cuối đời nhà Hồ, quân Ngô sang lấn cướp, vùng ấy trở thành một nơi chiến trường. Bộ tướng của Mộc Thạnh có viên Tản bộ họ Thôi, tử trận ở gần đền, thì từ đấy làm yêu quái trong dân gian”. Chính điều này đã khiến cho “Tử Văn rất tức giận” và đưa đến quyết định “châm lửa đốt đền”.

Khi cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn, ta thấy hành động trên của chàng trai đã bộc lộ được sự can đảm, mạnh mẽ và quyết liệt ở chàng khi thấy chuyện bất bình, Tử Văn không thể nhắm mắt làm ngơ, bình chân như vại cho qua. Đặc biệt quan trọng, trước lúc đốt đền, Tử Văn còn tồn tại hành động “tắm gội thật sạch sẽ” và “khấn trời”, nó cho thấy thái độ nghiêm túc của chàng trai đất Lạng Giang trước quyết định của mình, đó không phải là một hành động xốc nổi, nông nổi của tuổi trẻ mà là sự việc thành tâm mong muốn có thể giúp nhân dân vô hiệu những điều xấu xa thoát ra khỏi cuộc sống.

Ngô Tử Văn là một người chính nghĩa có niềm tin công lý

Sau lúc đốt đền, Tử Văn càng tỏ rõ mình là người cương trực, không chịu thất thế trước cái xấu xa, gian ác. Điều này được thể hiện rõ trong cuộc đối diện của Ngô Tử Văn với tên Bách hộ họ Thôi. Xuất hiện với dáng vẻ “khôi ngô, rộng lớn, đầu đội mũ trụ tự xưng là cư sĩ đòi dựng trả ngôi đền”, tên Bách hộ tỏ rõ bản chất của một kẻ tội ác đầy mình.

Nếu lúc sống hắn đi xâm lược nước khác với tâm địa xấu xa, thì lúc chết đi vẫn không che giấu được bản chất bịp bợm, “quen dùng chước dối lừa”, “thích làm trò thảm ngược” của mình. Khi vừa gặp mặt, hắn đã tự xưng là cư sĩ và lẻo mép dùng lí lẽ, nguyên lí đạo Nho thánh hiền để lên lớp và kết tội Ngô Tử Văn: “Nhà ngươi đã theo nghiệp nho, lại đọc sách vở của thánh hiền, há chẳng biết cái đức của quỷ thần sao, cớ gì lại dám khinh nhờn hủy tượng, đốt đền, khiến cho hương lửa không có chỗ tựa nương, oai linh không có nơi hiển hiện”.

Hắn cố tỏ ra là người dân có học và biết phải trái đúng sai nhưng đến cuối cùng vẫn để lộ mục đích chính của hắn là dọa nạt Tử Văn để lấy lại chỗ dung thân. Để làm điều này, họ Thôi còn ranh mãnh lấy oai linh của quỷ thần, lấy câu truyện thời trước như thể cảnh báo Ngô Tử Văn: “Biết điều thì, dựng trả ngôi đền như cũ. Nếu không thì, vô cớ hủy đến Lư Sơn, Cố Thiệu sẽ khó lòng tránh khỏi tai vạ”.

Thế nhưng có lẽ dù nỗ lực đến đâu, thanh thế mà tên Bách hộ khoa trương vẫn không làm Tử Văn nao núng vì đáp lại những lí lẽ dài dòng của hắn, Tử Văn “mặc kệ, vẫn ngồi ngất ngưởng tự nhiên”. Trong lần đối diện của chàng với Thổ Công, nhất là lúc được báo rằng tên Bách hộ “quyết chống chọi với nhà thầy, hiện đã kiện thầy ở Minh ti”, Ngô Văn có lo ngại nhưng vẫn không hề sợ sệt, thậm chí còn còn nghi ngờ sợ hung hãn của hắn ta: “Hắn có thực là tay hung hãn, có thể gieo vạ cho tôi không?”

Niềm tin vào việc mình làm có ý nghĩa giúp đời và tinh thần chính nghĩa của Ngô Tử Văn còn được thể hiện rõ hơn hết trong phiên đối chất ở âm phủ. Trong quá trình tìm hiểu và cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn, ta thấy đứng trước quang cảnh đáng sợ ở cõi âm với “gió tanh sóng xám, hơi lạnh thấu xương. Hai bên cầu có tới mấy vạn quỷ Dạ Xoa đều mắt xanh tóc đỏ, hình dáng nanh ác”, Tử Văn không chỉ đối diện với Diêm Vương đầy quyền lực mà còn phải đương đầu với tên Bách hộ gian trá, nhưng chàng vẫn bình tĩnh tự bảo vệ chính mình.

Khi Diêm Vương nghiêm nghị quát rằng: “Mày là một kẻ hàn sĩ, tại sao dám hỗn láo, tội ác tự mình làm ra, còn trốn đi đằng nào?”, Tử Văn vẫn dùng “lời rất cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào” để trình bày đầu đuôi sự việc. Để minh chứng cho lời khai của mình trước thái độ nghi ngờ của Diêm Vương, Tử Văn đã mạnh dạn đưa ra cách xử lý: “Nếu như nhà vua không tin vào lời tôi, xin đem tư giấy đến đền Tản Viên để hỏi; không đúng như vậy, tôi xin chịu thêm cái tội nói càn”.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn, ta thấy trước thái độ cương quyết của chàng trai, Diêm Vương đã sai người đi chứng thực. Điều này khiến cho tên Bách hộ đã có chút e dè, hắn tỏ ra hùng vĩ nhưng thực chất đã lập lờ nhận tội: “Gã kia là một kẻ học trò, thật là ngu bướng, quả đáng tội lắm. Nhưng đã trách mắng như vậy, cũng đủ răn đe rồi. Xin đại vương khoan dung mà tha cho hắn để tỏ cái đức rộng rãi. Chẳng cần yên cầu dây dưa. Nếu thẳng tay trị tội nó, lại sợ hại đến cái đức hiếu sinh”.

Hắn tỏ ra nhu nhược sợ Tử Văn lật tẩy được tội ác của mình, trong lúc vài giây trước thôi, hắn ngoan cố vu vạ cho chàng: “Ấy là ở trước vương phủ mà hắn còn ghê gớm như vậy, mồm năm miệng mười, lại đơm đặt bịa tạc. Huống hồ ở một nơi đền miếu quanh hiu thì hắn sợ gì mà không dám cho một mồi lửa”. Đến cuối cùng, dù có lật lọng và xảo quyệt đến mức nào, tên Bách hộ họ Thôi cũng không thể thắng thế trước sự thẳng thắn, cương trực của Tử Văn nên kết cục bị tóm gọn vào ngục Cửu U. Đó là một sự trừng phạt thích đáng cho thói càn bậy, lừa hòn đảo của hắn.

Quả thật, khi cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn, ta nhận ra trải qua gian nguy, thử thách, chính tinh thần chính nghĩa và niềm tin vào sự chiến thắng của công lý đã hỗ trợ cho Tử Văn có đủ kiên nhẫn để đấu tranh chống lại cái xấu, điều ác để bảo vệ chính mình và nhân dân.

Ngô Tử Văn là hiện thân cho việc chiến thắng của công lý trước gian tà

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn, người đọc nhận thấy câu truyện kết thúc bằng việc chàng trai chính trực đã được tiến cử vào chức phán sự ở đền Tản Viên. Từ đây, Tử Văn sẽ đảm đương nhiệm vụ giữ gìn công lý. Đây là sự việc việc mang ý nghĩa lớn lao vì đã khẳng định dù hiện thực có đầy rẫy những bất công, dù từ cõi trần đến cõi âm, có những thời gian kẻ ác được sung sướng, người lương thiện chịu oan ức thì công lý và chính nghĩa vẫn sẽ tiến hành thực thi.

Khi cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn sẽ thấy hình ảnh chàng trai của công lý đã xuất hiện ở cuối truyện đầy uy phong lẫm liệt với xe ngựa ầm ầm, có người quát dẹp đường đây chính là hiện thân cho việc chiến thắng của công lý trước gian tà. Bằng những hành động và tinh thần quật cường của mình, Tử Văn là minh chứng tiêu biểu cho một kẻ sĩ cứng cỏi, dù chỉ là “một chàng áo vải” nhưng“vì cứng cỏi mà lại dám đốt cháy đền tà, chống lại yêu ma, làm một việc hơn hết thần và từ đầu đến chân”. Chính vì vậy, khi tìm hiểu và cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn, ta thấy chàng “được nổi tiếng và giữ chức vị ở Minh ti” thì “thật là xứng danh”.

Đánh giá và nhận định tác phẩm khi cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn

Một cách tổng quát, khi cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn sẽ thấy “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” đã xây dựng được hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn sắc nét, sử dụng nghệ thuật và thẩm mỹ kể chuyện lôi cuốn, tạo dựng được rõ ràng và cụ thể mở đầu truyện và tình tiết diễn biến tạo được ấn tượng mạnh mẽ. Với những đặc sắc nghệ thuật và thẩm mỹ đó, truyện đã chuyển tải được niềm tin của tác giả vào sức mạnh mẽ của công lý và chính nghĩa trong việc chiến thắng gian tà.

Kết bài: Thông qua bức chân dung của nhân vật Ngô Tử Văn, tác giả Nguyễn Dữ đã thể hiện sự đề cao của tôi cũng như nhân dân so với tinh thần khẳng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại điều ác để trừ hại cho dân của những người dân như Ngô Tử Văn. Tử Văn chính là người đại diện cho tất cả những người trí thức nước Việt giàu tinh thần dân tộc bản địa, chàng đã dành những nỗ lực cố gắng và nỗ lực của mình trên con phố thực thi công lý để chuyển tải lời nhắn nhủ của tác giả: Hãy đấu tranh đến cùng chống cái xấu, điều ác. Chỉ có đấu tranh dũng cảm mới đem lại phần thắng cho chính nghĩa…

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 38

Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên là một trong những chuyện hay, tiêu biểu của Truyền kỳ mạn lục. Câu chuyện đã phê phán hiện thực xã hội và đề cao phẩm chất kẻ sĩ, đồng thời phản ánh khá rõ tinh thần dân tộc của tác giả, mà nhân vật chính là Ngô Tử Văn một con người tính tình khảng khái, trung trực.

Khác với một số truyện trong đó Nguyễn Dữ trình bày lai lịch và hành trình số phận của nhân vật từ đầu đến cuối, Chuyện chức phán sự ở đền Tản viên chỉ chọn 1 thời điểm có ý nghĩa nổi bật để bộc lộ đầy đủ tính cách nhân vật. Chuyện giống như một màn kịch ngắn, mở màn là sự xuất hiện của Ngô Tử Văn với hành động châm lửa đốt đền thiêng. Hành động đó chính là ngòi nổ cho một cuộc chiến đấu giữa chàng và hồn ma tên tướng giặc bại trận.

Cuộc chiến ngay đầu đã thể hiện được sự gay go khốc liệt và ngay từ lúc ấy tính cách Tử Văn được bộc lộ. Chàng "rất tức giận", "tắm gội sạch sẽ, khấn trời, rồi chăm lửa đốt đền". Hành động của Tử Văn là hành động có chủ đích, là hành động tuyên chiến với cái ác, với kẻ thù vì lợi ích trừ hại cho dân, xuất phát từ tính tình khảng khái, cương trực, can đảm của chàng. Tử Văn quyết sống mái với kẻ gian tà, cho dù đối thủ là kẻ mà ai cũng phải kinh sợ.

Tuyên chiến với một kẻ thù đầy sức mạnh hiểm ác, lúc đầu Tử Văn "đơn thương độc mã", nhưng Tử Văn tin vào việc làm và sức mạnh chính nghĩa của mình. Hành động ngồi "vẫn cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên" của Tử Văn trước lời đe dọa của tướng giặc không phải là hành động bất cẩn của kẻ liều mà là hành động tự tin của người nắm được chính nghĩa trong tay. Câu hỏi của Tử Văn với Thổ Công: "Hắn có thực là tay hung hãn có thể gieo vạ cho tôi không?" không phải là câu hỏi của kẻ hoang mang lo sợ mà là câu hỏi của người muốn "biết địch biết ta" để giành lấy thắng lợi.

Trong cuộc chiến đấu, Tử Văn có được sự trợ giúp của Thổ Công, nhưng với 1 người bị đánh đuổi khỏi nơi ở của mình, không dám đấu tranh, "phải đến nương tựa đền Tản Viên", "phải tạm ẩn nhẫn mà ngồi xó một nơi" thì Tử Văn trông mong gì nhiều ở "ngoại viện"? Cho nên, về cơ bản thì Tử Văn không hề có âm phù, dương trợ. Trong khi đó cuộc đấu tranh của chàng ngày càng gay go quyết liệt. khi đối chất cùng tướng giặc, Tử Văn hoàn toàn tin vào bản thân, tin vào chính nghĩa mà chàng có thêm sức mạnh. Nhưng ở chốn thâm cung, chàng khẳng định điều này đâu phải là dễ. Do chỉ nghe một bên nguyên, Diêm Vương - vị quan tòa xử kiện, người cầm cán cân công lý cũng đã có lúc tỏ ra hồ đồ. Chính khi đứng trước pháp luật tử Văn càng tỏ rõ chàng là người có khí phách. Chàng không chỉ "kêu to", khẳng định "Ngô Soạn này là kẻ ngay thẳng ở trần gian", chàng còn dũng cảm vạch mặt tên bạo tướng gian tàn với lời lẽ rất "cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào". Giữa chốn công đường nơi âm phủ, tính cách Tử Văn vẫn là bộc trực, khảng khái, vẫn một quyết tâm sắt đá. Chàng chiến đấu đến cùng vì lẽ phải. Cứ từng bước, Ngô Tử Văn đã đánh lui tất cả sự phản công, kháng cự của kẻ thù, cuối cùng là đánh gục hoàn toàn tên tướng giặc gian manh xảo trá.

Màn kịch khép lại với thắng lợi thuộc về Ngô Tử Văn. Kết thúc có hậu này chứng tỏ Nguyễn Dữ cũng đã tìm về nguồn cội "truyền thống nhân đạo và yêu nước" của dân tộc Việt Nam: "chính nghĩa thắng gian tà, tinh thần dân tộc thắng ngoại xâm" mà chính nghĩa đó được thể hiện qua hình ảnh nhân vật chính Ngô Tử Văn của chúng ta, một con người với một chính nghĩa toàn diện.

Thuyết minh về tác phẩm Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 39

Ít có tác phẩm ngay khi ra đời cho đến mãi mãi về sau vẫn được nhân dân cả nước yêu chuộng . Không phải chỉ yêu thích mà còn gửi gắm niềm tin. Niềm tin khẳng định sức mạnh ngôn ngữ và văn hóa dân tộc. Nhưng nhất là niềm tin về tình yêu và cuộc sống. Truyện Kiều đã là một bài ca tình yêu và là một cuốn sách Đời. Một tác phẩm như thế đã là một công trình vĩ đại, Truyện Kiều là một tác phẩm có giá trị như một thông điệp cho con người giao cảm với thế giới vô hình, dạt dào xúc động, mơ mà như thực, ảo huyền mà minh bạch lạ lùng. Và cũng là một bản tổng kết cuộc đời, tổng kết nhưng là cáo trạng, cáo trạng về cuộc đời bao nhiêu nỗi thương tâm (bách niên đa thiểu thương tâm sự). ở kia: "Những điều trông thấy mà đau đớn lòng!". ở đây lại là một "trường dạ tối tăm trời đất!". Tác phẩm ấy là bài Văn tế thập loại chúng sinh, với cái tên quen thuộc: Bài ca chiêu hồn. Cả hai tác phẩm đó đều của chung một tác giả: Nguyễn Du. Đến nay, thời gian ra đời của các tác phẩm chữ Nôm, chữ Hán (Thanh hiên thi tập, Nam trung tạp ngâm, Bắc hành tạp lục) đều chỉ bằng vào dự cảm khoa học. Truyện Kiều vẫn chưa tìm được bản in trước nhất. Cả ba tập thơ chữ Hán mới góp được hai trăm bốn chín bài, nhờ công sức sưu tầm của nhiều người. Cuộc đời Nguyễn Du - tác giả của những thiên tuyệt bút ấy - không nhiều bí ẩn, không lắm giai thoại, nhưng luôn luôn đặt ra những câu hỏi không dễ dàng giải đáp. Quê cha ở làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh, quê mẹ ở làng Hoa Thiều (nay thuộc huyện Tiên Sơn, Bắc Ninh), và nơi sinh lại ở phường Bích Câu - Thăng Long. Văn chương vượt hẳn người đời, nhưng học vị chỉ ở mức tam trường (tú tài) sau kỳ thi ở Sơn Nam (1783). Con người chuyên nghiệp thi thư mà biết cầm gươm, dạo đàn, thích đi chài, đi săn, và thích hát dân ca phường vải. Gia đình thuộc lớp quý tộc. Cha là Nguyễn Nghiễm, anh là Nguyễn Khản đều đỗ tiến sĩ, làm quan đến Tham tụng (Tể tướng) triều Lê. Bố vợ là Đoàn Nguyễn Thục, cũng đỗ Hoàng Giáp, làm quan Đông các. Nhưng bản thân Nguyễn Du về đời sống vật chất lại quá nghèo nàn. Mười một tuổi mồ côi cha, 13 tuổi mẹ chết, suốt đời trai trẻ ăn nhờ, ở đậu, hoặc ở nhà anh, hoặc ở quê vợ. Do tình hình đất nước biến động, chính quyền Lê - Trịnh sụp đổ, Tây Sơn quét sạch giặc Thanh, họ Nguyễn Tiên Điền cũng tiêu điều: "Hồng Lĩnh vô gia, huynh đệ tán!". Nguyễn Du trải qua 10 năm gió bụi. Đến năm 1802, ông mới ra làm quan triều Nguyễn, được thăng thưởng rất nhanh, từ Tri huyện lên đến Tham tri (1815). Có được cử làm chánh sứ sang Trung Quốc (1813). Nhưng gia cảnh vẫn bần hàn thiếu thốn: "Mười miệng đói kêu ngoài cõi Bắc, Một mình bệnh rụi góc thành Nam". Phải chăng do thực tế này mà nhà thơ cảm thông được với những nạn nhân trong xã hội? Không có tài liệu cho biết, Nguyễn Du nhận ai là người tri kỷ. Thơ ông nhắc nhiều nhất đến những người phụ nữ đau khổ, tủi hờn. Cô Cầm ở Thăng Long, cô Nguyệt ở Triều Khẩu, cô gái hầu ở nhà người em. Giai thoại có nói đến quan hệ của ông với cô gái lái đò, với tài nữ Xuân Hương một thời nào đó. Ông mất vì một bệnh dịch, ra đi không trối trăng gì. Câu hỏi về Nguyễn Du còn được đặt ra ở nhiều bình diện. Đi tìm chứng cứ về ông, hậu thế luôn luôn gặp những băn khoăn. Gia phả chép một đằng, liệt truyện lại ghi theo đằng khác. Ông thật thà đi theo nhà Nguyễn hay ông về với Gia Long mà luôn luôn day dứt vì phụ nghĩa nhà Lê? Ông khư khư ôm mối cô trung mù quáng, hay ông cũng không hẳn vô tình với sự nghiệp của nhà Tây Sơn? Ông là nho sĩ, thấm nhuần tam giáo, khuôn mình trong giới hạn thời đại với những lý thuyết về nghiệp báo, về mệnh trời? Hay ông đã từng trong vô thức, dứt khoát với cái gốc nho gia Phật tử mà gắn bó với tầng lớp thị dân, tương tự như bao nhà văn phương Tây, cuộc sống thuộc về phong kiến, quý tộc mà tinh thần lại đi tiên phong cho cách mạng tư sản? Những cuộc "đi tìm Nguyễn Du" hàng trăm năm nay vẫn luôn luôn phải quan tâm đến các vấn đề ấy. Mà hình như Nguyễn Du đoán trước được điều này. Đoán trước mà không nói. Chẳng thế mà ông đã viết: Ngã hữu thốn tâm vô dư ngũ, Hồng Sơn sơn hạ Quế giang thâm. (Tấc lòng không nói cùng ai được, Dưới núi Hồng Sơn biển Quế sâu!). Tuy nhiên, chẳng phải vì thế mà Nguyễn Du trở nên khó hiểu. Có những điều phải tìm tòi, nghiên cứu, tranh luận gần xa. Nhưng Nguyễn Du vẫn đến với nhân dân bao đời nay trong cả một bầu tâm sự cảm thông sâu sắc. Đó là một khát vọng của nhân cách tạo nên trong sóng gió của đời, thấm nhuần bản chất của nhân dân, của dân tộc. Đó cũng là một con người nhân bản, tự phần sâu kín nhất, đau nỗi đau bãi biển

nương dâu mà đòi lên án chế độ bạo tàn, đòi cho con người có hạnh phúc, tình yêu, tự do và công lý. Đó cũng là một ngòi bút phanh phui được thế lực đồng tiền, vạch trần những kẻ "nhai xé thịt người mà không lòi nanh vuốt". Đó cũng là một tài năng sáng tạo bậc thầy, đã có bút pháp nghệ thuật điêu luyện: xây dựng nhân vật điển hình, điều khiển ngôn ngữ nhạc điệu, tạo cho cấu trúc tác phẩm dồi dào chất kịch, truyền cho hình tượng tác phẩm đậm đà chất thơ. Không phải chỉ ở Truyện Kiều mà cả ở thơ chữ Hán, thơ Nôm của Nguyễn Du đều thấy chỗ đậm, chỗ nhạt những yếu tố hoặc biểu hiện của chủ nghĩa cổ điển, chủ nghĩa lãng mạn và chủ nghĩa hiện thực trong văn học. Vinh dự của Nguyễn Du trong địa hạt này còn vượt khá nhiều tác giả xưa nay. Chỉ riêng với một Truyện Kiều, văn học nghệ thuật Việt Nam trở nên thêm phong phú. Ca nhạc dân gian có giọng "lẩy Kiều". Sân khấu dân gian có "trò Kiều". Hội họa có nhiều tranh Kiều. Và Truyện Kiều từ xưa đến nay đã là đầu đề của nhiều trang bình luận và bút chiến. Thơ vịnh Kiều nhiều không kể xiết. Tuồng Kiều, phim Kiều xuất hiện. Và tiếng nói hằng ngày của nhân dân có thêm nhiều thành ngữ rút từ Truyện Kiều. Kiều đi vào mọi nẻo đường sinh hoạt: "Từ án sách đến bờ tre, xưởng máy; Ra chiến trường vẫn thấy tiếng Kiều ngân" là như vậy. Năm 1965, Nguyễn Du được Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa chính thức làm lễ kỷ niệm. Hội đồng Hòa bình thế giới ghi tên ông trong danh sách những nhà văn hóa quốc tế trên trái đất này. Nhà lưu niệm Nguyễn Du được xây dựng ở Tiên Điền. Trường viết văn để đào tạo những cây bút mới mang tên Nguyễn Du. Chúng ta đã có nhiều sách chú giải, nghiên cứu Đoạn trường tân thanh, có Từ điển Truyện Kiều, có tiểu thuyết Ba trăm năm lẻ. Nhưng vấn đề "Nguyễn Du và Truyện Kiều" thì đến bao giờ cho hết? Cuộc đi tìm Nguyễn Du sẽ mãi là những gắng công của nhiều thế hệ. Ta cần có thơ Nguyễn Du trong cuộc đời, cần có tình Nguyễn Du trong sự sống, nên càng cần hiểu biết về ông. Nỗi sầu của ông mênh mông, tấm lòng của ông rộng lớn, ngòi bút của ông thần kỳ, chính ông cũng không nhận ra mà vẫn chờ đợi những ứng đáp của nhiều thế hệ hậu sinh tri kỷ: ... Hận xưa khôn hỏi trời già, Nỗi oan phong vận mình ta buộc ràng, Ba trăm năm lẻ mơ màng... Biết ai hậu thế khóc chàng Tố Như?

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 40

Nguyễn Dữ là một nhà Nho sống vào khoảng nửa đầu thế kỷ XVI, người xã Đỗ Tùng, huyện Trường Tân, nay thuộc huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương. Ông xuất thân trong một gia đình có truyền thống khoa bảng. Cha đỗ Tiến sĩ vào đời vua Lê Thánh Tông. Bản thân Nguyễn Dữ cũng đã đi thi và ra làm quan nhưng chỉ được gần một năm thì lui về ở ẩn. Trong chương trình văn học lớp 9, chắc hẵn ai cũng biết tác phẩm TruyệnNgười con gái Nam Xương (Ng Dữ), Sang đến lớp 10 chúng ta lại một lần nữa được khám phá sâu vào những tác phẩm khác của ông, một trong số đó là tác phẩm ‘’ chuyện chức phán sự đền tản viên’’, trích Truyền kỳ mạn lục.Tác phẩm được viết trong thời kỳ Nội chiến Lê - Mạc bắt đầu xảy ra, do vậy mà các thế lực ma quỷ, thần linh trong truyện cũng phần nào phản ánh các thế lực cường quyền phong kiến chia bè kết phái, hãm hại dân lành.Tác phẩm Chuyện Chức phán sự đền Tản Viên đề cao tinh thần khẳng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác của một trí thức nước Việt tên là Ngô Tử Văn, qua đó thể hiện niềm tin vào công lý, chính nghĩa nhất định sẽ thắng gian tà, đồng thời lên án lũ giặc xâm lược dù đã chết vẫn không ngừnggây tội ác trên đất nước ta. Ngay từ đầu tác phẩm đã giới thiệu ngắn gọn về tên họ quê quán, tính tình, phẩm chất. Ngô Tử Văn được biết đến là người tính tình cương trực, thẳng thắn, khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà thì không thể chịu được. Ta có thể thấy rõ điều đó qua hành động đốt đền tà của chàng. Trong khi mọi người đều lắc đầu, lè lưỡi, không dám làm gì quỷ thần ở ngôi đền gần làng quấy hại nhân dân thì Tử Văn cương quyết, công khai, đường hoàng, ung dung, tắm rửa sạch sẽ, khấn trời rồi châm lửa đốt hủy ngôi đền.Tại sao trước khi đốt đền Tử Văn lại tắm rữa sạch sẽ ? Sỡ dĩ là vậy là bởi vì hàng động đó chứng tỏ 1 cốt cách khẳng khái của kẻ sĩ tin vào chính nghĩa, trừ hại cho nhân dân, mọi sự oán hận, căm thù bắt nguồn từ đây. Cao trào của câu chuyện đc thể hiện rõ qua việc : sau khi ngôi đền bị đốt cháy,thì cái ngôi đền đó lại chính là ngôi đền của 1 tên tướng giặc bị thiệt mạng trong lần xâm lược nước ta. khi chết rồi vẫn quen thói ỷ mạnh hiếp yếu, cướp nơi trú ngụ của thổ thần nước Việt, bày trò đút lót , tác yêu tác quái với nhân dân trong vùng.. Hắn bị Tử Văn đốt đền là đáng đời nhưng lại hiện hình, xảo quyệt làm như mình là kẻ bị hại, dùng tà phép khiến cho chàng bị sốt nóng sốt rét, đầu lảo đảo. Hồn ma tướng giặc buông lời mắng mỏ, đe dọa, quyết kiện Tử Văn xuống tận Diêm Vươáp đảo chàng bằng dáng vẻ uy nghi, bằng giọng điệu vừa tỏ vẻ ta đây là bậc trí thức đầy hiểu biết, vừa đe dọa: "Nhà ngươi đã theo nghiệp Nho, đọc sách vở của Thánh hiền, há không biết cái đức của quỷ thần sao, cớ gì lại dám khinh nhờn hủy tượng, đốt đền, khiến cho hương lửa không có chỗ tựạ nương, oai linh không có nơi hiển hiện, vậy bảo làm sao bây giờ? Biết điều thì dựng trả ngôi đền như cũ. Nếu không thì vô cớ hủy đền Lư Sơn, Cố Thiệu sẽ khó lòng tránh khỏi tai vạ!"Trước sự ngang ngược trắng trợn, quyền phép đáng sợ của hồn ma tướng giặc, Ngô Tử Văn vẫn điềm nhiên, không hề run sợ mà tự tin, không coi những lới đe dọa ra gì, thậm chí chẳng thèm tiếp lời hồn ma tướng giặc. Hồn ma tên tướng giặc tiếp tục đe dọa ở mức độ gay gắt hơn: "Phong đôkhông xa xôi gì, ta tuy hèn, há lại không đem nổi nhà ngươi đến đấy. Không nghe lời ta thì rồi sẽ biết!" Có nghĩa là hắn sẽ bắt Tử Văn phải chết và sẽ kiện chàng về tội đốt đền. Tưởng chừng câu chuyện sẽ kết thúc ở đây mọi việc dường như đã vào bế tắt đối với Tử Văn tuy nhiên 1 nhân vật thứ 3 xuất hiện đã làm thay đổi hoàn toàn cục bộ. bộ mặt thật của hồn ma tên tướng giặc đã bị Thổ Công báomộng cho Tử Văn biết: "Ô, đấy là viên tướng bại trận của Bắc triều, cái hồn bơ vơ ở Nam quốc, tranh chiếm miếu đền của tôi, giả mạo họ tên của tôi, quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược. Thượng Đế bị nó bưng bít, hạ dân bị nó quấy rấy, phàm những việc hưng yêu tác quái đều tự nó cả, chứ có phải tôi đâu! Gần đây vì tôi thiếu sự đề phòng, bị nó đánh đuổi nên phải đến nương tựa ở đền Tản Viên đã vài năm nay."Như thế là Tử Văn đã có được nhân chứng quan trọng cũng chính là nạn nhân của kẻ cướp đền, mạo danh. Chàng trách Thổ Công nhu nhược, không dám kiện hắn trước Diêm Vương và Thượng Đế, mà lại chấp nhận từ bỏ chức vị, đi lánh nạn ở nơi khác. Lời trách như động đúng vào nỗi khổ tâm của Thổ công: "Rễ ác mọc lan, khó lòng lay động. Tôi đã định thưa kiện, nhưng mà có nhiều nỗi ngăn trở: Những miếu gần quanh, vì tham của đút, đều bênh vực cho nó cả. Tôi chỉ giữ được một chút lòng thành, nhưng khônglàm thế nào để thông đạt được lên trên, cho nên đành tạm ẩn nhẫn mà ngồi xó một nơi." Thoạt đầu thì Diêm Vương một mực bênh vực hắn và kết tội Tử Văn: "Kẻ kia là một người cư sĩ, trung thuần lẫm liệt, có công với tiên triều, nên hoàngthiên cho được huyết thực ở một ngôi đền để đền công khó nhọc. Mày là một kẻ hàn sĩ, sao dám hỗn láo, tội ác tự mình làm ra, còn trốn đi đằng nào?"Thì ra hắn đã mạo danh Thổ công "vốn làm tới chức Ngự sử đại phu đời vuaLý Nam Đế, vì chết về việc Cần vương mà được phong ở đây giúp dân dộ vật đã hơn một nghìn năm nay."Nhưng chính lúc đó 1 tinh thần sắt , cứng cỏi được thoát lên qua những lời nói quyết liệt, mạnh mẽ: "Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian, có tội lỗi gì xin bảo cho, không nên bắt phải chết một cách oan uổng!" Tiếp đó chàng kể hàng loạt tội ác của hắn như lời Thổ Công đã truyền .Yêu cầu Diêm Vương đến đền Tản Viên để xác rõ thực hư. Kẻ gian tà thấy Tử Văn nắm được chỗ yếu của mình nên không cãi mà ranh mãnh biến ngay thái độ cứng cỏi của Tử Văn thành vô lễ: "Ấy là trước Vương phủ mà hắn còn ghê gớm đến như thế, mồm năm miệng mười, đơm đặt bịa tạc. Huống hồ ở một nơi đền miếu quạnh hiu hắn sợ gì mà không dám cho một mồi lửa?" Tử Văn vẫn khăng khăng : "Nếu nhà vua không tin lời tôi, xin tư giấy đến đền Tản Viên để hỏi; không đúng như thế tôi xin chịu thêm cái tội nói càn!"Biết không thể uy hiếp được Tử Văn hồn ma tướng sĩ kia có vẻ lo sợ và muốn bỏ qua mọi chuyện. Nhưng Diêm Vương đã nhanh chóng nhận ra ai đúng ai sai, liền quát lớn: "Cứ như lời hắn (tức Tử Văn) thì nhà ngươi đáng tội chết. Điều luật trị tội lừa dối đã sẵn sàng đó. Cớ sao nhà ngươi dám làm sự lập lờ nhận tội như vậy?" Rồi lập tức sai người đến đền Tản Viên để lấy chứng thực. Mọi chuyện đều đúng như lời Tử Văn đã khai. Diêm Vương giận dữ trách mắng các phán quan không giữ được chí công vô tư, để cho điều dối trá càn bậy xảy ra. Sau đó truyền lệnh "lấy lồng sắt chụp vào đầu, khẩu gỗ nhét vào miệng" kẻ lừa đảo gian ác rồi sai bỏ vào ngục Cửu U tức là ngục tối chín tầng ở Âm phủ, nơi giam giữ và trừng phạt những kẻ lúc còn sống gây nhiềutội ác.Tóm lại bằng những lí lẽ cứng cỏi, bằng chững không thể chối cãi, giọng điệu rất đanh thép vững vàng. Thậm trí còn bất chấp tính mạng của mình làm sáng tỏ nỗi oan khuấ phục hồi chức vị cho thổ thần nước Việt, giải trừ tai họa cho nhân dân.

Qua cuộc đấu tranh không khoan nhượng, chống lại cái ác, Ngô Tử Văn đã nổi bật lên là người chính trực, khảng khái, dũng cảm bảo vệ công lí đến cùng, là một kẻ sĩ cứng cỏi của nước Việt. Từ đó, tác giả Nguyễn Dữ đã khẳng định niềm tin chính nghĩa nhất định thắng gian tà, thể hiện tinh thần tự tôn dân tộc, bộc lộ quyết tâm đấu tranh triệt để với cái xấu cái ác.Kết bài:Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm, nêu ngụ ý của tác phẩm( vạch trần bản chất xảo quyệt, hung ác của hồn ma tướng giặc; phơi bày thực trạng bất công , thối nát của xã hội dương thời và nhắn nhủ phải đấu tranh đến cùng để bảo vệ công lí)

Phân tích nghệ thuật đặc sắc trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 41

Bài văn mẫu

     Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là một trong những truyện xuất sắc nhất trong tập Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ. Sự thành công của tác phẩm không chỉ đến ở nội dung phong phú, hấp dẫn, giá trị nhiều mặt mà còn ở những yếu tố nghệ thuật đặc sắc.

     Nét nghệ thuật đầu tiên của truyện chính là sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố hiện thực và kì ảo. Để tạo ra tính chân thật cho tác phẩm tác giả đã giới thiệu nhân vật và sự việc cụ thể, ngay cả thời gian và địa điểm cũng đưa ra một cách chính xác: “Ngô Tử Văn tên là Soạn, người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang” “Năm giáo Ngọ, có người ở thành Đông Quan vốn quen biết với Tử Văn, một buổi sơm đi ra ngoài cửa tây vài dặm,….”. Những yếu tố hiện thực này sẽ khiến cho câu chuyện trở nên chân thực, tạo lòng tin nơi người đọc.

     Nhưng để tăng sức hấp dẫn cho câu chuyện, tác giả đã có sự đan xen, kết hợp hết sức hài hòa với những yếu tố kì ảo. Theo bước chân của nhân vật chính Ngô Tử Văn người đọc được gặp hồn ma của tên Bách hộ họ Thôi để thấy được sự xảo trá của hắn, đe dọa hòng làm Ngô Tử Văn lung lay ý chí. Không chỉ vậy, người đọc còn được xuống cõi âm ti âm u, tăm tối, cây cầu dài hơn nghìn thước được bắc qua một con sông lớn mà “gió tanh sóng xám, hơi lạnh thấu xương”. Cả một thế giới ma quỷ mà ta thường chỉ biết đến qua tưởng tượng hiện ra trước mắt người đọc: “mấy vạn quỷ Dạ Xoa đều mắt xanh, tóc đỏ, hình dáng nanh ác”; cung điện của Diêm Vương thăm thẳm với những bóng quỷ, hồn ma. Thế giới huyền ảo được miêu tả hết sức chi tiết, sinh động, làm ai nấy đọc cũng không khỏi rùng mình, sợ hãi. Hai yếu tố hiện thực và kì ảo đan cài với nhau trong đó yếu tố kì ảo là nghệ thuật giúp cho câu chuyện thêm phần sinh động, hấp dẫn. Đồng thời cũng phản ánh đúng tinh thần chung của Nguyễn Dữ trong cuốn Truyền kì mạn lục là lấy cái “kì” để nói cái “thực”.

     Kết cấu của truyện cũng là một nét đặc sắc không thể không nhắc đến. Truyện có kết cấu li kì, nhiều chi tiết vô cùng hấp dẫn. Kết cấu tác phẩm như một màn xung đột kịch, có mở đầu, có thắt nút, cao trào và có kết thúc. Lớp lang các phần gắn bó với nhau hết sức chặt chẽ, đỉnh điểm là sự kiện khi Diêm Vương phán xét tội lỗi của Tử Văn khi chỉ nghe câu chuyện từ một phía, nhưng ngay sau đó, tình thế căng thẳng đã được giải quyết, Tử Văn trình bày sự việc và được Diêm Vương cử người đi điều tra. Tên Bách hộ họ Thôi gian dối đã bị vạch trần bộ mặt gian xảo, độc ác và bị trừng trị thích đáng. Còn về phần Tử Văn cũng nhận được phần thưởng xứng đáng cho tính cách bộc trực, thẳng thắn ghét tà gian của mình. Kết thúc theo lối có hậu là kết thúc phố biến trong truyện truyền thống.

     Tính cách các nhân vật cũng được chú trọng xây dựng, họ có tính cách vô cùng sinh động, mỗi nhân vật thường đại diện cho một kiểu người trong xã hội. Tử Văn mang trong mình những phẩm chất đẹp đẽ của một bậc quân tử: cương trực, thẳng thắn, không chấp nhận sự phi nghĩa hoành hành, dám làm dám chịu. Tính cách của Ngô Tử Văn tiêu biểu cho kiểu nhân vật chính nghĩa, hội tụ đầy đủ những vẻ đẹp của con người. Để làm nổi bật tính cách của nhân vật, Nguyễn Dữ đã lựa chọn tình huống hết sức tiêu biểu: Tử Văn đốt đền tên Bách hộ họ Thôi vì hắn nhũng nhiễu trong nhân gian, làm cuộc sống người dân cực khổ. Hành động này đối với những người khác là vô cùng liều lĩnh bởi vậy ai cũng lắc đầu sợ hãi, riêng Tử Văn “vẫn vung tay không cần gì cả” điều đó cho thấy thái độ dứt khoát và quả cảm của Ngô Tử Văn. Hành động của Tử Văn không phải là một sự liều lĩnh, bột phát mà đã có sự chuẩn bị từ trước, trước khi đốt đền Tử Văn đã “tắm gội sạch sẽ, khấn trời, rồi châm lửa đốt đền”, Tử Văn ý thức được hành động của mình là chính nghĩa nên chàng không hề sợ hãi. Khi gặp tên tướng giặc, bị hồn ma hắn thị uy, dọa nạt, Tử Văn “vẫn cứ ngồi ngất ngưởng, tự nhiên” không nao núng tinh thần. Đứng trước Diêm Vương, bị Diêm Vương quát mắng, Tử Văn vẫn vô cùng bản lĩnh, tự tin trình bày vấn đề “lời rất cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào”. Toàn bộ ngôn ngữ, hành động thống nhất với nhau chặt chẽ để minh chứng cho nhận định ban đầu của Nguyễn Dữ khi giới thiệu về nhân vật: “Chàng vốn khẳng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc người tan vẫn khen là một người cương trực”.

     Ngoài ra, để tạo sức hấp dẫn cho tác phẩm còn phải kể đến ngôn ngữ nhân vật. Mặc dù ngôn ngữ trong tác phẩm không được xây dựng quá nhiều nhưng nó cũng đã phần nào giúp khắc họa tính cách nhân vật. Ví dụ như nhân vật Ngô Tử Văn cương trực thẳng thắn thì ngôn ngữ sẽ: “Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian, có tội lỗi gì xin bảo cho, không nên bắt phải chết một cách oan uổng”. Ngô Tử Văn nói ngay sau khi bị bọn quỷ Dạ Xoa đến bắt đi, không gian vô cùng lạnh lẽo, sợ hãi, nếu là người bình thường có lẽ đã không đủ can đam để nói bất cứ điều gì. Riêng Tử Văn vẫn bình tĩnh kêu oan, lời nói đó cho thấy sự bình tĩnh và tinh thần quyết đấu tranh cho lẽ phải của Tử Văn.

     Các yếu tố nghệ thuật trên đã được Nguyễn Dữ kết hợp một cách hài hòa, nhuần nhuyễn làm nổi bật giá trị nội dung của tác phẩm. Qua đây ta cũng có thể thấy được tài năng bậc thầy của Nguyễn Dữ trong nghệ thuật dựng truyện nói chung.

Phân tích giá trị hiện thực của Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 42

     Chuyện chức phán sự đền Tản Viên không chỉ hấp dẫn người đọc ở những chi tiết kì ảo li kì, ở cốt truyện hấp dẫn mà còn ở nội dung phản ánh của tác phẩm. Ra đời đã cách đây mấy thế kỉ nhưng bức tranh hiện thực được Nguyễn Dữ phơi bày trong tác phẩm vẫn còn có ý nghĩa, giá trị cho đến tận ngày nay.

     Bối cảnh của truyện xảy ra vào khoảng đầu thế kỉ XV. Căn cứ cho bối cảnh này chính là lai lịch của tên Bách hộ họ thôi, cuối đời nhà Hồ, quân Minh sang xâm lược nước ta. Ngoài ra còn có thể kể đến chi tiết Tử Văn nhận chức phán sự, có người quen nhìn thấy Tử Văn vào năm Giáp Ngọ – 1417, đây là những cơ sở khẳng định sự ra đời của câu chuyện vào đầu thế kỉ XV. Thời điểm Nguyễn Dữ chấp bút viết tác phẩm là vào khoảng nửa đầu thế kỉ XVI, đó là thời điểm xã hội phong kiến bắt đầu đi vào giai đoạn suy thoái, nội chiến Lê – Mạc xảy ra liên miên, đời sống xã hội bất ổn, rối ren, đời sống nhân dân vô cùng cực khổ. Chính trong khoảng thời gian này Nguyễn Dữ cũng chỉ ra làm quan được vài năm rồi lui về ở ẩn. Bởi vậy, ông mượn bối cảnh của xã hội thế kỉ XV nhưng thực chất là muốn phơi bày hiện thực xã hội mà ông đang sống – đầu thế kỉ XVI với nhiều bất công ngang trái: kẻ ác lộng hành, được hưởng an nhàn, sung sướng, người hiền phải chịu nhiều oan khuất, sống khổ cực; quan lại tham lam của đút, người đại diện cho pháp luật bị lấp tai, che mắt. Đó chính là hiện thực hết sức bất ổn được Nguyễn Dữ phản ánh trong tác phẩm.

     Trước hết, giá trị hiện thực của tác phẩm được thể hiện ở những bất công ngang trái trong xã hội: tên tướng giặc họ Thôi độc ác gian xảo hưởng cuộc sống an nhàn, còn vị thổ thần hiền lành bị đuổi đi, chịu nhiều bất công. Lúc sống tên Bách hộ họ Thôi là một tướng chuyên đi xâm lược nước khác, mưu đồ làm những việc trái với đạo trời, cho đến khi chết hắn vẫn hiện nguyên hình là một kẻ cướp – cướp đền, cướp nơi ở của người khác. Tính cách đó của hắn được thể hiện nhất quán trong mọi cử chỉ, hành động. Khi bị Tử Văn đốt đền, hắn biến thành hồn ma, tự xưng là cư sĩ, dùng đạo lí Nho gia để buộc tội người ngay thắng, lấy oai danh của quỷ thần để dọa nạt Tử Văn hòng làm cho chàng sợ hãi mà dựng lại đền cho hắn. Khi không thực hiện được ý đồ thì tức giần, thề độc rồi “phất áo đi”.

     Khi xuống âm ti đối chất, hắn vô cùng lo lắng bởi vậy đã đến trước Tử Văn để liệu kế kêu cầu Diêm Vương. Nhưng trước sự cứng cỏi tâu trình của Tử Văn hắn lại ngoan cố, ra sức vu oan, cãi cọ với Tử Văn, nhằm làm lẫn lộn phải trái ngay trước mặt Diêm Vương: “Ấy vậy là ở trước vương phủ mà hắn còn ghê gớ như thế, mồm năm miệng mười, đơm đặt bịa tạc. Huống hồ ở một nơi đền miếu quạnh hiu hắn sợ gì mà không dám cho một mồi lửa”. Tử Văn vẫn cứng cỏi vạch tội hắn xin Diêm Vương cử người đi xác minh thì tên Bách hộ họ Thôi một mặt lăng nhục Tử Văn, mặt khác lại kêu cầu xin Diêm Vương khoan dung tha cho Tử Văn: “Gã kia là một kẻ học trò, thật là ngu bướng, quả là đáng tội lắm. Nhưng đã trách mắng như vậy, cũng đủ răn đe rồi. Xin đại vương khoan dung tha cho hắn để tỏ cái đức rộng rãi…”. Những thủ đoạn đó đã cho thấy sự gian ngoan, xảo quyệt của hắn hòng có thể thoát tội. Đem tên tướng giặc bại trận làm đối tượng đả kích Nguyễn Dữ đã thể hiện sâu sắc tinh thần dân tộc cao cả: tên tướng giặc đã bị trừng trị thích đáng, Tử Văn được khôi phục danh dự và hưởng phần thưởng xứng đáng với sự thẳng thắn, chính trực của mình.

     Không chỉ vậy, tác phẩm còn tố cáo quan lại, thánh thần ở cõi âm bị đồng tiền che mắt, làm việc quan liêu. Các miếu thần lân cận vì tham của đút của tên Bách hộ mà bênh vực cho hồn ma tướng giặc, sự gian tà như “rễ ác mọc lan, khó lòng lay động”, khiến cho vị thổ công phải ở ẩn, chịu khổ cực suốt bao năm mà không tài nào có thể minh oan được cho bản thân. Ngay cả Diêm Vương làm việc cũng hết sức quan liêu, xem xét sự việc chưa kĩ lưỡng, ban đầu mới chỉ nghe lời tố cáo của tên Bách hộ mà chút nữa đã phán oan tội cho Ngô Tử Văn. Khi Tử Văn xuất hiện thì lập tức bị kết tội, thể hiện qua lời nhận xét hồ đồ của Diêm Vương “Kẻ kia là một cư sĩ, trung thần lẫm liệt, có công với tiên triều, nên hoàng thiên cho được huyết thực ở một ngôi đền để đền công khó nhọc. Mày là một kẻ hàn sĩ, sao dám hỗn láo, tội ác tự mình làm ra, còn trốn đi đằng nào?”. Bên cạnh đó lời trách phạt của Diêm Cương với các phán quan, Nguyễn Dữ đã phơi bày hiện thực xã hội nhức nhối của xã hội đương thời: “Lũ các ngươi chia tòa sở, giữ chức sự, cầm lệnh chí công, làm phép chí công, thưởng thì xứng đáng mà không thiên vị, phạt thì đích xác mà không nghiệt ngã, vậy mà con có sự dối trá càn bậy như thế”.

     Chuyện chức phán sự đền Tản Viên đã phơi bày hiện thực xã hội đương thời, trong đó điều nhức nhối chính là nạn tham quan ô lại tiếp tay cho cái ác, cái xấu được mặc sức hoành hành, gây nên biết bao nỗi đau khổ cho người dân lương thiện. Tác phẩm cũng là lời kêu gọi của tác giả, mọi người hãy đứng lên để cùng đấu tranh tiêu diệt cái xấu, cái ác, bảo vệ công lí, chính nghĩa.

Trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên, chi tiết Diêm Vương cử kiện là chi tiết giàu ý nghĩa. Hãy phân tích 43

Tên tướng giặc tuy đã chết rồi nhưng vẫn tiếp tục gây tội ác. Hồn của hắn giả mạo thổ thần, qua mắt Diêm Vương làm hại dân lành. Những việc làm của hắn Diêm Vương không hay biết vì hắn tìm cách đút lót cho các thần ở đền miếu lân cận nên được bao che, trong khi đó các phán quan của Diêm Vương thì dối trá càn bậy.

   Trên không hay biết, dưới không dám kêu, bởi thế hồn tên tướng giặc ra sức lộng hành, coi thường tất cả. Gây bao cảnh thảm ngược. Ngô Tử Văn đốt đền trừ diệt yêu ma lấy lại công bằng đem đến bình yên nhưng hồn tên tướng giặc ngang nhiên kiện chàng ở âm phủ. Diêm Vương tiến hành xử kiện, nghe lời phân giải của hai bên, xem xét chứng cớ và cuối cùng phán quvết đúng người đúng tội: Tử Văn được hậu đãi sau giữ chức phán quan đền Tản Viên, những kẻ tắc trách, làm trò xằng bậy bị trừng phạt thích đáng.

   Chi tiết Diêm Vương xử kiện là chi tiết giàu ý nghĩa. Trước hết nó thể hiện niềm tin của con người thời trung đại về một thế giới khác tồn tại bên cạnh thế giới cõi trần. Cõi âm, đó là nơi con người sẽ phải đến để nhận sự phán xét và thưởng phạt cho những việc làm khi còn sống của mình. Đó là niềm tin vào sự luân hồi, quả báo sau khi chết của người xưa. Từ đó mà có ý nghĩa khuyên răn, giáo dục con người. Đồng thời ở đây công lí được thực hiện ở cõi âm chứ không phải cõi trần, điều đó cho thấy cõi trần tồn tại rất nhiều bất công nhưng khát vọng công lí của nhân dân thì lại chưa được thực hiện. Mặt khác sự kiện Diêm Vương xử kiện khiến cho xung đột có tính chất kịch tính của câu chuyện được đẩy lên cao trào, vì lúc đó cái thiện cái ác phải cùng đối mặt nhau để giành lấy công lí thực sự. Đó là bối cảnh để nhân vật chính Ngô Tử Văn có dịp bộc lộ bản lĩnh, khí phách của mình.

Trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên, chi tiết Diêm Vương cử kiện là chi tiết giàu ý nghĩa. Hãy phân tích 44

Ngô Tử Văn, một kẻ sĩ nổi tiếng khẳng khái, chính trực vốn không chịu được sự tác yêu quái của hồn một tên tướng bại trận nên đã đốt đền của hắn, trừ hại cho dân. Tên hung thần đe dọa Tử Văn và kiện chàng ở âm phủ. Tử Văn được thổ thần mách bảo về tung tích và tội ác của tên tướng giặc, đồng thời bày cho chàng cách đối phó với hắn. Tử Văn bị bắt giải xuống âm phủ. Đứng trước Diêm Vương, chàng đã không hề run sợ mà dũng cảm vạch trần mọi tội ác của tên hung thần. Có bằng chứng của thổ thần, mọi lời nói của Tử Văn được minh xác là sự thật. Cuối cùng công lý được thực thi: tên tướng giặc và bọn phán sự vô trách nhiệm bị trừng trị, thổ thần được phục chức, Tử Văn được sống lại. Tiếp sau đó nhờ thổ thần tiến cử Tử Văn được nhận chức phán sự đền Tản Viên chuyên trông coi việc xử án.

Trong Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên, chi tiết Diêm Vương cử kiện là chi tiết giàu ý nghĩa. Hãy phân tích 45

Ca ngợi, đề cao nhân vật Ngô Tử Văn, người trí thức giàu dũng khí chuộng chính nghĩa, cương trực, thẳng thắn luôn sẵn sàng đứng ra đấu tranh chống lại cái ác, cái xấu, bảo vệ lẽ phải, bảo vệ cuộc sống bình yên của người dân. Là một lời kêu gọi về khí tiết kẻ sĩ (trí thức).

   Mơ ước khát vọng và cũng là niềm tin chính nghĩa thắng gian tà của nhân dân. Tuy rằng điều đó chưa trở thành hiện thực chắc chắn vững bền trong cuộc sống của nhân dân nhưng khát vọng và niềm tin đó chính là động lực hướng thiện luôn thúc đẩy cổ vũ họ dũng cảm đương đầu với những thế lực xấu xa, đấu tranh cho hạnh phúc của con người.

   Phê phán tố cáo những thế lực xấu xa trong xã hội: những kẻ tàn ác, lộng quyền nhũng nhiễu dân lành: những kẻ tham sống sợ chết cầu an cho bản thân; bọn quan lại mũ cao áo dài nhưng bàng quan, vô trách nhiệm, cố tình nhắm mắt bịt tai trước nỗi khổ của muôn dân và sự lộng hành của kẻ ác.

   Có tinh thần dân tộc – Chi tiết viên tướng Tàu.

Kết thúc câu truyện, Ngô Tử Văn được nhận chức ở đền Tản Viên. Ý nghĩa chi tiết này 46

Bài văn mẫu

   Kết thúc câu chuyện, Ngô Tử Văn được nhận chức phán sự ởđền Tản Viên. Đó là chức quan chuyên trông coi việc kiện tụng, xử án ở chốn công đường, giúp cho quá trình thực thi công lí được đảm bảo – chức quan giám sát và thực hiện công lí. Ngô Tử Văn được nhận chức quan này bởi chàng đã không sợ cường quyền ma quỉ, dũng cảm đứng lên bảo vệ công lí, chính nghĩa, chống lại cái ác, đem lại cuộc sống bình yên cho dân lành.

   Như vậy chức phán quan đó chính là phần thưởng xứng đáng dành cho người luôn biết đấu tranh cho lẽ phải, cho sự công bằng và sự trong sạch của xã hội. Đó cũng là mơ ước, là mong mỏi của nhân dân: người nắm giữ công lí, thực hiện công lí phải là những người có dũng khí luôn sẵn sàng đứng ra bảo vệ cho lẽ phải dù cho phải đối mặt với thế lực nào. Cũng từ đó kết quả mà Tử Văn nhận được do hành động thẳng thắn dũng cảm của chàng sẽ có tác dụng khích lệ, cổ vũ rất lớn cho sự đấu tranh của con người với cái ác cái xấu. Tử Văn trở thành một tấm gương sáng về sự cương trực đặc biệt là lòng dũng cảm vì một cuộc sống công bằng hạnh phúc cho mọi người. Hình ảnh uy phong lẫm liệt của chàng ở cuối tác phẩm chính là biểu tượng cho sức mạnh của công lí, là sự lên ngôi bất tử của chính nghĩa trong cuộc sống con người.

Em có đồng tình hay không đồng tình với kết thúc đã có của tác giả truyện Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên 47

Bài văn mẫu

   Tử Văn sau khi từ cõi âm trở về, đem hết tâm sức ngày đêm dùi mài kinh sử. Khoa thi năm sau chàng đỗ đầu, được bổ làm quan. Mới nhận chức Tử Văn đã phải đối mặt với muôn vàn khó khăn nhưng không lâu sau chàng đã nổi tiếng khắp nơi về sự nghiêm minh, sáng suốt, chính trực. Nơi chàng nhận chức kẻ xấu không còn dám lai vãng, bọn tà gian cũng không dám lộng hành, dân lành yên tâm tạo lập cuộc sống, người người ca ngợi là “Bao Công đất Việt”. Khi Tử Văn mất, người dân lập đền thờ ở chân núi Tản Viên, ngày đêm chăm lo hương khói. Ở vùng đó tuyệt nhiên cũng không thấy ma quỉ bén mảng bao giờ.

   Lí giải: Kết thúc này vẫn đảm bảo được sự liền mạch trong chính thể văn bản vì sự nhất quán trong tính cách nhân vật và trong cốt truyện. Mặt khác chủ đề ca ngợi đề cao những người trí thức chính trực bản lĩnh sẽ có được tính thiết thực của nó khi nhân vật được thể hỉện mình trong đời thực chứ không phải là một cõi âm vô hình, nhân vật được thể hiện mình trong đời thực chứ không phải là một cõi âm vô hình. Nhừng chủ đề khác không thay đổi mà được trình bày một cách toàn diện và thuyết phục hơn. Cách kết thúc đã có, phần nào đó thế hiện sự bế tắc trong niềm tin vào cuộc đời của nhà văn. Nhưng cách này không làm rõ được tiêu đề tác phẩm.

Cảm nhận của em về nhân vật Ngô Tử văn 48

Bài làm

Nguyễn Dữ là một nhà văn có tấm lòng nhân đạo và luôn bênh vực chính nghĩa. Khác với các trí thức nho gia thời phong kiến sáng tác nên những vần thơ bày tỏ khí chất thanh cao, tâm hồn phóng khoáng thì Nguyễn Dữ lại tìm về văn học dân gian và sáng tạo nên thiên truyện nhiều tập “Truyền kì mạn lục”. Các tác phẩm của Nguyễn Dữ vừa giàu màu sắc dân gian vừa li kì hấp dẫn phản ánh đúng thực tế xã hội và nêu lên tuyên ngôn chính nghĩa. Truyện ngắn “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” khá tiêu biểu cho sáng tác văn học và phong cách nghệ thuật Nguyễn Dữ khi xây dựng thành công nhân vật Ngô Tử Văn khảng khái, giàu tinh thần chính nghĩa, đậm màu sắc anh hùng.

“Truyền kì mạn lục” tựa như bức tranh thu nhỏ của xã hội phong kiến những năm thuộc thế kỉ XVI khi chế độ phong kiến độc tôn đẩy người dân vào cảnh khốn khó. Tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” hấp dẫn người đọc bởi cách xây dựng tình huống truyện, những yếu tố li kì, gần gũi với văn hóa quần chúng và hấp dẫn từ chính tính cách, vẻ đẹp của nhân vật trung tâm là Ngô Tử Văn. Nhân vật Ngô Tử Văn trở thành người thay Nguyễn Dữ thể hiện khát vọng anh hùng, phẩm chất nam nhi biết đấu tranh làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn.

Trước hết, nhân vật Ngô Tử Văn hiện lên là con người tốt bụng, biết quan tâm đến đời sống mọi người xung quanh mình. Điều này hoàn toàn đúng đắn khi chúng ta dẫn ra hành động đốt đền tà để diệt trừ yêu ma quỷ quái quấy nhiễu dân làng.

Mặt khác, Ngô Tử Văn là người dũng cảm. Nhiều năm nay dân trong vùng đều khiếp sợ và chịu phục tùng linh hồn yêu ma tên tướng giặc bại trận. Chỉ có duy nhất một mình Ngô Tử Văn dám nghĩ và thực sự đã có hành động đốt đền để tên yêu ma không còn chỗ dung thân. Trong cảnh tượng Ngô Tử Văn bị quan sai bắt về âm ti xét hỏi, Ngô Tử Văn đứng trước cảnh tượng hãi hùng âm địa lại không hề có chút gì run sợ, đầu hàng.

Ngô Tử Văn giàu tinh thần chính nghĩa khi chịu đứng ra diệt trừ tà ác. Nguyễn Dữ đã giới thiệu Ngô Tử Văn như sau: “Ngô Tử Văn tên là Soạn, người huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang. Chàng được biết đến là người có tính tình bộc trực, thấy gian tà là không thể chịu nổi”. Hành động dùng lửa đốt đền thay vì phá bỏ đã khẳng định sự quyết liệt trừ diệt cái xấu cái ác. Trong khi mọi người không vượt qua được nỗi sợ hãi của quỷ thần thì Ngô Tử Văn đã đứng ra lật đổ thần quyền mê tín, dị đoạn làm trong sạch văn hóa tâm linh, tín ngưỡng người Việt.

Tại phiên tòa xét sử giữa Ngô Tử Văn với hồn ma tên tướng giặc trên bàn cân công lí lão Diêm Vương hồ đồ nắm giữ, Ngô Tử Văn càng tỏ rõ chí khí và tính cương trực của mình. Trước lời lẽ giảo biện, bóp méo sự thật, ngoa ngoắt của nguyên đơn, bị cáo Tử Văn không những “cứng cỏi”, mạch lạc vạch trần tên bạo tướng mà ngược lại còn tố cáo, chỉ ra tội ác của hắn. Ngô Tử Văn còn khảng khái nói rằng: “Ngô Soạn này là kẻ ngay thẳng ở trần gian”. Thẩm phán đại diện cho người nắm quyền lực cao nhất của chế độ xã hội có lúc đã hồ đồ mà nghe tên yêu ma nhưng cuối cùng vẫn thuyết phục từ chí khí của cái chính nghĩa. Ngô Tử Văn thắng kiện dường như là tuyên ngôn của cái chính nghĩa, cái tốt luôn thắng cái xấu và nhất định sẽ chiến thắng tuyệt đối.

Một vấn đề cần bàn tới nữa ở đây là Ngô Tử Văn cũng phải chịu bất công khi ra tay diệt bỏ cái xấu để cuối cùng bị lấy đi tính mạng. Ngô Tử Văn là người tài nhưng vì sinh ra không đúng thời thế nên phải chịu uất ức, thiệt thòi. Có thể coi Tử Văn là nhân vật tiêu biểu cho trí sĩ thời bấy giờ, tài hoa nhưng đoản mệnh.

Ở phần cuối tác phẩm, Ngô Tử Văn sống lại và nhậm chức phán sự đền Tản Viên như một cách kết thúc có hậu giúp lòng người thỏa mãn và tin tưởng hơn vào chính nghĩa ở đời. Thông qua nhân vật này, Nguyễn Dữ đã khẳng định được sức sống của cái thiện và bày tỏ khát vọng thanh lọc xã hội.

Tóm lại, “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” với những yếu tố kì ảo, mới lạ, có mâu thuẫn, kịch tính, cao trào và cái kết được coi là có hậu đã cho thấy nét đặc sắc riêng của tác phẩm cũng như cách xây dựng xuất sắc nhân vật Ngô Tử Văn có tâm hồn, khí chất anh hùng. Tác phẩm không chỉ cho thấy rõ được phong cách văn chương rất riêng mà còn có tính hiện thực xã hội và đưa ra quan điểm sống đã thành chân lí ở đời: Cái thiên sẽ luôn thắng cái ác chỉ cần chúng ta có một tinh thần dũng cảm và dám đứng ra đấu tranh loại bỏ nó, thắng lợi ắt về phía chúng ta.

Thuyết minh truyện Chuyện chức phán xử ở đền Tản Viên 49 

        Nguyễn Dữ là một cây bút nổi tiếng với tập “truyền kì mạn lục”, trong đó để lại rất nhiều ấn tượng cho người đọc câu chuyện về Ngô Tử Văn khẳng khái, trung thực nhưng nóng nảy. Truyện Chức phán sự đền Tản Viên chính là những trang viết rõ nét nhất về nhân vật này.

         Nhân vật chính của chuyện là Ngô Tử Văn được Nguyễn Dữ khái quát bằng câu văn giản dị rằng anh ta là “tính tình cương trực, thẳng thắn, khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà thì không thể chịu được.” Và toàn bộ nội dung của truyện “Chức phán sự đền Tản Viên”, Nguyễn Dữ đã củng cố những chi tiết để khẳng định phẩm chất tốt đẹp của nhân vật này. Mỗi chi tiết nhỏ như làm sống dậy trên trang sách tính cách cứng cỏi của Ngô Tử Văn là hành động đốt đền tà của chàng. Trong khi mọi người đều “lắc đầu, lè lưỡi, không dám làm gì” quỷ thần ở ngôi đền gần làng quấy hại nhân dân dẫu vô cùng muốn diệt trừ nó thì Tử Văn cương quyết, công khai, đường hoàng, ung dung, tắm rửa sạch sẽ, khấn trời rồi châm lửa đốt hủy ngôi đền. Hành động đó, trước hết xuất phát hoàn toàn từ tấm lòng của người khảng khái, cương trực, không chịu cúi đầu, khuất phục trước cái xấu, cái ác mà sẵn sàng hi sinh vì cộng đồng để giúp bảo vệ lợi ích của tập thể, để giữ gìn được sự bình an cho nơi mình sinh sống.

         Thế nhưng, càng về sau diễn biến của truyện càng trở nên gay cấn khi mà sau khi đốt ngôi đền,Tử Văn ốm nặng rồi “thấy hai tên quỷ sứ đến bắt đi rất gấp, kéo ra ngoài thành vế phía đông”. Hắn vô cùng xảo quyệt làm như mình là kẻ bị hại, dùng tà phép khiến cho chàng bị sốt nóng sốt rét, đầu lảo đảo. Hồn ma tướng giặc buông lời mắng mỏ, đe dọa, quyết kiện Tử Văn xuống tận Diêm Vương. Trước sự ngang ngược, ngậm máu phun người của hồn ma tướng giặc, Ngô Tử Văn vẫn điềm nhiên, khảng khái, coi thường những lời đe dọa, thậm chí chẳng thèm tiếp lời hồn ma tướng giặc. Khi bị điệu lên trước nơi tra khảo Ngô Tử Văn càng tỏ ra mình là người có khí phách. Chàng ko chỉ khẳng định “Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian” mà còn dũng cảm bóc trần bản mặt giả dối, tàn độc của tên bại tướng gian tà với lời lẽ “rất cứng cỏi, ko chịu nhún nhường chút nào”. Ngô Tử Văn dù bị đặt trong tình thế nguy hiểm, bị buộc tội bởi những lời lẽ lang sói, vẫn cương quyết đứng về lẽ phải, bảo vệ chân lý đến cùng.

        Phần thưởng cho tấm lòng thiện lương, cho sự dũng cảm, quả cảm và tinh thần hi sinh ấy là chàng nhận được chức quan ở đền Tản Viên. Đó chính là tuyên bố đanh thép về sự chiến thắng cuối cùng của cái thiện, của lòng chân chính, của lí tưởng cao đẹp trước thế lực xấu xa.  Dù đã ra đời cách đây hàng nhiều thời kỳ, nhưng cuối cùng Nguyễn Dữ cũng hướng đến những chân giá trị vĩnh hằng của nhân loại đó là “, “cái chân thiện mỹ”. Qua đó, đồng thời tố cáo, bóc trần bộ mặt giả dối, tàn ác, bất chính của các viên quan lại thời kì lúc bấy giờ, do đó càng thêm tính hiện thực sâu sắc.

Ý nghĩa phần cuối truyện Chuyện chức phán xử ở đền Tản Viên 50

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là một tác phẩm nổi tiếng được lưu truyền có nhiều yếu tố kì ảo, truyền kì hấp dẫn người đọc. Nhân vật Ngô Tử Văn người đàn ông cương trực, mạnh mẽ và luôn tin vào công lý, ông sẵn sàng đấu tranh vì cái thiện và tiêu diệt cái ác. Mặc dù một thân một mình và cõi người phàm nhưng lại dũng cảm dám đương đầu với hồn ma tên tướng giặc, xuống tận Diêm Vương đòi lẽ phải, cuối cùng công minh thực thi và Tử Văn trong sạch, quay trở về trần gian. Truyện kết thúc có hậu với một số chi tiết kì ảo, hấp dẫn người đọc. Diêm Vương ra lệnh phạt hồn ma tướng giặc, ngài còn ban thưởng cho Tử Văn: đưa Tử Văn trở về, dân cúng tế phải chia cho Tử Văn một phần. Diêm Vương đã đại diện cho công lý thực thi, sự dũng cảm và đấu tranh vì lẽ phải của Tử Văn khiến ai cũng phải nể phục, hơn thế nữa ngài muốn duy trì sự tồn tại của khí phách hiên ngang, cương trực hệt như con người Tử Văn trên cõi trần.

Thổ công xin cho Tử Văn vào chức phán sự đền Tản Viên vì muốn báo đáp công ơn và gửi gắm ở Tử Văn thực thi công lý và chính nghĩa cho cuộc đời, mang lại sự công bằng cho xã hội. Tác giả để Tử Văn giữ chức phán sự đền Tản Viên muốn hình tượng của nhân vật này sẽ mãi mãi lưu truyền. Tử Văn sẽ sống mãi để bảo vệ lẽ phải, tác giả vừa ca ngợi lại vừa thể hiện ước mơ về công lí trong xã hội.

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên kết thúc cũng giống như những truyện truyền kì khác đó là kẻ ác sẽ bị loại trừ, tiêu diệt và người tốt sẽ nhận lấy những điều tốt lành trong cuộc sống. Truyện có ý nghĩa giáo dục rất cao đó là lời răn của kẻ sĩ về nhân cách, lối sống của con người phải là chính mình, cương trực, chân chính. Tác giả còn lên tiếng ca ngợi những con người dũng cảm, can đảm dám đứng lên tố cáo và đấu tranh với cái xấu, cái ác. Phần kết của chuyện khi Tử Văn chết đi, sau đó quay trở về dương gian và trở thành đức Thánh đã thể hiện được tinh thần của tác giả đó là ca ngợi, tôn trọng những kẻ sĩ dũng cảm, cương trực với những cái xấu, cái ác tồn tại trong xã hội.

Cảm nhận truyện Chuyện chức phán xử ở đền Tản Viên 51

Mở bài Cảm nhận truyện Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên

Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên là một câu chuyện đúng với mọi thời đại, trong truyện là cuộc hành trình đấu tranh bảo vệ công lí của con người. Nhà văn Nguyễn Dữ đã mang đến cho bạn đọc một câu chuyện vừa thực vừa hư để ở đó người đọc có thể rút ra những bài học vô cùng ý nghĩa.

Thân bài Cảm nhận truyện Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên của Nguyễn Dữ

Trước hết tác phẩm làm nổi bật quá trình đấu tranh bảo vệ công lí và sự thật của con người trong mọi thời cuộc. Qúa trình ấy là một quá trình vô cùng khó khăn và gian. Muốn bảo vệ được chính nghĩa và công lý con người phải trải qua biết bao nhiêu vất vả thậm chí là hi sinh tính mạng của bản thân. Qúa trình ấy không phải chí có ở một thời đại nào đó mà nó ở mọi thời đại. Nó là khát vọng đấu tranh của con người, chúng ta sống ở trên đời luôn cần chính nghĩa và công lí. Đồng thời để bảo vệ được chính nghĩa thì chúng ta phải đối mặt với biết bao nhiêu là kẻ thù bởi những kẻ ham vật chất chính là những người đồng lõa, tiếp tay cho những việc xấu.

Trong truyện này Tử Văn đại diện cho nhân dân, cho con người nhân loại muốn đấu tranh tới cùng cho sự thật và chính nghĩa. Hành trình tử Văn đốt đền đến khi phải xuống âm phủ để trình bày vấn đề với Diêm Vương, đấu khẩu với tên giặc phương Bắc để truy tìm ra sự thật. Tử Văn thì chỉ có một mình cùng với người chủ của đền miếu kia còn bọn tham quan, bọn xấu xa đồng lõa với tên giặc phương Bắc kia thì lại có nhiều. Thậm chí Tử Văn còn phải đối mặt với cái chết, nhìn thấy xương máu tanh hôi, thế nhưng chàng vẫn chiến đấu tới cùng và thực tế là chàng đã giúp cho người chủ của đền lấy lại được đền của mình và bản thân chàng cũng trở thành một người phán sự.

Không những thế, truyện còn ca ngợi những con người có tấm lòng quảng đại, không sợ sống chết quyết đấu tranh tới cùng cho nguyện vọng bảo vệ chính nghĩa của nhân dân. Tử Văn chỉ là một nho sĩ người trần mắt thịt, chàng cũng giống như biết bao nhiêu người khác thế nhưng trong chàng lại có một phẩm chất ngay thẳng, chúa ghét tàn ác hoành hành. Chính vì thế mà khi chứng kiến thần miếu ăn nhiều của tế của nhân dân và quấy phá trong khi nhân dân thì khổ cực cho nên chàng đã ra tay trừng trị tên làm cho nhân dân khổ cực. Phận làm thần thánh thì phải giúp cho nhân dân có một cuộc sống an lành hơn chứ đằng này quấy phá nhân dân, ăn của nhân dân thì khác gì yêu quái. Vì thế mặc dù cho nhân dân trong làng ra sức khuyên can chàng đốt miếu nhưng chàng không màng tới nguy hiểm. Điều đó cho thấy Tử Văn là một con người rất ngay thẳng va gan góc.

Bên cạnh đó, truyện còn phê phán tố cáo những tên xấu xa ham vật chất mà đồng lõa che dấu tội lỗi, cõng rắn cắn gà nhà, phê phán hiện tượng tham nhũng của quan liêu. Những tên quan âm phủ vốn được ăn bổng lộc của Vương triều, sống nhờ đó mà lại đi nhận những đồng tiền của tên giặc phương Bắc để hại chính đồng bào của mình, hại nhân dân hại người có công với đất nước. Đó là hành động không khác gì những con yêu quái uống máu xẻ thịt người khác.

Kết luận Cảm nhận truyện Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên của Nguyễn Dữ 

Như vậy qua đây có thể thấy được Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên là một tác phẩm giàu ý nghĩa. Truyện không những mang đến cho chúng ta những giá trị về chính nghĩa và công lí mà còn giúp ta thấy được hành trình để con người tiến lên bảo vệ công lí là một hành trình gian nan vất vả, mỗi chúng ta phải có một sự dũng cảm nhất định để đối đầu với chúng, vượt qua chúng và bảo vệ được sự thật, chính nghĩa và công lí của nhân loại. 

Phân tích Chuyện chức phán xử ở đền Tản Viên để thấy chủ nghĩa nhân đạo được Nguyễn Dữ gửi gắm trong tác phẩm52

 Nguyễn Dữ là nhà văn nổi tiếng với cảm quan hiện thực đầy tinh tế về cuộc sống cùng sự nhạy bén trong việc sử dụng ngôn từ. Không chỉ vậy, ông còn là một nhà văn với tinh thần nhân đạo sâu sắc, mới mẻ. Điều này đã được thể hiện thông qua tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.”

Giá trị nhân đạo là sự quan tâm đến con người mà biểu hiện của giá trị nhân đạo là lòng thương người, sự cảm thông, bênh vực con người. Mỗi một tác phẩm thì giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo biểu hiện ở khía cạnh khác nhau. Giá trị nhân đạo trong tác phẩm trước hết thể hiện ở tiếng nói lên án những thế lực xấu xa, chuyên ức hiếp dân lành. Ở làng Tử Văn sống trước có một ngôi đền linh ứng nhưng giờ đã thành ngôi đền có hồn của tên giặc xâm lược tử trận gần đó làm yêu quái trong dân gian. Hồn ma còn đút lót, dọa nạt những vị thần xung quanh. Khi có nguy cơ bị vạch mặt ở dưới âm phủ, thì hắn lại giở trò lấp liếm. Trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên, tác giả đã vạch trần bộ mặt gian tà của không ít kẻ đương quyền “quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược”. Trong câu nói buột miệng của Tử Văn: “Sao mà nhiều thần quá vậy?” cũng cho ta thấy một hiện thực của xã hội phong kiến lúc bấy giờ: xã hội có quá nhiều kẻ hữu danh vô thực, lợi dụng địa vị, quyền thế làm điều bất chính. Nguyễn Dữ viết Truyền kì mạn lục vào giai đoạn nhà Lê suy tàn, nội chiến liên miên, cái ác hiện hữu khắp nơi, những tên quan lại thì cậy thế ức hiếp dân lành. Tiếng nói tố cáo của Nguyễn Dữ cũng chính là tố cáo những thế lực xấu xa đương thời: Bọn quan lại tham lam, nhũng nhiễu ngang nhiên vơ vét, đục khoét, ăn hối lộ, bao che kẻ ác, dung túng cho kẻ xấu lộng hành, gây ra bao nỗi oan ức, khổ sở cho dân lành.

Ngoài ra, giá trị nhân đạo của tác phẩm còn thể hiện ở tiếng nói ca ngợi chính nghĩa, mà nổi bật trong đó là hình tượng của Ngô Tử Văn. Trong khi mọi người đều sợ hãi, không dám làm gì quỷ thần ở ngôi đền gần làng thì Tử Văn cương quyết, ung dung, tắm rửa sạch sẽ, khấn trời rồi châm lửa đốt hủy ngôi đền. Hành động đó xuất phát từ mong muốn diệt trừ yêu ma, trừ hại cho dân, cũng từ đó giúp ta thấy được cốt cách của một người dũng cảm, tin vào chính nghĩa, bênh vực người lương thiện của chàng. Sự khẳng khái, cương trực của Tử Văn còn thể hiện qua thái độ của chàng với hồn ma tên tướng giặc. Khi sống hắn là kẻ xâm lược nước ta, đến khi bỏ mạng ở nước Nam thì lại tranh miếu Thổ địa, vậy mà còn láo xược dám đến mắng mỏ, đe dọa Tử Văn. Trước sự ngang ngược trắng trợn của hồn ma tướng giặc, chàng không hề khiếp sợ mà vẫn “ngồi ngất ngưởng tự nhiên”. Điều đó càng chứng tỏ một khí phách cứng cỏi, một niềm tin vào chính nghĩa, sự đúng đắn trong hành động của Ngô Tử Văn. Vì cảm kích hành động chính nghĩa của chàng mà Thổ thần đã đến dặn dò chàng, đồng thời nhận lời giúp đỡ nếu Tử Văn cần đến người làm chứng. ". Khi đối diện trước Diêm Vương uy nghiêm, Tử Văn đấu tranh vạch tội tên tướng giặc bằng những lí lẽ, bằng chứng không thể chối cãi, giọng điệu đanh thép vững vàng. Chàng không chịu khuất phục trước uy quyền, kiên quyết đấu tranh cho công lí và lẽ phải đến cùng. Và công lí đã chiến thắng cái ác, hồn ma bị trừng phạt nặng nề, còn Tử Văn thì được ban thưởng.

Truyền kỳ mạn lục là tập truyện có nhiều thành tựu nghệ thuật, đặc biệt là nghệ thuật dựng truyện, dựng nhân vật. Nó vượt xa những truyện ký lịch sử vốn ít chú trọng đến tính cách và cuộc sống riêng của nhân vật, và cũng vượt xa truyện cổ dân gian thường ít đi sâu vào nội tâm nhân vật. Tác phẩm kết hợp một cách nhuần nhuyễn, tài tình những phương thức tự sự, trữ tình và cả kịch, giữa ngôn ngữ nhân vật và ngôn ngữ tác giả, giữa văn xuôi, văn biền ngẫu và thơ ca. Lời văn cô đọng, súc tích, chặt chẽ, hài hòa và sinh động. Truyền kỳ mạn lục là mẫu mực của thể truyền kỳ, là "thiên cổ kỳ bút", là "áng văn hay của bậc đại gia", tiêu biểu cho những thành tựu của văn học hình tượng viết bằng chữ Hán dưới ảnh hưởng của sáng tác dân gian. Điều đó đã được thể hiện rõ rệt thông qua “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên”

Có thể nói, tác phẩm “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” là một tác phẩm mang giá trị nhân đạo sâu sắc. Tác phẩm đã lên tiếng tố cáo những thế lực xấu xa, đồng thời thể hiện tiếng nói thông cảm, trân trọng và đồng tình dành cho sự lương thiện, cương trực của Ngô Tử Văn.

Phân tích truyện Chuyện chức phán xử ở đền Tản Viên 53

“Truyền kì mạn lục” đã thực sự tạo dấu ấn cho Nguyễn Dữ trong nền văn học trung đại Việt Nam. Được sáng tác vào khoảng nửa đầu thế kỉ XVI, “Truyền kì mạn lục” gồm 20 truyện mang yếu tố kì ảo phản ánh cuộc sống của người Việt Nam thời bấy giờ. “Chuyện chức hán sự đền Tản Viên”, cũng như các truyện khác của “Truyền kì mạn lục”, thuộc thể loại truyền kì mang đạm yếu tố hiện thực và chất nhân văn.

Ngô Tử Văn vốn là người thẳng tính, tức giận vì tiếng là đền làng nhưng tên giặc tử trận ở gần đền lại biến thành yêu quái, Tử Văn đã đốt đền. Sau đó, Tử Văn bị sốt. Khi sốt, Tử Văn găp một tự xưng là cư­ sĩ đến đòi trả lại ngôi đền như cũ nhưng bị Tử Văn từ chối nên tức giận, doạ kiện Tử Văn ở toà cõi âm. Chiều tối, một ông già – Thổ công bị viên tướng kia cướp đền – đến tỏ lời mừng và dặn khai ra những lời ông nói nếu bị âm phủ tra hỏi. Đêm, Tử Văn bị quỷ sứ bắt đến âm phủ và được truyền mang tội ác không được khoan giảm. Tử Văn kêu oan và được dẫn vào gặp Diêm Vương. Tử Văn tâu trình đầu đuôi như lời Thổ công đã nói và tranh cã với người đội mũ trụi. Diêm Vương sinh nghi, sai người đến đền Tản Viên thì thấy đúng như lời Tử Văn nói. Kẻ kia bị đẩy vào địa ngục. Tử Văn về đến nhà thì biết mình đã chết được hai ngày. Ngôi mộ của tên tướng giặc bị bật tung lên, hài cốt tan tành. Sau đó một tháng, Thổ công tiến cử Tử Văn giữ chức phán sự ở đền Tản Viên. Tử Văn nhận lời, rồi không bệnh mà mất. Sau đó, có người thấy Tử Văn trên xe ngựa c­ưỡi gió. Người ta truyền rằng đó là “nhà quan phán sự!”.

Quan niệm của người xưa vốn là coi trọng thánh thần, nên không một ai dám làm gì hư hại, ảnh hưởng đến đền chùa. Vậy mà khi biết đền thờ không giúp dân diệt được gian tà, Tử Văn ngay lập tức đốt đền. Hành động dứt khoát cho thấy Tử văn là một người khảng khái, cương trực. Gặp chuyện bất bình, Tử Văn không hề có sự nao núng, khoan nhượng, bất chấp việc mình làm là động chạm đến thần linh. Tuy nhiên, đây không phaỉ là một hành động bốc đồng, nhất thời. Trước khi đốt đền, Tử Văn tắm gội sạch sẽ và khấn trời. Điều đó cho thấy Tử Văn ý thức được việc mình sắp làm và là một con người cũng có lòng tôn trọng với đức thần.

Đức tính khảng khái của Tử Văn lại một lần nữa được thể hiện qua cách ứng xử với tên Bách hộ họ Thôi và khi đứng trước Diêm vương. Bị tên tướng bại trận đe đọa, Tử Văn không hề lo sợ nao núng vì biết việc mình làm là đúng với lẽ phải. Khi bị vu oan ở địa ngục, Tử Văn vẫn một mực đứng trên lập trường, quan điểm cá nhân. Điều này càng cho thấy Tử Văn là một con người nghĩa khí, ra tay vì công lý.

Ngược lại với Tử Văn, tên Bách hộ họ Thôi là một kẻ lắm mưu nhiều kế, gian xảo quỷ quyệt. Thoạt đầu, hắn gặp Tử Văn ra vẻ là một con người có lý, có tình. Không lay chuyển được Tử Văn, hắn đổi giọng đe dọa. Tước mặt Diêm Vương, hắn bịa đặt, khi bị phát hiện thì lại lập lờ cho qua.

Người xưa có câu “ở hiền gặp lành, ở ác ặp ác”. Kết cục, kẻ gian xảo, xấu xa đã bị trừng trị đích đáng. Tử Văn cương trục, khảng khái trở thành đức thánh đền Tản.

Câu chuyện như một khát vọng ngàn đời của nhân dân ta: mong muốn một cuộc sống công bằng, công minh. Đồng thời, truyện cũng là lời phê phán của tác giả về xã hội đương thời: nhà Lê suy thoái, chính quyền chuyển sang tay nhà Mạc… Truyện tuy mang yếu tố kì ảo nhưng vẫn gắn liền với hiện thực cuộc sống, cho thấy tài tăng và nhân cách trong con người Nguyễn Dữ.

Phân tích truyện Chuyện chức phán xử ở đền Tản Viên 54

Nguyễn Dữ là một nhà Nho sống vào khoảng nửa đầu thế kỷ XVI, xuất thân trong một gia đình có truyền thống khoa bảng. Ông là tác giả của bộ Truyền kỳ mạn lục lưu truyền trong dân gian từ thời Lý cho tới thời Lê sơ. Bộ truyện “Truyền kì mạn lục” được sáng tác vào khoảng thế kỉ XVI, lúc xã hội phong kiến Việt Nam rơi vào suy thoái, khủng hoảng nhằm phơi bày và lên án. Nổi bật hơn cả trong số đó là Chuyện chức phán sự đền Tản Viên.

        Ngô Tử Văn với chân dung và hành động là nhân vật tiền đề dẫn vào câu chuyện. Nhiều lần chứng kiến đến mức không chịu được sự quái đản của hồn ma tên tướng giặc nên anh đã suy nghĩ, tính toán và kết quả là đốt đền thờ của hắn nhằm mục đích cao cả muốn vì dân diệt bạo. Khi tất cả đều e dè, sợ hãi thì Tử Văn cương quyết, công khai, đường hoàng, ung dung hành động điều mà không ai dám làm, đó là đốt đền. Và đó cũng là hành động châm ngòi nổ cho một cuộc chiến giữa chàng và hồn ma tên tướng giặc bại trận, tên hung thần nổi giận rồi uy hiếp sẽ kiện Tử Văn dưới âm phủ. Thế nhưng, người tốt thì có quý nhân phù trợ, Tử Văn được ân trên giúp đỡ để biết tội ác và có được cách để trừng trị tên hung bạo này. Tại phiên tòa dưới âm phủ, Tử Văn đã kiên quyết, dũng cảm luận tội, vạch trần tội lỗi của kẻ hung thần mà không hề e dè, sợ hãi. Dù mặt đối mặt với Diêm vương trong tình thế đuối lí vẫn giữ giọng điệu rất đanh thép vững vàng. Cuối cùng, bằng tinh thần đấu tranh quyết liệt Tử Văn đã chiến thắng, cái thiện cuối cùng cũng chiến thắng, còn cái ác ắt phải bị trừng trị. Kết thúc Tử Văn được tín nhiệm và phong chức phán sự đền Tản Viên, chịu trách nhiệm giữ gìn và bảo vệ công lý.  Đó là cái giá, là kết cục cho sự bạc nhược của hồn ma tướng giặc xảo trá. Từ đó, tác giả Nguyễn Dữ đã khẳng định niềm tin đấu tranh triệt để với cái xấu cái ác.

        Những yếu tố li kì đã tạo hiệu ứng thu hút sự chú ý của bạn đọc theo dõi diễn biến câu chuyện. Qua việc sử dụng yếu tố hoang đường, kì ảo, Nguyễn Dữ cũng thể hiện quan điểm rằng miền trần gian cũng như miền địa ngục, cõi âm cũng hòa với cõi trần, cõi âm ấy chính là chiếc bóng của hiện thực đời sống. “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” vì thế đã vẽ lên bức tranh hiện thực của xã hội đương thời, nơi cái xấu, cái ác trở nên lẫn lộn khi người đại diện cho lẽ phải lại mang bộ mặt tráo trở, đáng khinh, bất lương, vô nhân đạo. Không chỉ vậy, truyện còn là tiếng ca cho những anh hùng gan góc, kiên cường, dám nghĩ, dám làm, sẵn sàng đấu tranh vì lí tưởng bảo vệ lẽ phải  qua hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn.

        Kết thúc tác phẩm là chiến thắng của Ngô Tử Văn hay chính là sự vẻ vang khi cái thiện đã đẩy lùi cái xấu, cái ác. Điều này chứng tỏ Nguyễn Dữ đã tìm về nguồn cội “truyền thống nhân đạo và  yêu nước” của dân tộc Việt Nam để khẳng định “chính nghĩa thắng gian tà, tinh thần dân tộc thắng ngoại xâm”.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn truyện Chuyện chức phán xử ở đền Tản Viên 55

 Nguyễn Dữ - người đầu tiên đã đưa thuật ngữ “truyền kì” vào văn học Việt Nam và xuất sắc nhất ở thể loại này. Tên tuổi của ông gắn liền với danh tiếng của bộ truyện “Truyền kỳ mạn lục”, trong đó “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên” là tác phẩm đặc sắc nhất với cuộc tranh đấu gắt gao để trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn-một trí thức nước Việt.

        Ngô Tử Văn được giới thiệu ngắn gọn về tên họ, quê quán, tính tình, phẩm chất khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà thì không thể chịu được. Chỉ bằng vài câu chữ đã giúp người đọc hình dung hành động kiên quyết của nhân vật này. Hồn ma tên tướng giặc bại trận làm yêu làm quái trong dân gian cư ngụ tại nơi Tử Văn sống. Trước sự việc ngôi đền bị uế tạp và yêu quái có thể làm hại dân, Tử Văn cương quyết, công khai, đường hoàng, ung dung hành động điều mà không ai dám làm, đó là đốt đền. Mong muốn được vì dân diệt bạo, bảo vệ dân làng càng chứng tỏ cốt cách khảng khái của kẻ sĩ. Thế nhưng nó như ngòi châm cho sự bắt đầu một cuộc chiến công khai và minh bạch với hồn ma tên tướng giặc bại trận.

Người xưa cho rằng, đốt đền là việc đại kỵ, xâm phạm đến thần linh, báng bổ thần thánh. Thế nhưng, Tử Văn đốt đền thờ của hắn nhằm mục đích cao cả muốn vì dân diệt bạo. Sự tức giận của Tử Văn không phải là sự tức giận cho riêng mình mà xuất phát từ nỗi lo lớn, từ suy nghĩ xa xăm lo cho chúng sinh bị gây rối. Vì thế, việc Tử Văn làm là vì nghĩa lớn, mong trừ hại cho dân. Và cũng chính nó đã châm lên ngọn lửa thách thức với hồn ma tên tướng giặc bại trận.

       Thái độ của Ngô Tử Văn với hồn ma tên tướng giặc càng khẳng định tấm lòng cao cả vì nghĩa lớn và sự gan góc. Ở đây, ta thấy sự đối lập vô cùng rõ rệt giữa một bên là sự ngay thẳng còn kia là sự gian trá, xảo quyệt. Chính hồn ma lưu vong của tên tướng giặc đã gây hoạ cho dân lành. Hắn tác oai tác quái rồi đến khi bị đốt đền, không chốn nương thân lại giả thần giả quỷ dọa nạt. Đúng là khi sống thì tàn sát dân chúng, chết rồi vẫn quen thói ỷ mạnh hiếp yếu, bắt nạt mọi người. Hắn bị Tử Văn đốt đền là đáng đời nhưng lại hiện hình, âm mưu khiến cho chàng bị sốt nóng sốt rét, đầu lảo đảo kiện Tử Văn xuống tận Diêm Vương. Trước sự ngang ngược trắng trợn, quyền phép đáng sợ của hồn ma tướng giặc, Ngô Tử Văn vẫn điềm nhiên, không hề run sợ mà tự tin, không để những lời đe dọa cản trở ý chí mà giữ vững lập trường với lòng tin mãnh liệt vào chiến thắng của nhân nghĩa. Chính điều đó tạo ra phép màu để được phù trợ giúp đỡ chàng bẻ gãy luận điệu xảo trá của tên gian tà.

Tuyên chiến với một kẻ thù đầy sức mạnh hiểm ác, lúc đầu Tử Văn “đơn thân độc mã”, nhưng chàng tin vào việc làm và sức mạnh chính nghĩa của mình. Hành động “vẫn cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên” của Tử là hành động tự tin của người nắm được chính nghĩa trong tay. Chính nhờ bản lĩnh và lòng quyết đoán nên được thổ thần đất Việt giúp đỡ. Trong cuộc chiến đấu, Tử Văn có được sự trợ giúp của Thổ Thần, nhưng với một người bị đánh đuổi khỏi nơi ở của mình, không dám đấu tranh, “phải đến nương tựa đền Tản Viên”,”phải tạm ẩn nhẫn mà ngồi xó một nơi” thì Tử Văn có thể đặt hết niềm tin hay không? Hồn ma tên tướng giặc càng bẻ gãy ý chí của chàng trước mặt Diêm Vương để giành phần thắng về mình thì Tử Văn càng điềm tĩnh, tự tin. Trong hoàn cảnh bị oan ức “tội sâu ác nặng, không được liệt vào hàng khoan giảm”, Tử Văn chẳng những không hề e dè, lo lắng hay chán nản, bỏ cuộc, ngược lại rất vững vàng, bền bỉ, một mực kêu oan, đòi phải được phán xét công khai, minh bạch. Khi đối diện trước Diêm vương uy nghiêm, Tử Văn đấu tranh vạch tội kẻ ác, bẻ gãy luận điệu xảo trá của hắn bằng giọng điệu rất đanh thép vững vàng. Thế nhưng, trớ trêu thay, người cầm cán cân công lý cũng đã có lúc tỏ ra hồ đồ. Tử Văn không chỉ “kêu to”, khẳng định “Ngô Soạn này là kẻ ngay thẳng ở trần gian”, “cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào” đầy khảng khái, vẫn một quyết tâm sắt đá. Cứ từng bước, Ngô Tử Văn đã đánh lui tất cả sự phản công, bẻ gãy những luận điệu gian manh xảo trá.

 Tử Văn giữ chức phán sự ở đền Tản Viên. Chính thổ công  khẳng định “người ta sống ở đời, xưa nay ai chẳng phải chết, miễn là chết đi còn được tiếng về sau” để khuyên Văn nhận chức. Thế là Văn vui vẻ nhận lời. Ngô Tử Văn xứng đáng là một kẻ sĩ cứng cỏi của nước Việt với thái độ quyết tâm đấu tranh triệt để với cái xấu cái ác. Bằng yếu tố ảo và thực. câu chuyện diễn ra đầy tính chất li kì nhưng chuyện lại có vẻ như rất thực bởi cách dẫn người khác.

         Rõ ràng ta thấy Ngô Tử Văn mang tất cả phẩm chất của bậc anh hùng bộc trực, khảng khái, dám nghĩ, dám làm, hành động kiên cường, dứt khoát và sẵn sàng đấu tranh, đứng ra bảo vệ lẽ phải. Đây chính là nhân vật đại diện cho tầng lớp trí thức Việt Nam bấy giờ. Qua cuộc đấu tranh của nhân vật tác phẩm không chỉ khẳng định cốt cách của kẻ sĩ mà còn bộc lộ những góc khuất trong hiện thực đời sống khi cán cân công lí bị bẻ cong bởi những người vốn đại diện cho lẽ phải.

Cảm nhận truyện Chuyện chức phán xử ở đền Tản Viên 56

Có những tác phẩm đi liền với tên tuổi của một tác giả nào đó, nhắc đến tác giả người ta nhớ đến tác phẩm và ngược lại. Nếu nhắc đến Nguyễn Du thì không thể không kể đến Truyện Kiều, nhắc đến Quang Dũng người ta nhớ đến Tây Tiến. Còn khi nhắc tới Nguyễn Dữ là nhắc tới Truyền kì mạn lục. Đặc biệt trong số 20 truyện tiêu biểu có chuyện Chức phán sự ở đền Tản Viên thể hiện rõ ý đồ của tác giả. Đó là ca ngợi những con người cương trực, can đảm, biết đấu tranh để bảo vệ lẽ phải và chính nghĩa. Truyền kì là thể loại văn xuôi tự sự có nguồn gốc từ Trung Hoa có yếu tố kì ảo để phản ánh cuộc sống thực tại. Thể loại này đặc biệt phát triển ở giai đoạn văn học trung đại Việt Nam và rất được ưa chuộng. Truyện truyền kì Việt Nam thường sử dụng truyện dân gian hoặc mô típ truyện dân gian để xây dựng truyện mới. Có thể nói truyện truyền kì mang đậm chất hiện thực và chất nhân văn. Truyền kỳ mạn lục là sáng tác duy nhất của Nguyễn Dữ, có thể nói ông không sáng tác nhiều ít thôi nhưng giá trị của nó vượt lên trên số lượng câu chuyện của nó.Truyền kỳ mạn lục viết bằng chữ Hán xen lẫn giữa biền ngẫu và thơ ca, cuối truyện còn có lời bình của tác giả. Tác phẩm này được viết khi tác giả ẩn cư ở rừng núi xứ Thanh. Để xây dựng nhân vật cua mình tác giả thường mượn nhân vật có thật trong hiện tại hoặc những nhân vật có trong huyền thoại rồi thêm bớt chi tiết kết hợp với những yếu tố kỳ ảo làm nên sức hút của truyền kì mạn lục. Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên là một chuyện đặc sắc trong truyền kỳ mạn lục. Với những yếu tố kỳ ảo và lối dẫn truyện hấp dẫn tác giả đưa người đọc khám phá một thế giới khác cùng chàng Ngô Tử Văn đòi lại công bằng. Qua đó tác giả gửi gắm những giá trị nhân van và giá trị hiện thực sâu sắc. Nhân vật chính trong truyện là Ngô Tử Văn, anh là một chàng trai tên Soạn người huện Yên Dũng đất Lang Giang. Với tính cách nóng nảy và ghét sự gian tà thì không thế chịu được. Bởi thế cho nên mới dẫn tơi hành động đốt đền. Thuở ấy có một tòa đền linh ứng lắm. Cuối đời họ Hồ quân Ngô sang xâm chiếm, vùng ấy thành chiến trường. Một tên họThôi tử trận ở gần đền nên tác yêu tác quái ở trên trần gian làm hại dân chúng. Với tấm lòng diệt tà hướng thiện của mình Tử Văn đã quyết định đốt đền. Chàng tắm sửa chay sạch khấn trời rồi đốt đền mặc cho sự ngăn cản của mọi người, ai nấy đều lo lắng cho chàng. Họ “ lắc đầu lè lưỡi, họ lo sợ thay Tử Văn”. Hành động đó đủ thấy sự gan dạ muốn tiêu diệt cái ác trả lại sự bình yên cho dân làng mặc cho nguy hiểm có thế giáng xuống bất cứ lúc nào. Hơn nưa việc làm ấy thể hiện sự bảo vệ thổ thần đất nước,toát lên một tinh thần dân tộc mạnh mẽ.  Sau khi dốt đền xong, chàng thấy trong người vô cùng khó chịu.đầu có trao đảo, bụng dạ run run, và kết quả là một trận sốt rét. Trong cơn sốt chàng thấy rõ một người “khôi ngô dõng dạc, đầu đội mũ trụ đi tới”. Hắn trông giống người phương Bắc hắn tự xưng là cư sĩ và đòi Tử Văn phải xây lại đền. Hắn nói: “ nhà ngươi đã theo nghiệp nho, đọc sách thánh hiền, há không biết cái đức của quỷ thần ra sao, cớ gì lại dám lăng miệt, hủy tượng đốt đền, khiến cho hương lửa không có chốn tựa nương... Cố Thiệu sẽ khó lòng tránh khỏi tai họa”. Trước những lời nói ấy mà Tử Văn vẫn không mảy may đến. Anh mặc kệ cứ ngồi “ ngất ngưởng tự nhiên”. Hành động đó chúng tỏ Tử Văn tin vào việc làm của mình là đúng.Anh chấp nhận làm và không hề sợ bất cứ lời đe dọa cũng như sự trừng phạt nào. Còn tên phương Bắc kia quả thật càng thấy tâm địa độc ác của hắn khi mà đi cướp đền tác quái rồi lại đòi Tử Văn xây lại đền. Có thể nói trong bụng hắn chẳng có điều gì tốt đẹp cả hắn chỉ nhũng nhiễu làm khổ nhân dân nịnh nọt bưng bít, hắn lấy những cái hắn thu được từ dân làn để đi bưng bít. Vậy mà cũng dám mở mồm nói câu đạo ký với Tử Văn về viêc học hành của anh cũng như vai trò của thần thánh. Khi Tử Văn đáp lại hắn bằng thái độ dửng dưng đó hắn tức giận và dọa sẽ không để yên như thế. Còn chàng Tử Văn thì chí không lùi tâm vững chắc không thể vì những lời đe dọa của hắn mà xây lại đền. Hơn nữa anh tin vào việc làm của mình là đúng đắn là trự hại cho dân dẫu cho kết quả ra sao thì anh cũng không hề hối hận Hắn phất áo bay đi thì chiều tối lại có một ông già “ áo vải mũ đen, phong độ nhàn nhã,thủng thỉnh” đi vào. Ông ta cung kính vái chào Tử Văn và tự xưng là thổ địa. Hai người trò chuyên với nhau về chuyện đốt đền và tên tướng cướp đền kia sẽ làm gì với Tử Văn.Chủ nhân của cái đền bị đốt kia không ai khác chính là ông Thổ công còn tên đang giữ đền chỉ là một cô hồn của viên tướng bại trần bắc triều. Trước khi đi ông không quên dặn dò Tử Văn khi xuống Minh Ty thì hãy khai những gì mà ông vừa nói. Tên giặc kia chắc chắn không thể một tay che mắt trời mãi được. Sức mạnh của chính nghĩa sự diệt trừ kẻ ác, khảng khái của chàng Tử Văn và sức mạnh của sự thật của ông Thổ thần sẽ làm sáng tỏ mọi việc. Đúng như đã đoán trước được, đến đêm bệnh của Tử Văn càng nặng hơn rồi ở đâu xuất hiên hai tên quỷ sứ đến bắt chàng đi gấp. Tử Văn không được vào dinh mà bị giải đi tới chỗ của bọn quỷ dạ xoa. Chàng không cam tâm kêu lớn. Diêm vương nghe được liền gọi chàng vào xét xử cho phục. Hình ảnh Diêm Vương cùng các vị thần hiện lên thể hiện nét tâm linh của người Việt, chúng ta quan niệm rằng có thế giới bên kia, cái thế giới mà con người ta khi chết đi xuống đó sẽ được thưởng hay bị phạt vì những hành đông của mình khi còn sống. Tử Văn tâu trình và cãi vã với tên kia sau khi nghe chuyện Diêm Vương cũng thấy nghi ngờ. Tiếp đó Vương cho người đến Tản Viên tìm sự thật thì quả đúng như lời của Tử Văn nói. Mọi chuyện kết thúc tốt đẹp tên quan bại trận kia phải chịu hình phạt lồng sắt chụp vào đầu, khẩu gỗ nhét vào miệng rồi bỏ vào ngục cửu u.Ngô Tử Văn được thả về thi hay tin mình đã chết hai ngày bèn đem hết chuyện kể cho mọi người. Sau đó ông thần kia trở về với đền và đề cử Tử Văn đến làm chức phán sự ở đền Tản Viên. Ông khuyên:” Người ta sống ở đời, xưa nay ai không phải chết, miễn sao chết đi để lại tiếng về sau là đủ rồi”. Tử Văn vui vẻ nhận lời. Như vậy đấy con người sống ở đời ngay thẳng biết trừ tà gian thì để lại tiếng cho đời sau. Bằng những yếu tố kì ảo và cố truyện hấp dẫn người đọc Nguyễn Dữ đã gửi gắm vào đó những giá trị đạo lí làm người. Qua câu chuyện tác giả muốn hướng con người tới chân thiên mỹ. Đồng thời ca ngợi những con người khẳng khái có tinh thần thép mặc cho gian nguy vẫn vững dạ không lùi bước. Câu chuyện hay cũng là lời khuyên mỗi chúng ta nên sống khắng khái, sống thiện sống vì người khác.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn truyện Chuyện chức phán xử ở đền Tản Viên 57

Nguyễn Dữ là một danh sĩ thời Lê sơ, thời nhà Mạc và là tác giả của "Truyền kỳ mạn lục", một tác phẩm truyền kỳ nổi tiếng tại Việt Nam được coi là áng "thiên cổ kì bút". "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" là một trong số hai mươi truyện viết bằng chữ Hán, tiêu biểu trong "Truyền kì mạn lục". Truyện đã xây dựng thành công hình tượng nhân vật chính Ngô Tử Văn với tinh thần khẳng khái, cương trực và giàu lòng dũng cảm. 

"Truyền kì mạn lục" được viết bằng tản văn xen lẫn biền văn và thơ ca, từ khúc, cuối mỗi truyện thường có lời bình của tác giả. Nội dung tác phẩm có giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc. Tác giả lấy xưa để nói nay, lấy cái "kì" để nói cái "thực". "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" là một trong những truyện tiêu biểu trong tập "Truyền kì mạn lục" khẳng định tính dân tộc, tinh thần yêu nước và ý chí chiến đấu cho chính nghĩa thông qua việc xây dựng thành công nhân vật Ngô Tử Văn. 

Mở đầu truyện, Nguyễn Dữ giới thiệu lai lịch Ngô Tử Văn với cách giới thiệu quen thuộc, truyền thống trong văn học cổ gồm tên, quê quán, tính tình: "Ngô Tử Văn tên là Soạn, người huyện Yên Dũng đất Lạng Giang. Chàng vốn khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực". Cách giới thiệu trực tiếp, ngắn gọn tạo cho người đọc ấn tượng về Ngô Tử Văn - một trí thức khảng khái, dũng cảm. Sự dũng cảm ấy thể hiện ngay ở việc đốt đền của chàng. Lí do Tử Văn đốt đền bởi tức giận không chịu được cảnh yêu tà tác oai tác quái hại dân. Chàng đã dám đứng lên trừ yêu diệt quái giúp dân làng. Trước khi đốt đền, chàng đã chuẩn bị kĩ lưỡng: "tắm gội sạch sẽ, khấn trời". Tử Văn làm việc ghê gớm một cách cẩn trọng, công khai, xuất phát từ một ý thức rõ ràng, muốn lấy lòng trong sạch, muốn lấy thái độ chân thành của mình để được trời đồng tình, ủng hộ. Sau khi đốt đền, mọi người đều lắc đầu lè lưỡi, chỉ có chàng vẫn ngất ngưởng tự nhiên bởi chàng tin vào việc chính nghĩa mình làm. Ngô Tử Văn hiện lên là một trí thức cương trực, là hình ảnh của kẻ sĩ vì dân. 

Sự cương trực của chàng càng được thể hiện rõ ràng qua cuộc đối thoại với hồn ma Bách hộ họ Thôi, qua cuộc đối chất ở Minh ti,... Sau khi đốt đền, Tử Văn bị hồn ma làm cho sốt rét. Sau đó khi gặp thì hồn ma mắng mó, đe dọa và quyết kiện chàng tại Phong đô. Trái ngược với sự tức giận của hồn ma, Tử Văn vẫn mặc kệ, ngồi ngất ngưởng tự nhiên. Với bản tính rất kiên cường, chàng không sợ những lời đe dọa, chàng luôn tự tin vào việc mình làm là chính nghĩa. Bởi vậy, trong cuộc gặp gỡ với Thổ công, khi Thổ công nói sẽ giúp đỡ, cung cấp sự thật, chứng cớ thì Tử Văn càng quyết tâm làm việc nghĩa tới cùng. 

Tử Văn bị bắt xuống Minh ti rùng rợn với những tên quỷ Dạ Xoa, đều mắt xanh tóc đỏ, hình dáng nanh ác, nhưng Tử Văn không hề sợ ma quỷ. Khi bị Diêm Vương buộc tội, Tử Văn kêu oán, sau đó chàng vạch mặt tên bại tướng bằng lời lẽ cứng cỏi: "Nếu nhà vua không tin lời tôi, xin tư giấy đến đền Tản Viên để hỏi, không đúng như thế, tôi xin chịu thêm tội nói càn". Trải qua một cuộc xung đột đầy đối chất, cuối cùng lòng nghĩa khí của Tử Văn đã thắng lợi vẻ vang. Qua cuộc đối chất ở âm phủ, Ngô Tử Văn hiện lên là một người ngay thẳng, là người tiêu biểu cho kẻ sĩ nước Nam: cương trực, dám đấu tranh vì lẽ phải tới cùng. 

Đặc biệt, lời bình cuối truyện của người viết càng tô đậm thêm vẻ đẹp của Ngô Tử Văn: "Người ta thường nói: Cứng thì gãy, kẻ sĩ lo không cứng mà thôi, còn gãy, không gãy là việc trời. Sao nên đoán trước là sẽ gãy mà chịu đổi cứng ra mềm? Ngô Tử Văn chỉ là một anh áo vải. Duy giữ được cái cứng nên dám đốt cháy đền tà, bẻ gãy yêu quỷ, chỉ một hành động mà cái tức của thần, của người đều được rửa sạch, vì thế mà rạng danh với Minh Tào, rồi được trao chức vị để đền công, thật là xứng đáng. Làm kẻ sĩ chớ kiêng sợ sự cứng cỏi". Lời bình như đề cao thêm sự cứng cỏi trong con người Ngô Tử Văn. Đó là cái cứng cỏi vì chính nghĩa, dù có nhất thời chịu khuất, nhưng chắc chắn được mọi người ủng hộ và nhất định sẽ chiến thắng nhờ có sự ủng hộ ấy. 

Với cốt truyện được kết cấu như một xung đột đầy kịch tính có mở đầu, có xung đột, có phát triển, có đỉnh điểm và có kết thúc, cách xây dựng nhân vật theo hai tuyến thiện và ác, kết hợp sử dụng các yếu tố kì ảo, truyện đã xây dựng thành công nhân vật Ngô Tử Văn cương trực, thẳng thắn, là hình ảnh của kẻ sĩ nước Việt bất khuất, chính trực. Thông qua nhân vật Ngô Tử Văn, Nguyễn Dữ khéo léo thể hiện niềm tin vào công lí, chính nghĩa thắng gian tà, thiện thắng ác. 

Ngô Tử Văn là một nhân vật đại diện cho chính nghĩa, là kết tinh vẻ đẹp của kẻ sĩ cương trực, yêu nước, thương dân. Ta hiểu vì sao "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" nói riêng và "Truyền kì mạn lục" nói chung được xem là "thiên cổ kì bút" của cả dân tộc. 

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn truyện Chuyện chức phán xử ở đền Tản Viên 58

"Chuyện chức phán xự đền Tản Viên" là một trong số những truyện hay, tiêu biểu của "Truyền kì mạn lục" (ghi chép tản mạn những truyện lạ truyền ở đời). Truyện xây dựng thành công nhân vật Ngô Tử Văn, một con người chính trực, khảng khái, dám đứng lên tiêu diệt cái xấu để bảo vệ nhân dân, qua đó thể hiện tư tưởng chủ đề của tác phẩm. 

Ngô Tử Văn là nhân vật chính của truyện. Khác với một số truyện trong đó Nguyễn Dữ trình bày lai lịch và hành trình số phận nhân vật từ đầu đến cuối, Chuyện chức phán sự đền Tản Viên chỉ chọn một thời điểm có ý nghĩa nổi bật nhất để bộc lộ đầy đủ tính cách nhân vật. Chuyện giống như một màn kịch ngắn. Mở màn là sự xuất hiện của Ngô Tử Văn với hành động châm lửa đốt ngôi đền thiêng. Hành động chính là sự châm ngòi nổ cho một cuộc chiến đấu giữa chàng và hồn ma tên tướng giặc bại trận.

Đây cũng là cuộc chiến đấu ngay từ đầu đã thể hiện sự gay go quyết liệt. Cũng ngay từ đầu tính cách của Ngô Tử Văn đã bộc lộ khá rõ. Tính cách của chàng thể hiện qua lời lẽ khá rõ: “Chàng vốn khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”. Tính cách ấy càng được phát họa rõ nét qua hành động, cử chỉ của nhân vật: “Tử Văn rất tức giận, một hôm tắm gội chay sạch, khấn trời rồi châm lửa đốt đền. Mọi người đều lắc đầu, lè lưỡi, họ lo sợ thay cho Tử Văn, nhưng Tử Văn vung tay không cần gì cả”. Phản ứng của Tử Văn trước thói xấu, thói ác nhanh và mạnh như thuốc súng. Hành động “tắm gội chay sạch” trước khi đốt đền, “vung tay không cần gì cả” sau khi đốt đền, chứng tỏ Tử Văn đã quyết đấu, quyết sống mái với kẻ gian tà, dù đó là đối thủ ai cũng phải kinh sợ. 

Tuyên chiến với một kẻ thù đầy sức mạnh hiểm ác, lúc đầu Tử Văn “đơn thương độc mã”, nhưng Tử Văn tin vào việc làm và sức mạnh chính nghĩa của mình. Hành động “vẫn cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên” của Tử Văn trước lời đe dọa của tướng giặc không phải là hành động bất cần của kẻ liều mà là hành động tự tin của người nắm được chính nghĩa. Câu hỏi của Tử Văn với Thổ công: “Hắn có thực là tay hung hãn có thể gieo vạ cho tôi không?” không phải là cau hỏi của kẻ hoang mang lo sợ mà là câu hỏi của người muốn “biết địch, biết ta” để giành thắng lợi.

Trong cuộc chiến đấu, Tử Văn có được sự trợ giúp của Thổ công. Nhưng với một người bị đánh đuổi khỏi nơi ở của mình, không dám đấu tranh đến cùng “phải đến nương tựa đền Tản Viên”, “phải tạm ẩn nhẫn mà ngồi xó một nơi” thì Tử Văn trông mong gì nhiều ở “ngoại viện”? Cho nên, về cơ bản Tử Văn không có âm phù, dương trợ. Trong khi đó cuộc đấu của chàng ngày càng gay go, quyết liệt. Khi đối chất cùng tướng giặc, Tử Văn hoàn toàn tin mình chính nghĩa và chàng có thêm sức mạnh. Nhưng lúc ở chốn thâm cung, chàng khẳng định điều này đâu phải dễ. Do chỉ nghe một bên nguyên, Diêm Vương – vị quan tòa xử kiện, người cầm cán cân công lí cũng đã có lúc tỏ ra hồ đồ. Chính khi đứng trước búa rìu pháp luật, Tử Văn càng tỏ rõ chàng là người có khí phách. Chàng không chỉ “kêu to”, khẳng định “Ngô Soạn này là kẻ ngay thẳng ở trần gian”, chàng còn dũng cảm vạch mặt tên bạo tướng gian tà với lời lẽ “rất cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào”. Giữa chốn công đường nơi âm phủ, tính cách Tử Văn vẫn là bộc trực, khẳng khái, vẫn một quyết tâm sắt đá. Chàng chiến đấu đến cùng vì lẽ phải. Cứ từng đòn từng bước, Ngô Tử Văn đã đánh lui tất cả sự phản công, kháng cự của kẻ thù, cuối cùng đánh gục hoàn toàn viên tướng giặc. Ngô Tử Văn chính là hình tượng tiêu biểu của kẻ sĩ cương trực, khảng khái, kiên quyết chống gian tà.

Sự chiến thắng của Ngô Tử Văn sau nhiều ngày gian nguy, thử thách có ý nghĩa khẳng định niềm tin chính nhất định thắng tà. Mặc khác, Ngô Tử Văn còn là đại diện cho kẻ sĩ nước Việt, còn tên hung thần vốn là một tên tướng giặc Minh xâm lược, bị bại trận, bỏ xác ở nước ta nhưng cái hồn gian ác vẫn tiếp tục quẫy nhiễu nhân dân. Đề cao nhân vật Ngô Tử Văn, truyện có ý nghĩa thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ, sự đấu tranh triệt để với cái ác để bảo vệ nhân dân, bảo vệ chính nghĩa. 

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn truyện Chuyện chức phán xử ở đền Tản Viên 59

Các nhà văn, nhà thơ thời xưa khi sáng tác văn chương thường quan niệm “ Văn dĩ tải đạo, thi dĩ ngôn chí” , bởi vậy mà hình tượng nhân vật mang hình ảnh tri thức, chính trực luôn được yêu mến trong tất cả tác phẩm lúc bấy giờ. Nguyễn Dữ là một trong những nhà văn, nhà thơ như vậy, ông đã sử dụng nhân vật Ngô Tử Văn trong tác  phẩm “ Chuyện chức phán sự đền Tản Viên”, một trong những chuyện tiêu biểu của Truyền kỳ mạn lục của ông để phê phán hiện thực xã hội xưa và đề cao phẩm chất kẻ sĩ, đồng thời phản ánh khá rõ tinh thần dân tộc của ông. Trong tác phẩm” Chuyện chiếc phán sự đền Tản Viên” chỉ chọn 1 thời điểm có ý nghĩa nổi bật để bộc lộ đầy đủ tính cách nhân vật, chuyện giống như một màn kịch ngắn, mở màn là sự xuất hiện của Ngô Tử Văn với hành động châm lửa đốt đền thiêng và hành động đó chính là ngòi nổ cho một cuộc chiến đấu giữa chàng và hồn ma tên tướng giặc bại trận.

 Khi mở đầu câu chuyện, tác giả đã giới thiệu nhân vật Ngô Tử Văn là một nhân vật có tính cách nóng nảy, thấy sự gian tà thì không chịu được, rất khẳng khái bởi vậy mà câu chuyện từ đó mà bắt đầu.

Như trong chuyện kể là vào cuối đời Hồ có một tên tướng giặc Bách Hộ họ Thôi, tên này chết gần đền Thổ Thần nên đã cướp đề của ông để trú ngụ, ở đây hắn  không chịu phù hộ người dân còn tác oai tác quái làm hại người dân, thấy được sự ngông cuồng của tên hồn ma đó, Ngô Tử Văn đã rất tức giận, từ đó, cuộc chiến bắt đầu có sự gay go khốc liệt và lúc ấy tính cách Tử Văn được bộc lộ. Chàng đã thực hiện hành động “ đốt đền” chính hành động này của Tử Văn đã giúp nhân dân thoát khỏi  sự tác oai tác quái của tên hồn ma đó. Đây là một hành động mà không phải ai cũng giám làm, bởi đền miếu luôn là những nơi linh thiêng, là nơi của sự tín ngưỡng, nếu ai chưa hiểu câu chuyện nhìn vào người ta sẽ đánh giá đây là một hành động thiếu suy nghĩ, bồng bột của một kẻ sĩ trong cơn nóng giận, tuy nhiên tác giả đã tạo cho người đọc biết được, chàng là một người có tri thức nên hiểu được sự linh thiêng của trời đất, do đó Ngô Tử Văn  đã "tắm gội sạch sẽ, khấn trời, rồi chăm lửa đốt đền", do đó đây không phải là một sự liều lĩnh mà đây là sự chứng tỏ bản lĩnh dám đương đầu với mọi thử thách để đòi lại ngôi đền cho Thổ Công. Khi đối đầu một kẻ thù đầy sức mạnh hiểm ác ban đầu Tử Văn "đơn thương độc mã", nhưng Tử Văn tin vào việc làm và sức mạnh chính nghĩa của mình, sự khẳng khái của chàng một lần nữa thể hiện qua hành động ngồi "vẫn cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên" ,chàng ung dung khi đối mặt với những nguy hiểm,  trước lời đe dọa của tướng giặc đây không phải là hành động bất cẩn của kẻ liều mà là hành động tự tin của người nắm được chính nghĩa trong tay và điều này sẽ được thần linh phù hộ. Thổ Công đã giúp càng hiểu rõ được bộ mặt xảo trá của kẻ thù, hiểu được sau đó sẽ còn gặp nhiều khó khăn đang chờ chàng và đã mách cho chàng kế tiếp nên làm như thế nào để chàng có thể thuận lợi vượt qua chông gai này. Bên cách đó, khi nghe xong hết mọi chuyện từ Thổ Công, Ngô Tử Văn đã hỏi Thổ Công rằng: Hắn có thực là tay hung hãn có thể gieo vạ cho tôi không? , đây là một cách tìm hiểu địch, người xưa khi đánh trận thường có câu: “ Biết địch biết ta, trăm trận trăm thắng”. 

Trong cuộc chiến đấu, Ngô Tử Văn dưới sự trợ giúp của Thổ Công và nghe Thổ Công kể lại chuyện thì thì chàng lại muốn kiện Diêm Vương, là một người chính trực nên Tử Văn hoàn toàn tin vào bản thân, tin vào chính nghĩa mà chàng có thêm sức mạnh khi đối mặt với vụ kiện đốt đền.Tại âm tỳ địa phủ, khi hồn ma tướng giặc họ Thôi kiện Tử Văn, chỉ nghe một bên nguyên can là tên hồn ma tướng giặc đó, Diêm Vương vị quan tòa xử kiện, người cầm cán cân công lý cũng đã có lúc tỏ ra hồ đồ mà không tin tưởng Tử Văn  còn quát mắng chàng, không tin tưởng người chính trực bênh vực hồn ma. Tuy đối diện với những lời trách mắng của Diêm Vương , đứng trước pháp luật tử Văn càng tỏ rõ chàng là người có khí phách, chàng không chỉ "kêu to", khẳng định "Ngô Soạn này là kẻ ngay thẳng ở trần gian", chàng còn dũng cảm vạch mặt tên bạo tướng gian tàn với lời lẽ rất "cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào" và chàng đã yêu cầu đích thân Diêm Vương đến đền để xác minh và cuối cùng chính trực đã chiến thắng cái tà.

Những hành động trượng nghĩa của chàng đã nói là hết  tính cách của Ngô Tử Văn, chàng là một người bộc trực, khảng khái, vẫn một quyết tâm sắt đá, chàng luôn chiến đấu đến cùng vì lẽ phải, sự thông minh của chàng cứ từng bước giúp chàng đánh lui tất cả sự phản công, kháng cự của kẻ thù, cuối cùng là đánh gục hoàn toàn tên hồn ma tướng giặc gian manh xảo trá.

Sự chiến thắng của Tử Văn là sự thưởng công xứng đáng, khẳng định được chân lý cái thiện luôn chiến thắng cái tà và thể hiện được tinh thần dân tộc, kết thúc có hậu này chứng tỏ Nguyễn Dữ cũng đã tìm về nguồn cội "truyền thống nhân đạo và yêu nước" của dân tộc Việt Nam: "chính nghĩa thắng gian tà, tinh thần dân tộc thắng ngoại xâm" mà chính nghĩa đó được thể hiện qua hình ảnh nhân vật chính Ngô Tử Văn của chúng ta, một con người với một chính nghĩa toàn diện.  Đọc xong tác phẩm đã để lại trong lòng người đọc một bài học quá sâu sắc trong cuộc sống, hãy luôn tin vào chính bản thân, tin vào sự chính trực của mình để có thể giúp cho xã hội có một cuộc sống tốt đẹp hơn.

Cảm nhận nội dung và nghệ thuật truyện Chuyện chức phán xử ở đền Tản Viên 60

Mở bài Nội dung và nghệ thuật Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên

Trong kho tàng văn học Việt Nam có biết bao nhiêu tác phẩm hay về cả nội dung và nghệ thuật, nghệ thuật gắn liền với tác phẩm đến nỗi cứ nhắc đến tác phẩm nổi tiếng nào đó thì người ta nhớ ngay đến một nét nghệ thuật đặc sắc. Nếu nhắc đến Truyện Kiều người ta nhớ ngay đến nghệ thuật thơ lục bát truyền thống, nghệ thuật ước lệ tượng trưng thì nhắc đến Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên của Nguyễn Dữ người ta nhớ ngay đến nghệ thuật truyện mang yếu tố kì ảo.

Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên nói về hiện thực của biết bao nhiêu xã hội đó là sự hoành hành của cái ác, đó là những tên vừa ăn cướp vừa la làng như tên họ Lôi trong truyện. Hay đó cũng là những tên tham quan trong âm phủ ăn quà hối lộ mà che dấu điều ác, đồng lõa với tên giặc phương Bắc mà hãm hại chính những người dân lương thiện của mình. Chúng ăn của người dân, người dân cúng thịt cho chúng thì người dân phải ăn rau với mục đích là cầu xin phước từ chúng vậy mà chúng lại như một con yêu quái cướp bóc của nhân dân vậy. 
Truyện phê phán tố cáo những thành phần quan tham trong xã hội. Đồng thời truyện cũng ca ngợi người nho sĩ anh dũng Tử Văn, chỉ là một người trần mắt thịt nhưng lại có tấm lòng hướng thiện diệt tà. Vì thế cho nên chàng biết phải đối đầu với một thế lực to lớn nhưng chàng vẫn quyết không lùi bước. Chàng tiến về phía trước hiên ngang chống lại những thế lực đen tối đó. Hành trình chàng bảo vệ công lí là hành trình con người đấu tranh chống lại cái ác. Nó gian nan đấy, nguy hiểm đấy nhưng khát khao chiến thắng cái ác bảo vệ cái chính nghĩa, công lí của con người luôn luôn vượt qua tất cả.

Để làm nổi bật nội dung ý nghĩa của tác phẩm yếu tố kì ảo là một nghệ thuật phục vụ đắc lực cho việc truyền tải nội dung truyện. Nhà văn Nguyễn Dữ chịu ảnh hưởng của những sáng tác dân gian và đã đưa yếu tố kì ảo vào như một việc hết sức tự nhiên. Chàng Tử Văn là một người trần mắt thịt nhưng lại có thể chống lại những thế lực độc ác, hồn ma và người có thể nói chuyện với nhau, chết hai ngày rồi mà vẫn có thể sống lại…Ở đây tác giả sử dụng yếu tố kì ảo không phải chỉ để làm tăng thêm sự huyền ảo như truyền thuyết của thiên truyện mà tác giả còn nhằm nâng cao vai trò của con người ở trong vũ trụ, thể hiện sự gắn bó của con người và thế giới tâm linh. Con người chỉ thờ cúng những vị thần ban phước lành chứ không thờ cúng ma ác. Như vậy có thể thấy rằng, truyện ngắn Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên là một truyện ngắn thành công của nhà văn Nguyễn Dư. Truyện không chỉ mang có một nội dung vô cùng ý nghĩa, nó không chỉ ý nghĩa với một thời đại mà nhiều thời đại khác mà nó còn có một nét nghệ thuật mang đậm nét dân gian.

Cảm nhận về nhân vật Ngô Tử Văn truyện Chuyện chức phán xử ở đền Tản Viên 61

Nguyễn Dữ nổi tiếng là một tác giả có cái nhìn rất hiện thực nhưng cũng rất nhân văn, nhân đạo về cuộc đời và con người. Trong những tác phẩm của ông, có lẽ Truyền kì mạn lục là tác phẩm có độ phổ biến công chúng rộng rãi nhất. Các câu chuyện trong tác phẩm này ít nhiều đều có hơi hướng  của các yếu tố tưởng tượng kì ảo đan xen, nhưng ý nghĩa mà nó truyền tải lại thiết thực vô cùng. Chuyện chức phán sự đền Tản Viên cũng là một trong những câu chuyện như thế. Nhân vật chính trong tác phẩm là Ngô Tử Văn, một người trí thức có chí khí và sức chiến đấu vì cộng đồng vô cùng mạnh mẽ và lớn lao

Chuyện chức phán sự đền Tản Viên là một trong những truyện nằm trong tậpTruyền kì mạn lục. Đó là câu chuyện phản ánh hiện thực xã hội một cách sâu sắc, ca ngợi nhân vật Ngô Tử Văn, một người trí thức dũng cảm, giàu tinh thần dân tộc, yêu chuộng chính nghĩa, dũng cảm, cương trực, dám đấu tranh chống cái ác, trừ hại cho dân.

Ngô Tử Văn tên Soạn, người huyện Yên Dũng đất Lạng Giang tính tình khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà không chịu được. Trong làng có một ngôi đền thiêng nhưng cuối đời nhà Hồ, quân Ngô sang lấn cướp, tên Bách hộ họ Thôi là tên tướng giặc bại trận chết ở đó rồi làm yêu làm quái trong dân gian. Tử Văn tức giận đốt đền làm tướng giặc mất nơi nương náu bèn hiện trong mơ đe doạ nhưng Tử Văn không sợ. Chiều tối có một người tự xưng là thổ công đến kể về việc bị cướp đền, tạm lánh ở đền Tản Viên và bày cho chàng cách ứng xử khi bị bắt xuông Âm ti. Đến đêm, Tử Văn bị quỷ sứ bắt đi. Chàng cứng cỏi vượt qua những áp lực, cản trở để làm rõ trắng đen và nỗ lực của chàng đã làm Diêm Vương sinh nghi cho người đến đền Tản Viên chứng thực. Quả đúng như lời Tử Văn nói nên Diêm Vương đã xử tội tướng giặc và cho Tử Văn sống lại. Thổ Công cảm kích, hiện về mời Tử Văn nhận chức phán sự đền Tản Viên. Chàng vui vẻ nhận lời rồi thu xếp việc nhà sau đó không bệnh mà mất.

Ở làng Tử Văn sống trước có một ngôi đền linh ứng nhưng giờ đã thành ngôi đền có hồn của tên giặc xâm lược tử trận gần đó làm yêu quái trong dân gian. Trước sự việc ngôi đền bị uế tạp và yêu quái có thể làm hại dân, “Tử Văn rất tức giận, một hôm tắm gội sạch sẽ, khấn trời rồi châm lửa đốt đền”. Nhận định về nhân vật Tử Văn: Là một tri thức có tính cách rất khẳng khái. Tuy có chút nóng nảy nhưng cũng chỉ vì chàng không chịu được những chuyện bất công. Từ tính cách và lập trường đó, Tử Văn đã dẫn đến một hành động dũng cảm đó là dám đốt đền giúp dân trừ hại. 

Vì trong làng có một ngôi đền thiêng nhưng cuối đời nhà Hồ, quân Ngô sang lấn cướp, tên Bách hộ họ Thôi là tên tướng giặc bại trận chết ở đó rồi làm yêu làm quái nhũng nhiễu nhân dân. Sự tức giận của Tử Văn ko phải là sự tức giận cho riêng mình mà là sự tức giận cho mọi người dân đang bị yêu quái quấy nhiễu. Việc làm của Tử Văn là vì cộng đồng, là đáng ca ngợi. 

Sau khi đốt ngôi đền,Tử Văn ốm nặng rồi “thấy hai tên quỷ sứ đến bắt đi rất gấp, kéo ra ngoài thành vế phía đông”.  Lúc ở chốn âm cung, do chỉ nghe bên nguyên, Diêm Vương – vị quan toà xử kiện- người cầm cán cân công lí – cũng đã có lúc tỏ ra mơ hồ. Khi đứng trước công đường Ngô Tử Văn càng tỏ ra mình là người có khí phách. Chàng chiến đấu đến cùng vì lẽ phải bởi vậy chàng không phải sợ sệt, luồn cúi và cuối cùng công lý, lẽ phải đã bảo vệ chàng thoát cơn hoạn nạn. Sau khi được minh oan, Tử Văn trở về nhà chưa được 1 tháng thì Thổ công đến bảo Tử Văn nên nhậm chức phán sự ở đến Tản Viên.

 Sự thắng lợi này của Tử Văn cũng chính là ước ao thắng ác, phục thiện trong dân gian ta từ xưa. Cùng với đó là niềm tin, tinh thần về công lý, về lẽ phải vẫn luôn tồn tại. Cốt truyện của Nguyễn Dữ giàu kịch tính, kết cấu chặt chẽ, logic. Tác giả đã có một lối viết truyện rất hay và độc đáo, những yếu tố hiện thực được lồng ghép với một cốt truyện kì ảo một cách rất nhuần nhuyễn. Cách triển khai các yếu tố thời gian, điểm nhấn nhân vật với những mâu thuẫn tạo kịch tính hấp dẫn cho người đọc.

Nhân vật Ngô Tử Văn là một nhân vật đáng được đề cao và tôn vinh. Trong cái xã hội như vậy thì con người như Ngô Tử Văn là đáng quý vô cùng. Một người tri thức giàu tinh thần cộng đồng, giàu tinh thần dân tộc, hết lòng vì cuộc sống bình an, hạnh phúc của nhân dân. Ngô Tử Văn chính là nhân vật để Nguyễn Dữ thể hiện tinh thần nhân đạo và nhân văn mà ông muốn gửi gắm cho độc giả.

Cảm nghĩ của em sau khi đọc xong truyện Chuyện chức phán xử ở đền Tản Viên 62

“Chức phán sự đền Tản Viên” một một trong những tác phẩm nổi tiếng đặc sắc của Nguyễn Dữ. Truyện ca ngợi sự dũng cảm, kiên cường, bất khuất dám chống lại cái ác, cái xấu của Ngô Tử Văn.

Truyện được viết bằng chữ hán và theo thể văn xuôi. Trong truyện có nhiều yếu tố kì ảo, hoang đường để phản ánh cuộc sống suy thoái và khủng hoảng lúc bấy giờ cần phải được thay đổi. Đồng thời tác giả cũng hướng người đọc đến chân lí cuộc sống cái thiện sẽ thắng cái ác và sự dũng cảm của con người.

 Tác giả đã giới thiệu nhân vật chính ở ngay đầu truyện cực kì chi tiết là người tính tình cương trực, thẳng thắn, khảng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà thì không thể chịu được. Ngụ ý của tác giả hướng người đọc đến một thứ gì đó cao đẹp vì những phẩm chất cao đẹp của con người này để người đọc hiểu được một phần về tác phẩm như thế nào.

Để cho người đọc thấy rõ hơn về phẩm chất con người này tác giả đã minh chứng cho nhân vật Ngô Tử Văn đốt đền. Trong khi “mọi người đều lắc đầu, lè lưỡi, không dám làm gì quỷ thần ở ngôi đền gần làng” quấy hại nhân dân thì Tử Văn cương quyết, công khai, đường hoàng, tắm rửa sạch sẽ, khấn trời rồi châm lửa đốt hủy ngôi đền. Bởi Tử Văn muốn trừ ma, trừ hại cho dân mong nhân dân được sống bình an.

Sau khi đốt đền Tử Văn bị ốm “nổi lên một cơn sốt nóng”. Trong khi sốt, chàng thấy một người đi đến “đầu đội mũ trụ “, quần áo rất giống người phương Bắc, tự xưng là “cư sĩ” nặng lời trách móc chàng, đòi làm trả lại toà đền; hăm doạ. Nhưng vốn dĩ Tử Văn không sợ nên “mặc kệ, vẫn cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên” khiến con ma tức giận bỏ đi.

 Đến chiều tối Tử Văn lại gặp một ông già “ áo vải mủ màu đen, phong độ nhàn nhã” ông là Ngự sử đại phu thời Lí Nam Đế chết vì việc cần vương. Hồn ông bơ vơ vì bị chiếm mất miếu đền. ông còn nói con ma kia rất là gian trá nên Tử văn nên cẩn thận. “Thượng đế bị nó bưng bít, hạ dãn bi nó quấy rầy”. Ông cụ còn cho tử Văn biết thêm “hắn đã kiện thầy ở Minh ti, thầy phải liệu kế, khỏi phải chết một cách oan uổng.Trước Minh ti, thầy nhớ kêu “xin tư giấy đến đền Tản Viên, tôi sẽ khai rõ”.

 Rồi sau đó Tử Văn bị hai tên quỷ sứ dẫn đi. Hai con quỷ dùng gông dài thừng lớn gông trói giải đi. Bước qua một cái cầu dài ước hơn nghìn thước bắc qua một con sông lớn “gió tanh sóng xám, hơi lạnh thấu xương”. Khi đến đây Tử Văn thấy rất là nhiều quỷ Dạ xa xong sau đó Tử Văn bị dẫn vào cửa điện.

Khi đến đây Tử Văn và tên họ Thôi đã có một trận cãi vã quyết liệt không ăn chịu nhường ai. Tử Văn vốn là người chính trực nên cũng không chịu thua. Tử văn xin Diêm Vương “đem giấy đến đền Tản Viên đểhỏi thực hư”.

 Diêm Vương vốn là người công bằng liêm minh vì thế đã cho người làm theo. Khi mọi chuyện thực hư đã rõ Diêm Vương bắt đầu xử án tên họ Thôi “ấy lồng sắt chụp vào đầu, khẩu gỗ nhét vào miệng, bỏ vào ngục Cửu U”. Ngài khen Tử Văn “có công trừ hại”, sai lính đưa chàng về.

Qua cuộc đấu tranh chống lại cái ác, Ngô Tử Văn đã nổi bật lên là người chính trực, dũng cảm bảo vệ công lí đến cùng, là một kẻ sĩ cứng cỏi của nước Việt. Từ đó, tác giả Nguyễn Dữ đã khẳng định niềm tin chính nghĩa nhất định thắng gian tà, thể hiện tinh thần tự tôn dân tộc, bộc lộ quyết tâm đấu tranh triệt để với cái xấu cái ác.

Như vậy cuối cùng cái thiện cũng thắng cái ác. Sau đó mộ tên họ thôi tự dưng bật lên và xưng cốt tan tành trong mây khói còn ông lão kia đã được trở về miếu cũ. Rồi không lâu sau đó Tử Văn không ốm mà mất đây là một điều cực kì kì lạ.

Sáng sớm năm Giáp Ngọ, một người làng đã nhìn thấy Ngô Tử Văn ngồi trên chiếc xe ngựa chạy ầm ầm ở ngoài cửa tây thành Đông Quan, nghe tiếng người quát: “Người đi đường tránh xa, xe quan phán sự! Và ở quê cũ “nhà quan phán sự” vẫn còn đó.

Như vật ta thấy được tác giả thật tài ba và độc đáo xây dựng tình tiết truyện cực kì hay và nổi bật. Đồng thời ông thêm vào đó những yếu tố kì ảo vừa thực vừa hư khiến cốt chuyện trở nên li kì hơn.

Không những vậy tác giả còn khắc họa rõ cuộc sống của con người khốn cùng của xã hội lúc bấy giờ bị suy thoái, nạn tham ô, áp bức nhân nhân vào mức đường cùng. Để cái xấu cái ác hoành hành một cách tự do.

Như vậy qua truyện này đã đã thấy rõ được sự dũng cảm và chính trực của Ngô Tử Văn biết đứng lên chống lại cái xấu cái ác để xã hội được bình yên hơn. Đây là một phẩm chất cực kì cao đẹp được tác giả đề cao. Đồng thời tác giả muốn phản ánh cuộc sống hiện thực lúc bấy giờ để người đọc hôm nay và mai sau mãi không quên về lịch sử của dân tộc

Ý nghĩa tác phẩm truyện Chuyện chức phán xử ở đền Tản Viên 63

Người ta thường nói “Ánh nắng là nụ cười vui vẻ của các vị thần trên bầu trời, còn mưa lại chính là những giọt nước mắt của người”. Thần ban cho ta ánh sáng soi sáng vạn vật, phủ lên thế gian một màu vàng tinh tế mà mỹ lệ, là nguồn hy vọng mang trong mình sự trong sáng và thuần khiết nhất. Nhưng người cũng ban cho ta bóng tối cận kề với người bạn ánh sáng của nó, che phủ vạn vật bằng màu đen u ám, chết chóc, che đậy đi tất cả mặt xấu xa nhất, tàn độc nhất của con người bên lớp vỏ bọc u tối đó. Cũng giống như xã hội loài người vậy, đều có hai mặt, bóng tối và ánh sáng, một xã hội tràn ngập ánh đen bất tận, bao trùm bởi nạn tham nhũng, mê tín dị đoan, sự tắc trách của các quan lớn đó, luôn có những tia sáng của sự quả cảm, tinh thần chính ngĩa hiển hiện và chiếu rọi thế gian. Xã hội đó được Nguyễn Dữ phát nét vô cùng chân thật trong tác phẩm “Chuyện chức phán sự Đền Tản Viên”.

Có câu nói thế này “Yêu quái không đáng sợ, đáng sợ là yêu quái giả dạng thần tiên”. Bối cảnh câu chuyện có lẽ không mấy xa hoa, hào nhoáng, cũng không mấy đẹp đẽ, nhưng lại thể hiện rất rõ câu nói trên. Tại một ngôi làng thuộc huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang có một ngôi đền được bảo là linh ứng lắm, chả là cuối đời nhà Hồ, quân Ngô sang lấn cướp, một vị tướng giặc họ Thôi tử trận gần ngôi đền, thế là vị tướng này ban ngày làm thần ban đêm làm ma quấy nhiễu dân làng, cướp ngôi đền từ tay Thổ công, giả mạo họ tên của ngài. Vị Thổ công ấy muốn báo lên Diêm Vương nhưng khổ nỗi những đền miếu gần đây vì tham của đút, đều bên vực cho tướng giặc họ Thôi kia, có thể nói vị tướng giặc này quá khôn ngoan, hay nói vị Thổ công này quá lương thiện chăng? Lại tiếp tục câu chuyện, sau khi bị Ngô Tử Văn – nhân vật chính – đốt mất ngôi đền thì lại đến mắng chửi dọa dẫm chàng, bị chàng phớt lờ thì báo Diêm Vương, mặc dù bản thân chẳng đúng gì cả nhưng vẫn chối cãi và đổ tội cho chàng trai Tử Văn. Thế nhưng, công lí lúc nào cũng chiến thắng, hắn ta không những không được xây lại ngôi đền mà còn bị bỏ vào ngục Cửu U, ngôi mộ của hắn cũng bị bật tung lên. Tác giả đồng thời phê phán cái ác, cái bất lương thông qua hình ảnh tướng giặc họ Thôi kia: khi sống làm giặc ngoại xâm, cướp bóc, giết hại dân làng; khi chết lại làm yêu quấy nhiễu nhân dân, tham lam, dối trá, xảo quyệt. Cùng với đó là phê phán hiện trạng xã hội đen tối, u ám: tham nhũng, đút lót.

Một xã hội đen tối không chỉ bởi sự tác động của một hai việc làm, tham nhũng, đút lót là một mà một yếu tố quan trọng khác là sự tắc trách, xa dân của các quan lớn, quan trên mà ở câu chuyện này là hình ảnh của Diêm Vương, người phán xét công lí. Chẳng những không hay biết gì về chuyện trên nhân gian, về sự hoàn hành của yêu quái, mà còn vội vàng kết luận, tin những lời bịa đặt hàm hồ của tướng giặc họ Thôi kia. Chuyện là sau khi vị tướng giặc họ Thôi kia thông báo việc Tử Văn đốt đền, Diêm Vương liền sai hai tên quỷ sứ lên bắt Tử Văn xuống âm ti hỏi chuyện. Nói là hỏi chuyện nhưng trên thực tế, Tử Văn vừa xuống âm ti đã bị quy vào “Tội sâu ác nặng, không được vào hàng khoan giảm”. Đến khi được mời vào cửa điện âm phủ, Tử Văn lại bị đội thêm cái mũ “Là một kẻ hàn sĩ, dám hỗn láo”, “Mồm năm miệng mười, đơm đặt bịa tạc”. Ở nhân gian chẳng phải có câu “Trăm nghe không bằng mắt thấy” hay sao? Chẳng lẽ Diêm Vương lại không biết?

Thường nói, đền là nơi thờ cúng thần bà, ở đây là chỉ Thổ công, người người cúng bái khẩn cầu, mong được bình yên, an ổn. Mà những thứ như thần, Thổ công, Ngọc Hoàng,…  chẳng qua cũng chỉ là do trí tượng tưởng của con người mà thành, họ mong muốn sẽ luôn có một vị đấng tối cao nào đó luôn cầu phúc cho họ, để họ được sống vui vẻ, tai qua nạn khỏi, tất cả đều gọi là tín ngưỡng. Xong quá tin vào đó mà phát sinh ra cảm giác dựa dẫm, sợ hãi đối với tầng lớp linh thiên đó còn được gọi là “mê tín dị đoan”. Lại nói đến việc Ngô Tử Văn đốt đền, “Mọi người đều lắc đầu lè lưỡi, lo sợ”, không một ai ủng hộ. Tại sao lại vậy? Qua câu chuyện, tác giả còn phê phán tệ nạn mê tín dị đoan của con người: đều sợ đốt đền là bất kính với thần linh, sợ thần trừng phạt, trong khi bị chính chủ ở đó quấy nhiễu, tàn hại.

Thế nhưng, hiện lên trên tất cả những thói hư, những điều chẳng mấy tốt đẹp đó là lòng dũng cảm, cương trực của chàng Ngô Tử Văn. Ngay từ chữ đầu tiên bắt đầu câu chuyện, tác giả đã giới thiệu về Ngô Tử Văn là một người khảng khái nóng nảy, thấy sự gian tà thì không thể chịu được, là một người cương trực, được nhiều người khen ngợi. Và tất nhiên, không chỉ bằng những câu nói suông đó mà đã có thể bộc lộ hết được tính cách và tâm hồn cao đẹp của Tử Văn, mà nguồn sáng đó được tác giả hé mở từng chút một trong những hành động và thái độ của chàng. Bởi lẽ tức giận trước cảnh yêu quái tác oai tác oái, Tử Văn đã quyết định đốt đền – nơi tướng giặc họ Thôi trú ngụ. Trước khi thực hiện, chàng tắm gội sạch sẽ, khấn trời rồi mới châm lửa đốt đền. Không những dũng cảm có lòng trừ hại cho dân, chàng còn là người có hiểu biết và tôn kính thần linh, trời đất, biết phân biệt được cái ác và cái thiện, không tin một cách mù quán thần linh; hành động dứt khoát, tự tin cho thấy chàng tin tưởng vào việc làm của mình, việc làm chính nghĩa. Sau khi đốt đền, Tử Văn lên cơn sốt nóng, tối đó có một vị khách tự xưng cư sĩ tới hăm dọa, chửi mắng, thế nhưng chàng vẫn ngồi ngất ngưỡng tự nhiên, phớt lờ gã cư sĩ kia. Hành động đó lại càng thêm khẳng định vào việc chàng rất tin tưởng vào bản thân của mình, thái độ điềm nhiên cứ như chàng không phải là người bị đe dọa, hoàn toàn không bị khuất phục trước thần quyền. Sau, chàng gặp được người tự xưng là Thổ công thì vô cùng kinh ngạc, cứ ngỡ người ban nãy là Thổ công, biết được sự tình từ người mới đến, chàng hỏi: “Hắn có thật là tay hung hãn”, không có ý hỏi, nhưng lại có ý châm biếm, bởi lẽ có câu thế này “Biết người biết ta, trăm trận trăm thắng” không phải sao? Tử Văn lắng nghe lời dặn dò của Thổ công, đêm đến bệnh càng thêm nặng, rồi bị hai tên quỷ sứ bắt đi. Chàng bị dẫn  xuống nơi  “có quỷ Dạ xoa nanh ác, gió tanh sóng xám, hơi lạnh thấu xương”  – âm ti – liền bị chụp rằng “Tội sâu ác nặng”, chàng vẫn không sợ hãi mà dõng dạc kêu oan. Khi được mời vào cửa điện âm phủ, bị sự bắt tội của Diêm Vương, sự vu cáo bởi hồn ma tướng giặc họ Thôi, chàng không những run sợ mà yếu thế, ngược lại còn không chịu nhún nhường, kiên quyết định tội tên tướng giặc, đưa ra bằng chứng tố cáo được Thổ công kể cho. Hành động này của chàng lại một lần nữa cho thấy chàng luôn tin vào việc làm chính nghĩa của mình, dũng cảm và tin vào công lý. Suốt cả câu chuyện, mỗi hành động của Tử Văn  đều thống nhất với tính cách mà tác giả đã phát nét cho chàng ở đầu chuyện. Qua hình ảnh chàng dũng sĩ Ngô Tử Văn, tác giả đã đề cao tính cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân, là một bài học đáng quý cho thanh thiếu niên bây giờ và cả mai sau.

Tác giả thật tài tình phác họa bức chân dung đối lập của hai nhân vật Ngô Tử Văn và tướng giặc họ Thôi về tính cách, con người và cả kết cục. Tướng giặc họ Thôi bị giam ở ngục Cửu U còn Tử Văn lại được phong cho chức phán xự ở đền Tản Viên, một chức vị xứng đáng cho chàng – phán xự – chức vị phán xét công lí. Từ đó, thể hiện niềm tin vào công lý, chính nghĩa luôn chiến thắng gian tà.

Ánh sáng và bóng tối luôn đối lập với nhau, nhìn thì có vẻ ánh sáng luôn bị bao trùm bởi bóng tối, nhưng sự thực cho thấy rằng, cho dù không gian bóng tối đó có lớn bao nhiêu đi chăng nữa nhưng chỉ cần một tia sáng, tất cả bóng tối sẽ bị tan biến, thanh trừ tất cả những thứ xấu xa, ôm trọn lấy nó là ánh sáng ấm áp và thuần khiết. Cũng như câu chuyện trên, rồi ánh sáng cũng sẽ chiến thắng bóng tối.