Giáo án Ngữ văn 9 Bài Tổng kết tập làm văn mới nhất

HĐ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH

NỘI DUNG KIẾN THỨC CẦN ĐẠT

HĐ1. HDHS tìm củng cố vềcác kiểu văn bản đã học trong ch­ương trình Ngữ văn THCS

*Đọc bảng tổng kết và trả lời các câu hỏi.

H: Sự khác nhau của các kiểu

VB trên ?

H: Hãy nêu rõ ph­ơng thức biểu đạt của mỗi kiểu văn bản trên ?

- Ví dụ:

+Mục đích của VB TS là gì?

+Mục đích của VB nghị luận là gì?

+Mục đích của VB miêu tả là gì?

H: Các kiểu văn bản có thể thay thế cho nhau đ­ược hay không? vì sao?

H: Các ph­ương thức biểu đạt có thể phối hợp thực hiện trong một văn bản đ­ợc không?Vì sao?

Ví dụ minh hoạ?

(Ví dụ: Truyện ngắn

Bến Quê - Nguyễn Minh Châu)

VD về truyện ngắn “Bến Quê” ® việc kết hợp miêu tả, biểu cảm qua các đoạn văn, câu văn.

H: Kiểu VB và thể loại tác phẩm VH có gì giống và khác nhau?

(Gợi ý: Có mấy kiểu VB?)

(Có mấy thể loại văn học?)

H: Cho VD cụ thể ?

H: Kiểu VBTS và thể loại VH tự sự khác nhau ntn?

(Gợi ý: VBTS đ­ợc thể hiện trong VH, trong loại hình nào khác nữa?)

(Thể loại VH tự sự chỉ thể hiện trong tac phẩm VH nào?)

H: Tình giống và khác nhau ntn?

H: Nêu đặc điểm của thể loại VH trữ tình?

H: Cho VD minh hoạ?

(Gợi ý văn xuôi biểu cảm (tuỳ bút) có là VH trữ tình không?)

H:Sự kết hợp đó cần ở mức độ nào?

H: Tại sao lại nh­ vậy?

H: Cho ví dụ minh hoạ?

I.Các kiểu văn bản đã học trong

ch­ương trình Ngữ văn THCS

1)Sự khác nhau của các kiểu văn bản:

- Khác nhau về ph­ương thức biểu đạt bao gồm: Mục đích, các yếu tố, các

ph­ương pháp, cách thức, ngôn từ.

-Ví dụ: Kiểu văn bản tự sự

Là trình bày diễn biến sự việc (sự kiện) biểu lộ ý nghĩa. Khác với kiểu văn bản miêu tả là tái hiện lại sự vật, sự việc, hiện t­ợng làm rõ tính chất, thuộc tính...

2)Các kiểu văn bản có thể thay thế cho nhau đ­ược hay không? vì sao?

-Các kiểu văn bản không thể thay thế cho nhau đ­ược , vì mỗi kiểu văn bản sử dụng một ph­ương thức biểu đạt chính với mục đích khác nhau.

3)Các ph­ương thức biểu đạt trên có thể phối hợp đ­ược với nhau trong một văn bản cụ thể hay không?vì sao? Nêu một ví dụ minh hoạ.

- Các phư­ơng thức biểu đạt có thể kết hợp với nhau trong một văn bản vì không có một văn bản nào sử dụng đơn độc một ph­ương thức biểu đạt; có kết hợp mới tăng đư­ợc hiệu quả diễn đạt.

Ví dụ: Truyện ngắn “Bến Quê”

(Nguyễn Minh Châu)

- Ph­ương thức biểu đạt chính: Tự sự, kiểu văn bản tự sự nh­ng tác giả đã kết hợp nhiều ph­ơng thức biểu đạt khác nh­: Miêu tả, biểu cảm để làm rõ tình cảm , cảm xúc của nhân vật Nhĩ trong truyện.

4)Kiểu văn bản và hình thức thể hiện, thể loại tác phẩm VH có gì giống nhau và khác nhau.

-Kiểu văn bản: Có 6 kiểu văn bản ứng với 6 ph­ơng thức biểu đạt .

-Thể loại VH: Truyện (Tự sự);

Thơ (Trữ tình); Kí, Kịch...

+ Giống nhau: Trong kiểu văn bản đã thể hiện đ­ợc thể loại.

+ Khác nhau: Thể loại VH là xét đến những dạng thể cụ thể của một tác phẩm VH, với phạm vi hẹp hơn.

5)Sự khác nhau:

-Văn bản tự sự: Đ­ược thể hiện trong VH là truyện; Đ­ợc thể hiện trong bản tin (T­ường thuật)...

-Thể loại văn học tự sự chỉ có thể là truyện (Truyện ngắn, truyện dài)

6)Giống nhau và khác nhau

+Giống nhau: Đều đ­ợc thể hiện rõ yếu tố biểu cảm.

+ Khác nhau:

Kiểu văn bản biểu cảm nói rõ về ph­ơng thức biểu đạt, mục đích.

Thể loại văn học trữ tình: Nói rõ về loại thê VH nh­ thơ trữ tình, văn xuôi trữ tình (tuỳ bút)

Ví dụ: Tuỳ bút: Mùa xuân của tôi

Vũ Bằng

Ví dụ: Các bài thơ hiện đại.

7)Tác phẩm nghị luận có cần yếu tố thuyết minh, miêu tả, tự sự

Cần ở mức độ vừa đủ để làm rõ yêu cầu nghị luận; Ph­ương thức chính vẫn là nghị luận.

HĐ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH

NỘI DUNG KIẾN THỨC CẦN ĐẠT

HĐ1. HDHS củng cố vềmối quan hệgiữa phầnvăn và TLV:

H: Phần văn và TLV có mối quan hệ với nhau ntn ?

H: Hãy nêu VD cho thấy mối quan hệ đó trong ch­ơng trình đã học?

(Ví dụ: Văn bản: Ýnghĩa văn chư­ơng – Hoài Thanh)

H: Phần TV có qh ntn? với phần và TLV?

H: Việc bổ sung và qh chặt chẽ ntn?

?Cho VD cụ thể?

(Ví dụ: Truyện ngắn; ví dụ một văn bản nghị luân, một văn bản thuyết minh...).

*G/V: Chú ý: Đây là yêu cầu tích hợp ngang trong môn Ngữ văn.

HĐ2. HDHS củng cố vềmối quan hệgiữa phầnvăn và TLV:

*Yêu cầu của mục III: Phát vấn, đàm thoại để làm rõ các mục 1,2,3.

H: Đích biểu đạt của 3 kiểu VB đó là gì?

H: Các ph­ương pháp th­ường dùng trong VB thuyết minh?

(So sánh, nêu số liệu, nêu khái niệm, phân tích, tổng hợp...).

H: Văn bản TSth­ường kết hợp các yếu tố nghị luận, miêu tả, biểu cảm? Vì sao?

H: Ngôn ngữ, lời văn trong mỗi kiểu VB trên ntn?

H: Yêu cầu đối với luận điểm; luận cứ, lập luận trong văn nghị luận?

+Mạnh lạc, rõ ràng

+Chặt chẽ

+Sát thực.

II) Phần TLV trong ch­ương trình Ngữ văn THCS:

1) Phần văn vàTLV có mối quan hệ rất chặt chẽ luôn bổ sung cho nhau:

Giúp việc học văn đạt hiệu quả. Văn bản là ngữ liệu để minh hoạ cho các kiểu văn bản, làm rõ ph­ơng pháp kết cấu, cách thức diễn đạt.

®Giúp cho học sinh học tập đ­ược cách viết TLV.

-Ví dụ: Văn bản : “ý nghĩa văn ch­ơng” của tác giả Hoài Thanh giúp cho việc viết TLV nghị luận rất có hiệu quả.

2) Phần Tiếng Việt có quan hệ nh­ thế nào với phần Văn và TLV? Nêu VD chứng minh:

-Có quan hệ rất chặt chẽ bổ sung kiến thức và kĩ năng giữa các phần.

-Ví dụ: Các kiến thức về câu, về từ loại, về thành phần câu, các kiến thức về từ,khả năng của từ Tiếng việt ... giúp cho biểu đạt và biểu cảm văn bản, giúp cho việc sử dụng khi viết TLV.

-Ví dụ cụ thể: Truyện ngắn:”Những ngôi sao xa xôi” (Lê Minh Khuê)

III)Các kiểu văn bản trọng tâm:

1)Văn bản thuyết minh:

- Đích biểu đạt

-Yêu cầu chuẩn bị để làm đ­ược VB thuyết minh.

- Các ph­ương pháp th­ường dùng trong VB thuyết minh.

- Ngôn ngữ trong VB thuyết minh.

2)Văn bản tự sự:

- Đích biểu đạt

- Các yếu tố tạo thành văn bản tự sự.

-Thư­ờng kết hợp với các yếu tố miêu tả, nghị luận, biểu cảm.

®Tác dụng: Sinh động, chặt chẽ, có sức truyền cảm.

- Ngôn ngữ trong văn bản tự sự

3)Văn bản nghị luận:

- Đích biểu đạt.

-Các yếu tố tạo thành VB nghị luận

- Yêu cầu đối với luận điểm, luận cứ và lập luận.

- Nêu dàn bài chung cho 4 dạng nghị luận đã học ở kỳ II lớp 9.

* Dàn bài chung:

- Mở bài: Giới thiệu sự việc có vấn đề

- Thân bài: Liên hệ thực tế, phân tích các mặt, đánh giá, nhận định

- Kết bài: KL, KĐ, PP lời khuyên.