Bình giảng bài Đây mùa thu tới
Từ xưa đến nay, trong văn học, có biết bao bài thơ viết về mùa thu. Phải chăng chính của dư vị của đất trời những ngày vào thu khiến người ta khắc khoải, khiến tâm hồn người dễ rung động mà viết nên những vần thơ đẹp và tinh tế như thế. Xuân Diệu nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới cũng đã có rất nhiều tác phẩm viết về thu. "Đây mùa thu tới" là một trong những bài thơ đó, bài thơ như một nốt nhạc trầm buồn, sâu lắng thể hiện những cung bậc cảm xúc rung động huyền diệu trong tâm hồn thi nhân.
Đoạn đầu bài thơ là nỗi buồn man mác, bâng khuâng giữa thiên nhiên đẹp nhưng mang nét buồn thiết tha khi thu sang:
"Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng".
Nếu Hữu Thỉnh chợt thấy thu sang quá vị thơm thoang thoảng của hương hoa ổi trong làn gió nhẹ:
"Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về."
Thế lữ cảm thu qua tiếng nai vàng đạp trên lá mùa thu :
"Em không nghe rừng thu
Lá thu kêu xào xạc
Con nai vàng ngơ ngác
Đạp trên lá vàng khô?"
Hay Nguyễn Đình Thi nhớ về thu Hà Nội trong cái lạnh đầu mùa của những cơn gió heo may:
"Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may"
Thì Xuân Diệu lại cảm nhận về thu qua hình ảnh rặng. Không gian thu mang nét trầm mặc, buồn thương, rặng liễu " đìu hiu" như cảnh tang thương của đất trời, của lòng người. Rặng liễu như đang xõa mái tóc mượt mà nhưng trĩu nặng tâm tư xuống thế gian. Những làn sương mỏng còn vương trên từng làn liễu như những dòng lệ nhoà mang nỗi sầu buồn nhân thế. Dáng liễu trầm tư, nét liễu buồn không nói, gợi không gian hoang vắng, đìu hiu, tĩnh lặng. Điều gì đó đánh thức trong lòng người , khiến tác giả thốt lên một cách háo hức, đợi chờ, vui mừng khi thu đến:
"Đây mùa thu tới, mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng"...
Từng bước đi nhịp nhàng của mùa thu đến như thỏa lòng mong đợi của người thi nhân bấy lâu ao ước thu về. "Áo mơ phai dệt lá vàng"- một hình ảnh rất đẹp, rất thơ. Nếu mùa xuân là muôn sắc hoa rực rỡ, mùa hạ của cây cối xanh tươi, thì thu đến vạn vật đổi một sắc mới- sắc thu- "sắc mơ phai". Sắc thu, tình thu dệt nên vẻ đẹp trong từng sắc vàng của chiếc lá, câu thơ thật nhẹ nhàng nên thơ, gợi nét uyển chuyển, tinh tế, khéo léo của mùa thu làm cho cảnh vật đầy sức gợi. Thu đến khiến tâm hồn thanh thoát, dịu nhẹ là lùng, thu không chỉ dệt nét mới cho thiên nhiên còn dệt cho tâm hồn con người thảnh thơi, cho lòng người được khắc khoải, nhớ thương, xuôi theo dòng cảm xúc với thiên nhiên tuyệt diệu.
Qua khổ thơ trên ta thấy được hồn thu và dáng thu được hiện lên qua cách nhìn đầy tinh tế và gợi cảm. Bằng lối hiệp vần hợp lí cùng cách dùng từ đầy chọn lọc, tác giả đã vẽ nên bức tranh thu đầy ấn tượng, góp vào thế giới thu một nốt nhạc da diết yêu thương.
