Dàn ý phân tích tác phẩm Chiến thắng Mtao Mxây 1
I. Mở bài:
- Giới thiệu khái quát về sử thi Đăm Săn và vị trí đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây: Sử thi Đăm Săn là bộ sử thi nổi tiếng của dân tộc Ê-đê kể về cuộc đời và sự nghiệp của tù trưởng Đăm Săn. Đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây nằm ở phần giữa của tác phẩm, kể chuyện Đăm Săn đánh Mtao Mxây cứu vợ trở về.
- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây: Đoạn trích kể chuyện Đăm Săn đánh thắng tù trưởng Mtao Mxây, cứu được vợ, đem vinh quang về cho dân làng. Đồng thời, đoạn trích thể hiện được những đặc điểm nghệ thuật của thể loại sử thi anh hùng.
II. Thân bài:
1. Cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây
a. Nguyên nhân của cuộc chiến
Đăm Săn khiêu chiến với Mtao Mxây vì Mtao Mxây đã cướp vợ của điều này chứng tỏ Đăm săn là người trọng danh dự cá nhân, cộng đồng; gắn bó với hạnh phúc gia đình; bộ tộc.
b. Cuộc chiến giữa hai tù trưởng
- Thái độ của Đăm Săn và Mtao Mxây trước khi bắt đầu trận chiến:
+ Đăm Săn là người khiêu chiến: “Ta thách nhà ngươi đọ dao với ta đấy”, “ta sẽ lấy cái sàn hiên của nhà ngươi ta bổ đôi”, “lấy cầu thang…ta chẻ ra kéo lửa”, “ta hụn cái nhà của nhà ngươi”..
→ Thông minh, tự tin, đường hoàng, bản lĩnh và có khí phách.
+ Mtao Mxây: “tay ta đang còn bận ôm vợ hai chúng ta”, “ta sợ ngươi đâm ta khi ta đang đi lắm”
→ Dữ tợn nhưng sợ sệt, hèn nhát, do dự trước kẻ thù.
- Cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây
+ Hiệp đấu thứ nhất:
Mtao Mxây: Múa khiên như trò chơi, khiên kêu lạch xạch như quả mướp khô, chạy bước cao bước thấp, chạy hết từ bãi tây sang bãi đông, tự xem mình là tướng quen đánh trăm trận, quen xéo nát đất đai thiên hạ → Mtao Mxây kém cỏi nhưng huênh hoang, khoác lác.
Đăm Săn: thách Mtao Mxây múa khiên trước, lúc Mtao Mxây múa khiên Đăm Săn không hề nhúc nhích. Lúc Đăm Săn múa “Một lầm xốc tới, chàng vượt qua đồi tranh. Một lần xôc tới nữa chàng vượt qua đồi lồ ô. Chạy vun vút qua phái đông, vun vút qua phía tây.” → Bình tĩnh, thản nhiên, tài năng và bản lĩnh.
+ Hiệp đấu thứ hai: Đăm Săn đớp được miếng trầu mà Mtao Mxây bảo Hơ Nhị quăng cho hắn, sức chàng như tăng lên gấp bội, múa khiên càng mạnh, càng nhanh, càng đẹp, “chàng múa trên cao, gió như bão. Chàng múa dưới thaaso, gió như lốc…”. Đăm Săn đuổi theo Mtao Mxây trúng nhưng không thửng đầu. Miếng trầu là phần thưởng cho Đăm Săn, là sức mạnh của cả cộng đồng, là tấm lòng thủy chung của vợ. → Đăm Săn là người có sức mạnh phi thường và tài năng.
+ Hiệp đấu thứ ba: Nhờ Trời mách kế, Đăm Săn đuổi theo và đánh thắng được Mtao Mxây. Ông Trời là hình ảnh tượng trưng cho công lí, sức mạnh trí tuệ của đấng tối cao, sự thiên vị rõ ràng đối với Đăm Săn và là lời khẳng định chính nghãi thuộc về chàng. Đồng thời, chi tiể ông Trời còn thể hiện mối quan hệ gần gũi, gắn bó mật thiết giữa con người với thần linh.
⇒ Với lối mô tả song hành, ngôn ngữ trang trọng, giàu hình ảnh; bút pháp phóng đại,… đã giúp chúng ta thấy Đăm Săn hơn hẳn Mtao Mxây cả về tài năng, sức lực, phong độ, phẩm chất. Sự chiến thắng của Đăm Săn làm nổi bật hình ảnh, tầm vóc của người anh hùng sử thi Đam Săn.
2. Đăm Săn cùng nô lệ trở về sau chiến thắng
- Cuộc đối thoại giữa Đăm Săn và nô lệ: Đăm Săn và nô lệ đã đối đáp với nhau 3 lần và mỗi lần ấy đều có sự khác nhau. Qua đó, thể hiện lòng mến phục, sự hưởng ứng tuyệt đối và lòng trung thành của mọi người dành cho Đăm Săn.
- Ý nghĩa cảnh Đăm Săn và nô lệ trở về:
+ Sự thống nhất cao độ giữa quyền lợi, khát vọng của cá nhân anh hùng với quyền lợi, khát vọng của tập thể cộng đồng
+ Thể hiện lòng yêu mến, cảm phục của toàn thể cộng đồng đối với người anh hùng. Đó chính là ý chí thống nhất của toàn thể cộng đồng Ê-đê
⇒ Sự ngưỡng mộ và tình cảm mến phục của nhân dân dành cho người anh hùng
3. Cảnh ăn mừng chiến thắng
- Lời ra lệnh mở tiệc: sự tự hào, tự tin vì sức mạnh và sự giàu có của thị tộc mình
- Ra lệnh đánh nhiều cồng chiêng: thể hiện niềm vui chiến thắng và sự giàu có, sung túc, trang trọng cùng vẻ đẹp tinh thần, vật chất của tù trưởng và của cả thị tộc’
- Quang cảnh nhà Đăm Săn: mở tiệc to, khách đông nghịt, tôi tớ chật ních cả nhà. Tác giả dân gian sử dụng nghệ thuật phóng đại, qua đó thể hiện sự tự hào về một bộ tộc giàu mạnh và sự đồng tâm, thống nhất của cả cộng đồng
- Hình ảnh Đăm Săn: Nằm trên võng, tóc thả trên, uống không biết say, ăn không biết no, chuyện trò không biết chán, đôi mắt long lanh, bắp chân to bằng xà ngang…
→ Hình ảnh Đăm Săn trở thành trung tâm của bức tranh hoành tráng về cảnh chiến thắng. Hình ảnh Đăm Săn hiện lên đẹp một cách mạnh mẽ, oai hùng, có sự lớn lao cả về hình thể, tầm vóc lẫn chiến công. Qua đó cho thấy cái nhìn đầy ngưỡng mộ, mến phục, tự hào của nhân dân với người anh hùng của cộng đồng.
4. Nghệ thuật thể hiện
- Ngôn ngữ của người kể biến hóa linh hoạt, hướng tới nhiều đối tượng; ngôn ngữ đối thoại được khai thác ở nhiều góc độ. Ngôn ngữ trang trọng, kết hợp ngôn ngữ kể, tả của người dẫn truyện và ngôn ngữ đối thoại của nhân vật, ngôn ngữ giàu âm thanh và hình ảnh.
- Nghệ thuật kể xem lẫn tả
- Các biện pháp nghệ thuật: So sánh, cường điệu, phóng đại, đối lập
III. Kết bài
- Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích: Đoạn trích đã thể hiện những đặc trưng cơ bản của thể loại sử thi: ngôn ngữ trang trọng, giàu hình ảnh, giàu nhịp điệu. Qua đó giúp chúng ta nhận thức được lẽ sống, niềm vui của người anh hùng sử thi chỉ có được trong cuộc chiến đấu vì danh dự, hạnh phúc và danh dự cho cộng động.
Dàn ý phân tích tác phẩm Chiến thắng Mtao Mxây 2
I. Mở bài
- Giới thiệu về nội dung và giá trị của sử thi Đăm săn và vị trí đoạn trích chiến thắng Mtao-Mxây: Là sử bộ sử thi nổi tiếng của dân tộc Ê Đê kể về câu chuyện cuộc đời của tù trưởng Đăm Săn cũng chính là câu chuyện về cộng đồng thị tộc trong buổi đầu lịch sử. Đoạn trịch thuộc phần giữa tác phẩm.
- Khát quát chung về nội dung và nghệ thuật của đoạn trích: Kể chuyện Đăm Săn đánh tù trưởng Mtao Mxây, cứu được vợ và đem lại vinh quang cho cộng đồng.
II. Thân bài
1. Cuộc đọ sức giữa Đăm Săn và Mtao Mxây
a. Nguyên nhân của cuộc chiến
- Cuộc chiến xảy ra do Mtao - Mxây cướp vợ của Đăm Săn đó là Hơ Nhị.
- Người Ê-Đê lại tôn thờ chế độ mẫu hệ, cho nên việc bị cướp vợ không còn là nỗi đau của cá nhân, của gia đình mà nó trở thành nỗi sỉ nhục lớn của cộng đồng. Vì thế cuộc chiến của Đăm Săn và Mtao Mxây không chỉ là cuộc chiến là cuộc chiến để giành lại vợ mà còn là cuộc quyết đấu để bảo vệ danh dự cộng đồng .
b. Diễn biến cuộc chiến giữa hai tù trưởng
- Đăm Săn khiêu chiến và thái độ của Mtao-Mxây
+ Lời khiêu chiến của Đăm Săn: “Ta thách nhà ngươi”, ta sẽ “bổ đôi” sàn hiên, “chẻ ra kéo lửa” cầu thang, “hun” nhà, ví Mtao Mxây như lợn nái, trâu
⇒ Thái độ quyết liệt, tự tin
+ Thái độ của Mtao- Mxây: “Không xuống vì bận ôm vợ hai chúng ta”, sợ bị đâm khi đang đi, không dám múa khiên trước
⇒ Thái độ từ chọc tức đến sợ hãi, tần ngần do dự
- Vào cuộc chiến
* Hiệp đấu thứ nhất:
• Mtao-Mxây:
+ Múa khiên “kêu lạch sạch như quả mướp
+ Chạy bước thấp, bước cao chỉ chém trúng cái cọc cột trâu nhưng khoe được học thần Rồng, là tướng quen đánh trạm trận, quen xéo nát thiên hạ.
⇒ Mtao- Mxây kém cỏi nhưng huênh hoang, khoác lác, ngạo mạn
• Đăm Săn
+ Không nhúc nhích, châm biếm mỉa mai Mtao Mxây
+ Một lần xốc tới vượt một đồi tranh, vượt một đồi lồ ô, chàng chạy vút qua phía Đông, vút qua phía Tây
⇒ Đăm Săn là người bình tĩnh, tự tin, với sức mạnh và tài năng phi thường
* Hiệp đấu thứ hai: Nhờ miếng trầu của vợ, Đăm săn múa khiên chàng múa trên cao gió như bão, múa dưới thấp gió như lốc, núi ba lần rạn nứt, ba dồi tranh bật rễ,..., đâm trúng kẻ thù nhưng không thủng. Chi tiết miếng trầu là biểu hiện cho sức mạnh cộng đồng. Sức mạnh của Đăm Săn được tương trợ bởi cộng đồng.
⇒ Nổi bật sức mạnh phi thường của Đăm Săn.
* Hiệp đấu thứ ba: Nhờ sự giúp đỡ của ông trời Đăm Săn đã tìm ra điểm yếu và chiến thắng kẻ thù.
Chi tiết sự trợ giúp của ông trời trong đoạn trích cho thấy, ở thời kì này con người và thần linh có liên quan mật thiết với nhau, đó là dấu vết của tư duy thần thoại, tuy nhiên ở thời đại của sử thi thần linh chỉ góp phần tương hỗ, trợ giúp chứ không hoàn toàn quyết định.
⇒ Qua đây vẫn đề cao sức mạnh người anh hùng.
2. Lễ ăn mừng chiến thắng.
a. Đăm Săn cùng nô lệ ra về sau chiến thắng:
- Ba cuộc đối thoại giữa Đăm Săn và dân làng vừa có sự trùng lặp vừa có sự tăng tiến.
- Qua những lời đối thoại ấy cho thấy thái độ yêu mến ngưỡng mộ, thán phục, một lòng đi theo Đăm Săn của dân làng.
- Cho thấy mối quan hệ thống nhất giữa cá nhân với cộng đồng, đề cao vai trò của người anh hùng trong sự hợp nhất, mở rộng thị tộc, bộ lạc đem lại sự phồn vinh cho cộng đồng.
b. Cảnh ăn mừng chiến thắng
- Âm thanh: Tiếng cồng chiêng nhộn nhịp đó là nét đẹp truyền thông, bản sắc văn hóa của người Ê-đê. Âm thanh ấy thể hiện sự sung túc, giàu sang, là sức mạnh, vẻ đẹp của vật chất, tinh thần của cộng đồng.
- Con người
+ Người tới ăn mừng: Các tù trưởng từ phương xa đến, khác “đông nghịt”, tôi tớ “chật ních cả nhà”
⇒ Cho thấy niềm vui, sự đồng tâm, thống nhất trong cộng đồng
+ Hình ảnh người anh hung Đăm Săn: Nằm trên võng, tóc thả trên, uống không biết say, ăn không biết no, chuyện trò không biết chán, đôi mắt long lanh, bắp chân to bằng xà ngang…
⇒ Đó là vẻ đẹp sức mạnh mộc mạc, giản dị nhưng rất gần gũi với rừng núi, oai phong, dũng mãnh khác thường. Qua đó cho thấy cái nhìn đầy ngưỡng mộ sung kính, tự hào của nhân dân với người anh hùng của cộng đồng.
3. Nghệ thuật thể hiện
- Ngôn ngữ trang trọng, kết hợp ngôn ngữ kể, tả của người dẫn truyện và ngôn ngữ đối thoại của nhân vật, ngôn ngữ giàu âm thanh và hình ảnh.
- Nghệ thuật kể xem lẫn tả
- Các biện pháp nghệ thuật: So sánh, cường điệu, phóng đại, đối lập
III. Kết bài
- Khát quát, nhấn mạnh nội dung và nghệ thuật đoạn trích
- Mở rộng vấn đề: Khái quát về giá trị của sử thi Đăm Săn và các sử thi khác trong đời sống văn học.
Dàn ý cảm nhận về vẻ đẹp của Đăm Săn trong đoạn trích "Chiến thắng Mtao Mxây" 3
I. Mở bài
- Giới thiệu về sử thi Đăm Săn và đoạn trích Chiến thắng Mtao-Mxây
- Khát quát về hình tượng người anh hùng Đăm Săn: Dũng mãnh, cao thượng, đẹp như một vị thần.
II. Thân bài
1. Đăm Săn trong cuộc chiến với Mtao-Mxây.
- Trong cảnh khiêu chiến:
+ Đăm Săn gọi, khiêu khích để Mtao-Mxây xuống chiến đấu
+ Không thèm đánh lén, đâm khi Mtao-Mxây xuống
⇒ Đăm Săn là người đàng hoàng, ngay thẳng, tự tin quyết kiệt. Đối lập với sự hèn nhác của Mtao-Mxây.
- Trong trận đấu:
+ Đăm Săn múa khiên, một lần xốc tới chàng vượt một đồi tranh, một lần sốc tới vượt một đồi lồ ô.
+ Chàng chạy vun vút qua phía Đông, vun vút qua phía Tây.
+ Ăn được miếng trầu của Hơ Nhị, múa trên cao gió như bão, múa dưới thấp gió như lốc, múa chạy nước kiệu quả núi ba lần rạn nứt,... Nhưng đâm không thủng Mtao-Mxây.
Chi tiết miếng trầu biểu tượng cho sức mạnh cộng đồng, cho thấy Đăm Săn chiến đấu có sử ủng hộ, giúp đỡ của cộng đồng.
+ Được ông trời chỉ giúp, đâm chết được kẻ thù, cắt đầu đem bêu ngoài đường. Ông trời đại diện cho thần linh chỗ dựa tinh thần của cộng đồng thị tộc cũng giúp đỡ và đứng về phía Đăm Săn.
⇒ Đăm Săn là một dũng sĩ vô cùng dũng cảm, tài năng, có sức mạnh phi thường, lấn át kẻ thù.
⇒ Chiến đấu vì mục đích bảo vệ danh dự cá nhân, hạnh phúc gia đình và quan trọng hơn là danh dự và sự bình yên của cộng đồng, thị tộc,
2. Đăm Săn trong cảnh trở về và tiệc ăn mừng chiến thắng.
- Đăm Săn trong cảnh trở về.
+ Đăm Săn với dân làng có 3 cuộc đối đáp, là lời thuyết phục của Đăm Săn và lời chấp thuận đi theo của dân làng.
+ Ba cuộc đối đáp gặp nhau ở tiếng nói đồng lòng “không đi sao được” và có sự tăng tiến.
⇒ Đăm Săn trở thành người anh hùng giàu có, chiến đấu để thỏa khát vọng của cộng đồng,
⇒ Sự yêu mến, ngưỡng mộ, thán phục của dân làng về tài năng và phẩm chất của Đăm Săn, quyết tâm một lòng đi theo.
- Cảnh ăn mừng chiến thắng:
+ Ngoại hình: Nằm trên võng, tóc thả trên sàn, Ngực quấn chéo một tấm mền chiến, mình khoác một tấm áo chiến, tai đeo nụ, sát bên mình nghênh ngang nhiều gươm giáo, đôi mắt long lanh, bắp chân to bằng cây xà ngang
+ Sức mạnh: Sức ngang sức voi đực, hơi thở ầm ầm tựa sấm, nằm sấp thì gãy gầm sàn, nằm ngửa thì gãy xà dọc,...
+ Phẩm chất: Danh tiếng lẫy lừng, được tung hô, ca ngợi là một “dũng tướng chắc chết mười mươi cũng không lùi bước”
⇒ Đăm Săn hiện lên như một một vị thần mang vẻ đẹp dũng mãnh, hoang sơ của núi rừng.
⇒ Thể hiện cái nhìn ngưỡng vọng, sùng kính của nhân dân đối với người anh hùng của cộng đồng
3. Nghệ thuật xây dựng nhân vật
- Cách kể và tả hấp dẫn
- Ngôn ngữ khoa trương, phóng đại.
- Sử dụng các phép liệt kê, so sánh, tăng tiến, đối lập.
- Giọng điệu trang trọng toát ra từ cái nhìn sử thi đầy chiêm bái, ngưỡng vọng.
III. Kết bài
- Khái quát lại vấn đề
Dàn ý cảm nhận về vẻ đẹp của Đăm Săn trong đoạn trích "Chiến thắng Mtao Mxây" 4
I. Mở bài:
- Giới thiệu nhân vật Đăm Săn
II. Thân bài:
1. Những nét chung của nhân vật Đăm Săn:
- Đăm Săn có vẻ đẹp ngoại hình hoàn mỹ. Theo quan niệm của người Ê đê thì Đăm Săn là nhân vật có vẻ đẹp đáng ngưỡng mộ và tự hào. Chàng có hình dáng vạm vỡ, phi thường khỏe đẹp và đậm chất Tây Nguyên
- Giọng nói của Đăm Săn hào sảng
- Trang phục của Đăm Săn rất uy nghiêm
- Chàng là người nhiều của cải
=> Mang vẻ đẹp tự nhiên, hoang dã
2. Đăm Săn trong trận đấu:
- Đăm Săn chiến đấu với kẻ thù mục đích chính đáng chính là cứu vợ
- Đăm Săn rất anh hùng, không đánh chết kẻ thù
- Đăm Săn chiến đấu vì giữ hạnh phúc gia đình, vì mục đích chính đáng
=> Đăm Săn là một dũng sĩ dũng cảm, sức mạnh phi thường, đáng được ngưỡng mộ.
3. Đăm Săn trở về và tiệc ăn mừng chiến thắng
- Lời đối đáp thuyết phục và sự chấp thuận của dân dàng
- Miêu tả hình ảnh nằm trên võng => ngoại hình mạnh vẽ, sức mạnh: ngang sức voi, hơi thở ầm ầm tựa sấm
=> Vẻ đẹp dũng mạnh của Đăm Săn và sự kính phục của nhân dân với người anh hùng của họ.
III. Kết bài:
- Nêu cảm nhận chung về nhân vật
Dàn ý phân tích "Chiến thắng Mtao Mxây" 5
1. Mở bài:
- Giới thiệu chung về thể loại sử thi: là những bản anh hùng ca hào sảng của nhân dân.
- Giới thiệu chung về Sử thi Đăm Săn và đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây.
2. Thân bài
a. Hình tượng Đăm Săn trong trận chiến với Mtao Mxây
* Khi vào cuộc chiến:
- Hiệp một:
+ Trong khi Mtao Mxây múa khiên trước, Đăm Săn vẫn giữ thái độ bình tĩnh, thản nhiên => Điều này thể hiện bản lĩnh của chàng.
+ Mtao Mxây đã lộ rõ sự kém cỏi nhưng vẫn nói những lời huênh hoang.
- Hiệp 2:
+ Đăm Săn múa khiên làm cho Mtao Mxây hốt hoảng trốn chạy với bước cao bước thấp => thể hiện sức mạnh cả Đăm Săn và sự yếu sức của Mtao Mxây.
+ Mtao Mxây cầu cứu Hơ Nhị quăng cho miếng trầu => càng yếu sức.
+ Đăm Săn cướp được miến trầu => sức mạnh của chàng tăng lên.
- Hiệp ba:
+ Đăm Săn múa dũng mãnh và đuổi theo Mtao Mxây.
+ Đăm Săn đâm trúng áo Mtao Mxây nhưng không thủng được áo hắn. Chàng phải cầu cứu thần linh.
- Hiệp bốn:
+ Đăm Săn được thần linh giúp sức.
+ Chàng đuổi theo và giết chết kẻ thù.
=> Với lối mô tả song hành, lối so sánh phóng đại, Đăm Săn hơn hẳn Mtao Mxây về cả tài năng, sức lực, phẩm chất và phong độ. Đòi vợ chỉ là cái cớ, cao hơn chính là mở mang bờ cõi, làm nổi uy danh cộng đồng => Đăm Săn là một nhân vật anh hùng sử thi đích thực.
b. Thái độ của mọi người đối với chiến thắng của Đăm Săn
* Dân làng Mtao Mxây
- Ba lần Đăm Săn kêu gọi thì cả ba lần mọi người đều hưởng ứng (số 3 tượng trưng cho số nhiều): “Không đi sao được, tù trưởng chúng tôi đã chết, lúa chúng tôi đã mục, chúng tôi còn ở với ai.”
=> Họ nhất trí xem Đăm Săn là tù trưởng, là anh hùng của họ.
- Mỗi lần đối đáp có sự khác nhau, biến đổi, phát triển.
=> Qua ba lần hỏi – đáp, lòng trung thành tuyệt đối của mọi nô lệ đối với Đăm Săn ngày càng được tô đậm.
- Mọi người cùng ra về theo Đăm Săn đông vui như đi hội: “Đoàn người đông như bầy cà tông, đặc như bầy thiêu thân, ùn ùn như kiến như mối.”
- Ý nghĩa:
+ Thể hiện sự thống nhất cao độ giữa quyền lợi, khát vọng cá nhân anh hùng đối với cộng đồng, bộ tộc.
+ Thể hiện lòng yêu mến, sự tuân phục của tập thể cộng đồng đối với cá nhân anh hùng -> Đây cũng là biểu hiện của ý thức dân tộc.
* Thái độ của dân làng Đăm Săn
- Hân hoan chào đón người anh hùng chiến thắng trở về.
- Đồng lòng hưởng ứng lời kêu gọi của tù trưởng: mở tiệc ăn mừng chiến thắng => phấn khởi, vui mừng, tự hào.
* Thái độ của các tù trưởng xung quanh
- “Nhà Đăm Săn...các vị tù trưởng đều từ phương xa đến” => kéo đến ăn mừng chiến thắng của Đăm Săn như ăn mừng chiến thắng của chính mình.
=> Người anh hùng được toàn thể cộng đồng suy tôn tuyệt đối.
c. Cảnh ăn mừng chiến thắng
- Hình ảnh Đăm Săn được miêu tả hòa vào cùng với dân làng trong niềm vui chiến thắng:
+ Đông vui nhộn nhịp.
+ Ăn mừng hoành tráng.
- Đăm Săn hiện lên ngoài vẻ đẹp hình thể còn là sức mạnh uy vũ, vô biên trong con mắt ngưỡng mộ của dân làng => cách miêu tả phóng đại tạo ấn tượng với độc giả.
3. Kết bài:
Cảm nhận về giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản.
Dàn ý phân tích "Chiến thắng Mtao Mxây" 6
I. Tìm hiểu chung:
– Sử thi dân gian Việt Nam có hai loại: Sử thi thần thoại và sử thi anh hùng. Sử thi Đăm Săn của dân tộc Ê Đê là sử thi anh hùng tiêu biểu .
– Tóm tắt sử thi Đăm Săn: (SGK)
– Giá trị tác phẩm:
Xây dựng hình ảnh người anh hùng Đăm Săn từ đó thể hiện hình ảnh cộng đồng thị tộc Ê Đê trong một giai đoạn lịch sử đầy biến động.
Xuất xứ của đoạn trích.
– Đoạn trích được trích trong hồi thứ 5 của sử thi Đăm Săn
– Đăm Săn đánh Mtao Mxây cứu vợ về.
1. Cuộc chiến giữa hai vị tù trưởng
a. Trước khi vào cuộc chiến
Đăm Săn
– Đăm Săn khiêu chiến. Mtao buộc phải đáp lại.
– Đến tận cầu thang khiêu chiến (lần 1)-> chàng chủ động, tự tin.
– Đăm Săn khiêu khích “Ngươi không xuống ư?…cho mà xem”
→Mtao buộc phải xuống nhưng sợ Đăm Săn đánh bất ngờ.
– Đăm Săn khiêu khích, đe dọa quyết liệt (lần 2), dụ Mtao Mxay ra khỏi nhà. Chàng chủ động, tự tin, đường hoàng như một vị thần.
Mtao Mxây
– Bị động, sợ hãi, không dám xuống nhưng vẫn trêu tức Đăm Săn.
– Buộc phải xuống ứng chiến nhưng sợ Đăm Săn đánh bất ngờ: “Để ta xuống…..”
→ Bị động, do dự, sợ hãi, hèn nhát
b. Vào cuộc chiến
Hiệp 1:
Đăm Săn
– Khích Mtao múa khiên trước.
– Điềm tĩnh, thản nhiên xem khả năng của kẻ thù.
Mtao Mxây
– Bị khích, giả đò khiêm tốn, thực chất kiêu căng, ngạo mạn.
– Múa khiên như trẻ con chơi trò chơi: kêu lạch xạch như quả mướp khô.
→ kém cỏi, hèn mọn.
– Tự khen mình là tướng quen đi đánh trận, quen xéo nát đất thiên hạ.
Hiệp 2:
Đăm Săn
– Múa khiên trước “… xốc tới vượt đồi tranh…phía đông, phía tây”.
→ bình tĩnh, thế thắng áp đảo, oai hùng.
Mtao Mxây
– Hoảng hốt, trốn chạy. Hắn chạy bước cao bước thấp.
– Chém Đăm Săn nhưng trượt và trở nên yếu sức, thế thua.
– Nhận được miếng trầu của Hơ Nhị, sức khỏe tăng gấp bội.
(Miếng trầu là biểu tượng cho sự ủng hộ, tiếp thêm sức mạnh cho người anh hùng của cộng đồng. Theo quan niệm của dân gian, người anh hùng chỉ thực sự là anh hùng khi họ được đặt trong cộng đồng, được nhân dân ủng hộ, được thần linh giúp sức)
→ Nghệ thuật miêu tả song hành, làm nổi bật sự hơn hẳn của Đăm Săn so với Mtao Mxây về tài năng, sức lực, về phong độ, phẩm chất đồng thời thấy được cuộc chiến hết sức ác liệt.
Hiệp 3:
Đăm Săn
– Múa khiên càng nhanh, càng mạnh và đẹp đẽ, hào hùng.
– Tấn công đối thủ: đâm Mtao nhưng ko thủng áo giáp sắt của y.
→ Những hình ảnh so sánh, phóng đại tạo ấn tượng mạnh, tràn đầy cảm hứng ngợi ca.
Mtao Mxây
– Hoàn toàn ở thế thua, bị động.
– Bị đâm.
Hiệp 4
Đăm Săn
– Thấm mệt, cầu cứu thần linh.
– Được kế của ông Trời (lấy cái chày mòn ném vào vành tai kẻ thù).
– Đuổi theo kẻ thù.
– Hỏi tội Mtao.
– Giết chết Mtao.
(Chi tiết ông Trời mách kế cho Đăm Săn thể hiện sự gần gũi giữa con người và thần linh. Đây là dấu vết tư duy của thần thoại cổ sơ và thời kì xã hội chưa có sự phân hóa giai cấp rạch ròi. Thần linh chỉ đóng vai trò cố vấn, gợi ý còn người anh hùng mới quyết định kết quả của cuộc chiến. Sử thi đề cao vai trò của người anh hùng).
Mtao Mxây
– Tháo chạy vì áo giáp sắt vô dụng.
– Trốn chạy quanh quẩn.
– Giả dối cầu xin tha mạng.
– Bị giết.
Mtao là người múa khiên trước. Việc miêu tả tài của đối thủ trước tài của người anh hùng chính là lối so sánh, miêu tả đòn bẩy đề cao hơn tài năng của người anh hùng.
Đăm Săn càng múa càng nhanh, mạnh, hào hùng: Múa trên cao như gió bão; Múa dưới thấp như gió lốc, chòi lẫm đổ lăn lóc, ba quả núi rạn nứt, ba đồi tranh bật bay tung.
→ Miêu tả hành động bằng cách so sánh và phóng đại tạo ra sức hấp dẫn, ấn tượng về sức mạnh, vẻ đẹp thần thánh, siêu phàm của Đăm Săn
=> Sử dụng nghệ thuật miêu tả, phóng đại, so sánh, đối lập tương phản. Đăm Săn là tù trưởng có sự vượt trội về tài năng và nhân cách được cộng đồng nhân dân ủng hộ và thần linh giúp sức.
* Nghệ thuật:
+ Đối lập (Mtao Mxay kém cỏi, hèn nhát >< Đăm Săn dũng mãnh, tự tin, quyết liệt) + miêu tả phóng đại: rung khiên múa, khiên kêu lạch xạch như quả mướp khô; bước cao bước thấp chạy hết bãi tây sang bãi đông; Vung dao chém nhưng chỉ trúng chão cột trâu ~ Đăm Săn: Rung khiên múa, một lần xốc tới vượt một đồi tranh, một lần xốc tới nữa, vượt một đồi lồ ô… Chạy vun vút qua phía Đông, phía Tây… Múa trên cao như gió bão, múa dưới thấp như gió lốc… Đăm Săn được miêu tả với sức mạnh phi thường, với tài năng xuất chúng. Cuộc chiến của ĐS mang tính chính nghĩa hợp với ý trời => Ngợi ca người anh hùng.
Ý nghĩa:
– Đòi lại vợ là cớ làm nảy sinh mâu thuẫn giữa các bộ tộc. Chiến tranh mở rộng bờ cõi làm nổi uy danh cộng đồng
– Trong tưởng tượng của dân gian, Đăm Săn là biểu tượng cho chính nghĩa và sức mạnh cộng đồng, còn Mtao Mxây là biểu tượng cho cái ác và phi nghĩa.
2. Cảnh Đăm Săn cùng nô lệ ra về sau chiến thắng:
– 3 lần đối đáp khác nhau:
+ Gõ vào một nhà (1)
+ Gõ vào tất cả các nhà (2)
+ Gõ vào mỗi nhà trong làng (3)
– Ba lần hồi đáp giống nhau: “không đi sao được…”
– Hình ảnh đoàn người trở về: “Đoàn người…chuyển hoa”
Ý nghĩa:
Ba lần đối thoại của Đăm Săn với dân làng thể hiện:
– Thái độ trân trọng với chiến thắng của Đăm Săn.
– Đó là lòng yêu mến, thái độ trung thành tuyệt đối của dân làng dành cho Đăm Săn.
– Sự thống nhất cao độ của quyền lợi, khát vọng của cá nhân anh hùng sử thi với quyền lợi, khát vọng của cộng đồng.
=> Biểu hiện ý chí thống nhất của toàn thể cộng đồng.
Đăm Săn chiến đấu giành lại hạnh phúc gia đình nhưng thực chất lại là cuộc chiến đấu mở rộng bờ cõi, làm rạng rỡ danh tiếng cộng đồng, đem lại giàu sang cho cả cộng đồng.
3. Cảnh ăn mừng chiến thắng
a. Quang cảnh
– Vật chất: giàu có
-Bạn bè: đông đúc (trong nhà đông nghịt khách)
-Tôi tớ: chật ních cả nhà
-Tiệc tùng: linh đình
=> Giàu có, sung túc, hùng mạnh nhất.
b. Hình ảnh Đăm Săn
– Đăm Săn tự bộc lộ qua lời nói với tôi tớ của mình:
+ Niềm vui chiến thắng.
+ Tự hào, tự tin vào sức mạnh và sự giàu có của thị tộc mình.
Tuy kể về chiến tranh nhưng lòng vẫn hướng về cuộc sống no đủ, thịnh vượng giàu có; sự đoàn kết thống nhất và lớn mạnh của cộng đồng người.
– Sức mạnh và vẻ đẹp dũng mãnh của Đăm Săn:
+ Tóc dài chảy đầy cả nong hoa
+ Ngực quấn chéo
+ Đôi mắt long lanh
+ Uống không biết say, ăn không biết no, chuyện trò không biết chán…”
+ Bắp chân chàng to bằng cây… tựa song dậy…”
+ Tổ chức tiệc linh đình suốt mùa khô
+ mời tất cả dân làng, tôi tớ và tù trưởng các vùng
+ ĐS ăn uống, trò chuyện với tất cả mọi người => thân thiện, cởi mở (Cả 1 vùng nhão ra như nước… inh ỏi suốt ngày đêm)
+ Ngoại hình: Ngực quấn chéo….tiếng tăm lừng lẫy… từ trong bụng mẹ => vẻ đẹp kì vĩ, lồng lộng của người anh hùng chiến trận
– Nghệ thuật: miêu tả, so sánh, cường điệu
=> Nghệ thuật phóng đại, so sánh độc đáo, ngôn ngữ trang trọng, giàu hình ảnh thể hiện vẻ đẹp phi thường của Đăm Săn. Đăm Săn trở thành hình ảnh trung tâm của bức tranh hoành tráng về lễ mừng chiến thắng. Chàng lớn lao cả về hình thể, tầm vóc, cả chiến công hiển hách như trùm lên toàn bộ buổi lễ, thiên nhiên và xã hội Ê-đê. Trường ca Đăm Săn là niềm tự hào của cả dân tộc Ê-đê.
Tổng kết:
Những tình cảm cao cả nhất thôi thúc Đăm Săn chiến đấu và chiến thắng kẻ thù: trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình, thiết tha với cuộc sống bình yên và hạnh phúc của thị tộc. Đăm Săn là sự thống nhất về lợi ích, vẻ đẹp của người anh hùng và cộng đồng.
Với ngôn ngữ trang trọng giàu hình ảnh, nhịp điệu; với phép so sánh, phóng đại, liệt kê, trùng điệp được sử dụng có hiệu quả cao đoạn trích đã khắc họa sinh động nhân vật người anh hùng Đăm Săn trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình, thiết tha với cuộc sống bình yên của thị tộc. Vẻ đẹp của nhân vật sử thi.
Dàn ý cảm nhận sâu sắc của bản thân về vẻ đẹp người anh hùng sử thi. Giá trị nhân văn của đoạn trích - Dàn ý mẫu số 7
* Mở bài:
- Giới thiệu Đăm Săn - sử thi đặc sắc của dân tộc Ê-đê, gắn với hình tượng người anh hùng sử thi.
- Chiến thắng Mtao Mxây ca ngợi chiến công của người anh hùng bảo vệ danh dự, đem lại hạnh phúc và sự yên vui cho mọi người.
*Thân bài:
1. Tổng:
- Vẻ đẹp sử thi gắn liền với quá trình xây dưng và phát triển buôn làng, người anh hùng sử thi kết tinh phẩm chất và ý chí của cộng đồng. Chuẩn mực của sử thi là ở chiến công của người anh hùng, bộc lộ sức mạnh và khát vọng phi thường.
- Tóm tắt nội dung ý nghĩa đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây.
2. Phân:
a. Vẻ đẹp hào hùng của Đăm Săn khi đến nhà Mtao Mxây.
b. Vẻ đẹp nổi bật khi so sánh với Mtao Mxây và khi Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây.
c. Đăm Săn trong cảnh ăn mừng chiến thắng.
3. Hợp:
a. Vẻ đẹp kì vĩ của người anh hùng Đăm Săn thể hiện sức mạnh, phẩm chất và niềm tự hào của cộng đồng.
b. Chiến công của Đăm Săn gắn liền với sự lớn mạnh của cộng đồng.
c. Qua chiến công còn làm nổi bật lên ước vọng về cuộc sống thanh bình no ấm của cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên.
* Kết bài:
Cảm nhận sâu sắc của bản thân về vẻ đẹp người anh hùng sử thi.
Giá trị nhân văn của đoạn trích
Dàn ý cảm nhận về vẻ đẹp của Đăm Săn trong đoạn trích "Chiến thắng Mtao Mxây" 8
I. Mở bài
Giới thiệu chung về nhân vật Đăm Săn
Để trở thành một người con ngoan, trò giỏi ai cũng trải qua những sai lầm trong cuộc sống. Đó có thể là những kỉ niệm vui, cũng có thể là những kỉ niệm buồn. Nhưng dù kỉ niệm nào cũng đều giúp ta trưởng thành như ngày hôm nay. Đặc biệt là những kỉ niệm không vui đã giúp em có thêm nhiều bài học cho cuộc sống mai sau. Và một trong những kỉ niệm sâu sắc nhất với thầy cô giáo đó là lần em mắc khuyết điểm khiến thầy cô giáo buồn.
II. Thân bài
1. Mở đầu về tác phẩm
Sử thi là thể loại hình tự sự dân gian, có quy mô lớn, ngôn ngữ có vần nhịp, hình tượng hào hung hoành tráng, kể về những biến cố trọng đại của cộng đồng, lưu truyền bằng phương thức hát – kể khan.
Đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxay “ nằm ở giữa tác phẩm, kể về chiến công Đam San đánh thắng tù trường Sắt cức vợ, bảo vệ thành công sự ấm no, hòa bình của buôn làng.
Trong đoạn trích, Đam San đã tỏ rõ mình là người anh hùng qua việc khiêu chiến, giao chiến trong bốn hiệp, chiến thắng Mtao Mxay, thuyết phục tôi tớ Mtao Mxay theo mình và ăn mừng chiến thắng
2. Phân tích vẻ đẹp ngoại hình, lí tưởng của Đăm Săn
Ngoại hình, giọng nói, hình dánh, tiếng nói, tiếng cười được miêu tả bằng những từ ngữ trang trọng, giọng điệu sung kính, thái độ ngưỡng mộ, tự hào.
Chàng là niềm tự hào của cả bộ tộc. vẻ đẹp của chàng hoang dã, gần tự nhiên. Sự giàu có, phồn vinh của chàng cũng là sự hùng mạnh của buôn làng.
Sức mạnh phi thường: Thể hiện qua các trò chơi, trò đẩy gỗ, cuộc chiến giữa hai tù trưởng, chặt đổ cây Sa – muk, vượt qua một con đường để đến với nữa thần Mặt Trời.
Sức mạnh ấy được diễn đạt qua ngôn ngữ ả hành động chiến đấu của Đam San giàu nhịp điệu, hình ảnh, chất thơ, sử dụng nhiều phép so sánh cường điệu, liệt kê trùng điệp dày đặc.
Qua đó, cho thấy Đăm Săn hiện lên là người anh hùng tài giỏi, quả cảm, giàu tinh thần thượng võ, Đăm Săn chính là kết tinh sức mạnh, vẻ đẹp, ý chí, khát vọng của cả cộng đồng.
3. Phân tích vẻ đẹp tâm hồn
Ý thức được danh dự cá nhân với danh dự của bộ lạc (đây là nguyên nhân Đăm Săn đánh Mtao – Mxây.
Bao dung. Đăm Săn gọi tôi tớ của Mtao – Mxay mà không ép buộc,…
Khát vọng trở thành tù trường giàu có hùng mạnh, nguyên nhân dẫn đến mở mang tộc người cư trú, giàu của cải (bức tranh ca ngợi ăn mừng chiến thắng,…).
Chinh phục cái đẹp, thiên nhiên. Thể hiện vẻ đẹp vừa phi thường, vừa nhân bản.
Lòng dũng cảm vô song: cầu cứu vợ với thần linh. Đây cũng chính là điểm gặp gỡ tâm hồn trong con người thời cổ ở bất kì dân tộc nào.
4. Đánh giá ý nghĩa hình tượng nhân vật Đăm Săn
Đăm Săn là hình tượng tiêu biểu cho cộng đồng người Ê đê
Tác phẩm sử dụng các biện pháp phóng đại, lí tưởng hóa. Sử dụng so sánh, trùng điệp, tương phản với ngôn ngữ trang trọng giàu hình ảnh để làm nổi bật nhân vật.
Cùng với đó biện pháp đặt nhân vật vào tình huống thử thách với lời kể chuyện rất kinh hoạt đã giúp cho nhân vật Đăm Săn trở thành người anh hùng của cả dân tộc Ê đê nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung.
III. Kết bài
Nêu cảm nhận khái quát về nhân vật
Nhân vật Đăm Săn trở thành biể tượng bất diệt của dân tộc Ê đê. Bên cạnh anh hùng Đăm Săn còn có rất nhiều hình tượng người anh hùng đại diện cho cộng đồng được khắc họa như Đăm Di, Xing Nhã, Khinh Dú (Êđê), Đăm Noi (Ba-na),.. từ đó khẳng định với thế giới về một Việt Nam với 54 dân tộc giàu mạnh, tự lực, tự cường.
Dàn ý cảm nhận về vẻ đẹp của Đăm Săn trong đoạn trích "Chiến thắng Mtao Mxây" 9
1. Mở Bài
- Giới thiệu về đoạn trích, nhân vật Đăm Săn.
- Dẫn dắt vào vấn đề cần phân tích.
2. Thân Bài
- Những nét khái quát:
+ Sử thi và người anh hùng sử thi: Sử thi còn gọi là anh hùng ca, là thể loại tự sự dài (thường là thơ) xuất hiện rất sớm trong lịch sử của các dân tộc nhằm ngợi ca sự nghiệp anh hùng có tính toàn dân và có ý nghĩa trọng đại đối với dân tộc trong buổi bình minh của lịch sử. Về kết cấu, sử thi là một câu chuyện được kể lại có đầu có đuôi với quy mô lớn. Các nhân vật chính của sử thi là những anh hùng, tráng sĩ tiêu biểu cho sức mạnh thể chất và tinh thần, cho ý chí và trí thông minh, lòng dũng cảm của cộng đồng được miêu tả trong vẻ đẹp kì diệu khác thường.
+ Vị trí đoạn trích và nội dung chính đoạn trích: Kể về việc Đăm Săn đánh nhau với Mtao Mxây để cứu Hơ Nhị. Qua đoạn trích này vẻ đẹp về sức mạnh và nhân cách của Đăm Săn được bộc lộ rõ nét.
- Phân tích nhân vật người anh hùng Đăm Săn:
+ Vẻ đẹp hào hùng của Đăm Săn khi đến nhà Mtao Mxây.
+ Vẻ đẹp nổi bật khi so sánh với Mtao Mxây và khi Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây.
+ Vẻ đẹp của Đăm săn trong cảnh ăn mừng chiến thắng.
- Nhận xét
+ Vẻ đẹp bên ngoài: Giọng nói, hình dáng, trang phục. Sức mạnh ghê gớm, uy quyền và sự giàu có của một tộc trưởng, sự phồn vinh của một buôn làng (cách tác giả dân gian tả Đăm Săn mang dáng dấp, hình ảnh của một vị thần).
+ Nhân cách và lí tưởng: Đăm Săn là kết tinh của vẻ đẹp, ý chí, khát vọng của cả cộng đồng.
+ Đăm săn là người có sức mạnh phi thường, trọng danh dự, sống và chiến đấu cho lí tưởng một cách quả cảm anh dũng, bảo vệ hạnh phúc gia đình gắn với bảo vệ sự bình yên của thị tộc. Chàng là người anh hùng tiêu biểu được xây dựng dựa trên những thủ pháp nghệ thuật của sử thi và là hiện thân của khát vọng, danh dự, nhân phẩm của bộ tộc.
3. Kết Bài
- Nêu nhận xét, đánh giá về người anh hùng sử thi Đăm săn
- Mở rộng vấn đề bằng cảm nghĩ của cá nhân về những điều mà các em tâm đắc về nhân vật này
