Giáo án Ngữ văn lớp 6 Bài Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự mới nhất - Mẫu giáo án số 1
Ngàysoạn:
Ngày dạy:
TIẾT 14: CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Giúp học sinh :
1. Kiến thức
-Hiểu thế nào là chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự.
- Hiểu mối quan hệ giữa sự việc và chủ đề.
- Bố cục của bài văn tự sự.
2. Kĩ năng
- Tìm chủ đề, làm dàn bài và viết được phần mở bài cho bài văn tự sự.
3. Thái độ
- Tự xác định và có thái độ đúng khitìm tìm hiểu về chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự.
II. CHUẨN BỊ TÀI LIỆU, THIẾT BỊ DẠY HỌC :
1.Giáo viên : giáo án,sách giáo viên, sách giáo khoa, sách tham khảo…
2.Học sinh : sách giáo khoa, nháp, vở ghi, …
III.TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC:
1.Ổn định tổ chức :
Kiểm tra sĩ số :
2. Kiểm tra:- Cách trình bày sự việc trong văn tự sự như thế nào? Nhân vật trong tự sự có nhiệm vụ gì?
3. Bài mới: Muốn hiểu một bài văn tự sự , người đọc cần nắm được chủ đề của nó sau đó là tìm hiểu bố cục của bài văn . Vậy chủ đề là gì? bố cục ntn? Làm thế nào để xác định được chủ đề và dàn ý của bài văn tự sự . Tiết học này chúng ta sẽ đitìm hiểu.
|
Hoạt động của thầy và trò |
Nội dung kiến thức cần đạt |
|
Hoạt động 1: HDHS tìm hiểu chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự. - Gọi HS đọc - Câu chuyện kể về ai? : Tuệ Tĩnh - Trong phần thân bài có mấy sự việc chính? có 2 sự việc chính: + Từ chối việc chữa bệnh cho nhà giàu trước. + Chữa bệnh cho con trai nhà nông dân. - Việc Tuệ Tĩnh ưu tiên chữa bệnh trước cho chú bé nhà nông bị gãy đùi đó nói lên phẩm chất gì của người thấy thuốc? -Chủ đề của câu chyện trên có phải là ca ngợi lòng thương của Tuệ Tĩnhkhông? - Theo em những câu văn nào thể hiện tấm lòng của Tuệ Tĩnh với người bệnh? * GV: Những việc làm và lời nói của Tuệ Tĩnh đã cho thấy tấm lòng y đức cao đẹp của ông. đó cũng là nội dung tư tưởng của truyện -> được gọi là chủ đề. - Cho các nhan đề trong SGK, em hãy chọn nhan đề và nêu lí do? GV : 3 nhan đề trong SGK đều thích hợp nhưng sắc thái khác nhau. Hai nhan đề sau trực tiếp chỉ ra chủ đề khá sát. Nhan đề thứ nhất không trực tiếp nói về chủ đề mà nói lên tình huống buộc thầy Tuệ Tĩnh tỏ rõ y đức của ông. Nhan đề này hay hơn, kín hơn, nhan đề bộc lộ rõ quá thì không hay. - Em có thể đặt tên khác cho bài văn được không? - Vậy em hiểu chủ đề của bài văn tự sự là gì? - Bài văn tự sự trên gồm mấy phần và nhiệm vụ của từng phần? - Theo em, bài văn tự sự gồm có mấy phần? Nội dung của từng phần? Hoạt động 2 Luyện tập Giáo viên hướng dẫn HS làm bài tập. N1: ýa , N2 : b, N3 :ýc ,N4: ýd Các nhóm cử đại diện lên làm , các nhóm nx Gv nx chung ,chốt cho điểm từng nhóm. - Em hãy nêu chủ đề của truyện Phần thưởng? - Sự việc nào thể hiện tập trung cho chủ đề? nêu câu văn thể hiện sự việc đó? - Hãy chỉ ra 3 phần trong bố cục của câu chuyện? - Truyện này so với truyện tuệ Tĩnh có gì giống nhau về bố cục và khác nhau về chủ đề? - Câu chuyện thú vị ở chỗ nào? |
I. Tìm hiểu chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự 1. Chủ đề của bài văn tự sự aBài tập (SGK-Tr44,45). * Nhận xét : -Việc Tuệ Tĩnh ưu tiên chữa bệnh trước cho chú bé nhà nông dân đó chính là y đức của người thầy thuốc ,không phân biệt giàu nghèo , sang hèn trong xã hội ->Hết lòng cứu chữa vì người bệnh. - Chủ đề : Ca ngợi y đức của Tuệ Tĩnh. - Câu văn thể hiện: +Ông chẳng những …giúp người bệnh. + Con người ta cứu giúp nhau lúc hoạn nạn, sao ông bà lại nói chuyện ân huệ. - Nhan đề thứ nhất : Tuệ Tĩnh và hai người bệnh. - Các nhan đề khác: + Một lòng vì người bệnh + Ai có bệnh nguy hiểm hơn thì chữa trước cho người đó. * Kết luận:Chủ đề là vấn đề chủ yếu mà người viết muốn đặt ra trong văn bản. * Ghi nhớ ý 1: SGK – 45 2. Dàn bài của bài văn tự sự aBài tập (SGK-Tr44,45). * Nhận xét : . - Mở bài: giới thiệu về nhân vật và sự việc . - Thân bài: Diễn biến sự việc Tuệ Tĩnh ưu tiên chữa trị trước cho chú bé con nhà nông dân bị gãy đùi rồi mới chữa cho con nhà quí tộc. - Kết bài: Kết cục của sự việc * Kết luận: có 3 phần * Ghi nhớ ý 2: SGK – 45 II- Luyện tập 1.Bài 1:SGK – 45 * Gợi ý: a. Chủ đề: - Tố cáo tên cận thần tham lam. - Ca ngợi trí thông minh của người nông dân. - Sự việc thể hiện tập trung chủ đề: Lời cầu xin phần thưởng lạ lùng và kết thúc bất ngờ ngoài dự kiến của tên quan và người đọc. b. Bố cục: - Mở bài: câu 1 - Thân bài: các câu tiếp theo. - Kết bài : câu cuối. c. So sánh với truyện Tuệ Tĩnh: * Giống nhau: - Kể theo trình tự thời gian - Có bố cục 3 phần rõ rệt - Ít hành động, nhiều đối thoại. * Khác nhau: - Chủ đề trong "Tuệ Tĩnh..." nằm ngay ở phần mở bài. - Chủ đề trong “phần thưởng” không nằm trong câu nào mà phải từ truyện mới rút ra được. d. Câu chuyện thú vị ở chỗ: Lời cầu xin phần thưởng lạ lùng và kết thúc bất ngờ... nhưng nói lên được sự thông minh, tự tin, hóm hỉnh của người nông dân. |
4-Củng cố,luyện tập :
- Chủ đề là gì? Cách thể hiện chủ đề?
- Dàn bài tự sự gồm mấy phần?
- Có mấy cách mở, kết thường gặp trong văn tự sự?
5 .HDHS học tập ở nhà:
- Học bài cũ .
* Bài 2: Đánh giá cách mở bài, kết bài của hai truyện:
Gợi ý:
- Sơn Tinh, Thuỷ Tinh:
+ Mởbài : Nêu tình huống
+ Kết bài : Nêu sự việc tiếp diễn.
- Sự tích Hồ Gươm:
+ Mở bài : Nêu tình huống nhưng diễn giải dài
+ Kết bài : Nêu sự việc kết thúc
-> Có hai cách mở bài:
- Giới thiệu chủ đề câu chuyện
- Kể tình huống nảy sinh câu chuyện
-> Có hai cách kết bài:
- Kể sự việc kết thúc
- Kể sự việc tiếp tục sang truyện khác như đang tiếp diễn
- Soạn bài : Tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự.
Giáo án Ngữ văn lớp 6 Bài Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự mới nhất - Mẫu giáo án số 2
Tiết 14
Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự
A. mục tiêu cần đạt
Qua bài học GV giúp HS :
- Nắm được thế nào là chủ đề của bài văn tự sự,bố cục và yêu cầu của các phần trong bài văn tự sự,mối quan hệ giữa sự việc và chủ đề.
- Rèn kĩ năng tìm chủ đề,làm dàn bài trước khi viết bài.
- Tập viết mở bài cho bài văn tự sự.
B. chuẩn bị
- GV : Bảng phụ
- HS : Đọc trước bài.
C. tiến trình dạy – học
I. Ổn định tổ chức ( 1’)
II. Kiểm tra bài cũ ( 4’)
1. Em hiểu gì về sự việc trong văn tự sự ?
2. Em hiểu gì về nhân vật trong văn tự sự ?
III. Bài mới ( 35’)
* GV giới thiệu bài.
|
Hoạt động của GV |
Hoạt động của HS |
|
HS đọc văn bản trong SGK và trả lời câu hỏi. Trong văn bản ,thầy Tuệ Tĩnh có việc làm gì đáng lưu ý HS nêu. Việc làm đó đã nói lên phẩm chất gì của thầy thuốc Vấn đề chính ( ý chính) thể hiện trong câu chuyện là gì HS nêu. GV chốt. Em hãy tìm xem câu văn nào trực tiếp nêu chủ đề của văn bản ? Gạch dưới câu văn đó HS tìm à gạch chân ( câu 2). HS đọc 3 nhan đề trong SGK. Nhan đề nào thể hiện rõ chủ đề văn bản HS xác định. GV kết luận : Cả 3 đều thể hiện rõ chủ đề vì đều nhấn mạnh lòng thương người của thầy Tuệ Tĩnh. Em có thể đặt cho văn bản này một nhan đề khác được không HS thử đặt tên. HS theo dõi bài văn à trả lời câu hỏi. Bài văn gồm mấy phần ? Là những phần nào HS xác định. Em hãy đọc và nêu nhiệm vụ của từng phần Hs nêu. GV đưa bảng phụ ghi dàn bài. GV chốt : Trước khi viết bài văn bắt buộc phải xây dựng dàn bài. Qua phân tích VD, em hiểu thế nào là chủ đề của bài văn tự sự Dàn bài bài văn tự sự gồm mấy phần Nhiệm vụ của từng phần HS nêu. HS đọc truyện à trả lời các câu hỏi. Chủ đề câu chuyện nhằm biểu dương và chế giễu điều gì Sự việc nào thể hiện tập trung cho chủ đề GV yêu cầu HS ghi lại câu văn thể hiện chủ đề. Hãy chỉ ra các phần trong văn bản : MB,TB,KB HS chỉ ra. Truyện này có gì giống về bố cục và khác về chủ đề với truyện Tuệ Tĩnh HS so sánh. Sự việc trong thân bài thú vị ở điểm nào HS nêu à phân tích. GV chốt. HS nêu yêu cầu bài 2. HS đọc lại STTT và STHG. Cách mở bài đã giới thiệu rõ câu chuyện sắp xảy ra chưa Kết bài đã kết thúc câu chuyện như thế nào HS nêu.GV kết luận. Có mấy cách kết bài HS nêu. |
I. Tìm hiểu chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự ( 20’) 1. Ví dụ ( SGK) 2. Nhận xét - Con nông dân nhưng bệnh nặng à Chữa trước. - Nhà quí tộc bệnh nhẹ à Chữa sau. => Thương yêu, hết lòng chữa trị cho người bệnh. - Ý chính ( Vấn đề chính) : ca ngợi lòng thương người của thầy Tuệ Tĩnh => Chủ đề Dàn bài a. Mở bài Giới thiệu chung về thầy Tuệ Tĩnh chữa bệnh giúp người. b. Thân bài Kể diễn biến sự việc: thầy Tuệ Tĩnh chữa cho con người nông dân bị gẫy chân rồi mới đến nhà quí tộc xem bệnh đau lưng c. Kết bài Kết thúc sự việc. 3. Ghi nhớ - Chủ đề :Là vấn đề chủ yếu mà người viết đặt ra trong văn bản. - Dàn bài : 3 phần + Mở bài : Giới thiệu chung về nhân vật,sự việc. + Thân bài : Kể diễn biến sự việc. + Kết bài : Kết thúc sự việc. II. Luyện tập ( 15’) Bài tập 1: Truyện Phần thưởng a. Biểu dương : Trí thông minh,tính chân thật,dũng cảm của người nông dân. - Chế giễu : Kẻ tham lam.lũ quan lại tham nhũng dốt nát. - Sự việc : tập trung thể hiện chủ đề: người nông dân xin vua thưởng roi : “ xin bệ hạ cho thần 50 roi ... mỗi người 25 roi” b. Dàn bài MB : “Một người ... nhà vua”. TB : “ Ông ta ... hai mươi nhăm rúp” KB : “ Nhà vua ... nghìn rup” c. So sánh với văn bản Tuệ Tĩnh - Giống : bố cục 3 phần. - Khác : chủ đề: + VB Tuệ Tĩnh: ca ngợi y đức,lòng thương người của Tuệ Tĩnh. + VB phần thưởng : biểu dương người nông dân,chế giễu quan lại. d. Điều thú vị ở thân bài. - Nói tới thưởng người ta không thể nghĩ là dùng hình phạt để ban ơn. - Tên quan không ngờ người nông dân lại xin ban ơn oái oăm như vậy để trừng trị hắn. à Đó là trí thông minh,lòng tự tin,hóm hỉnh của người nông dân. Bài tập 2 - Mở bài : ST- TT à Nêu tình huống. STHG à Nêu tình huống nhưng dẫn giải dài. - Kết bài : ST – TT => Nêu sự việc tiếp diễn. STHG à Nêu sự việc kết thúc. à Có nhiều cách mở bài : + Kể tình huống nảy sinh câu chuyện. +Chỉ một thời gian sôi nổi. + Giới thiệu hành động của nhân vật. + Tả cảnh + Bằng một ý nghĩ ... à Cách kết bài : + Sự việc còn tiếp diễn + Sự việc kết thúc. |
IV. Củng cố ( 3’)
1. Phần thân bài của bài văn tự sự có chức năng gì ?
A. Giới thiệu chung về nhân vật và sự việc;
B. Kể diễn biến của sự việc;
C. Kể kết cục của sự việc;
D. Nêu ý nghĩa bài học.
2. Trước khi chính thức viết bài văn tự sự,có cần lập dàn bài không ? Vì sao ?
A. Không cần thiết,vì thầy ( cô) giáo không chấm dàn bài của bài viết tự sự;
B. Không cần thiết nếu đã làm quen với bài văn tự sự.Như vậy đỡ mất thời gian,sức lực.
C. Rất cần vì dàn bài sẽ giúp em viết bài văn tự sự đầy đủ ý,có trình tự chặt chẽ,hợp lí.
D. Có thể cần và cũng có thể không.Điều đó phụ thuộc vào việc em có nắm được hay không vấn đề em sẽ viết trong bài văn tự sự.
V. Hướng dẫn về nhà ( 2’)
- Tìm chủ đề truyện Thánh Gióng,Bánh chưng,bánh giầy nói rõ cách thể hiện chủ đề truyện,lập dàn ý.
- Chuẩn bị : Tìm hiều đề và cách làm bài văn tự sự.
