Giáo án Ngữ văn lớp 6 Bài Bánh chưng, bánh giầy mới nhất

Giáo án Ngữ văn lớp 6 Bài Bánh chưng, bánh giầy mới nhất - Mẫu giáo án số 1

Ngàysoạn:

Ngày dạy:

TIẾT 2: (HDDT) BÁNH CHƯNG, BÁNH GIẦY

(Truyền thuyết)

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

Giúp học sinh :

1. Kiến thức

- Hiểu được nội dung, ý nghĩa và một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong văn bản “Bánh chưng, bánh giầy”.

- Cách giải thích của người Việt cổ về một phong tục và quan niệm đề cao lao động, đề cao nghề nông- một nét đẹp văn hoá của người Việt.

2. Kĩ năng

- Đọc - hiểu một văn bản thuộc thể loại truyền thuyết.

- Nhận ra những sự việc chính của truyện.

3. Thái độ

- Tự xác định và có thái độ đúng khi nói về hình ảnh con người trong công cuộc dựng nước, những thành tựu văn minh nông nghiệp buổi đầu dựng nước.

II. CHUẨN BỊ TÀI LIỆU, THIẾT BỊ DẠY HỌC :

1.Giáo viên : giáo án,sách giáo viên, sách giáo khoa, sách tham khảo…

2.Học sinh : sách giáo khoa, nháp, vở ghi, …

III.TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC:

1.Ổn định tổ chức :

Kiểm tra sĩ số : 2. Kiểm tra:

- Thế nào là truyền thuyết? ý nghĩa truyện “Bánh chưng, bánh giầy”?

3. Bài mới:Hằng năm, mỗi khi tết đến xuân về, nhân dân ta – con cháu các vua Hùng – từ miền ngược đến miền xuôi, vùng rừng núi cũng như vùng biển lại nô nức hồ hởi chở lá dong, xay đỗ, giã gạo gói bánh. Quang cảnh ấy làm chúng ta thêm yêu quý, tự hào về nền văn hóa cổ truyền, độc đáo của dân tộc và như làm sống lại truyền thuyết “Bánh chưng, bánh giầy” mà hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu.

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức cần đạt

Hoạt động 1: HDHS Đọc và tìm hiểu chú thích

- GV hướng dẫn cách đọc: Đọc rõ ràng, rành mạch, nhấn giọng ở những chi tiết kì lạ phi thường

- GV đọc mẫu một đoạn sau đó gọi HS đọc.

- Nhận xét cách đọc của HS

- Hãy kể tóm tắt truyện từ 5-7 câu?

+Hùng Vương về già muốn truyền ngôi cho con nào làm vừa ý, nối chí nhà vua.

+Các ông lang đua nhau làm cỗ thật hậu, riêng Lang Liêu được thần mách bảo, dùng gạo làm hai thứ bánh để dâng vua.

+ Vua cha chọn bánh của lang Liêu để tế trời đất cùng Tiên Vương và nhường ngôi cho chàng.

+ Từ đó nước ta có tục làm bánh chưng, bánh giầy vào ngày tết.

-Hướng dẫn HS tìm hiểu chú thích: 1,2,3,4,8,9,12,13

Hoạt động 2: HDHS đọc hiểu văn bản

- Văn bản trên thuộc kiểu văn bản gì?

- Theo em truyện có thể chia làm mấy phần? Nội dung của từng phần?

-GV gọi học sinh đọc phần 1.

- Mở đầu câu chuyện muốn giới thiệu với chúng ta điều gì?

- Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh nào?

- Ý định của vua ra sao?(qua điểm của vua về việc chọn người nối ngôi)

- Vua chọn người nối ngôi bằng hình thức gì?

* GV: Trong truyện dân gian giải đố là1 trong những loại thử thách khó khăn đối với nhân vật

- Điều kiện và hình thức truyền ngôi có gì đổi mới và tiến bộ so với đương thời?

- Qua đây, em thấy vua Hùng là vị vua như thế nào?

- Cho HS đọc phần 2

- Để làm vừa ý vua, các ông Lang đã làm gì?

- Vì sao Lang Liêu được thần báo mộng?

* GV: Các nhân vật mồ côi, bất hạnhthường được thần, bụt hiện lên giúp đỡ mỗi khi bế tắc.

- Vì sao thần chỉ mách bảo mà không làm giúp lễ vật cho lang Liêu?

- Kết quả cuộc thi tài giữa các ông Lang như thế nào?

- Vì sao hai thứ bánh của lang Liêu được vua chọn để tế Trời, Đất, Tiên Vương và Lang Liêu được chọn để nối ngôi vua?

- Truyền thuyết bánh chưng, bánh giầy có những ý nghĩa gì?

Hoạt động 3: HDHS tổng kết

- Nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện?

- Nội dung truyện ?

-HS đọc ghi nhớ sgk trang 12.

Hoạt động 4: HDHS luyện tập

- Đóng vai Hùng Vương kể lại truyện bánh chưng, bánh Giầy?

- ý nghĩa của phong tục làm bánh chưng bánh giầy?

- Đọc truyện này, em thích nhất chi tiết nào? Vì sao

I.Đọc và tìm hiểu chú thích.

1-Đọc , kể :

2-Từ khó (sgk -11,12)

- Sơn hào hải vị : món ăn quý hiếm, ngon chế từ sản vật rừng, biển.

- Nem công chả phượng : món ăn ngon, sang trọng (chế biến từ thịt chim quý)

II. Đọc hiểu văn bản:

1 Kiểu văn bản : Tự sự.

2- Bố cục:3 phần

a. Từ đầu...chứng giám : Vua Hùng chọn người nối ngôi.

b. Tiếp ....hình tròn : Cuộc đua tài, dâng lễ của các Lang.

c. Còn lại : Kết quả cuộc đua.

3- Phân tích

a. Mở truyện:Vua Hùng chọn người nối ngôi

- Hoàn cảnh: giặc ngoài đã yên, đất nước thái bình, ND no ấm, vua đã già muốn truyền ngôi.

- Ý của vua: người nối ngôi vua phải nối được chí vua, không nhất thết là con trưởng.

- Hình thức: điều vua đòi hỏi mang tính chất một câu đố để thử tài.

→ Không hoàn toàn theo lệ truyền ngôi từ các đời trước: chỉ truyền cho con trưởng. Vua chú trọng tài chí hơn trưởng thứ. Đây là một vị vua anh minh

b. Diễn biến truyện:Cuộc thi tài giữa các ông lang

- Các ông lang thi nhau làm cỗ thật hậu, thật ngon.

- Lang Liêu:

+ Trong các con vua, chàng là người « thiệt thòi nhất »

+ Tuy là Lang nhưng từ khi lớn lên chàng ra ở riêng, chăm lo việc đồng áng, trồng lúa, trồng khoai. Lang Liêu thân thì con vua nhưng phận thì gần gũi với dân thường

- Thần vẫn dành chỗ cho tài năng sáng tạo của Lang Liêu.

- Từ gợi ý, lang Liêu đã làm ra hai loại bánh.

c. Kết thúc truyện:Kết quả cuộc thi

- Lang Liêu được chọn làm người nối ngôi.

- Hai thứ bánh của Lang Liêu vừa có ý nghĩa thực tế: quí hạt gạo, trọng nghề nông (là nghề gốc của đất nước làmcho ND được no ấm) vừa có ý nghĩa sâu xa (tượng trời, tượng đất, tượng muôn loài).

- Hai thứ bánh hợp ý vua chứng tỏ tài đức của con người có thể nối chí vua. Đem cái quí nhất của trời đất của ruộng đồng do chính tay mình làm ra mà tiến cúng Tiên Vương, dâng lên vua thì đúng là con người tài năng, thông minh, hiếu thảo.

* Ý nghĩa của truyện:

- Giải thích nguồn gốc hai loại bánh cổ truyền.

- Giải thích phong tục làm bánh chưng, bánh giầy và tục thờ cúng tổ tiên của người Việt.

- Đề cao nghề nông trồng lúa nước.

- Quan niệm duy vật thô sơ về Trời, Đất.

- Ước mơ vua sáng, tôi hiền, đất nước thái bình, nhân dân no ấm.

III- Tổng kết

1- Nghệ thuật :

Chi tiết tưởng tượng hoang đường, hình tượng thần đẹp kì vĩ.

2- Nội dung

Giải thích nguồn gốc bánh chưng, bánh giày- đề cao nghề nông và quý trọng hạt gạo.

* Ghi nhớ ( sgk-12)

IV.Luyện tập

Bài tập 1. Tập kể chuyện.

Bài tập 2.Ý nghĩa của phong tục ngày tết nhân dân ta làm bánh chưng, bánh giầy.

- Đề cao nghề nông, đề cao sự thờ kính Trời, Đất và tổ tiên của nhân dân ta. Cha ông ta đã xây dựng phong tục tập quán của mình từ những điều giản dị nhưng rất linh thiêng, giàu ý nghiã. Quang cảnh ngày tết nhân dân ta gói hai loại bánh còn có ý nghĩa giữ gìn truyền thống văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc và làm sống lại truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy.

Bài tập 3. Chỉ ra và phân tích một số chi tiết trong truyện mà em thích nhất.

- Lang Liêu được thần báo mộng: đây là chi tiết thần kì làm tăng sức hấp dẫn của truyện, nêu lên giá trị của hạt gạo ở một đất nước mà cư dân sống bằng nghề nông, thể hiện cái đáng quí, cái đáng trân trọng của sản phẩm do con người làm ra.

- Lời củavua nói về hai loại bánh: đây là cách "đọc", cách "thưởng thức" nhận xét về văn hoá. Những cái bình thường, giản dị song lại nhiều ý nghĩa sâu sắc đó cũng chính là ý nghiã tư tưởng, tình cảm của nhân dân về hai loại bánh và phong tục làm bánh.

4.Củng cố, luyện tập:

- Em hãy cho biết đền Hùng nằm ở tỉnh nào trên đất nước ta?

- Theo em, tại sao truyện này được gọi là truyền thuyết? Truyện có ý nghĩa gì?

5. HDHS học tập ở nhà:

- Học bài, tóm tắt truyện

- Soạn bài : Từ và cấu tạo từ tiếng Việt

Giáo án Ngữ văn lớp 6 Bài Bánh chưng, bánh giầy mới nhất - Mẫu giáo án số 2

TUẦN 1 TIẾT 1: Văn bản BÁNH CHƯNG BÁNH GIẦY

(Truyền thuyết ) (Hướng dẫn đọc thêm)

Ngày soạn :

Ngày dạy :

I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:

- Hiểu được nội dung ý nghĩa và một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu của truyện Bánh chưng bánh giầy

II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG, THÁI ĐỘ

1. Kiến thức:

- Nhân vật , sự việc, cốt truyện trong tác phẩm thuộc thể loại truyền thuyết.

- Cốt lõi lịch sử thời kì dựng nước của dân tộc ta trong một tác phẩm thuộc nhóm truyền thuyết thời kig Hùng Vương.

- Cách giải thích của người Việt cổ về một phong tục và quan niệm đề cao lao động, đề cao nghề nông- một nét đẹp văn hóa của người Việt.

2.Kĩ năng: - Đọc -hiểu một văn bản thuộc thể loại truyền thuyết.

- Nhận ra những sự việc chính trong truyện.

3.Thái độ: Xây dựng lòng tự hào về trí tuệ và vốn văn hóa của dân tộc.

III. PHƯƠNG PHÁP - Vấn đáp kết hợp thuyết trình, thảo luận nhóm... .

IV. CHUẨN BỊ:

1.Giáo viên: Tích hợp : Tiếng Việt bài “Từ và cấu tạo của từ Tiếng Việt” ,với Tập làm văn bài : “Giao tiếp văn bản và phương thức biểu đạt”.

- Tranh : Cảnh gia đình Lang Liêu làm bánh.

- Cảnh vua chọn bánh của Lang Liêu để tế Trời , Đất, Tiên Vương.

2. Học sinh: Đọc kỹ văn bản và sọan bài theo câu hỏi gợi ý .

V. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1.Ổn định lớp: Kiểm diện sĩ số.

2.Kiểm tra bài cũ:

3.Bài mới:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Hoạt động I: GV hướng dẫn HS tìm hiểu chung

- HS đọc định nghĩa truyền thuyết SGK.

Hoạt động II: GV hướng dẫn HS Đọc - hiểu văn bản

GV hướng dẫn HS đọc truyện

Gọi HS đọc chú thích .

Văn bản có thể chia thành mấy phần ?

+ Học sinh thảo luận các câu hỏi . Đại diện nhóm trả lời

+ Học sinh nhận xét bổ sung.

- Các nhóm thảo luận câu 1 ( trang 12 ) . Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh nào , với ý định ra sao và bằng hình thức gì ?

-GV: Vua Hùng rất anh minh, sáng suốt, biết chọn người có tài đức để nối ngôi để lo cho dân, cho nước . Người nối ngôi phải nối được chí vua không nhất thiết phải là con trưởng .

- Các nhóm thảo luận câu 2 và 3 .

+ Vì sao trong các con vua, chỉ có Lang Liêu được thần giúp đỡ ?

+ Vì sao hai thứ bánh của Lang Liêu được vua cha chọn để tế Trời , Đất, Tiên Vương và Lang liêu được chọn nối ngôi vua ? (Thần ở đây chính là nhân dân. Họ rất quý trọng cái nuôi sống mình, cái mình làm ra)

Hoạt động III.Tổng kết

Em hãy nêu nghệ thuật của truyện ?

- Các nhóm thảo luận câu 4 .

+ Hãy nêu ý nghĩa của truyền thuyết : “ Bánh chưng, bánh giầy "?

Học sinh đọc mục ghi nhớ.

I.TÌM HIỂU CHUNG

*Định nghĩa Truyền Thuyết

" Bánh chưng, bánh giầy " thuộc nhóm các tác phẩm truyền thuyết về thời đại Hùng Vương.

II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN:

1Đọc:

2.Chú thích :(SGK)

3.Bố cục: 3 phần

+ Đoạn 1 : Từ đầu -“ chứng giám “

+ Đoạn 2 : Tiếp - “ hình tròn “

+ Đoạn 3 : Còn lại

4.Phân tích :

a. Hoàn cảnh, ý định và cách thức của Vua Hùng chọn người nối ngôi .

- Hoàn cảnh : Giặc đã yên, vua đã già.

- Ýđịnh: Người nối ngôi phải nối được chí vua.

- Cách thức : bằng 1 câu đố để thử tài .

b. Lang Liêu được thần giúp đỡ :

- là người thiệt thòi nhất .

- Chăm lo việc đồng áng .

- Thông minh, tháo vát lấy gạo làm bánh.

c. Lang Liêu được chọn nối ngôi vua .

- Bánh hình tròn - bánh giầy .

- Bánh hình vuông - bánh chưng .

5. Tổng kết:

a.Nghệ thuật :

-Sử dụng chi tiết tưởng tượng để kể về việc Lang Liêu được thần mách bảo Trong trời đất , không gì quý bằng hạt gạo ".

-Lối kể chuyện dân gian : theo trình tự thời gian.

b. Ý nghĩa văn bản : là câu chuyện suy tôn tài năng , phẩm chất con người trong việc xây dựng đất nước.

* Ghi nhớ (SGK)

VI. CỦNG CỐ, DẶN DÒ,HƯỚNG DẪN TỰ HỌC :

- GV nhắc lại nội dung , kiến thức bài học - Đọc kĩ để nhớ những sự việc chính trong truyện.

- Tìm các chi tiết có bóng dáng lịch sử cha ông ta xưa trong truyền thuyết "Bánh chưng, bánh giầy ".