Giáo án Ngữ văn 8 Bài Ôn dịch thuốc lá mới nhất

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC CẦN ĐẠT

Hoạt động 1. HDHS đọc và tìmhiểu chú thích:

- GV hướng dẫn đọc: giọng mạch lạc, khúc triết thể hiện lập luận sắc bén của tác giả.

- GV đọc mẫu, HS đọc.

H: Nêu hiểu biết của em về tác giả,tác phẩm?

- Y/C hs giải nghĩa các chú thích 1,4,8.

Hoạt động 2. HDHS đọc hiểu văn bản:

H: Văn bản được viết theo thể loại nào?

H: Theo em văn bản có thể chia làm mấy phần? Nội dung của từng phần?

H: Em nhận xét như thế nào về cách gọi tên “ Ôn dịch thuốc lá” của văn bản”

H: Em hiểu như thế nào về nghĩa của từ “ôn dịch”?

H: Phân tích ý nghĩa của việc dùng dấu phẩy trong đầu đề văn bản?

H: Có thể sửa thành “Ôn dịch thuốc lá” hoặc “ Thuốc lá là một ôn dịch “ được không?

H: Tác giả so sánhtác hại của thuốc lá với nạn gì?

- AIDS.

H: Vì sao lại so sánh như vậy?

-AIDS là một bệnh rất nguy hiểm đe doạ sức khoẻ cộng đồng, hiện nay chưa có thuốc chữa, người mắc bệnh coi như đã lĩnh án tử hình. Vậy mà ôn dịch thuốc lá còn đe doạ hơn cả AIDS -> nhấn mạnh tính chất nghiêm trọng của ôn dịch thuốc lá.

- Đọc thầm phần 2 -tr 119.

H: Vì sao tác giả dẫn lời Trần Hưng Đạo trước khi phân tích tác hại của thuốc lá?: Điều đó có tác dụng gì cho lập luận?

H: Tác giả phân tích tác hại của thuốc lá như thế nào?

H: Thuốc lá ảnh hưởng như thế nào đến bản thân người hút thuốc?

H: Thuốc lá ảnh hưởng ntn đến những ng xung quanh ng hút thuốc lá?

H: Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật nào để nói về tác hại của thuốc lá?

H: Em nhận xét về ảnh hưởng của thuốc lá đối với sức khoẻ của con người?

H: Ngoài tác hại về sức khoẻ thuốc lá còn ảnh hưởng như thế nào đến kinh tế xã hội?

H: Tác giả đã đưa ra những kiến nghị gì đối với việc phòng chống thuốc lá?

H: Em nhận xét gì về cách đưa ra kiến nghị của tác giả?

H: Khi tác giả nêu giả định có người bảo: “ tôi hút, tôi bị bệnh , mặc tôi” trước khi nêu tác hại về thuốc lá nhằm mục đích gì ?

H: Vì sao tác giả đưa ra những số liệu so sánh tình hình hút thuốc lá ở nước ta và các nước Âu –Mĩtrước khi đưa ra kiến nghị?

H: Em nhận xét gì về cách phân tích, lập luận của tác giả? Tác dụng?

- Phân tích lập luận chặt chẽ, dẫn chứng xác đáng, cụ thể -> tác hại kinh khủng của thuốc lá đối với những người hút thuốc lá.=> kiểu thuyết minh.

Hoạt động 3. HDHS tổng kêt:

H:Qua phần này em còn hiểu thêm tác hại gì của thuốc lá?

H : Trước những tác hại mà thuốc lá có thể gây ra cho sức khoẻ con ngườiem sẽ làm gì để bảo vệ mìmh và người thân?

Hoạt động 4. HDHS luyện tập:

- GV hướng dẫn học sinh làm bài tập 1 ở nhà.

Bài tập 2: Dùng năm dòng để ghi lại cảm nghĩcủa mình sau khi đọc bản tin của báo Sài Gòn tiếp thị trích in ở bài đọc thêm số 2

I. Đọc - Thảo luậnchú thích:

1. Đọc:

2.Chú thích (SGK)

a.Tác giả: Nguyễn Khắc Viện

- Là bác sĩ,đồng thời là nhà hoạt động văn hoá-xã hội nổi tiếng.

b. Tác phẩm:

- Trích trong :Từ thuốc lá đến ma tuý - bệnh nghiện, NXB Giáo dục, Hà Nội, 1992.

c. Từ khó:

- Chú thích : 1,4,8

II. Đọc hiểu văn bản:

1. Thể loại: Thuyết minh

2. Bố cục:3 phần.

+) P1: Từ đầu -> nặng hơn cả AIDS: Thông báo về nạn dịch thuốc lá.

+) P2: Tiếp -> con đường phạm pháp: chỉ ra tác hại của thuốc lá đối với con người.

+) P3: Kiến nghị chống thuốc lá.

3. Phân tích:

a.Cách trình bày và ý nghĩa của tên văn bản:

- Thuốc lá là cách gọi tắt của “tệ nghiện thuốc lá”.

- Ôn dịch ở đây không chỉcó nghĩa là một thứ dịch bệnh truyền lan rộng mà ôn dịch còn có nghĩa như một tiếng chửi rủa.

- Dấu phảy được dùng theo lối tu từ để nhấn mạnh sắc thái biểu cảm vừa căm tức vừa ghê tởm. Có thể diễn đạt: “ thuốc lá mày là đồ ôn dịch”

=> Thuốc lá là ôn dịch nguy hiểm ,khó trừ.

Tỏ thái độ căm tức, ghê tởm,muốn tẩy chay,

b. Thông báo về nạn dịch thuốc lá.

- Tác giả so sánhtác hại của thuốc lá với nạn AIDS -> AIDS là một bệnh rất nguy hiểm-> nhấn mạnh tính chất nghiêm trọng của “ôn dịch, thuốc lá”.

c. Tác hại của thuốc lá:

- Tác giả sử dụng lối so sánh của nhà quân sự thiên tài để khẳng định tác hại của thuốc lá. Nó không làm cho người ta lăn đùng ra chết nên không dễ phân biệt và nhìn thấy tác hại của nó, nhưng thực sự nó vô cùng độc hại -> Gặm nhấm dần sức khoẻ của con người. Làm cho lập luận giàu sức thuyết phục.

*Về mặt sức khoẻ:

“Nếu giặc đánh như­ vũ bão thì không đáng sợ, đáng sợ là giặc gặm nhấm như­ tằm ăn dâu.”

+ So sánh->tăng sức thuyết phục: thuốc lá là ôn dịch, là thứ giặc gặm nhấm đáng sợ.

+)Đối với bản thân ng­ười hút thuốc:

- Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc.

- Chất hắc-ín-> gây viêm phế quản,viêm phổi.

- Chất ô xít cacbon -> làm hồng cầu không tiếp cân ô-xi.

- Chất ni -cô- tin -> làm huyết áp cao,nhồi máu cơ tim,ung thư.

+)Đối với sức khoẻ cộng đồng

- Đầu độc những người xung quanh.

+ Vợ, con

+ Đồng nghiệp.

+ Phụ nữ mang thai

-> Đau tim mạch,ung thư,viêm phế quản,đẻ non...

- Nghệ thuật: liệt kê, đửâ chứng cứ khoa học,có lập luận rõ ràng.

=> Thuốc lá huỷ hoại nghiêm trọng sức khoẻ con người.

* Về kinhtế-xã hội:

+)Kinh tế:

Tốn nhiều ngày công lao động.

+)Xã hội:

- Đầu độc nêu gương xấu cho trẻ em

- Trộm cắp,ma tuý,phạm pháp.

c.Kiến nghị chống thuốc lá:

- Nêu chiến dịch chống thuốc lá ở các nước phát triển.

(Cấm, phạt; tài liệu, khẩu hiệu chống thuốc lá đ­ược tuyên truyền rộng rãi.)

->số người hút giảm hẳn.

* Ở Việt Nam:

- Nước nghèo, nhiều bệnh tật, nhiễm ôn dịch thuốc lá.

- Đã đến lúc mọi người phải đứng lên ngăn ngữa nạn dịch này.

-> Lời kêu gọi thiết tha.

- So sánh -> nhấn mạnh tính cấp bách của vấn đề, tạo cơ sở vững chắc cho lời kêu gọi.

- Hút thuốc lá là có hại cho bản thân và cả cho mọi người xung nhưng không phải ai cũng biết điều này.

-Sự so sánh có tác dụng làm rõ hơn tính đúng đắn của những điều đã thuyết minh ở trên và tạo cơ sở thuận lợi để tác giả nêu lên nhận xét cuối cùng.

III.Tổng kết:

* Ghi nhớ:SGK/ T 122

IV. Luyện tập:

- Thuốc lá có thể là nguyên nhân dẫn đến mọi tệ nạn khác trong xã hội .Ngày nay, nhiều công tử con nhà giàu được bố mẹ cho tiêu tiền tự do dẫn đến không biết làm chủ bản thân đề xa vào tệ nạn xã hội . Biết đâu những thói xấu của họ chẳng bắt nguồn từ những điếu thuốc lá rồi đến những viên bạch phiến?

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY – TRÒ

NỘI DUNG

*Hoạt động 1: Dẫn dắt vào bài (1’):

Mục tiêu:Tạo tâm thế học tập, giúp HS ý thức được nhiệm vụ học tập, hứng thú học bài mới.

HIV- S là một căn bệnh vô cùng nghuy hiểm. Nhưng thuốc lá cũngnguy hiểm không kémHIV. Bài hôm nay các em sẽ được tìm hiểu vấn đề trên qua bài “ =Ôn dịch thuốc lá”.

*Hoạt động 2: Hình thành kiến thức cho HS:

HD đọc - tìm hiểu chung về VB (10’):

Mục tiêu: HS HS nắm được những nét chính về tiểu sử, sự nghiệp, đặc điểm văn chương của TG; Biết đọc VB thể hiện cảm xúc; Nắm được PTBĐ và bố cục của VB.

- GV? Qua phần chuẩn bị ở nhà, em hãy cho biết VB này của tác giả nào? Xuất xứ của đoạn trích này?

- HS trả lời , GV chốt ý.

- GV? Em hiểu thế nào về tựa đề Ôn dịch thuốc lá?

+ Ôn dịch: Thứ bệnh dịch nguy hiểm, độc hại, dễ lây lan -> Lời chửi rủa.

+ Dấu phẩy: Nhấn mạnh sắc thái biểu cảm, ghê sợ, căm ghét.

-> Có thể diễn xuôi lại: Thuốc lá, đó là thứ ôn dịch.

- Hướng dẫn HS đọc đúng giọng diễn cảm, thể hiện thái độ trong VB; GV đọc mẫu và gọi HS đọc. Mỗi HS đọc một phần VB.

- GV? Phương thức biểu đạt của văn bản là gì? Vì sao em biết?

- GV? Tìm bố cục của VB? Nội dung từng phần?

- HS trình bày, GV chốt ý, cho ghi.

- GV chuyển ý: …

I. Đọc - Tìm hiểu chung:

1. Tác giả, tác phẩm

- Tác giả: Nguyễn Khắc Viện.

- VB này trích trong: “Từ thuốc lá đến ma túy – Bệnh nghiện, Nhà xuất bản Gáo dục Hà Nội” .

2. Đọc văn bản:

3. Phương thức biểu đạt: Nghị luận + Thuyết minh.

4.Bố cục:3 phần:

- Từ đầu -> “còn nặng hơn cả AIDS”: Thông báo về nạn dịch thuốc lá.

- Tiếp -> “con đường phạm pháp”: Những tác hại của thuốc lá.

- Đoạn còn lại: Kiến nghị chống thuốc lá.

* Hướng dẫn đọc - phân tích VB:

- Tìm hiểu phần mở bài (5’):

Mục tiêu: HS nắm được cách mở bài của TG đơn giản mà hiệu quả;

? Trong phần mở bì, những tin tức nào được thông báo? ( Dịch thổ tả được dập tắt thì xuất hiện 2 đại dịch mới là AIDS và ôn dịch thuốc lá).

- GV? Lời văn ở đoạn này có đặc điểm gì?

- HS: Dùng các từ của ngành y tế.

? Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng? Tác dụng?

- HS: So sánh -> Nhấn mạnh mức độ cực kỳ nguy hiểm của thuốc lá

- Tìm hiểu Tác hại của thuốc lá (19’):

Mục tiêu: HS nắm được những tác hại do thuốc lá gây ra.

- HS đọc lại đoạn thân bài.

- GV? Tác hại của thuốc lá được thuyết minh trên những phương diện nào? (Sức khỏe, kinh tế, đạo đức cá nhân và cộng đồng).

- GV? Cách mà thuốc lá làm hại con người được TG nêu ra NTN?

? TG dẫn lời của thiên tài quân sự Trần Hưng Đạo để làm gì?

- HS: Thảo luận nhóm, trả lời: Thấy được sự tàn phá âm thầm của thuốc lá như giặc đánh ngầm, âm ỉ, khó đề phòng tác hại của nó.

- GV? Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe con người được phân tích trên những chứng cứ nào? (Chất hắc ín (đi ô xít các bon), ni-cô-tin; khói thuốc tác hại đối với những người xung quanh,..)

- GV? Đây là những chứng cứ NTN? (Những chứng cứ khoa học, được phân tích và minh họa bằng các số liệu thống kê chính xác, cụ thể -> Tăng tính thuyết phục).

- GV? Vì sao tác giả chỉ nêu dẫn chứng một bệnh viêm phế quản là bệnh nhẹ nhất do thuốc lá gây ra? -> Là bệnh nhẹ nhưng đã gây ra tác hại rất lớn. Vậy, bệnh nặng sẽ tổn hại gấp nhiều lần.

- GV? Những chứng cứ trên cho ta thấy điều gì?

- GV? Những thông tin nổi bật của đoạn này là gì?

- GV? Tỷ lệ thanh thiếu niên hút thuốc lá ở nước ta so với các nước Aâu Mỹ NTN? So sánh như vậy cho thấy điều gì? -> Nạn đua đòi hút thuốc ở các nước nghèo đang bùng phát.

- GV? Mua một gói thuốc ở Mỹ và một gói thuốc cùng loại ở VN giá trị của nó NTN? Điều đó có nguy cơ dẫn đến hành vi gì?

- GV? Người lớn hút thuốc lá, trẻ em sẽ làm gì?

- GV? Từ những nội dung trên, cho thấy mức độ tác hại của thuốc lá đến đạo đức con người NTN?

- Kiến nghị chống thuốc lá (5’):

Mục tiêu: HS thấy được vệc chống thuốc lá là cấp bách.

- GV? Đoạn cuối VB thông tin khái quát nhất là gì? (Kiến nghị chống thuốc lá.)

- GV? Tác giả đã nêu ra những thông tin gì? Qua thông tin, cho ta thấy việc chống thuốc lá diễn ra NTN trên thế giới?

- GV? Em hiểu NTN là chiến dịch? (Việc làm có qui mô lớn, cần tập trung lực lượng lớn, có sự đồng tâm hiệp lực cao, khẩn trương, quyết tâm giành thắng lợi).

- GV? TG đã chỉ ra vấn đề gì ở Việt Nam ta? Từ đó kiến nghị gì?

- GV? Việc so sánh tình hình chống thuốc lá ở các nước tiên tiến với thực trạng bệnh tật ở nước ta có tác dụng gì? (Cho thấy việc cấp bách cần làm ngay là chống lại thuốc lá.)

- GV? Theo em, thái độ của tác giả NTN ở đoạn kiến nghị chống lại thuốc lá? (Cương quyết, dứt khoát)

- HS trả lời, GV chốt ý, cho ghi bài.

II. Đọc - Tìm hiểu VB:

1. Thông báo nạn dịch thuốc lá:

- Có những nạn dịch mới xuất hiện ở cuối TK này: AIDS và ôn dịch thuốc lá.

- Thuốc lá còn nguy hiểm hơn cả AIDS.

=> Thông báo ngắn gọn, phép so sánh, nhấn mạnh hiểm họa to lớn của thuốc lá.

2. Tác hại của thuốc lá:

a. Thuốc lá đối với sức khỏe con người:

- Khó nhận biết tác hại của thuốc lá.

- Khói thuốc lá có nhiều chất độc, thấm vào cơ thể người hút, gây ra nhiều căn bệnh nghiêm trọng -> dễ tử vong -> tốn tiền của, mất ngày công lao động.

- Người hút thuốc lá gây độc hại cả những người xung quanh và cả thai nhi.

=> Cách so sánh, dẫn chứng cụ thể => Thuốc lá đang hủy hoại nghiêm trọng sức khỏe con người và gây tổn hại cho nền kinh tế.

a. Thuốc lá đối vớiđạo đức con người:

- Để có tiền hút thuốc - > trộm cắp.

- Nghiện thuốc lá -> nghiện ma túy.

- Người lớn hút thuốc -> trẻ em bắt chước, hút theo -> hư hỏng.

=> Thuốc lá đang hủy hoại nhân cách, lối sống của con người, nhất là thanh thiếu niên.

2. Kiến nghị chống thuốc lá:

- Việc chống thuốc lá đã thành chiến dịch lớn ở các nước tiên tiến.

- Đã đến lúc mọi người phải đứng lên chống lại ôn dịch này.-> Việc cấp bách, cần làm ngay.

* Hoạt động 3: Tổng kết, luyện tập (5’):

Mục tiêu: HS nắm được những nét chính về ND, NT và cách thức để tuyên truyền chống thuốc lá.

- GV? Nội dung chính của VB?

- GV? Những đặc sắc NT được dùng trong VB? Tác dụng?

- HS đọc ghi nhớ; GV chốt ý chính.

- GV? Nếu bạn em tập hút thuốc lá, em sẽ làm NTN để bạn em không hút thuốc lá nữa?

- GV? Trong gia đình em nếu cha chú hoặc người thân hút thuốc lá, em sẽ làm gì để người thân của em bỏ thuốc lá?

- GV gọi HS trình bày, GV nhận xét, tổng kết ý.

III . Tổng kết:

1. Nội dung: * Ghi nhớ: (SGK – Trang 122 )

2. Nghệ thuật: Các phép so sánh, cách lập luận chặt chẽ, dẫn chứng sinh động, cụ thể, xác thực.