Giáo án Ngữ văn 8 Bài Phương pháp thuyết minh mới nhất

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

NỘIDUNGKIẾNTHỨC CẦNĐẠT

Hoạt động1.HDHS tìm hiểu các

phương pháp thuyết minh:

- Đọc lại các văn bản thuyết minh vừa học: Huế, Tại sao lá cây có màu xanh lục, Cây dừa Bình Định, Khởi nghĩa Nông Văn Vân, Con giun đất,

H: Cho biết các văn bản ấy sử dụng những loại tri thức nào?( thuộc các môn khoa học nào?)

- Cây dừa Bình Định: tri thức khoa học địa lí.

- Tại sao lá cây có màu xanh lục: tri thức khoa học thực vật.

- Huế: tri thức khoa học văn hoá.

- Khởi nghĩa Nông Văn Vân: tri thức khoa học lịch sử.

- Con giun đất: tri thức khoa học sinh vật.

H: Để có tri thức ấy ta phải làm gì?

- Quan sát, học tập, tích luỹ tri thức.

H: Bằng tưởng tượng, suy luận có thể làm bài văn thuyết minh được không?

- Không.

H: Trong các câu văn trên ta thường gặp từ nào?

( Là)

H: Sau từ “là” người ta cung cấp kiến thức gì về đối tượng?

- Chỉ ra đặc điểm, công dụng của sự vật.

H: Câu này có vị trí như thế nào trong bài thuyết minh?

- thường đứng đầu bài, đầu đoạn giữ vai trò giới thiệu, giải thích.

H: Em hiểu phương pháp nêu định nghĩa là phương pháp như thế nào?

- Đọc vd SGK- 127.

H: Đoạn văn 1 trên nêu ra tác dụng gì của dừa?

- Thân làm máng, lá làm tranh, cọng làm vách, gốc làm chõ đồ xôi, nước để uống, kho cá, kho thịt.

-> liệt kê hàng loạt tác dụng của dừa.

H: Đoạn 2 liệt kê điều gì?

- Liệt kê tác hại của bao bì nilon.

H: Phương pháp liệt kê có tác dụng như thế nào đối với việc trình bày tính chất của sự vật?

H: Đoạn 3 tác giả dùng điều gì để thuyết phục người nghe, người đọc?

- ví dụ cụ thể.

H: Phương pháp nêu ví dụ có tác dụng gì trong văn bản thuyết minh?

H: Đoạn văn dùng những số liệu nào?nếu không có số liệu thông tin đưa ra sẽ bị ảnh hưởng như thế nào?

- Đọc ví dụ SGK tr 128.

H: Để làm nổi bật diện tích rộng của biển Thái Bình Dương tác giả làm như thế nào?

- So sánh: bằng ba đại dương khác.

Lớn gấp 14 lần BBD.

H:Văn bản nào đã học sử dụng phép so sánh để thuyết minh?

- Văn bản “ Ôn dịch, thuốc lá”: nguy hạicủa thuốc lá còn nặng hơn AIDS .

- Sự đáng sợ của thuốc lá so với cái đáng sợ của giặc gặm nhấm như tằm ăn dâu.

Tác hai sâu xa tiềm ẩn của thuốc lá.

H: Phương pháp so sánh có tác dụng gì trong văn bản thuyết minh?

- Đọc lại văn bản thuyết minh “Huế”.

H:Tác giả trình bày những đặc điểm của Huế theo những mặt nào?

- Là thành phố đẹp, đẹp của thiên nhiên, đẹp của thơ, đẹp của những con người sáng tạo anh dũng.

H: Em hiểu như thế nào là phương pháp phân loại ? phân loại có tác dụng gì trong văn bản thuyết minh?

-> Chia nhỏ đối tượng để phân tích, xem xét về nhiều mặt của đối tượng đó.

Vậy: Muốn viết bài thuyết minh tốt yêu cầu người viết phải như thế nào?

- Đọc ghi nhớ- SGK/ 128

Hoạt động2.HDHS luyện tập:

- Đọc bài 1, nêu yêu cầu bài 1.

- HS làm bài.

- Y/c hs báo cáo kết quả trước lớp.

- HS nhận xét, giáo viên sửa chữa, bổ sung.

H: Bài thuyết minh ấy cố đúng đắn không và đáng tin cậy không?chứng minh?

- Đọc bài 2, nêu yêu cầu bài tập.

- Thảo luận bàn 3 phút.

Báo cáo.

Nhận xét.

GV kết luận.

Đọc bài tập 3, xác định yêu cầu, làm bài.

GV hướng dẫn, bổ sung.

- Đọc bài tập 4, nêu yêu cầu bài tập.

- Gọi HS lên giải.

- HS và GV nhận xét, bổ sung.

I.Tìm hiểu các phương pháp thuyết minh:

1. Quan sát, học tập tích luỹ tri thức để làm bài văn thuyết minh:

a. Bài tập / 126

-Cây dừa Bình Định: tri thức khoa học địa lí.

- Tại sao lá cây có màu xanh lục: tri thức khoa học thực vật.

- Huế: tri thức khoa học văn hoá.

- Khởi nghĩa Nông Văn Vân: tri thức khoa học lịch sử.

- Con giun đất: tri thức khoa học sinh vật.

* Nhận xét:

- Muốn làm bài văn thuyết minh ta phải quan sát, học tập, tích luỹ tri thức .

- Không hư cấu tưởng tượng trong bài văn thuyết minh.

2. Phương pháp thuyết minh:

a.Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích

- Nêu định nghĩa, giải thích:Là những câu văn thường đứng ở đầu bài, đầu đoạn giữ vai trò giới thiệu, giải thích thường có từ “là”.

b.Phương pháp liệt kê:

- Là phương pháp kể ra các thuộc tính biểu hiện cùng loại của đối tượng thuyết minh.

c. Phương pháp nêu ví dụ:

- Nêu ví dụ để làm dẫn chứng cụ thể, thuyết phục người nghe,dễ nắm bắt .

d. Phương pháp dùng số liệu( con số) :

- Dùng số liệu làm cho sáng tỏ những thông tin về đối tượng thuyết minh để người đọc đễ hình dung .

e. Phương pháp so sánh.

- So sánh để làm nổi bật đặc điểm sự vật.

- Để người đọc dễ hình dung ra đặc điểm, hình ảnh của đối tượng thuyết minh.

d. Phương pháp phân loại.

- Là phương pháp chia nhỏ đối tượng để xem xét. Chia đối tượng vốn có thành từng cá thể, thành từng loại theo một số tiêu chí.

3. Ghi nhớ (SGK/ 128)

II. Luyện tập:

1. Bài tập1/128. Chỉ ra phạm vi tìm hiểu vấn đề trong “ôn dịch thuốc lá”.

- Bài viết thể hiện kiến thức của một bác sĩ ( khói thuốc lá vào phổi tác hạinhư thế nào, hại đến hồng cầu và động mạch ra sao).

- Kiến thức của người quan sát đời sống xã hội (hiểu một nét tâm lí: cho rằng hút thuốc lá văn minh, sang trọng, hút thuốc lá là ảnh hưởng tới mọi người xunh quanh, ảnh hưởng đến bữa ăn, gia đình.

- Kiến thức của một người tâm huyết với điều bức xúc của xã hội.

-> Muốn thuyết minh một vấn đề phải phát huy tối đa vốn kiến thức về vấn đề đó.

- Bài thuyết minh đáng tin cậy bởi những thông tin được đưa ra đều dựa trên cơ sở khoa học và hiểu biết thực tế khách quan của người viết

=> Muốn thuyết minh về vấn đề nào đòi hỏi người viết phải huy động tối đa vốn hiểu biết về vấn đề đó.

2. Bài tập 2/ 128

Bài :Ôn dịch, thuốc lá sử dụng phương pháp thuyết minh: phương pháp so sánh, đối chiếu; phân tích, nêu vấn đề để làm nổi bật tác hại của thuốc lá.

3. Bài tập 3/ 129

- Thuyết minh đòi hỏi kiến thức phải cụ thể, chính xác dựa trên những số liệu có thực, những sự thật có liên quan dến lịch sử.

- Bài “Ngã ba Đồng Lộc” sử dụng phương pháp : dùng số liệu, sự kiện cụ thể.

4. Bài tập4/ 129.

- Cách phân loại đó hợp lí vì ba loại đó không trùng lặp, không có trường hợp học sinh vừa ở loại này vừa ở loại khác.