Nghiệm âm lớn nhất của phương trình \(\sin x + \cos x = 1 - \dfrac{1}{2}\sin 2x\) là
Trả lời bởi giáo viên
Bước 1:
Ta có : \(\sin x + \cos x = 1 - \dfrac{1}{2}\sin 2x\)\( \Leftrightarrow \sin x + \cos x = 1 - \sin x\cos x\)
Bước 2:
Đặt \(\sin x + \cos x = t\,\,\,\left( { - \sqrt 2 \le t \le \sqrt 2 } \right)\)
\( \Rightarrow (\sin x + \cos x )^2=t^2\) \( \Leftrightarrow \sin^2 x + \cos^2 x +2\sin x.\cos x=t^2\)
\( \Leftrightarrow 1 +2\sin x.\cos x=t^2\)\( \Rightarrow \sin x\cos x = \dfrac{{{t^2} - 1}}{2}\)
Khi đó phương trình trở thành:
\(t = 1 - \dfrac{{{t^2} - 1}}{2} = 0 \Leftrightarrow 2t + {t^2} - 1 - 2 = 0\) \( \Leftrightarrow {t^2} + 2t - 3 = 0\)
\( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}t = 1\left( {tm} \right)\\t = - 3\left( {ktm} \right)\end{array} \right. \Leftrightarrow t = 1\)
Bước 3:
Suy ra \(\sin x + \cos x = 1\)
\(\begin{array}{l} \Leftrightarrow \left( {\dfrac{1}{{\sqrt 2 }}\sin x + \dfrac{1}{{\sqrt 2 }}\cos x} \right) = \dfrac{1}{\sqrt 2}\\ \Leftrightarrow \cos \left( { \dfrac{\pi }{4}} \right).\sin x+ \sin \left( { \dfrac{\pi }{4}} \right).\cos x= \dfrac{1}{\sqrt 2}\\ \Leftrightarrow \sin \left( {x + \dfrac{\pi }{4}} \right) = \dfrac{1}{\sqrt 2}\end{array}\)
Bước 4:
\( \Leftrightarrow \sin \left( {x + \dfrac{\pi }{4}} \right) = \sin \dfrac{\pi }{4}\)
\( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x + \dfrac{\pi }{4} = \dfrac{\pi }{4} + k2\pi \\x + \dfrac{\pi }{4} = \dfrac{{3\pi }}{4} + k2\pi \end{array} \right.\) \( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = k2\pi \\x = \dfrac{\pi }{2} + k2\pi \end{array} \right.\,\,\left( {k \in \mathbb{Z}} \right)\)
Bước 5:
Do \(x\) là nghiệm âm lớn nhất nên:
+ TH1: \(k2\pi < 0 \Leftrightarrow k < 0\mathop \Rightarrow \limits^{k \in \mathbb{Z}} k = - 1 \Rightarrow x = - 2\pi \)
+ TH2: \(\dfrac{\pi }{2} + k2\pi < 0 \Leftrightarrow k < - \dfrac{1}{4}\mathop \Rightarrow \limits^{k \in \mathbb{Z}} k = - 1 \)\(\Rightarrow x = - \dfrac{{3\pi }}{2}\).
Trong hai nghiệm \( - 2\pi \) và \( - \dfrac{{3\pi }}{2}\) thì nghiệm âm lớn nhất là \( - \dfrac{{3\pi }}{2}\).
Hướng dẫn giải:
Bước 1: Biến đổi phương trình về dạng phương trình đối xứng đối với sin và cos.
Sử dụng công thức nhân đôi: \(\sin 2x = 2\sin x\cos x\)
Bước 2: Sử dụng phương pháp đặt ẩn phụ \(t = \sin x + \cos x\) => Tìm điều kiện cho \(t\). Đưa phương trình về phương trình bậc hai ẩn t và tìm t.
Bước 3: Giải phương trình lượng giác thường gặp: $a.\sin x+b.\cos x=c$
Chia cả 2 vế cho $\sqrt{a^2+b^2}$.
Bước 4: Giải phương trình lượng giác cơ bản
\(\sin x = \sin \alpha \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \alpha + k2\pi \\x = \pi - \alpha + k2\pi \end{array} \right.\,\,\left( {k \in \mathbb{Z}} \right)\)
Bước 5: Dựa vào điều kiện \(x\) là nghiệm âm lớn nhất để tìm các giá trị nguyên của \(k\).
Xét từng họ nghiệm: Cho \(x < 0\)=>Tìm điều kiện của \(k\)=> Tìm số nguyên âm lớn nhất \(k\) => Tìm \(x\)