Giáo án Ngữ văn 9 Bài Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp) mới nhất

Ngày soạn:

Ngày giảng:

TIẾT 129. NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý (TIẾP)

I.Mục tiêu bài học:

1. Kiến thức:

- Giúp HSnhận biết được 2 đ/kiện sử dụng hàm ý: người nói- viết- có ý thức đưa hàm ý vào câu nói; người nghe- đọc- có năng lực giải mã hàm ý.

2. Kĩ năng:

-Rèn kĩ năngsử dụng hàm ý hợp lí, phù hợp với hoàn cảnh và đối tượng giao tiếp khi nói, viết.

3. Thái độ:

- Giáo dục học sinh ý thức học tập, có ý thức đưa hàm ý vào câu nói trong những hoàn cảnh phù hợp, không tùy tiện sử dụng hàm ý khi không phù hợp .

II. Chuẩn bị tài liệu- tbdh :

1.Giáo viên : SGK,Sgv đọc các tài liệu tham khảo liên quan,chuẩn kiến thức kĩ năng, soạn bài.

2. Học sinh : Chuẩn bị bài, đọc và trả lời câu hỏi bài tập SGK.

III. Tiến trình hoạt động dạy- học:

1. ổn định tổ chức:

Sĩ số :

9A:

9B:

9C:

2. Kiểm tra đầu giờ: Việc chuẩn bị bài của học sinh.

H:Em hiểu thế nào là nghĩa tường minh ? thế nào là hàm ý ?Cho ví dụ minh họa ?

3.Bài mới:GV giới thiệu bài.

Hàm ý là những điều người nói muốn người nghe suy ra từ câu nói của mình. Khi người nghe hiểu được hàm ý, nghĩa là hàm ý được sử dụng thành công. Vậy muốn sử dụng hàm ý trong lời nói cần có điều kiện gì? Chúng ta cùng tìm hiểu bài học.

HĐ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH

NỘI DUNG KIẾN THỨC CẦN ĐẠT

HĐ1.HDHS tìm hiểu điều kiện sử dụng hàm ý:

- HS đọc và xác định yêu cầu bài tập SGK.

H: Nêu hàm ý của những câu in đậm ?

H: Vì sao chị Dậu không nói thẳng ra với con?

H: Hàm ý câu nào của chị Dậu rõ hơn?

H: Chi tiết nào cho thấy cái Tư đã hiểu hàm ý trong câu của mẹ?

H: Đ/kiện để sử dụng hàm ý là gì?

- Người nói, người nghe thuộc đối tượng, tuổi tác như thế nào?

- Hàm ý của câu nói?

- Người nghe có hiểu hàm ý của người nói không?

HĐ2.HDHS luyện tập:

- HS đọc và xác định yêu cầu bài tập .

H: Hàm ý của những câu in đậm là gì?

H:Ngườidụng hàm ý trên có có thành công không?

- HS đọcbài tập SGK, xác định yêu cầu bài tập .

H: Xác định hàm ý trong câu nói của bé Thu? Tại sao bé Thu phải dùng hàm ý?Bé dùng hàm ý có thành công không vì sao?

-Đọcvà xác định yêu cầu bài tập.

- Chia lớp làm 2 nhóm.

H:Điền vào lượt lời của B trong đoạn thoại để có 1 câu có hàm ý từ chối?

H: Tìm hàm ý của Lỗ Tấn qua việc ông so sánh “hi vọng” với “con đường”?

- Đọc bài tập

H: Tìm những câu có hàm ý mời mọc hoặc từ chối trong các đoạn đối thoại trong bài: Mây và sóng? Viết thêm câu có hàm ý mời mọc rõ hơn?

I. Điều kiện sử dụng hàm ý:

1. Bài tập:

- Câu 1: sau bữa ăn này con không không được ở nhà với thầy mẹ và các em nữa. Mẹ đă bán con-> điều đau lòng nên chị Dậu tránh nói thẳng ra.

- Câu 2: Mẹ đã bán con cho nhà cụ Nghị, thôn Đoài.

- Hàm ý của câu 2 rõ hơn vì cái Tý không hiểu hàm ý của câu thứ nhất.

- Sự giãy nảy trong tiếng khóc: U bán con thật đấy ư-> cái Tý hiểu hàm ý.

2.Kết luận: Ghinhớ SGK.

II. Luyện tập:

1.Bài tập 1:

a.Người nói là anh thanh niên, người nghe là ông họa sĩ, cô gái.

- Hàm ý: mời bác và cô vào nhà uống nước.

- Chi tiết: ông liền theo anh thanh niên vào nhà và ngồi xuống ghế -> người nghe hiểu hàm ý.

b. Người nói: anh Tấn- người nghe: thím Hai Dương.

- Hàm ý: chúng tôi không thể cho được.

- Câu nói: Thật là càng giàu…giàu có-> hiểu hàm ý.

c.Người nói: Thúy Kiều- người nghe: Hoạn Thư.

- Hàm ý: câu 1: mát mẻ, chế giễu: quyền quý như tiểu thư cũng phải đến trước “hoa nô” này ư ?

- Câu 2: Hãy chuẩn bị nhận lấy sự báo oán thích đáng.

- Câu : Hoạn Thư hồn lạc…kêu ca-> đã hiểu hàm ý.

2.Bài tập 2:

-Hàm ý: chắt giùm nước để cơm khỏi nhão. Em không nói thẳng ra vì trước đó đã nói thẳng rồi mà không có hiệu quả và vì bực mình.

- Anh Sáu vẫn ngồi im-> anh Sáu tỏ ra không cộng tác-> không thành công.

3. Bài tập 3

B: Mai mẹ mìnhmuốn mình cùng về quê ngoại.

4. Bài tập 4:

- Hàm ý: tuy hi vọng chưa thể nói ra là thực hay hư, nhưng nếu cố gắng t/hiện thì có thể đạt được.

5. Bài tập 5:

- 2 câu mở đầu: bọn tớ chơi.

- Câu có hàm ý chối: mẹ mình đang…, làm sao.

VD: chơi với bọn tớ thích lắm đấy.

4. Củng cố, luyện tập:

H:Nghĩa tường minh, hàm ý là gì?

H: Nêu điều kiện để sử dụng hàm ý?

5. Hướng dẫn về nhà:

- Ôn tập lại toàn bộ những TP thơ hiện đại đã học.Xem lại và lập dàn bài trước cho bài viết số 6 ở nhà.

********************************************