Phân tích nhân vật người quản ngục 1
Nếu như nhân vật Huấn Cao là biểu tượng về cái đẹp với sức mạnh hướng thiện của nó, thì nhân vật viên quản ngục được sáng tạo ra là để hiện thực hóa sức mạnh ấy. Có viên quản ngục thì ý đồ nghệ thuật của nhà văn mới thực hiện được
Nhưng vai trò cực kì quan trọng ấy của nhân vật quản ngục không dễ nhận ra, bởi vì nhân vật này dường như được Nguyễn Tuân “giấu” đi, ẩn xuống hàng thứ hai đằng sau nhân vật Huấn Cao. Cảm giác ban đầu khi đọc Chữ người tử tù, người đọc choáng ván, ngập trong ánh sáng tỏa ra từ hình tượng Huấn Cao uy nghi, rực rỡ. Từng dòng chữ, từng trang sách cứ lấp lánh Huấn Cao. Người đọc chẳng thiết nghĩ điều gì khác ngoài nghĩ về Huấn Cao. Nhưng đọc thêm một vài lần nữa, gấp trang sách lại, ngẫm nghĩ kĩ, thấy nhân vật quản ngục từ từ hiện lên, ngày một rõ nét và cuốn hút ta bằng một sức mạnh kì lạ. Ta càng thấm thía, cảm phục ngòi bút tài hoa, thâm thúy của Nguyễn Tuân. Khi được khám phá, phát hiện, nhân vật quản ngục sẽ đem lại cho ta nhiều khoái cảm thẩm mĩ mới mẻ, thú vị.
Tính cách của nhân vật Huấn Cao có phần một chiều, bất biến và đơn giản, ít những bất ngờ. Trái lại, nhân vật viên quản ngục có sự vận động về tính cách. Trước khi là quản ngục, ông ta cũng là người đèn sách, “biết đọc vỡ nghĩa sách thánh hiền”. Là người lương thiện, tử tế, lại có chữ thánh hiền bồi đắp cho “thiên lương” nảy nở tốt đẹp, ông ta yêu đến say mê cái đẹp, “cái sở nguyện của viên quan coi ngục này là có một ngày kia được treo ở nhà riêng mình một đôi câu đối do tay ông Huấn Cao viết”.
Nhưng sự đời run rủi, và “ông trời nhiều khi chơi ác, đem đày ải những cái thuần khiết vào giữa một đống cặn bã. Và những người thẳng thắn lại phải ăn đời ở kiếp với lũ quay quắt”, quản ngục sa vào chỗ tối tăm, phẩm chất từ đó đã hoen ố đi ít nhiều. Giữa chốn tù ngục hầu như chỉ tồn tại hai thứ : cái ác, cái xấu, tàn nhẫn, lừa lọc và những nỗi đau khổ, tuyệt vọng. Tình cờ, viên quản ngục gặp được ông huấn Cao, gặp thần tượng của mình, gặp trong hoàn cảnh cực kì éo le : giữa chốn ngục thất, thần tượng của ông giờ đây lại là một tử tù, còn ông là cai ngục. Một tình huống đầy kịch tính được mở ra : ở bình diện xã hội, họ là những kẻ đối địch nhau ; ở bình diện nghệ thuật, họ lại là tri âm, tri kỉ của nhau. Kẻ cầm đầu cuộc khởi nghĩa chống lại triều đình lại là một nghệ sĩ tài hoa tầm cỡ “thiên hạ đệ nhất thư pháp”, kẻ đại diện cho luật pháp của triều đình lại là người có “tấm lòng biệt nhỡn liên tài”’ ngưỡng mộ tài thư pháp ấy. Cuộc “kì ngộ” khiến cho lòng yêu cái đẹp trong quản ngục sống dậy mãnh liệt tới mức ông có thể bất chấp cả tính mạng và địa vị, mong sao có được mấy chữ của ông Huấn.
Người đọc hồi hộp theo dõi từ đầu chí cuối tác phẩm, không biết quản ngục có xinh nổi chữ của ông Huấn hay không ? Nhân vật quản ngục bị đặt vào một thử thách khá gay go quyết liệt. Mấy ngày ngắn ngủi ông Huấn Cao tạm bị giam trong ngục tử tù của y, quản ngục luôn sống trong tình trạng vô cùng căn thẳng, hồi hộp. Y thừa biết tính ông Huấn “vốn khoảng, trừ chỗ tri kỉ, ông ít chịu cho chữ”. Làm sao đây, chỉ trong ít ngày để có thể lấp đầy khoảng cách giữa “cai ngục” và “tử tù”, để thành “tri kỉ” của ông Huấn ? “Viên quản ngục khổ tâm nhất là có một ông Huấn Cao trong tay mình, dưới quyền mình mà không biết làm thế nào mà xin được chữ. Không can đảm giáp lại mặt một người cách xa y nhiều quá, y chỉ lo mai mốt đây, ông Huấn bị hành hình mà không kịp xin được mấy chữ, thì ân hận suốt đời mất”. Mặt khác, viên quản ngục luôn luôn phải dò xét, đề phòng cả bọn thuộc hạ, ông sợ “tên bát phẩm thơ lại này đem cáo giác với quan trên thì khó mà ở yên”, ông phải “dò ý tứ hắn lần nữa xem sao rồi sẽ liệu”.
Nhân vật viên quản ngục được xây dựng với bút pháp giàu chất hiện thực, gần với cuộc đời hơn, thật hơn. Và chính ở đây thể hiện tài năng nghệ thuật của Nguyễn Tuân. Đọc truyện, người đọc như thấy hiện ra trước mắt dáng đi, điệu đứng, lời ăn tiếng nói của viên quản ngục này. Lúc ở công đường, dáng điệu của y rõ bệ vệ, quan cách, oai phong, trầm tĩnh, rõ là chu đáo, cần mẫn trong công việc. Tiếp được công văn để lĩnh nhận sáu tên tù án chém, ông ta đọc tên từng người và dừng lại ở cái tên Huấn Cao, rồi hỏi viên thơ lại để xác minh cho rõ. Nhân vật viên quản ngục không chỉ là kẻ biết thi hành phận sự, cần mẫn, tận tụy, mà còn là nhân vật có đời sống nội tâm sâu sắc. Có lúc khuôn mặt tỏ rõ sự nghĩ ngợi đăm chiêu, “ngục quan băn khoăn ngồi bóp thái dương”, “người ngồi đấy, đầu đã điểm hoa râm, râu đã ngả màu. Những đường nhăn nheo của bộ mặt tư lự, bây giờ đã biến mất hẳn. Ở đấy, giờ chỉ còn là mặt nước ao xuân, bằng lặng, kín đáo và êm nhẹ”.
Trong nhận xét rất tinh tế của người dẫn truyện thì viên quản ngục có “tính cách dịu dàng và lòng biết giá người”. Ông được coi “là một thanh âm trong trẻo chen vào giữa một bản đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn, xô bồ”, là “cái thuần khiết” bị đày ải “vào giữa một đống cặn bã”, là “người thẳng thắn lại phải ăn đời ở kiếp với lũ quay quắt”. Là quản ngục, nhưng ông ta cũng chính là tù nhân chung thân của cái nhà tù do ông cai quản. Cái danh, cái lợi, trách nhiệm, bổn phận của một ngục quan là những thứ gông cùm, xiềng xích vô hình xiết chặt tâm hồn quản ngục suốt đời. “Lũ người quay quắt”, cái “đống cặn bã” bao quanh ông chẳng khác gì nơi buồng tối giam tử tù “một buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, đất bừa bãi phân chuột, phân gián”. Đã có lúc, ngục quan thấm thía thân phận lạc loài, cô đơn giữa chốn tù ngục của chính mình, y than thở một mình : “Có lẽ lão bá này, cũng là một người khá đây. Có lẽ hắn cũng như mình, chọn nhầm nghề mất rồi”. Nếu như bi kịch của ông Huấn là bi kịch của người anh hùng thất thế, thất thế nhưng vẫn kiêu hùng, lẫm liệt ; thì bi kịch của ngục quan là bi kịch lầm đường. kẻ lầm đường lạc lối, may thay, vẫn còn có lương tri, lương năng, còn có “lòng biệt nhỡn liên tài”, còn có khát vọng giải thoát. Y tôn thờ cái đẹp, say mê cái đẹp để hi vọng tự giải thoát. Lúc ngục quan gặp huấn Cao thì “đầu đã điểm hoa râm, râu đã ngả màu”, “bộ mặt tư lự” đã hằn nhiều nếp nhăn của cuộc đời “tù nhân” nhọc nhằn, nhưng khát vọng giải thoát biểu hiện ở khát vọng hướng tới cái đẹp vẫn mãnh liệt vô cùng. Âm ỉ bấy lâu, nay nó bùng cháy lên thành lửa ngọn. Ngục quan tự hạ mình xuống trước tử tù, nhẫn nhục chấp nhận sự “khinh bạc đến điều” của ông Huấn. Y không oán thù, y biết người ta, “y cũng thừa hiểu những người chọc trời quấy nước, đến trên đầu người ta, người ta cũng còn chẳng biết có ai nữa, huống chi cái thứ mình chỉ là một kẻ tiểu lại giữ tù”. Về bản chất, đó là sự ngưỡng mộ trước cái đẹp một cách hoàn toàn tự nguyện. Hành động biệt đãi ông Huấn cũng là xuất phát từ lòng say mê đó. Nhưng đến cuối tác phẩm thì không chỉ còn là chuyện say mê, tôn thờ mấy cái chữ đẹp nữa, mà cao hơn thế, đó là sự trân trọng, tôn thờ nhân cách cao quý của một bậc tài danh. Bị cái đẹp và nhân cách cao thượng của ông Huấn thuyết phục, viên quản ngục thực sự cảm động cũng giống như ông Huấn Cao đã cảm động trước “sở thích cao quý” và “tấm lòng biệt nhỡn liên tài” của ngục quan. Đó là điểm gặp gỡ để trở thành tri âm, tri kỉ của hai con người cách nhau quá xa về vị trí xã hội. Sự tri kỉ ấy được đánh dấu bằng dòng lệ và tiếng nói nghẹn ngào : “Kẻ mê muội này xin bái lĩnh” và kèm theo một cái vái.
Vận mệnh nghệ thuật của tính cách ông Huấn Cao đã kết thúc cùng với sự kết thúc của thiên truyện ; trong khi đó, vận mệnh vẫn còn tiếp tục ở nhân vật viên quản ngục : người đọc có thể tin rằng sau những lời khuyên bảo ân cần của ông Huấn, viên quản ngục đã luống tuổi ấy sẽ từ bỏ nghề bất nhân về quê ở để giữ thiên lương cho trong sạch, lành vững.
Nhân vật viên quản ngục là một sáng tạo rất mực sinh động của Nguyễn Tuân, để vừa tô đậm vẻ đẹp lí tưởng của nhân vật Huấn Cao, lại vừa thể hiện vẻ đẹp của một con người đang được dắt dẫn bởi cái đẹp và cái thiện. Đây là kiểu sáng tạo nhân vật rất mới trong văn học hiện đại Việt Nam, cái cách để cho nhân vật tự tạo tính cách.
Phân tích nhân vật người quản ngục 2
“Chữ người tử tù” là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Tuân, thể hiện tài hoa của người nghệ sĩ suốt đời đi tìm kiếm cái đẹp. Nguyễn Tuân không chỉ khắc họa thành công nhân vật Huấn Cao mà còn gây ấn tượng với người đọc bởi hình tượng người quản ngục. Người quản ngục sống trong môi trường đen tối nhưng lại ngời sáng những nét đẹp nhân cách mà phải là người có con mắt tinh tế, trân trọng vẻ đẹp con người thì Nguyễn Tuân mới có thể xây dựng nhân vật thành công đến vậy.
Nhân vật quản ngục giữ vai trò canh giữ tù nhân, chính bởi công việc ấy mà ông có cơ hội để gặp mặt Huấn Cao_một người tài hoa, khí phách hơn người, mặc dù hoàn cảnh gặp gỡ có phần khác người và còn éo le, bởi một người là người canh ngục, một người là tử tù phải chịu án chém. Tuy nhiên, nhân vật quản ngục trong tác phẩm của Nguyễn Tuân khác những người quản ngục khác ở chỗ, ông không hề coi Huấn Cao là tử tù, mà ông luôn bày tỏ một thái độ trân trọng, kính trọng người tù.
Đó chính là tấm lòng “biệt nhỡn liên tài” của người quản ngục, coi trọng cái tài, người tài và biết nhìn thấy cái đẹp đang hiện hữu. Ngay từ khi Huấn Cao chưa được chuyển vào ngục, ông đã mong chờ bởi nghe danh ông Huấn đã lâu, nổi tiếng với tài “viết chữ nhanh và đẹp”, lại còn là người biết đánh võ, biết bẻ khóa vượt ngục. Đáng ra người quản ngục nên coi đó là một mối nguy hiểm, nhưng thái độ của ông lại thể hiện rõ sự kính trọng.
Khi Huấn Cao đến nhà giam, thái độ của ông khác hẳn với cách ông đối đãi với những người tử tù khác, đến nỗi mà bọn lính canh còn phải ngạc nhiên vì ông rất khác ngày thường. Người quản ngục không hề đánh đập Huấn Cao mà còn dũng cảm đối đãi đặc biệt với ông, ngày nào cũng sai người mang rượu thịt vào. Ông còn cho người vào dọn qua phòng giam để Huấn Cao có một phòng giam tốt nhất, điều mà trước đó ông chưa bao giờ làm, ông cũng tỏ rõ mong muốn của mình “ta muốn biệt đãi ông Huấn Cao, ta muốn cho ông đỡ cực trong những ngày cuối cùng còn lại”
Khi nhận thấy thái độ, khinh bỉ, tức giận của Huấn Cao, người quản ngục vẫn không hề thay đổi thái độ, bởi ông hiểu, một người như ông Huấn có thái độ như vậy với ông cũng là điều dễ hiểu. Ông chỉ lặng lẽ lui ra và đi làm công việc của mình. Tất cả những hành động này của người quản ngục càng tỏ rõ ông là người biết coi trọng người tài, có tấm lòng “biệt nhỡn liên tài”.
Không chỉ vậy, qua ngòi bút khắc họa và xây dựng nhân vật của Nguyễn Tuân thì ta còn thấy quản ngục là một người biết khát khao và trân trọng cái đẹp. Ông luôn khao khát có được chữ của Huấn Cao để treo trong nhà, ông khao khát “Chữ ông Huấn đẹp lắm, giá như có chữ của ông Huấn treo trong nhà thì quả là vật báu trên đời”. Chính niềm khao khát ấy đã khiến ông có dũng khí để đối đãi với Huấn Cao một cách đặc biệt, trái với những luật lệ trong nhà tù.
Ông cũng là người hiểu rõ được con người khí phách như Huấn Cao, biết được tính Huấn Cao sẽ không vì danh lợi hay cường quyền mà cho chữ, Huấn Cao chỉ tặng chữ cho những chỗ tri kỉ “trừ những chỗ tri kỉ, ông ít chịu cho chữ”. Chính vì vậy mà người quản ngục lại càng lo lắng vì nếu không xin được chữ của ông Huấn thì ông ân hận suốt đời mất. Nỗi lo sợ ấy phần nào cũng thể hiện được tấm lòng trân trọng của người quản ngục, vì trân trọng nên mới sợ mất đi, vì trân trọng nên mới sợ không xin được chữ.
Tấm lòng biệt nhỡn liên tài, trân trọng cái đẹp của người quản ngục được thể hiện rõ nét nhất trong cảnh cho chữ. Để xin được chữ của ông Huấn, quản ngục đã phải vất vả lắm, và khi đã được Huấn Cao đồng ý cho chữ, quản ngục càng thêm cẩn trọng. Ông đã chuẩn bị một “tấm lụa trắng còn nguyên vẹn lần hồ”, biểu hiện khi xin chữ “khúm núm, run run” là sự ngưỡng mộ, trân quý từng phút giây cao quý thiêng liêng này.
Ở trong khung cảnh cho chữ, mọi thứ đều đối lập, từ vị trí của người quản ngục và người tử tù, từ người cho chữ và người xin chữ, từ cái bẩn thỉu, đen tối của nhà giam đến màu trắng tinh của tấm lụa, mùi thơm của nghiên mực và ngọn đuốc cháy trong đêm, duy chỉ có một thứ duy nhất đồng điệu ấy chính là tấm lòng trân trọng và ngưỡng vọng cái đẹp của hai con người đã hiểu tấm lòng của nhau. Tâm hồn của người quản ngục được ví như “một thanh âm trong trẻo” nơi ngục tù, Ở đây có một người có tài và một người biết trọng tài, một người có tâm và một người trân trọng tấm lòng “biệt nhỡn liên tài” ấy, coi như là “một tấm lòng trong thiên hạ”.
Khi nhận được lời khuyên chân thành của Huấn Cao, quản ngục vô cùng cảm tạ và “cúi đầu vái lạy” người tù cùng giọt nước mắt rỉ vào kẽ miệng. Ông đã thoát ra khỏi sự mê muội và thức tỉnh trước cái đẹp. Chính bởi vậy mà phải chăng Nguyễn Tuân đã sử dụng hình ảnh một ngôi sao sáng trên bầu trời vụt tắt, truyền ánh sáng cho những ngôi sao khác. Người tử tù trước khi ra pháp trường còn kịp thời cứu rỗi một tâm hồn. Đây chính là nét đẹp ngời sáng trong thiên truyện.
Như vậy, với thủ pháp đối lập, nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật tài tình, Nguyễn Tuân đã khắc họa thành công nhân vật quản ngục với những nét đẹp tâm hồn ngời sáng, luôn vươn tới cái đẹp. Những nhân vật mà Nguyễn Tuân khắc họa trong “Vang bóng một thời” đều là tiếng nói của thiên lương, của tinh thần yêu và trân quý cái đẹp.Vẻ đẹp của nhân vật quản ngục cũng như những giá trị mà “vang bóng một thời” nói chung cũng như “chữ người tử từ nói riêng sẽ còn vang mãi trong lòng người đọc từ nay cho đến mãi về sau. ta sẽ mãi trân trọng cây bút tài hoa và tâm lòng yêu thương, trân trọng con người, luôn khám phá vẻ đẹp tài hoa ở những con người bình dị nhất của người nghệ sĩ Nguyễn Tuân.
Hy vọng qua những bài văn mẫu phân tích "Chữ người tử tù" trên đây, bạn học sẽ có nguồn tham khảo hữu ích để học môn Ngữ Văn tốt hơn.
Phân tích nhân vật người quản ngục 3
Nguyễn Tuân là một nhà văn lớn , là một người nghệ sĩ suốt đời đi tìm cái đẹp. Ông có một vị trí quan trọng và những đóng góp không nhỏ cho nền văn học Việt Nam hiện đại. Một trong những sánh tác tiêu biểu để lại tiếng vang trong sự nghiệp hành văn của Nguyễn Tuân là truyện ngắn” Chữ người tử tù”. Trong truyện ngắn “ Những người tử tù”, Nguyễn Tuân đã khắc họa thành công hình tượng nhân vật đặc sắc đi vào lòng độc giả. Ngoài Huấn Cao – con người tài hoa, khí phách hiên ngang, bất khuất và thiên lương trong sáng thì ta không thể không nhắc đến một nhân vật đặc biệt khác – viên quản ngục.
Quản ngục: không phải là một anh hùng cao đẹp như Huấn Cao, lại càng không mang dáng vóc, tính cách của một tên đao phủ khát máu, tham lam lợi lộc , vinh hoa , phú quý. Ngục quan có một ngoại hình ưa nhìn dễ nhìn. Đầu đã điểm hoa râm, râu đã ngả màu. Bộ mặt tư lự, nhăn nheo, có một đời sống nội tâm sâu sắc, cả nghĩ. Sau khi nhân được phiến trát của Sơn Hưng Tuyên đốc bộ đường về chuyện nhận sáu tên tử tù, trong đó có Huấn Cao "người đứng đầu bọn phản nghịch" lại "có tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp", ngục quan đăm chiêu "nghĩ ngợi". Hình ảnh ngục quan thao thức giữa đêm khuya khi đĩa dầu sở đã "vợi lần mực dầu", lúc đầu thì "tư hỉ" càng vể khuya thì trên mặt ông "chỉ còn là mặt nước ao xuân, bằng lặng, kín đáo và êm nhẹ". Việc nhận tù sắp tới đã gây ra nhiêu xao động ghê gớm trong tâm tư vị ngục quan này. Ông là một người từng trải, có tính cách dịu dàng khác hẳn với những kẻ sống bằng tàn nhẫn bằng lừa lọc trong chốn đề lao. Và điều ta thấy rõ ở con người này chính là tâm hồn trong sáng, yêu cái đẹp, trọng người tài.
Đối đãi với Huấn Cao, quản ngục hết sức tôn trọng kính cẩn, thể hiện rõ thái độ biệt nhỡn nhân tài. Ngày nhận tù nhân , viên quản ngục đã làm trái với phong tục nhận tù mọi ngày,” hôm nay viên quan coi ngục nhìn sáu tên tù mới vào bằng cặp mắt hiền lành”. Ngay từ ánh nhìn đầu tiên mà viên quản ngục đã bày tỏ kín đáo tấm chân tình của mình đối với người sáng tạo ra cái đẹp – Huấn Cao. Mặc kệ cho những tên tay sai bên dưới nhắc khéo ngài có phải dùng đến những tiểu sảo trong nhà lao để ép cung , tra tấn thì viên quản ngục vẫn lặng thing làm lơ đi điều đó. Bởi lúc này đây, quản ngục biết mình đã gặp đúng người rồi, người mà từ thủa đọc vỡ nghĩa chữ sách thánh hiền hắn hằng đêm mong có được chữ của người. Suốt nửa tháng ở trong tù, ngày nào Huấn Cao cũng nhận được rượu thịt trước bữa cơm tù thành ra là chuyện lạ nhưng người vẫn cứ điềm nhiên nhận lấy hưởng thụ như thú vui lúc bình sinh chưa bị giam cầm. Và người đứng đằng sau những bữa rượu thịt ngon ấy, không ai khác chính là viên quản ngục sắp xếp đối đãi đặc biệt với Huấn Cao. Rồi đến một hôm quản ngục đích thân xuống hỏi thăm tên tù ngục ta lại càng thêm thấy rõ tấm chân tình của hắn dàng cho Huấn Cao. Thế nhưng trước những lời lẽ kính cẩn , tôn trọng của hắn, Huân Cao lại một mực phũ phàng , coi thường: “ Ngươi hỏi ta muốn gì? Ta chỉ muốn có một điều. Là nhà ngươi đừng bao giờ đặt chân vào đây”. Trước tình huống ấy, người nắm quyền uy trong tay rất bình tĩnh. Không nổi trận lôi đình để trả thù. Không giở trò tiểu nhân thị oai. Ngục quan chỉ lui ra lễ phép với một câu: "Xin lĩnh ý", Huấn Cao và năm đồng chí của người vẫn được "biệt đãi", cơm rượu lại có phần "hậu hơn trước". Tại sao ngục quan lại xử sự như thế? về vị thế, hắn chỉ tự coi mình là "là kẻ tiểu lại giữ tù", còn Huấn Cao là một anh hùng tài tử "chọc trời quấy nước", nổi danh trong thiên hạ về cái tài "viết chữ rất nhanh và rất đẹp". Vả lại, quản ngục còn hi vọng chờ cho Huấn Cao "dịu bớt tính nết" để xin chữ. Nếu được tử tù cho chữ thì hắn ta "mãn nguyện". Qua đó, Nguyễn Tuân đã làm nổi bật bao phẩm chất của ngục quan: bình tĩnh, lễ độ, nhẫn nhục.
Ngục quan có một tâm hồn trong sáng thanh cao, biết trọng người tài, rất yêu thích cái đẹp. Mặc dù đã "chọn nhầm nghề", nhưng thiết nghĩ trên cõi đời này đã có chúa ngục nào có "cái sở nguyện" cao quý như hắn ? Cái ao ước của hắn thật là thanh cao, thật là một thú vui tao nhã nhân văn. Quản ngục ao ước là có một ngày nào đó "được treo ở nhà riêng mình một đôi câu đối do tay ông Huấn Cao viết". Hắn say mê, hắn khao khát vì "chữ Huấn Cao đẹp lắm, vuông lắm". Với quản ngục thì có vinh hạnh nào hơn nếu "có được chữ ông Huấn Cao mà treo, là có một háu vật trên đời". Vì thế, khi chưa xin được chữ Huấn Cao thì ngục quan sống trong tâm trạng đầy bi kịch. Nỗi "khổ tâm" của hắn là có một ông Huấn Cao trong tay mình, dưới quyền mình mà không dám giáp lại mặt vì quản ngục cảm thấy nhân cách tử tù xa cách ông nhiều quá!. Hơn thế nữa, hắn càng "khổ tâm" lo lắng, mai mốt đây, Huấn Cao bị hành hình mà không kịp xin được mấy chữ thì ông "ân hận suốt đời". Có thể nói, đó là một bi kịch cao quý được Nguyễn Tuân cảm nhận ở phương diện văn hoá nghệ thuật. Sự giày vò tâm trạng của quản ngục đem đến tình tiết cao trào cho tác phẩm khi Huân Cao đồng ý cho chữ ngay trước đêm người phải ra pháp trường lãnh án tử hình.
Điều gì đến rồi cũng phải đế , giấy báo tử được gửi đến nhà lao nơi giam giữ Huân Cao, quản ngục gọi thầy thơ lại đến tâm sự rõ sự tình của mình như một tiếng thở dài than vãn sao thời gian nhanh quá, còn chưa kịp xin chữ Huấn Cao mà đã nhận giấy án chém… Thầy thơ lại nghe xong thì vô cùng cảm động nên đã tìm đến người tù đang bị giam trong nhà lao kia kể lại sự tình và báo luôn tin tử hình cho Huấn Cao nghe. Nghe xong tên tử tù liền mỉm cười. Đó là một nụ cười chứ không phải sự sợ hãi trước cái chết đang cận kề. Phải là một kẻ đã đối mặt với bao hiểm nguy, thân quen với cái chết trong ngang tấc thì nụ cười đó mới nở trên môi như vậy, con người này đúng là anh hùng bất khuất , hiên ngang bảo sao mà quản ngục không khiêng nể , lại thêm mến phục , yêu con chữ thể hiện hoài bão cả một kiếp người tung hoàng bốn phương trời. Huấn Cao như thấu hiểu nỗi lòng của quản ngục, đã nói: "Ta cảm cái tấm lòng biệt nhỡn liên tài của các người. Nào ta có biết đâu một người như thầy quản đây mà lại có những sở thích cao quý như vậy. Thiếu chút nữa, ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ". Nhân cách văn hoá cao quý của ngục quan đã làm Huấn Cao xúc động và quý trọng. Cảnh cho chữ diễn ra trong phòng giam tử tù là sự kì ngộ giữa khách anh hùng tài tử với kẻ biệt nhỡn liên tài, một cảnh đẹp hiếm có trong nhân gian. Kẻ có quyền lại khúm núm trước một kẻ tử tù, còn kẻ tử tù áy lại thong dong, viết nên bức thư pháp ngàn người nể phục, yêu quý, săn tìm , cầu mong có được nhưu bảo vật quý trên đời. Trước cái đẹp của thư pháp, ngục quan đã trở thành tri âm, tri kỉ của tử tù. Ngục quan "khúm núm" cất những đồng tiền kẽm đánh dấu trên ô chữ… Ngục quan lắng nghe lời khuyên của tử tù "nên lui về quê nhà" để giữ lấy thiên lương rồi hãy “nghĩ đến chuyện chơi” chữ… Ngục quan vái tử tù một vái và nói qua dòng nước mắt: "Kẻ mê muội này xin bái lĩnh". Tất cả đã thể hiện vẻ đẹp tâm hồn của ngục quan dưới ánh sáng của thư pháp và thiên lương.
Hình ảnh quản ngục là một trong những thành công của Nguyễn Tuân trong nghệ thuật miêu tả và xây dựng nhân vật ở phương diện tài hoa độc đáo của nghệ sĩ bậc thầy. Yêu cái đẹp với tấm lòng biệt nhỡn liên tài là tâm hồn tính cách của ngục quan. Từ ngoại hình, ngôn ngữ, tâm tư tình cảm đến cử chỉ, hành động của ngục quan đã được Nguyễn Tuân miêu tả với tất cả sự chắt lọc của một ngòi bút tài hoa, đã làm hiện lên một con người có cốt cách rất đẹp. Quản ngục với nghề nghiệp của mình trên phương diện xã hội là hoàn toàn trái ngược nhau, đối lập với Huấn Cao, nhưng trên phương diện nghệ thuật thì quản ngục là người biết yêu , biết say mê, tôn thờ cái đẹp và với nhân vật này chủ đề của tác phẩm càng thêm được thể hiện
Phân tích nhân vật người quản ngục 4
Nhân vật viên quản ngục
Đặc điểm nhân vật:
a.Có sở thích cao quý : cũng là người “biết đọc vỡ nghĩa sách thánh hiền”, từ những ngày nào, ông có một “sở nguyện” là có một ngày kia được treo ở nhà riêng của mình một đôi câu đối do chính tay ông Huấn Cao viết. Với ông thì “có được chữ ông Huấn mà treo là có một báu vật trên đời”. Bởi vậy mà khi có một ông Huấn trong tay mình, dưới quyền mình nhưng lại không can đảm giáp mặt, viên quản ngục chỉ lo mai mốt chi đây, ông Huấn bị hành hình mà không kịp xin được chữ thì “ân hận suốt đời mất”. Cũng bởi vậy mà khi tiếp đọc công văn giải Huấn Cao ra pháp trường mà ông “tái nhợt” người đi. Để rồi sau đó mãn nguyện nói lời cảm tạ ông Huấn “kẻ mê muội này xin bái lĩnh”. Đằng sau câu nói, người đọc cũng hiểu, ngục quan sẽ nghe theo lời giáo huấn của ông Huấn, từ nay, ông sẽ bỏ cái nghề mà ông đã chọn nhầm này để về quê, giữ thiên lương cho “lành vững”. Ông sẽ rời xa chốn quan trường ấy mà không hề nuối tiếc bởi cái “sở nguyện” cả đời của ông đã được thực hiện.
b.Biết say mê và quý trọng cái đẹp, biết cảm phục tài năng, nhân cách và “biệt nhỡn liên tài” :
– Vừa nhận được công văn sắp có sáu tên tù án chém sẽ được chuyển đến nhà lao tỉnh Sơn trong nay mai, trong đó có Huấn Cao, ông đã “ngờ ngợ” và hỏi lại thầy thơ lại cho chắc chắn. Đó có phải là người mà ông kính nể bởi cái tài “viết chữ rất nhanh và rất đẹp” và ao ước được gặp mặt bấy lâu nay ? Khi thầy thơ lại chắc chắn đó là Huấn Cao, việc đầu tiên mà quản ngục làm là nhắc thầy thơ lại “bảo ngục tốt nó quét dọn lại cái buồng giam trong cùng”. Quét dọn cho sạch sẽ để “tiếp đón” một tử tù. Nếu là một tử tù bình thường thì quả là lạ. Nhưng đây lại là ông Huấn, là “thiên hạ đệ nhất thư pháp”, là người mà ông ngưỡng mộ bấy nay, vậy thì chuyện quét dọn lại buồng giam để đón tiếp là bình thường. Hành động mở đầu truyện này đã hé mở một nhân cách đẹp : biết say mê và quý trọng cái đẹp, biết cảm phục tài năng, nhân cách và “biệt nhỡn liên tài”.
– Tối hôm đó, sau khi đã cắt đặt xong mọi việc để tiếp đón tử tù, khi xung quanh trời đã “tối mịt”, chỉ còn những thanh âm của đêm khuya thì ngục quan vẫn đang “băn khoăn ngồi bóp thái dương”. “Khuôn mặt nghĩ ngợi” ấy vẫn chưa dứt khỏi những ý nghĩ về Huấn Cao. Ông đang suy nghĩ : “ta muốn biệt đãi ông Huấn Cao, ta muốn cho ông ta đỡ cực trong những ngày cuối cùng còn lại”. Ông thương ông Huấn vì “chọc trời khuấy nước” mà đã phải chịu bao đau đớn cực khổ bởi đòn roi tra tấn trong nhà ngục. Ông cảm phục tài năng, nhân cách cứng cỏi của ông Huấn mà muốn cho ông đỡ khổ trong những ngày cuối cùng còn lại. Thế nhưng, ông cũng phải cẩn thận bởi tính mạng của mình cũng không giữ được nếu việc đến tai quan trên. Bởi vậy, dù đã suy đoán về tính cách thầy thơ lại “hẳn không phải là kẻ xấu hay là vô tình”, có lẽ “hắn cũng như mình, chọn nhầm nghề mất rồi”, thế nhưng ông vẫn cẩn thận “để mai ta dò ý tứ hắn lần nữa xem sao rồi sẽ liệu”. Những suy nghĩ trong đêm khuya ấy cho người đọc thấy viên quản ngục tuy làm việc cho triều đình phong kiến, tuy làm công việc cai quản tù nhân nhưng ông không phải là một hung thần với đôi tay vấy máu. Chẳng qua là ông đã “chọn nhầm nghề” mà thôi.
– Sáng hôm sau, lính tỉnh dẫn sáu tên tử tù đến trước cửa ngục thất. Trái với phong tục nhận tù mọi ngày, hôm nay viên quan coi ngục “nhìn sáu tên tù mới vào với cặp mắt hiền lành”. Lòng kiêng nể của ông với ông Huấn Cao tuy cố giữ kín đáo mà cũng đã rõ quá rồi. Khi kiểm điểm phạm nhân, ngục quan còn có biệt nhỡn đối riêng với Huấn Cao khiến bọn lính phải nhắc ông “để tâm”. Ông thừa hiểu mấy chữ “để tâm” của bọn lính là gì nhưng vẫn ung dung “việc quan ta đã có phép nước” làm cho chúng không hiểu và sáu tên tử tù thì cứ ngạc nhiên về thái độ ấy. Tấm lòng say mê, quý trọng cái đẹp, sự cảm phục tài năng, nhân cách và “biệt nhỡn liên tài” trong quản ngục ngày càng rõ.
– Suốt nửa tháng sau đó, ở trong buồng tối, hàng ngày Huấn Cao vẫn thản nhiên dùng rượu, thịt do người thơ lại gầy gò mang đến. Đó là “ít quà mọn” do thầy quản “biếu” ông dùng kẻo “trong buồng đây, lạnh lắm”. Rồi một hôm, chính quản ngục trực tiếp mở cửa buồng kín để “khép nép” bày tỏ tấm lòng mình : “…biết ngài là một người có nghĩa khí, tôi muốn châm chước ít nhiều…”. Mặc dù biết rằng “phép nước ngặt lắm” và có thể “phiền lụy riêng cho tôi nhiều lắm” nếu quan trên biết việc này, nhưng viên quản ngục vẫn cứ biệt đãi ông Huấn Cao với tấm lòng kính nể, yêu mến chân thành. Bởi vậy, dù có bị ông Huấn “xỉ nhục đến điều”, ngục quan vẫn không hề tức giận, ngược lại còn lễ phép lui ra với câu nói “Xin lĩnh ý” và từ hôm ấy cơm rượu lại vẫn đưa đến đều đều và lại có phần hậu hơn trước. Ông không hề lấy làm oán thù mà còn hiểu rằng : những người chọc trời quấy nước, đến trên đầu người ta, người ta cũng còn chẳng biết có ai nữa, huống chi cái thứ mình chỉ là một kẻ tiểu lại giữ tù. Nếu không phải là một người có nhân cách cao cả, một người biết say mê và quý trọng cái đẹp, biết cảm phục tài năng, nhân cách và “biệt nhỡn liên tài” thì làm sao có thể hành động và suy nghĩ như thế được ?
– Kết thúc câu chuyện, người đọc không thể nào quên hình ảnh : “Ngục quan cảm động, vái người tù một vái, chắp tay nói một câu mà dòng nước mắt rỉ vào kẽ miệng làm cho nghẹn ngào : “Kẻ mê muội này xin bái lĩnh”. Một ngục quan mà lại quỳ lạy dưới chân một tử tù ! Trên bình diện xã hội, thật đó là chuyện không thể xảy ra. Thế nhưng, đọc đến đây, không hề có ai thấy lạ. Bởi người đọc hiểu rằng, bây giờ chỉ còn một kẻ say mê, trân trọng cái đẹp và nhân cách quỳ dưới biểu tượng của cái đẹp, cái cao cả. Ẩn hiện đâu đó quan niệm của người anh hùng “nhất sinh đê thủ bái mai hoa” (một đời ta chỉ cúi đầu sùng bái trước hoa mai).
– Sống giữa một “đống cặn bã”, một “lũ quay quắt” chỉ sống bằng tàn nhẫn, lừa lọc, ông vẫn giữ được “tính cách dịu dàng và lòng biết giá người, biết trọng người ngay”. Quả thực đó là “một thanh âm trong trẻo chen vào giữa một bản đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn xô bồ”, một đóa sen thơm ngát giữa bùn lầy. Xây dựng hình tượng viên quản ngục, nhà văn muốn nói rằng : trong mỗi con người luôn chứa tâm hồn yêu cái đẹp, cái tài; và cái đẹp chân chính trong bất kì hoàn cảnh nào vẫn luôn giữ được “phẩm chất”, “nhân cách”.
Nghệ thuật xây dựng nhân vật:
Bằng nghệ thuật xây dựng tình huống truyện độc đáo, đặc sắc, thủ pháp tương phản đối lập, nhà văn không chỉ khắc họa một “ngôi sao chính vị rực rỡ” là Huấn Cao mà còn hướng con người đến với chân – thiện – mỹ bằng hình tượng của viên quản ngục. Tuy xây dựng hình tượng viên quản ngục bằng bút pháp hiện thực khiến hình ảnh của ông thực hơn, đời hơn so với hình ảnh lí tưởng của Huấn Cao, thế nhưng, người đọc vẫn cảm thấy viên quản ngục cũng là một ngôi sao rực rỡ giữa đất trời.
Kết luận :
Tóm lại, truyện ngắn “Chữ người tử tù” bên cạnh khắc họa hình tượng nhân vật Huấn Cao với vẻ đẹp lí tưởng, còn khắc họa hình tượng viên quản ngục có nhân cách cao quý. Tác phẩm khép lại nhưng để lại dư âm trong lòng người đọc nhiều cảm xúc. Đó là sự cảm phục trước vẻ đẹp của nhân vật Huấn Cao và trước tài năng của nhà văn Nguyễn Tuân. Với tác phẩm này, Nguyễn Tuân không chỉ “Vang bóng một thời” mà còn mãi mãi “vang bóng” trên văn đàn văn học Việt Nam.
Phân tích nhân vật người quản ngục 5
Chữ người tử tù là một trong những tác phẩm cùng tên của Nguyễn Tuân, được sáng tác và trích trong tập vang bóng một thời, là những trang viết về những danh nhân nổi tiếng, có tầm ảnh hưởng trong nhiều lĩnh vựa cho nước nhà. Hình ảnh Huấn Cao, người anh hùng đầu đội trời, chân đạp đất là hình tượng chính xuất hiện trong suốt tác phẩm, song song với hình ảnh đó chính là nhân vật viên quản ngục. Hình ảnh đẹp, bình dị và gửi gắm nhiều thông điệp tốt đẹp của tác giả đối với đông đảo người đọc
Thông thường khi nhắc đến quản ngục người ta thường nghĩ tới những người với khuôn mặt dữ dằn, dáng vẻ thô kệch và vô cùng táo bạo. Những người bước chân tới cửa lao tù phải là những người táo bạo có máu mặt, bởi những người ở tử tù này, đều là những nhân vật có tiếng nguy hiểm. Nhưng trái ngược với những suy nghĩ của chúng ta về một người quản ngục, viên quản ngục trong Chữ người tử tù lại hiện ra với một vẻ đẹp tư cách và có hơi hướng thẩm mỹ cao, là người yêu cái đẹp.
Viên quản ngục là một người biết phân biệt đúng sai, biết quý trọng nhân tài, biết được nên làm gì cho đúng với lương thường đạo lý. Khi nghe rằng chiều nay sẽ có những tên tử tù nguy hiểm số một tới trại giam, và biết được người này chính là Huấn Cao, cầm đầu trong nhóm đội trời đạp đất, đứng về công lý nhưng lại phản lại triều đình cho nên bị đẩy đến mức bước đường này cho nên ông cũng không hề có ý khinh bỉ hay tỏ khinh khi, đánh đập tra tấn mà ngược lại vô cùng tôn kính. Hơn thế nữa, Huấn Cao lại là người viết chữ rất đẹp, người trong nhân gian rất muốn có được chữ của ông treo trong nhà thì quý biết bao nhiêu. Nhưng khó là ở chỗ, chỉ chỗ thân cận, Huấn Cao mới cho chữ, và cũng cho rất ít cho nên nó trở nên quý hiếm và được trân trọng biết bao nhiêu. Đối với Huấn Cao, viên quản ngục sắp xếp phòng giam, quét dọn sạch sẽ lại cho dọn rượu thịt và đối đãi rất tốt. Ông biết được rằng Huấn Cao là tử tù nhưng lại là người đứng lên vì chính nghĩa. Suy cho cùng, Huấn Cao là người tài giỏi, văn võ song toàn, là người có tài thao lược nhưng cốt cách ngời ngời. Biết được những điều đó, cho dù bị Huấn Cao đuổi và tỏ ra khinh bỉ nhưng viên quản ngục vẫn cúi đầu nghe theo, lẳng lặng chú ý và quan sát.
Phân tích nhân vật người quản ngục 6
Chữ người tử tù là một trong những tác phẩm cùng tên của Nguyễn Tuân, được sáng tác và trích trong tập vang bóng một thời, là những trang viết về những danh nhân nổi tiếng, có tầm ảnh hưởng trong nhiều lĩnh vựa cho nước nhà. Hình ảnh Huấn Cao, người anh hùng đầu đội trời, chân đạp đất là hình tượng chính xuất hiện trong suốt tác phẩm, song song với hình ảnh đó chính là nhân vật viên quản ngục. Hình ảnh đẹp, bình dị và gửi gắm nhiều thông điệp tốt đẹp của tác giả đối với đông đảo người đọc.
Thông thường khi nhắc đến quản ngục người ta thường nghĩ tới những người với khuôn mặt dữ dằn, dáng vẻ thô kệch và vô cùng táo bạo. Những người bước chân tới cửa lao tù phải là những người táo bạo có máu mặt, bởi những người ở tử tù này, đều là những nhân vật có tiếng nguy hiểm. Nhưng trái ngược với những suy nghĩ của chúng ta về một người quản ngục, viên quản ngục trong Chữ người tử tù lại hiện ra với một vẻ đẹp tư cách và có hơi hướng thẩm mỹ cao, là người yêu cái đẹp.
Viên quản ngục là một người biết phân biệt đúng sai, biết quý trọng nhân tài, biết được nên làm gì cho đúng với lương thường đạo lý. Khi nghe rằng chiều nay sẽ có những tên tử tù nguy hiểm số một tới trại giam, và biết được người này chính là Huấn Cao, cầm đầu trong nhóm đội trời đạp đất, đứng về công lý nhưng lại phản lại triều đình cho nên bị đẩy đến mức bước đường này cho nên ông cũng không hề có ý khinh bỉ hay tỏ khinh khi, đánh đập tra tấn mà ngược lại vô cùng tôn kính. Hơn thế nữa, Huấn Cao lại là người viết chữ rất đẹp, người trong nhân gian rất muốn có được chữ của ông treo trong nhà thì quý biết bao nhiêu. Nhưng khó là ở chỗ, chỉ chỗ thân cận, Huấn Cao mới cho chữ, và cũng cho rất ít cho nên nó trở nên quý hiếm và được trân trọng biết bao nhiêu. Đối với Huấn Cao, viên quản ngục sắp xếp phòng giam, quét dọn sạch sẽ lại cho dọn rượu thịt và đối đãi rất tốt. Ông biết được rằng Huấn Cao là tử tù nhưng lại là người đứng lên vì chính nghĩa. Suy cho cùng, Huấn Cao là người tài giỏi, văn võ song toàn, là người có tài thao lược nhưng cốt cách ngời ngời. Biết được những điều đó, cho dù bị Huấn Cao đuổi và tỏ ra khinh bỉ nhưng viên quản ngục vẫn cúi đầu nghe theo, lẳng lặng chú ý và quan sát.
Viên quản ngục còn là một con người yêu cái đẹp và cốt cách cũng rất đáng quý trọng. Như chúng ta đã biết, ông rất muốn xin chữ Huấn Cao nhưng chưa có cơ hội để bày tỏ những điều đó. Mong mỏi của ông chính là có chữ của Huấn Cao mang về đeo trong nhà cũng là ước nguyện của ông khi một người nghĩa hiệp và có chữ quý hơn châu báu trước khi bị tử tù. Biết được tâm niệm của viên quản ngục, Huấn Cao cho chữ và còn đưa ra lời khuyên cho ông. Quản ngục dù chân đứng chốn lao tù nhưng lương tâm lại vô cùng sáng và lương thiện. Ông được ví như âm thanh trong trẻo nhất của bản giao hưởng xô bồ. Cúi đầu vái lạy Huấn Cao khi được cho chữ và nhận lời khuyên cho thấy ông đã hướng và có ý định bắt đầu cuộc đời mình với một cuộc sống mới.
Xuất hiện trong Chữ người tử tù, Viên quản ngục lại trở thành một tâm điểm khác mà tác giả muốn hướng độc giả đến. Những con người này khi thấm nhuần được những tư tưởng, những đạo lý và nhân nghĩa đều có ý phục theo. Con người muốn sống lương thiện, yêu cái đẹp nhưng cũng như ông cha xưa đã nói, tâm sáng thì đứng trong chỗ bùn lầy cũng không thể giữ mãi nhân cách của bản thân mình được. CHính vì vậy nghe theo lời răn dạy của Huấn Cao, cái kết của CHữ người tử tù là một hồi kết mở, độc giả cũng có thể lờ mờ đoán ra được viên quản ngục sẽ làm gì, cuộc đời sẽ tới đâu và con người này sẽ nghe lời khuyên của Huấn Cao để về quê sống cuộc đời lương thiện.
Phân tích nhân vật người quản ngục 7
Viên quản ngục là người làm nghề coi ngục, một công cụ của bộ máy thống trị lúc bấy giờ. Cuộc sống trong nhà tù thường gắn liền với tội ác, gắn liền với sự nhem nhuốc, xấu xa. Vậy tại sao tác giả lại ví viên quản ngục là một thanh âm trong trẻo giữa một bản đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn, xô bồ? Để hiểu được điều đó, trước hết ta phải biết thế nào là “âm thanh trong trẻo”, thế nào là “bản đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn, xô bồ”. Về nghĩa đen, ta thấy “thanh âm trong tréo” là thanh âm eao, trong, vút lên trong bản đàn mà người ta dễ nhận biết. “Bản đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn, xô bồ” là âm sắc phát ra từ tiếng đàn không hòa hợp với nhau để tạo nên vần điệu cho bản nhạc. Về nghĩa bóng thì “âm thanh trong trèo” chỉ cái tâm trong sáng, thiên lương của viên quản ngục. Viên quản ngục biết quý trọng người tài, biết yêu cái đẹp, biết trân trọng và giữ gìn cái đẹp. Còn “bản đàn mà nhạc luật hỗn loạn, xô bồ” ý muốn nói đến nhà tù mà viên quản ngục đang canh giữ. Là nơi thường diễn ra những đòn roi tra tấn, những hành vi chà đạp lên đạo đức xã hội. Tóm lại nơi đây làm cho tâm hồn con người trở nên mục ruỗng đi.
Giữa môi trường xấu xa như vậy nhưng viên quản ngục lại là người có những phẩm chất đáng quý. Trước hết, viên quản ngục là người biết yêu cái đẹp, biết trân trọng và giữ gìn cái đẹp. Viết chữ đẹp và thưởng thức chữ đẹp là thú chơi thanh tao của người xưa. Ngay từ thời còn trẻ, viên quản ngục đã có thú chơi thanh tao đó. “Biết đọc vở nghĩa sách thánh hiền, từ những ngày nào, cái sở nguyện của viên quan coi ngục là có một ngày kia được treo ở nhà riêng mình một đôi câu đối do tay ông Huấn Cao viết. Chữ ông Huấn Cao đẹp lắm, vuông lắm”. Rõ ràng phải là người biết yêu cái đẹp, biết trân trọng cái đẹp, viên quản ngục mới ưức muốn có được chữ của ông Huấn Cao để treo trong nhà. Trong những ngày Huấn Cao ở trong nhà ngục do mình trông coi, viên quản ngục luôn nhẫn nhục để xin cho bằng được chữ của Huấn Cao. Khi Huấn Cao trả lời câu hỏi của mình với thái độ khinh bạc: “Ngươi hỏi ta muốn gì? Ta chỉ muốn có một điều là nhà ngươi đừng đặt chân vào đây”, viên quản ngục không nổi trận lôi đình mà lại còn lễ phép lui ra với một câu “Xin lĩnh ý!”. Một điều đáng nói nữa là “Viên quản ngục mong mỏi một ngày gần đây ông Huấn sẽ dịu bớt tính nết, thì y sẽ nhờ ông viết cho… mấy chữ trên chục vuông lụa trắng đã mua sẵn và can lại kia. Thế là y mãn nguyện”. Việc mua sẵn mấy vuông lụa trắng cũng đã đủ chứng minh viên quản ngục rất mong có được chữ của ông Huấn Cao. Viên quản ngục rất lo lắng. “Y chỉ lo mai mốt đây, ông Huấn Cao bị hành hình mà. không kịp xin được mấy chữ, thì ân hận suốt đời mất”. Khi có công văn, ngày mai tinh mơ, ông Huấn Cao và các bạn tù của ông phải giải về kinh chịu án tử hình thì “viên quản ngục tái nhợt người đi”, cho gọi viên thơ lại lên và kể rõ tâm sự của mình cho thầy thơ lại biết. Sự trân trọng cái đẹp còn thể hiện qua thái độ của viên quản ngục khi nhận được chữ của ông Huấn Cao cho. “Người tù viết xong một chữ, viên quản ngục lại khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ đặt trển phiến lụa óng”. Việc giữ lại những vuông lụa trắng có chữ viết của Huấn Cao chính là ý thức muốn lưu.giữ cái đẹp, bảo vệ cái đẹp.
Không chỉ là người biết yêu cái đẹp, trân trọng cái đẹp và giữ gìn cái đẹp, viên quản ngục còn là người biết quý trọng người tài. Mới nghe tin trong những người tử tù ngày mai đến ở có Huấn Cao, viên quản ngục đã cho người lo chu đáo chỗ ở cho những người tù. Điều đó được thể hiện qua ý nghĩ của viên quản ngục khi chuẩn bị đón tù. Viên quản ngục nghĩ về thầy thơ lại “Có lẽ hắn củng như mình, chọn nhầm ngliể mất rồi. Một kể biết kính mến khí phách, một kể biết tiếc, biết trọng người có tài, hẳn là không phải kể xấu hay là người vô tình. Ta muốn biệt đãi ông Huấn Cao. Ta muốn cho Ông ta đỡ cơ cực trong những ngày cuối cùng còn lại”. Trong những ngày Huấn Cao ở tù, bao giờ viên quản ngục cũng cho viên thơ lại đem rượu đến và lễ phép dâng rượu với đồ nhắm cho Huấn Cao. Không những vậy, “năm bạn đồng chí” của ông Huấn Cao “cũng đều được biệt đãi như thế cả”. Đặc biệt khi nhận được công văn ngày mai, vào sáng sớm những người tử tù phải giải về kinh thì viên quản ngục “tái nhợt người đi”. Thái độ đó thể hiện sự tiếc thương của viên quản ngục đối với người tài đức như Huấn Cao.
Biết yêu cái đẹp, biết trân trọng giữ gìn cái đẹp, viên quản ngục còn là người có thiên lương trong sáng. Thiên lương chính là bản tính tốt của con người do trời phú cho. Vậy viên quản ngục là người có bản tính tốt. Sống giữa chốn lao tù, đầy rẫy tội ác mà tâm hồn viên quản ngục không hề bị nhuốm bẩn. Ông biết nhận rõ đâu là đúng, đâu là sai, đâu là tốt và đâu là xấu. Quả thực “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. Tự mình ông cũng đã biết mình chọn “nhầm nghề”. Vì vậy, khi Huấn Cao có lời khuyên “Ở đây lẫn lộn cả. Ta khuyên thầy quản nên thạy đổi chốn ở đi. Chỗ này không phải là nơi để treo một bức lụa trắng với những nét chữ vuông tươi tắn nó nói lên những cái hoài bão tung hoành của một đời con người (…) Thầy quản nên tìm về nhà quê mà ở, thầy hãy thoát khỏi cái ngliể này đi đã, rồi hãy nghĩ đến chuyện chơi chữ. Ở đây khó giữ thiên lương cho lành vững rồi củng đến nhem nhuốc mất cái đời lương thiện đi” thì viên quản ngục đã kính cẩn tiếp nhận lời khuyên “Kể mè muội này xin bái lĩnh”. Qua phân tích, ta thấy viên quản ngục đúng là một thanh âm trong trẻo giữa một bản đàn mằ nhạc luật đều xô bồ.
Nguyễn Tuân đã rất thành công khi xây dựng được nhân vật viên quản ngục. Lấy cái nền là nhà tù, Nguyễn Tuân muốn gửi đến độc giả một thông điệp quý giá: con người phải luôn vượt lên trên hoàn cảnh sống, vượt lên chính mình. Nguyễn Tuân thành công khi xâv dựng nhân vật này còn bởi ông am hiểu thấu đáo về hiện thực cuộc sống, về diễn biến tâm trạng của con người. Qua nhân vật viên quản ngục, người đọc rút ra rằng: muốn yêu cái đẹp, muốn thưởng thức cái đẹp, muốn lưu giữ bảo vệ cái đẹp trước hết phải biết sống đẹp, sông tốt.
Phân tích nhân vật người quản ngục 8
Nhà văn Nguyễn Tuân với những trang anh hùng dũng liệt hiện lên dưới một 1 lớp ngôn ngữ dân tộc thuần khiết, cùng với đó là một sự chuẩn mực, luôn cố gắng hết sức mình để làm sống dậy một thời quá khứ rực rỡ. Trong tác phẩm “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân là một tác phẩm như thế. Bên cạnh hình tượng cao đẹp của nhân vật Huấn Cao thì nhân vật viên quản ngục cũng đóng góp một phần không nhỏ vào sự thành công của tác phẩm.
Nhân vật viên quản ngục được xây dựng lên không phải là một anh hùng cao đẹp như Huấn Cao. Không có một đoạn văn nào mà nhà văn Nguyễn Tuân lại tả quản ngục giống như một tên phủ khát máu (Bữa rượu máu) hay với những hành động xấu xa cả. Với tác phẩm thì quản ngục hiện lên là một con người đó là một hình ảnh trung gian giữa cái đẹp và cái không đẹp. Cũng chính dưới ngòi bút tài hoa của một bậc thầy về ngôn ngữ cũng như chúng hình ảnh trung gian ấy cũng mập mờ, không có ranh giới rõ rệt một chút nào.
Thoạt nhiên, người đọc sẽ có cảm nhận về một nhân vật viên quản ngục có vẻ như là một con người cam chịu, ông luôn yên phận và cũng chẳng có gì khác những kẻ cùng địa vị đương thời cả. Đó chính là câu: “Chuyện triều đình quốc gia chúng ta biết gì mà bàn bạc cho thêm lời”. Có lẽ rằng, chính cái khuôn khổ phong kiến, thêm với đó là cái “phép nước” dường như cũng đã khiến quản ngục quen với việc nhận tù, giao tù và có biết bao nhiêu mánh khóe hành hạ thường lệ.
Thế nhưng có ai ngờ đâu, bên trong con người đó vẫn luôn tồn tại một mầm sống tươi xanh của cái đẹp. Có thể nói rằng chính cái mầm ấy bị đè bẹp nhưng vần khắc khoải sống cũng như đã chờ đợi một lúc nào đó được vươn lên. Và rồi khi thời điểm đó cũng đến, nhân vật Huấn Cao – được nhà văn Nguyễn Tuân xây dựng lên là một con người văn võ song toàn xuất hiện có cái tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp ai ai cũng thích. Viên quản ngục lúc này đây cũng lại bắt đầu rơi vào một tâm trạng hết sức khó xử. Thêm với đó là một sự đấu tranh âm thầm trở thành nét tiêu biểu cho quản ngục trpng suốt câu truyện mà cũng chính là biểu hiện tiêu biểu cho quản ngục suốt truyện “Chữ người tử tù” mà cùng chính là biểu hiện tiêu biểu cho tính “hướng nội” trong con người mỗi chúng ta thường bắt gặp trong tác phầm của Nguyễn Tuân.
Cho đến tận cuối cùng thì niềm đam mê cái đẹp cũng đã chiến thắng. Chính cái chiến thắng đó dường như cũng chưa phải là tuyệt đối nhưng vẫn đủ biến viên quản ngục thành một con người khác hoàn toàn với bị trí mà ông có. Viên quản ngục là một người luôn mong muốn nâng niu cái đẹp nhưng lại sợ sệt. Tác giả Nguyễn Tuân đã để cho nhân vật này như đã hóa thân thành một cái gì đó vô hình, hư ảo. Chỉ với chi tiết đó vừa bộc lộ nét mạnh mẽ của “Vang bóng một thời” có một sự lãng mạn và khao khát đánh thức cái đẹp. Tất cả điều này dường như cũng lại vừa để lộ thấp thoáng điểm yếu và sự yếu đuối của Nguyễn Tuân chính trong cái nhìn hoài vọng xa xôi.
Việc viên quản ngục miễn những mánh khóe hành hạ, biệt đãi những người tử tù, rồi ông cũng lại bạo dạn xin chữ, một cách khéo léo từng chút từng chút một chứ không chèn ép, sỗ sàng. Bởi chính quản ngục còn “Biết người tài, không phải là kẻ xấu”. Mặc dù khi đã biệt đãi, đã toan tính cách xin chữ rồi mà viên quản ngục vẫn còn sợ, vẫn dặn viên thơ lại nói với Huấn Cao câu rằng: “Miễn là ngài giữ kín cho”. Qủa thực với một chi tiết nhỏ nhưng chắc là không thể thiếu được trong tác phẩm vừa thể hiện được cái tài, cái tâm của một người yêu thích các đẹp. Và khi Huấn Cao phát hiện ra thì ông rất cảm phục quản ngục, biết quản ngục là một người yêu thích nghệ thuật, cái đẹp.
Khi mà tình yêu cái đẹp đến đam mê đã đánh thức khí phách tiềm tàng nằm im suốt bao nhiêu năm của quản ngục. Huấn Cao cảm phục viên quản ngục và đồng ý cho chữ, ở trong cảnh cho chữ thì người đọc sẽ thấy được có một chi tiết đáng nhớ đó là: “Người tù viết xong một chữ viên quản ngục lại vội khúm núm cất những đồng tiền xèng đánh dấu ô chữ đặt lên phiến lục ông”, quản ngục cứ “khúm núm” không phải chỉ vì nịnh bợ mà là vì cảm phục. Khi mà chính sự cảm phục của quản ngục lên đến đỉnh điểm cũng là lúc kết thúc truyện với câu: “Kẻ mê muội này xin bái lĩnh”. Đọc tác phẩm ta nhận thấy được đây là một nghệ thuật tài hoa, kết thúc truyện ở cao trào khiến cho tác phẩm đặc sắc và hoàn mỹ hơn.
Tóm lại theo suốt chiều dài của truyện, nhân vật quản ngục luôn luôn tồn tại với một ý nghĩa nhất định. Nhân vật quản ngục được xây dựng lên không chỉ là một hình tượng độc đáo mà đồng thời cũng còn là nhân vật hội đủ những đặc điểm chung nhất của tác phẩm “Vang bóng một thời” với quan niệm cũng như phong cách của tác giả Nguyễn Tuân. Vô cùng hào hoa, lãng mạn đồng thời cũng đã thể hiện nên được tiếng nói của thiên lương, của tinh thần dân tộc.
