Có bao nhiêu giá trị nguyên của tham số \({\rm{m}}\) để phương trình \(\sin x\cos x - \)\(\sin x - \cos x + m = 0\) có nghiệm?
Bước 1: Đặt \(t = \sin x + \cos x,(|t| \le \sqrt 2 )\). Đánh giá \({(t - 1)^2}\)
Phương trình \(\sin x\cos x - \sin x - \cos x\)\( + m = 0(1)\) có nghĩa \(\forall x \in \mathbb{R}\).
Đặt \(t = \sin x + \cos x,(|t| \le \sqrt 2 )\). Ta có: \(\sin x\cos x = \dfrac{{{t^2} - 1}}{2}\)
\( \Rightarrow (1) \Leftrightarrow \dfrac{{{t^2} - 1}}{2} - t + m = 0\)\( \Leftrightarrow - 2m = {t^2} - 2t - 1\)\( \Leftrightarrow {(t - 1)^2} = - 2m + 2\)
Do \( - \sqrt 2 \le t \le \sqrt 2 \)\( \Rightarrow - \sqrt 2 - 1 \le t - 1 \le \sqrt 2 - 1\)\( \Rightarrow 0 \le {(t - 1)^2} \le 3 + 2\sqrt 2 .\)
Bước 2: Đánh giá m và tìm số giá trị nguyên của m.
Để phương trình có nghiệm thì \(0 \le - 2m + 2 \le 3 + 2\sqrt 2 \)\( \Leftrightarrow - \dfrac{{1 + 2\sqrt 2 }}{2} \le m \le 1\).
Vì \(m \in \mathbb{Z}\) nên \(m \in \{ - 1;0;1\} \).
Vậy có 3 giá trị nguyên của m cần tìm.
Phương trình \(\sin x + \sqrt 3 \cos x = 2\) có nghiệm là:
Bước 1:
Ta có \(\sin x + \sqrt 3 \cos x = 2 \Leftrightarrow \dfrac{1}{2}sinx + \dfrac{{\sqrt 3 }}{2}\cos x = 1\)
Bước 2:
\( \Leftrightarrow \sin \dfrac{\pi }{6}.\sin x + \cos \dfrac{\pi }{6}.\cos x = 1 \Leftrightarrow c{\rm{os}}\left( {x - \dfrac{\pi }{6}} \right) = 1\)
Bước 3:
\( \Leftrightarrow x - \dfrac{\pi }{6} = k2\pi \Leftrightarrow x = \dfrac{\pi }{6} + k2\pi \,\,\left( {k \in \mathbb{Z}} \right).\)
Cho phương trình \(3{\cos ^2}x + 2\cos x - 5 = 0\). Nghiệm của phương trình là :
Bước 1:
\(\begin{array}{l}3{\cos ^2}x + 2\cos x - 5 = 0\\ \Leftrightarrow \left( {3\cos x + 5} \right)\left( {\cos x - 1} \right) = 0\end{array}\)
Bước 2:
\( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}\cos x = 1\\\cos x = - \dfrac{5}{3}\left( {loai} \right)\end{array} \right. \Leftrightarrow \cos x = 1\)
Bước 3:
\( \Leftrightarrow x = k2\pi \left( {k \in \mathbb{Z}} \right).\)
Tập hợp tất cả các giá trị của tham số \(m\) để phương trình \(4\left( {{{\sin }^4}x + {{\cos }^4}x} \right) + {\sin ^2}2x + 4m\)\( = 4\cos 2x\) có nghiệm là đoạn $[a ; b]$. Tính \(2b - a\).
Bước 1: Đưa phương trình về dạng \(f\left( {\cos 2x} \right) = g\left( m \right)\)
Ta có: \(4\left( {{{\sin }^4}x + {{\cos }^4}x} \right) + {\sin ^2}2x + 4m\)\( = 4\cos 2x\)
\( \Leftrightarrow 4\left[ {{{\left( {{{\sin }^2}x + {{\cos }^2}x} \right)}^2} - 2{{\sin }^2}x{{\cos }^2}x} \right]\)\( + {\sin ^2}2x - 4\cos 2x + 4m = 0\)
\( \Leftrightarrow 4 - {\sin ^2}2x - 4\cos 2x + 4m = 0\)\( \Leftrightarrow {\cos ^2}2x - 4\cos 2x = - 4m - 3\)
Bước 2: Đặt \(t = \cos 2x(t \in [ - 1;1])\). Đưa vế phải hàm đa thức biến t và khảo sát hàm số.
Đặt \(t = \cos 2x(t \in [ - 1;1])\). Ta có phương trình \({t^2} - 4t = - 4m - 3(*)\) với \(t \in [ - 1;1]\).
Phương trình đã cho có nghiệm \(x\) khi và chỉ khi phương trình \((*)\) có nghiệm \(t \in [ - 1;1]\).
Lập bảng biến thiên của hàm \(f(t) = {t^2} - 4t\) trên \([ - 1;1]\).
Từ bảng biến thiên ta thấy phương trình có nghiệm \(t \in [ - 1;1]\) khi và chỉ khi \( - 3 \le - 4m - 3 \le 5 \Leftrightarrow - 2 \le m \le 0\). Vậy \(a = - 2;b = 0\) suy ra \(2b - a = 2\).
Phương trình \(3{\tan ^2}x + \left( {6 - \sqrt 3 } \right)\tan x - 2\sqrt 3 = 0\) có nghiệm là :
Bước 1:
Ta có \(3{\tan ^2}x + \left( {6 - \sqrt 3 } \right)\tan x - 2\sqrt 3 = 0\left( 1 \right)\)
Đặt \(\tan x = t\)
Bước 2:
Phương trình (1) trở thành: \(3{t^2} + \left( {6 - \sqrt 3 } \right)t - 2\sqrt 3 = 0\)
\( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}t = \dfrac{{\sqrt 3 }}{3}\\t = - 2\end{array} \right.\)
Bước 3:
\( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}\tan x = \dfrac{{\sqrt 3 }}{3}\\\tan x = - 2\end{array} \right.\)\( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{\pi }{6} + k\pi \\x = \arctan \left( { - 2} \right) + k\pi \end{array} \right.\left( {k \in \mathbb{Z}} \right)\)
Cho phương trình \( - \sqrt {2 - m} \sin x + \left( {m + 1} \right)\cos x = m - 1\). Tìm tất cả các giá trị thực của \(m\) để phương trình có nghiệm.
Bước 1:
Ta có \( - \sqrt {2 - m} \sin x + \left( {m + 1} \right)\cos x = m - 1\)(*)
TXĐ: \(m \le 2.\)
Bước 2:
Phương trình (*) có $a= - \sqrt {2 - m}$, $b=\left( {m + 1} \right)$ và $c=m - 1$
Khi đó phương trình (*) có nghiệm khi $a^2+b^2\ge c^2$
$\Leftrightarrow {\left( { - \sqrt {2 - m}} \right)^2}+{\left( {m + 1} \right)^2} \ge {\left( {m - 1} \right)^2} $
\(\begin{array}{l} \Leftrightarrow 2 - m + \left( {{m^2} + 2m + 1} \right) \ge {m^2} - 2m + 1\\ \Leftrightarrow 3m + 2 \ge 0\end{array}\)
\(\Leftrightarrow m \ge -\dfrac{2}{3}\)
Bước 3:
Kết hợp điều kiện ta có \(-\dfrac{2}{3} \le m \le 2\).
Cho phương trình \(\left( {2\sin x - 1} \right)\left( {\sqrt 3 \tan x + 2\sin x} \right) = 3 - 4{\cos ^2}x\). Tổng tất cả các nghiệm thuộc đoạn \(\left[ {0;\,20\pi } \right]\) của phương trình bằng
\(\left( {2\sin x - 1} \right)\left( {\sqrt 3 \tan x + 2\sin x} \right) = 3 - 4{\cos ^2}x\,\,\left( * \right)\)
Điều kiện: \(\cos x \ne 0 \Leftrightarrow x \ne \dfrac{\pi }{2} + k\pi \).
\(\begin{array}{l}\left( * \right) \Leftrightarrow \left( {2\sin x - 1} \right).\dfrac{{\sqrt 3 \sin x + 2\sin x\cos x}}{{\cos x}} = 3 - 4{\cos ^2}x\\ \Leftrightarrow \left( {2\sin x - 1} \right)\left( {\sqrt 3 \sin x + \sin 2x} \right) + \left( {4{{\cos }^3}x - 3\cos x} \right) = 0\\ \Leftrightarrow 2\sqrt 3 {\sin ^2}x - \sqrt 3 \sin x + 2\sin x\sin 2x - \sin 2x + \cos 3x = 0\\ \Leftrightarrow 2\sqrt 3 {\sin ^2}x - \sqrt 3 \sin x + \cos x - \cos 3x - \sin 2x + \cos 3x = 0\\ \Leftrightarrow \sqrt 3 \sin x\left( {2\sin x - 1} \right) - \sin 2x + \cos x = 0\\ \Leftrightarrow \sqrt 3 \sin x\left( {2\sin x - 1} \right) - \cos x\left( {2\sin x - 1} \right) = 0\\ \Leftrightarrow \left( {2\sin x - 1} \right)\left( {\sqrt 3 \sin x - \cos x} \right) = 0\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}2\sin x - 1 = 0\,\,\left( 1 \right)\\\sqrt 3 \sin x - \cos x = 0\,\,\left( 2 \right)\end{array} \right.\end{array}\)
Giải \(\left( 1 \right) \Leftrightarrow \sin x = \dfrac{1}{2} \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{\pi }{6} + k2\pi \\x = \dfrac{{5\pi }}{6} + k2\pi \end{array} \right.\).
Giải \(\left( 2 \right) \Leftrightarrow \sqrt 3 \sin x = \cos x \Leftrightarrow \sqrt 3 \tan x = 1 \Leftrightarrow \tan x = \dfrac{1}{{\sqrt 3 }} \Leftrightarrow x = \dfrac{\pi }{6} + k\pi \left( {TM} \right)\).
Hợp nghiệm của \(\left( 1 \right)\) và \(\left( 2 \right)\) ta được \(\left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{\pi }{6} + k\pi \\x = \dfrac{{5\pi }}{6} + k2\pi \end{array} \right.\left( {k \in \mathbb{Z}} \right)\).
Mà \(x \in \left[ {0;20\pi } \right] \Rightarrow x \in \left\{ {\dfrac{\pi }{6};\dfrac{\pi }{6} + \pi ;...;\dfrac{\pi }{6} + 19\pi ;\dfrac{{5\pi }}{6};\dfrac{{5\pi }}{6} + 2\pi ;...\dfrac{{5\pi }}{6} + 18\pi } \right\}\)
Vậy tổng các nghiệm là:
\(\begin{array}{l}\,\,\,\,\,\dfrac{\pi }{6} + \dfrac{\pi }{6} + \pi + \dfrac{\pi }{6} + 2\pi + ... + \dfrac{\pi }{6} + 19\pi + \dfrac{{5\pi }}{6} + \dfrac{{5\pi }}{6} + 2\pi + ... + \dfrac{{5\pi }}{6} + 18\pi \\ = 20.\dfrac{\pi }{6} + \left( {1 + 2 + 3 + ... + 19} \right)\pi + \dfrac{{5\pi }}{6}.10 + 2\pi \left( {1 + 2 + ... + 9} \right) = \dfrac{{875\pi }}{3}\end{array}\).
Phương trình \({\sin ^2}x + \sqrt 3 \sin x\cos x = 1\)có bao nhiêu nghiệm thuộc \(\left[ {0;2\pi } \right]?\)
Ta có : \({\sin ^2}x + \sqrt 3 \sin x\cos x = 1\)\( \Leftrightarrow \dfrac{{1 - \cos 2x}}{2} + \dfrac{{\sqrt 3 }}{2}\sin 2x = 1\)
\(\begin{array}{l} \Leftrightarrow \dfrac{{\sqrt 3 }}{2}\sin 2x - \dfrac{1}{2}\cos 2x = \dfrac{1}{2} \\\Leftrightarrow \dfrac{1}{2}\cos 2x - \dfrac{{\sqrt 3 }}{2}\sin 2x = \dfrac{1}{2}\\ \Leftrightarrow \cos \dfrac{\pi }{3}.\cos 2x - \sin \dfrac{\pi }{3}\sin 2x = \dfrac{1}{2}\\ \Leftrightarrow \cos \left( {2x + \dfrac{\pi }{3}} \right) = \cos \dfrac{\pi }{3} \\\Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}2x + \dfrac{\pi }{3} = \dfrac{\pi }{3} + k2\pi \\2x + \dfrac{\pi }{3} = - \dfrac{\pi }{3} + m2\pi \end{array} \right. \\\Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = k\pi \\x = - \dfrac{\pi }{3} + m\pi \end{array} \right.\left( {k,\,m \in \mathbb{Z}} \right)\end{array}\)
Vì \(x \in \left[ {0;2\pi } \right]\) nên ta có
+ \(0 \le k\pi \le 2\pi \Leftrightarrow 0 \le k \le 2 \)\(\Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}k = 0 \Rightarrow x = 0\\k = 1 \Rightarrow x = \pi \\k = 2 \Rightarrow x = 2\pi \end{array} \right.\)
+ \(0 \le - \dfrac{\pi }{3} + m2\pi \le 2\pi \)\( \Leftrightarrow \dfrac{1}{6} \le m \le \dfrac{7}{6} \Leftrightarrow m = 1 \Rightarrow x = \dfrac{{2\pi }}{3}.\)
Vậy có bốn nghiệm thuộc \(\left[ {0;2\pi } \right]\)
Nghiệm âm lớn nhất của phương trình \(\sin x + \cos x = 1 - \dfrac{1}{2}\sin 2x\) là
Bước 1:
Ta có : \(\sin x + \cos x = 1 - \dfrac{1}{2}\sin 2x\)\( \Leftrightarrow \sin x + \cos x = 1 - \sin x\cos x\)
Bước 2:
Đặt \(\sin x + \cos x = t\,\,\,\left( { - \sqrt 2 \le t \le \sqrt 2 } \right)\)
\( \Rightarrow (\sin x + \cos x )^2=t^2\) \( \Leftrightarrow \sin^2 x + \cos^2 x +2\sin x.\cos x=t^2\)
\( \Leftrightarrow 1 +2\sin x.\cos x=t^2\)\( \Rightarrow \sin x\cos x = \dfrac{{{t^2} - 1}}{2}\)
Khi đó phương trình trở thành:
\(t = 1 - \dfrac{{{t^2} - 1}}{2} = 0 \Leftrightarrow 2t + {t^2} - 1 - 2 = 0\) \( \Leftrightarrow {t^2} + 2t - 3 = 0\)
\( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}t = 1\left( {tm} \right)\\t = - 3\left( {ktm} \right)\end{array} \right. \Leftrightarrow t = 1\)
Bước 3:
Suy ra \(\sin x + \cos x = 1\)
\(\begin{array}{l} \Leftrightarrow \left( {\dfrac{1}{{\sqrt 2 }}\sin x + \dfrac{1}{{\sqrt 2 }}\cos x} \right) = \dfrac{1}{\sqrt 2}\\ \Leftrightarrow \cos \left( { \dfrac{\pi }{4}} \right).\sin x+ \sin \left( { \dfrac{\pi }{4}} \right).\cos x= \dfrac{1}{\sqrt 2}\\ \Leftrightarrow \sin \left( {x + \dfrac{\pi }{4}} \right) = \dfrac{1}{\sqrt 2}\end{array}\)
Bước 4:
\( \Leftrightarrow \sin \left( {x + \dfrac{\pi }{4}} \right) = \sin \dfrac{\pi }{4}\)
\( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x + \dfrac{\pi }{4} = \dfrac{\pi }{4} + k2\pi \\x + \dfrac{\pi }{4} = \dfrac{{3\pi }}{4} + k2\pi \end{array} \right.\) \( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = k2\pi \\x = \dfrac{\pi }{2} + k2\pi \end{array} \right.\,\,\left( {k \in \mathbb{Z}} \right)\)
Bước 5:
Do \(x\) là nghiệm âm lớn nhất nên:
+ TH1: \(k2\pi < 0 \Leftrightarrow k < 0\mathop \Rightarrow \limits^{k \in \mathbb{Z}} k = - 1 \Rightarrow x = - 2\pi \)
+ TH2: \(\dfrac{\pi }{2} + k2\pi < 0 \Leftrightarrow k < - \dfrac{1}{4}\mathop \Rightarrow \limits^{k \in \mathbb{Z}} k = - 1 \)\(\Rightarrow x = - \dfrac{{3\pi }}{2}\).
Trong hai nghiệm \( - 2\pi \) và \( - \dfrac{{3\pi }}{2}\) thì nghiệm âm lớn nhất là \( - \dfrac{{3\pi }}{2}\).
Phương trình \( - 2{\cos ^2}x - 5\sin x + 4 = 0\) có bao nhiêu nghiệm thuộc đoạn \(\left[ {0;\dfrac{{9\pi }}{2}} \right]?\)
Bước 1: Giải phương trình. Sử dụng công thức \({\cos ^2}x = 1 - {\sin ^2}x\)
Phương trình \( - 2{\cos ^2}x - 5\sin x + 4 = 0\)
\( \Leftrightarrow - 2\left( {1 - {{\sin }^2}x} \right) - 5\sin x + 4 = 0\)
\( \Leftrightarrow 2{\sin ^2}x - 5\sin x + 2 = 0\)\( \Leftrightarrow \left[ {\begin{array}{*{20}{l}}{\sin x = 2}\\{\sin x = \dfrac{1}{2}}\end{array}} \right.\)
\( \Leftrightarrow \left[ {\begin{array}{*{20}{l}}{x = \dfrac{\pi }{6} + k2\pi }\\{x = \dfrac{{5\pi }}{6} + l2\pi }\end{array}(k,l \in \mathbb{Z})} \right.\)
\(\left[ {\begin{array}{*{20}{l}}{\sin x = 2}\\{\sin x = \dfrac{1}{2}}\end{array} \Rightarrow \sin x = \dfrac{1}{2} = \sin \dfrac{\pi }{6}} \right.\)
Bước 2: Tìm nghiệm \(x \in \left[ {0;\dfrac{{9\pi }}{2}} \right]\)
Vì \(x \in \left[ {0;\dfrac{{9\pi }}{2}} \right]\) nên \(\left[ {\begin{array}{*{20}{l}}{0 \le \dfrac{\pi }{6} + k2\pi \le \dfrac{{9\pi }}{2}}\\{0 \le \dfrac{{5\pi }}{6} + l2\pi \le \dfrac{{9\pi }}{2}}\end{array}} \right.\)\( \Leftrightarrow \left[ {\begin{array}{*{20}{c}}{ - \dfrac{1}{6} \le 2k \le \dfrac{9}{2} - \dfrac{1}{6}}\\{ - \dfrac{5}{6} \le 2l \le \dfrac{9}{2} - \dfrac{5}{6}}\end{array}} \right.\)\( \Leftrightarrow \left[ {\begin{array}{*{20}{c}}{ - \dfrac{1}{{12}} \le k \le \dfrac{{13}}{6}}\\{ - \dfrac{5}{{12}} \le l \le \dfrac{{11}}{6}}\end{array}} \right.\)
\( \Rightarrow \left[ {\begin{array}{*{20}{l}}{k \in \{ 0,1,2\} }\\{l \in \{ 0,1\} }\end{array}} \right.\).
=> Có 5 giá trị thỏa mãn.
Vậy phương trình có 5 nghiệm.
Giải phương trình \(4\cos x\sin \left( {\dfrac{\pi }{6} + x} \right)\sin \left( {\dfrac{\pi }{6} - x} \right) = \cos 2x\).
\(\begin{array}{l}\,\,\,\,\,4\cos x\sin \left( {\dfrac{\pi }{6} + x} \right)\sin \left( {\dfrac{\pi }{6} - x} \right) = \cos 2x\\ \Leftrightarrow 4\cos x.\left( { - \dfrac{1}{2}\left( {\cos \dfrac{\pi }{3} - \cos 2x} \right)} \right) = \cos 2x\\ \Leftrightarrow - 2\cos x\left( {\dfrac{1}{2} - \cos 2x} \right) = \cos 2x\\ \Leftrightarrow - \cos x + 2\cos x\cos 2x = \cos 2x\\ \Leftrightarrow - \cos x + 2\cos x\left( {2{{\cos }^2}x - 1} \right) = 2{\cos ^2}x - 1\\ \Leftrightarrow - \cos x + 4{\cos ^3}x - 2\cos x = 2{\cos ^2}x - 1\\ \Leftrightarrow 4{\cos ^3}x - 2{\cos ^2}x - 3\cos x + 1 = 0\\ \Leftrightarrow \left( {\cos x - 1} \right)\left( {4{{\cos }^2}x + 2\cos x - 1} \right) = 0\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}\cos x = 1\\\cos x = \dfrac{{ - 1 \pm \sqrt 5 }}{4}\end{array} \right.\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = k2\pi \\x = \pm \arccos \dfrac{{ - 1 \pm \sqrt 5 }}{4} + k2\pi \end{array} \right.\,\,\left( {k \in \mathbb{Z}} \right)\end{array}\)
Vậy nghiệm của phương trình đã cho là: \(x = k2\pi ;\,\,x = \, \pm \arccos \dfrac{{ - 1 \pm \sqrt 5 }}{4} + k2\pi \,\,\left( {k \in \mathbb{Z}} \right)\).
Giải phương trình \({\sin ^2}x + \sin 2x\sin 4x + \sin 3x\sin 9x + \sin 4x\sin 16x = 1\).
\(\begin{array}{l}\,\,\,\,\,{\sin ^2}x + \sin 2x\sin 4x + \sin 3x\sin 9x + \sin 4x\sin 16x = 1\\ \Leftrightarrow {\sin ^2}x - \dfrac{1}{2}\left( {\cos 6x - \cos 2x} \right) - \dfrac{1}{2}\left( {\cos 12x - \cos 6x} \right) - \dfrac{1}{2}\left( {\cos 20x - \cos 12x} \right) = 1\\ \Leftrightarrow 2{\sin ^2}x - \cos 6x + \cos 2x - \cos 12x + \cos 6x - \cos 20x + \cos 12x = 2\\ \Leftrightarrow 2{\sin ^2}x + \cos 2x - \cos 20x = 2\\ \Leftrightarrow 1 - \cos 2x + \cos 2x - \cos 20x = 2\\ \Leftrightarrow \cos 20x = - 1\\ \Leftrightarrow 20x = \pi + k2\pi \\ \Leftrightarrow x = \dfrac{\pi }{{20}} + \dfrac{{k\pi }}{{10}}\,\,\,\left( {k \in \mathbb{Z}} \right)\end{array}\)
Vậy nghiệm của phương trình là \(x = \dfrac{\pi }{{20}} + \dfrac{{k\pi }}{{10}}\,\,\,\left( {k \in \mathbb{Z}} \right)\).
Giải phương trình \(\cos 11x\cos 3x = \cos 17x\cos 9x\).
\(\begin{array}{l}\,\,\,\,\,\cos 11x\cos 3x = \cos 17x\cos 9x\\ \Leftrightarrow \dfrac{1}{2}\left( {\cos 14x + \cos 8x} \right) = \dfrac{1}{2}\left( {\cos 26x + \cos 8x} \right)\\ \Leftrightarrow \cos 14x + \cos 8x = \cos 26x + \cos 8x\\ \Leftrightarrow \cos 14x = \cos 26x\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}26x = 14x + k2\pi \\26x = - 14x + k2\pi \end{array} \right.\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}12x = k2\pi \\40x = k2\pi \end{array} \right.\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{{k\pi }}{6}\\x = \dfrac{{k\pi }}{{20}}\end{array} \right.\,\,\left( {k \in \mathbb{Z}} \right)\end{array}\)
Vậy nghiệm của phương trình là \(x = \dfrac{{k\pi }}{6},\,\,x = \dfrac{{k\pi }}{{20}}\,\,\left( {k \in \mathbb{Z}} \right)\).
Giải phương trình \(2{\sin ^2}2x + \sin 7x - 1 = \sin x\).
\(\begin{array}{l}\,\,\,\,\,\,2{\sin ^2}2x + \sin 7x - 1 = \sin x\\ \Leftrightarrow \left( {2{{\sin }^2}2x - 1} \right) + \sin 7x - \sin x = 0\\ \Leftrightarrow - \cos 4x + 2\cos 4x\sin 3x = 0\\ \Leftrightarrow \cos 4x\left( {2\sin 3x - 1} \right) = 0\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}\cos 4x = 0\\\sin 3x = \dfrac{1}{2}\end{array} \right.\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}4x = \dfrac{\pi }{2} + k\pi \\3x = \dfrac{\pi }{6} + k2\pi \\3x = \dfrac{{5\pi }}{6} + k2\pi \end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{\pi }{8} + \dfrac{{k\pi }}{4}\\x = \dfrac{\pi }{{18}} + \dfrac{{k2\pi }}{3}\\x = \dfrac{{5\pi }}{{18}} + \dfrac{{k2\pi }}{3}\end{array} \right.\end{array}\)
Vậy nghiệm của phương trình là: \(x = \dfrac{\pi }{8} + \dfrac{{k\pi }}{4}\), \(x = \dfrac{\pi }{{18}} + \dfrac{{k2\pi }}{3}\), \(x = \dfrac{{5\pi }}{{18}} + \dfrac{{k2\pi }}{3}\).
Giải phương trình \(\cos 10x - \cos 8x - \cos 6x + 1 = 0\).
\(\begin{array}{l}\,\,\,\,\,\,\cos 10x - \cos 8x - \cos 6x + 1 = 0\\ \Leftrightarrow \left( {\cos 10x - \cos 6x} \right) + \left( {1 - \cos 8x} \right) = 0\\ \Leftrightarrow - 2\sin 8x\sin 2x + 2{\sin ^2}4x = 0\\ \Leftrightarrow - 4\sin 4x\cos 4x\sin 2x + 2{\sin ^2}4x = 0\\ \Leftrightarrow 2\sin 4x\left( { - 2\cos 4x\sin 2x + \sin 4x} \right) = 0\\ \Leftrightarrow 2\sin 4x\left( { - 2\cos 4x\sin 2x + 2\sin 2x\cos 2x} \right) = 0\\ \Leftrightarrow 4\sin 4x.\sin 2x\left( { - \cos 4x + \cos 2x} \right) = 0\\ \Leftrightarrow 8{\sin ^2}2x\cos 2x\left( { - \cos 4x + \cos 2x} \right) = 0\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}\sin 2x = 0\\\cos 2x = 0\\\cos 4x = \cos 2x\end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}2x = k\pi \\2x = \dfrac{\pi }{2} + k\pi \\4x = 2x + k2\pi \\4x = - 2x + k2\pi \end{array} \right.\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{{k\pi }}{2}\\x = \dfrac{\pi }{4} + \dfrac{{k\pi }}{2}\\x = k\pi \\x = \dfrac{{k\pi }}{3}\end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{{k\pi }}{4}\\x = \dfrac{{k\pi }}{3}\end{array} \right.\,\,\left( {k \in \mathbb{Z}} \right)\end{array}\)
Vậy nghiệm của phương trình là: \(x = \dfrac{{k\pi }}{4}\), \(x = \dfrac{{k\pi }}{3}\).
Giải phương trình \(\sin x + \sin 2x + \sin 3x + \sin 4x + \sin 5x + \sin 6x = 0\).
\(\begin{array}{l}\,\,\,\,\,\,\sin x + \sin 2x + \sin 3x + \sin 4x + \sin 5x + \sin 6x = 0\\ \Leftrightarrow \left( {\sin x + \sin 6x} \right) + \left( {\sin 2x + \sin 5x} \right) + \left( {\sin 3x + \sin 4x} \right) = 0\\ \Leftrightarrow 2\sin \dfrac{{7x}}{2}\cos \dfrac{{5x}}{2} + 2\sin \dfrac{{7x}}{2}\cos \dfrac{{3x}}{2} + 2\sin \dfrac{{7x}}{2}\cos \dfrac{x}{2} = 0\\ \Leftrightarrow 2\sin \dfrac{{7x}}{2}\left( {\cos \dfrac{{5x}}{2} + \cos \dfrac{{3x}}{2} + \cos \dfrac{x}{2}} \right) = 0\\ \Leftrightarrow 2\sin \dfrac{{7x}}{2}\left[ {2\cos \dfrac{{3x}}{2}\cos x + \cos \dfrac{{3x}}{2}} \right] = 0\\ \Leftrightarrow 2\sin \dfrac{{7x}}{2}.\cos \dfrac{{3x}}{2}\left( {2\cos x + 1} \right) = 0\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}\sin \dfrac{{7x}}{2} = 0\\\cos \dfrac{{3x}}{2}\\\cos x = - \dfrac{1}{2}\end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}\dfrac{{7x}}{2} = k\pi \\\dfrac{{3x}}{2} = \dfrac{\pi }{2} + k\pi \\x = \pm \dfrac{{2\pi }}{3} + k2\pi \end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{{k2\pi }}{7}\\x = \dfrac{\pi }{3} + \dfrac{{k2\pi }}{3}\\x = \pm \dfrac{{2\pi }}{3} + k2\pi \end{array} \right.\end{array}\)
Vậy nghiệm của phương trình là: \(x = \dfrac{{k2\pi }}{7}\), \(x = \dfrac{\pi }{3} + \dfrac{{k2\pi }}{3}\), \(x = \pm \dfrac{{2\pi }}{3} + k2\pi \).
Giải phương trình \(\cos x + \cos 2x + \cos 3x + \cos 4x = 0\).
\(\begin{array}{l}\,\,\,\,\,\cos x + \cos 2x + \cos 3x + \cos 4x = 0\\ \Leftrightarrow \left( {\cos x + \cos 3x} \right) + \left( {\cos 2x + \cos 4x} \right) = 0\\ \Leftrightarrow 2\cos 2x\cos x + 2\cos 3x\cos x = 0\\ \Leftrightarrow 2\cos x\left( {\cos 2x+\cos 3x} \right) = 0\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}\cos x = 0\\\cos 3x = \cos (\pi-2x)\end{array} \right.\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{\pi }{2} + k\pi \\3x = \pi-2x + k2\pi \\3x = 2x-\pi + k2\pi \end{array} \right.\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{\pi }{2} + k\pi \\x =\dfrac{{\pi }}{5}+\dfrac{{k2\pi }}{5}\\x =-\pi+ k2\pi \end{array} \right.\,\,\left( {k \in \mathbb{Z}} \right)\end{array}\)
Vậy nghiệm của phương trình là: \(x = \dfrac{\pi }{2} + k\pi \), \(x =\dfrac{{\pi }}{5}+ \dfrac{{k2\pi }}{5}\), \(x =-\pi+ k2\pi \).
Giải phương trình \(1 + \cos x + \cos 2x + \cos 3x = 0\).
\(\begin{array}{l}\,\,\,\,\,1 + \cos x + \cos 2x + \cos 3x = 0\\ \Leftrightarrow \left( {1 + \cos 2x} \right) + \left( {\cos x + \cos 3x} \right) = 0\\ \Leftrightarrow 2{\cos ^2}x + 2\cos 2x\cos x = 0\\ \Leftrightarrow 2\cos x\left( {\cos x + \cos 2x} \right) = 0\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}\cos x = 0\\\cos x + \cos 2x = 0\end{array} \right.\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{\pi }{2} + k\pi \\\cos 2x = - \cos x = \cos \left( {\pi - x} \right)\end{array} \right.\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{\pi }{2} + k\pi \\2x = \pi - x + k2\pi \\2x = x - \pi + k2\pi \end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{\pi }{2} + k\pi \\3x = \pi + k2\pi \\x = - \pi + k2\pi \end{array} \right.\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{\pi }{2} + k\pi \\x = \dfrac{\pi }{3} + \dfrac{{k2\pi }}{3}\\x = - \pi + k2\pi \end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{\pi }{2} + k\pi \\x = \dfrac{\pi }{3} + \dfrac{{k2\pi }}{3}\end{array} \right.\end{array}\)
Vậy nghiệm của phương trình là: \(x = \dfrac{\pi }{2} + k\pi \), \(x = \dfrac{\pi }{3} + \dfrac{{k2\pi }}{3}\).
Phương trình \(\dfrac{{\sin 5x}}{{\sin x}} = 2\cos x\) có bao nhiêu nghiệm thuộc khoảng \(\left( {0;\pi } \right)\)?
Bước 1:
Điều kiện : \(\sin x \ne 0 \Leftrightarrow x \ne k\pi \).
Bước 2:
Khi đó, phương trình \( \Leftrightarrow \sin 5x = 2\sin x\cos x \Leftrightarrow \sin 5x = \sin 2x\)
\( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}5x = 2x + k2\pi \\5x = \pi - 2x + k2\pi \end{array} \right.\)\( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}3x = k2\pi \\7x = \pi + k2\pi \end{array} \right.\) \( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{{k2\pi }}{3}\\x = \dfrac{\pi }{7} + \dfrac{{k2\pi }}{7}\end{array} \right.\left( {k \in \mathbb{Z}} \right)\)
Bước 3:
Nếu \(x = \dfrac{{k2\pi }}{3}\) thì \(x \in \left( {0;\pi } \right) \Rightarrow 0 < \dfrac{{k2\pi }}{3} < \pi \)\( \Leftrightarrow 0 < k < \dfrac{3}{2} \Rightarrow k = 1 \Rightarrow x = \dfrac{{2\pi }}{3}\left( {TM} \right)\)\( \Rightarrow \) Có 1 nghiệm.
Nếu \(x = \dfrac{\pi }{7} + \dfrac{{k2\pi }}{7}\) thì \(x \in \left( {0;\pi } \right) \Rightarrow 0 < \dfrac{\pi }{7} + \dfrac{{k2\pi }}{7} < \pi \)\( \Leftrightarrow 0 < \pi + k2\pi < 7\pi \Leftrightarrow - \dfrac{1}{2} < k < 3\)
\( \Rightarrow k \in \left\{ {0;1;2} \right\} \Rightarrow x \in \left\{ {\dfrac{\pi }{7};\dfrac{{3\pi }}{7};\dfrac{{5\pi }}{7}} \right\}\)\( \Rightarrow \) Có 3 nghiệm.
Bước 4:
Vậy phương trình đã cho có \(4\) nghiệm trong khoảng \(\left( {0;\pi } \right)\).
Cho phương trình \(\left( {2m + 1} \right){\rm{co}}{{\rm{s}}^2}2x - \left( {3m - 1} \right)\sin 2x - 3m + 1 = 0\) (\(m\) là tham số thực). Có tất cả bao nhiêu giá trị nguyên của \(m\) để phương trình có đúng hai nghiệm phân biệt thuộc \(\left( { - \pi ;\pi } \right)\).
Bước 1:
Ta có \(\left( {2m + 1} \right){\rm{co}}{{\rm{s}}^2}2x - \left( {3m - 1} \right)\sin 2x - 3m + 1 = 0\,\,\left( * \right)\).
Đặt \(t = \sin 2x \Rightarrow - 1 \le t \le 1\left( {x \in \left( { - \pi ;\pi } \right)} \right)\)
Bước 2:
Khi đó phương trình (*) có dạng:
\(\begin{array}{l}\left( {2m + 1} \right)\left( {1 - {t^2}} \right) - \left( {3m - 1} \right)t - 3m + 1 = 0\\ \Leftrightarrow \left( {2m + 1} \right){t^2} + \left( {3m - 1} \right)t + m - 2 = 0\\ \Leftrightarrow \left( {t + 1} \right)\left( {\left( {2m + 1} \right)t + m - 2} \right) = 0\\ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}t = - 1\\\left( {2m + 1} \right)t + m - 2 = 0\end{array} \right.\end{array}\)
Bước 3:
Nếu: \(t = - 1\,\,\,\left( {tm} \right) \Rightarrow \sin 2x = - 1\)
\(\begin{array}{l} \Leftrightarrow 2x = \dfrac{{ - \pi }}{2} + k2\pi \left( {k \in {\rm Z}} \right)\\ \Leftrightarrow x = \dfrac{{ - \pi }}{4} + k\pi \in \left( { - \pi ;\pi } \right)\\ \Rightarrow \dfrac{{ - 3}}{4} < k < \dfrac{5}{4} \Rightarrow k \in \left\{ {0;1} \right\}\end{array}\)
Khi đó phương trình (*) có 2 nghiệm phân biệt là \(\dfrac{{ - \pi }}{4};\dfrac{{3\pi }}{4}\)
Bước 4:
\(\left( {2m + 1} \right)t = 2 - m\,\,\left( 1 \right)\).
+) Nếu \(m = \dfrac{{ - 1}}{2}\)
Từ \((1) \Rightarrow m = 2\left( {ktm} \right)\)
+) \(m \ne \dfrac{{ - 1}}{2} \Rightarrow t = \dfrac{{2 - m}}{{2m + 1}}\)
Để phương trình (*) có 2 nghiệm phân biệt thì
\(\left[ \begin{array}{l}t = \dfrac{{2 - m}}{{2m + 1}} = - 1\\t < - 1\\t > 1\end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}m = - 3\\\dfrac{{m + 3}}{{2m + 1}} < 0 \Leftrightarrow - 3 < m < \dfrac{{ - 1}}{2} \Leftrightarrow m \in \left\{ { - 2; - 1} \right\}\\\dfrac{{3m - 1}}{{2m + 1}} < 0 \Leftrightarrow \dfrac{{ - 1}}{2} < m < \dfrac{1}{3} \Leftrightarrow m = 0\end{array} \right.\)
Vậy có 4 giá trị của \(m\) thỏa mãn.