Giáo án Ngữ văn 9 Bài Đấu tranh cho một thế giới hòa bình mới nhất

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

KIẾN THỨC CẦN ĐẠT

HĐ1. HDHS đọc và tìm hiểu chú

thích

- GV đọc mẫu, hướng dẫn đọc:

rõ ràng, rứt khoát, đanh thép.

- Gọi HS đọc.

- GV giới thiệu khái quát

H: Văn bản ra đời trong hoàn cảnh nào?

- Yêu cầu hs giải nghĩa từ khó: 1,3, 5,6

HĐ2. HDHS đọc - hiểu văn bản

H: Xác định kiểu văn bản?

H: Văn bản trích này có thể chia thành mấy phần? Nội dung chính của từngphần?

H: Xác định luận điểm chính của văn bản?

H:Để chứng minh cho luận điểm ấy tác giả đưa ra hệ thống luận cứ như thế nào?nêu từng luận cứ.

H: Nêu nhận xét của em về luận điểmvà hệ thống luận cứ của văn bản này?

I. Đọc và tìm hiểu chú thích:

1. Đọc

2. Chú thích:

a. Tác giả:

- Ga-brien Gác-xi- a Mác- két là nhà văn Cô-lôm-bi-a.Ông sinh năm 1928.

- Là t/g của nhiều tiểu thuyết và tậptruyện ngắn theo khuynh hướng hiện thực huyền ảo. Nổi tiếng với tiểu thuyết “Trăm năm cô đơn”

- Ông được nhận giải No ben VH năm 1982.

b. Tác phẩm:

- Vb đc trích từ bài tham luận của nhà văn, khi ông tham dự cuộcgặp gỡ của nguyên thủ 6 nước với nội dung: “kêu gọi “chấm dứt chạy đua vũ trang, thủ tiêu

vũ khí hạt nhân để đảm bảo an ninh và

hoà bình thế giới” tại Mê-hi- cô.

c. Từ khó:

II. Đọc - hiểu văn bản

1.Thể loại: Văn nghị luận chính trị xã hội, thuộc chùm văn bản nhật dụng

2. Bố cục:

Chia thành 3 phần :

(1): Từ đầu đến “sống tốt đẹp hơn”

=>Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đè nặng lên toàn trái đất.

(2): Tiếp đến “xuất phát của nó”

=>Chứng cứ và lý do cho sự nguy hiểm

và phi lý của chiến tranh hạt nhân.

(3): Còn lại: Nhiệm vụ của tất cả chúng ta và đề nghị của tác giả.

3. Phân tích:

a. Luận điểm và hệ thống luận

cứ của văn bản:

- Luận điểm của văn bản:

- Chiến Tranhhạt nhân là một hiểm hoạ khủng khiếp đang đe doạ toàn thể loài ngườivà mọi sự sống trên trái đất, vì vậy

đấu tranh để loại bỏ nguy cơ ấy cho một thế giới hoà bình là nhiệm vụ cấpbách của toàn thể nhân loại.

- Hệ thống luận cứ:

+) Kho vũ khí hạt nhân đang được tàng

trữ có khả năng huỷ diệt cả trái đất và các hành tinhkhác trong hệ mặt trời.

+) Cuộc chạy đua vũ trang đã làm mất

đi khả năng cải thiện đời sống cho hàng tỷ người.Những ví dụ so sánh trong các lĩnh vực xã hội,y tế, tiếp tế thực phẩm, giáo dục, … với những chi phí khổng lồ cho chạy đua vũ trang đã cho thấy tính chất phi lý của việc đó.

+) Chiến tranh hạt nhân không chỉ đi ngược lại lý trí của loài người mà còn ngược lại với lý trí của tự nhiên, phản lại sự tiến hoá.

+) Vì vậy tất cả chúng ta phải có nhiệm vụ ngăn chặn cuộc chiến tranh hạt nhân,đấu tranh vì một thế giới hoà bình.

=> Luận điểm thể hiện rõ thực trạng nguy cơ cơ chiến tranh và thái độ tư tưởng của tác giả kêu gọi đấu tranh vì hoà bình.

* Các luận cứ mạch lạc, chặt chẽ, sâu sắc => Tính thuyết phục của cách lập luận.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

KIẾN THỨC CẦN ĐẠT

HĐ1. HDHS đọc - hiểu văn bản (tiếp)

- Học sinh đọc đoạn 1.

H:Tác giả đã mở đầu bài viết ntn?

H: Nhận xét về cách mở đầu bài viết của tác giả?

H: Cho biết tác dụng của cách viết này?

H:Tác giả còn giúp người đọc thấyrõ hơn sức tàn phá của kho vũ khíhạt nhân bằng cách nào?

- Lập bảng so sánh- thảo luận nhóm

trình bày bày kquả

.

H: Theo tác giả sự tồn tại của vũ khí hạt nhân “Tiềm tàng trong các bệ phóng, cái chết cũng làm tất cảchúng ta mất đi khả năng sống tốt đẹp hơn”, vì sao vậy?Nêu dẫn chứng cụ thể ?

H: Nhận xét về nghệ thuật lập luận của tác giả?

H: Tác dụng của nghệ thuật lập luận trên?

- Một học sinh đọc đoạn văn “Một nhà tiểu thuyếtà của nó”.

H: Theo tác giả “Chạy đua vũ tranglà đi ngược lại lý trí… đi ngược lại lý trí của tự nhiên”. Vì sao vây?

H: Để làm rõ luận cứ này, tác giả đã đưa ra những chứng cứ nào?

H: Nhận xét gì về chứng cứ mà tácgiả đưa ra?

H: Với cách lập luận như trên, tác giả giúp chúng ta nhận thức được điều gì?

- Một học sinh đọc đoạn văn cuối.

H: Sau khi chỉ ra cho chúng ta thấyhiểm hoạ của chiến tranh vũ khí hạt nhân, tác giả đã hướng người đọc tới điều gì? (Thể hiện cụ thể qua câu văn nào?).

H: Với tác giả, ông đã đưa ra sáng kiến (đề nghị) gì?

H: Chúng ta nên hiểu đề nghị này của tác giả như thế nào?

HĐ2. HDHS tổng kết

H:Những đặc sắc về nghệ thuật của

văn bản?

H: Nêu nội dung chính của văn bản?

-Học sinh đọc ghi nhớ.

b. Hiểm hoạ chiến tranh hạt nhân:

- “Chúng ta đang ở đâu? Hôm nay ngày 8/8/1986”

- “Nói nôm na ra… mỗi người, không trừ trẻcon, đang ngồi trên một thùng 4 tấn thuốc nổ:Tất cả chỗ đó nổ tung lên sẽ làm biến hết thảy… mọi dấu vết của sự sống trên trái đất”.

-Việc xác định cụ thể thời gian, đưa ra số liệu cụ thể, câu hỏi rồi tự trả lời.

=> Tính chất hiện thực và sự khủngkhiếp của nguy cơ chiến tranh hạt nhân.

- So sánh với một điển tích lấy từ thần thoại Hy Lạp “Nguy cơ ghê gớm đó đang đè nặng lên chúng ta như thanh gươm Đa-mô-clét”.

-Những tính toán lý thuyết: Kho vũ khí ấy “Có thể tiêu diệt tất cả các hành tinh đang xoay quanh mặt trời, cộng thêm 4 hành tinh nữa và phá huỷ thế thăng bằng của hệ mặt trời”.

- So sánh sự nguy hiểm của chiến tranh hạt nhân với dịch hạch (So sánh ẩn dụ).

-Thu hút, gây ấn tượng mạnh mẽ với ngườiđọc về tính chất hệ trọng của vấn đề đang nói tới.

c. Cuộc chạy đua vũ trang chuẩn bị cho chiến tranh hạt nhân đã làm mất đi khả năng để con người được sống tốt đẹp hơn:

- Năm 1981, UNICEF định ra một chương trình giải quyết những vấn đề cấp bách cho 500 triệu trẻ em nghèo trên thế giới về y tế,giáo dục sơ cấp, … với 100 tỷ USD

= Số tiềnnày gần bằng chi phí cho 100 máy bay ném bom chiến lược B.1B của Mỹ và dưới 1000 tên lửa vượt đại châu.

- Lĩnh vực y tế: Kinh phí của chươngtrình phòng bệnh 14 năm và phòng bệnh sốt rét cho hơn 1 tỷ người, cứu hơn 14 triệu trẻ em Châu Phi-Bằng giá của 10 chiếc tàu sân bay Ni-mít mang vũ khí hạt nhân của Mỹ dự định sản xuất từ năm 1986 đến năm 2000.

- Lĩnh vực tiếp tế thực phẩm:

Năm 1985 (Theo tính toán của FAO)575 triệu người thiếu dinh dưỡng không bằng kinh phí sản xuất 149 tên lửa MX, chỉ 27 tên lửa MX là đủ trả tiền nông cụ cần thiết cho các nước nghèo trong 4 năm.

- Lĩnh vực giáo dục: Xoá nạn mù chữ cho toàn thế giới - Bằng tiền đóng 2 tầu ngầm mang vũ khí hạt nhân.

- Nghệ thuật: Đưa ra hàng loạt dẫn chứng với những so sánh đối lập ở các lĩnh vực, với các số liệu cụ thể.

=> Sự tốn kém ghê gớm và tính chất phi lý của cuộc chạy đua vũ trang.

->Người đọc không khỏi ngạc nhiên, bất ngờ trước sự thật hiển nhiên mà phi lý: Nhận thức đầy đủ rằng, cuộc chạy đua vũ trang đã và đang cướp đi của thế giới nhiều điều kiện để cải thiện cuộc sống của con người, nhất là ở các nước nghèo.

d. Chiến tranh hạt nhân chẳng những

đi ngược lại lý trí của con người

mà còn phản lại sự tiến hoá của tự

nhiên:

- “Lý trí của tự nhiên”: Quy luật của tự nhiên,logic tất yếu của tự nhiên.

- Như vậy: Chiến tranh hạt nhân không chỉ tiêu diệt nhân loại mà còn tiêu huỷ mọi sự sống trên trái đất. Vì vậy nó phản tiến hoá,phản lại “Lý trí của tự nhiên”.

- “Từ khi mới nhen nhúm sự sống trên

trái đất… 380 triệu năm con bướm mới bay được, 180 triệu năm nữa bông hồng mới

nở… 4 kỷ địa chất, con người mới hát được hay hơn chim và mới chết vì yêu”.- “Chỉ cần bấm nút một cái là đưa cả quá trìnhvĩ đại và tốn kém đó của bao nhiêu triệu năm

trở lại điểm xuất phát của nó”.

-Những chứng cứ từ khoa học địa chất, cổ sinh học

+ Biện pháp so sánh.

=> Nhận thức rõ ràng về tính chất: Phản tiến hoá, phản tự nhiện của chiến tranh hạt nhân.

e. Nhiệm vụ khẩn thiết của chúng ta:

- “Chúng ta đến đây để cố gắng chống lại việc đó, đem tiếng nói của chúng ta tham gia vào bản đồng ca của những người đòi hỏi một thế giới không có vũ khí và một cuộc sống hoà bình, công bằng”.

àHướng người đọc với thái độ tích cực là đấu tranh ngăn chặn chiến tranh hạt nhân, cho một thế giới hoà bình.

- Đề nghị của tác giả: Lập ra một nhà bănglưu trữ trí nhớ:

+) Nhân loại tương lai biết đến cuộc sống củachúng ta đã từng tồn tại, có đau khổ, có bất công, có tình yêu, hạnh phúc.

+) Nhân loại tương lai biết đến những kẻ vì những lợi ích ti tiện mà đẩy nhân loại

vào thảm hoạ diệt vong.

*Nhân loại cần gìn giữ ký ức của mình, lịch sử sẽ lên án những thế lực hiếu chiến, đẩy nhân loại vào thảmhoạ hạt nhân.

III.Tổng kết

1. Nghệ thuật:

- Luận điểm đúng đắn, hệ thống luận cứ rành mạch.

- So sánh bằng nhiều dẫn chứng toàn diện, tập trung.

- Lời văn đanh thép=>Tạo sức thuyết phục cho văn bản.

2. Nội dung:

Chiến tranh hạt nhân đang đe doạ toàn thể loài người và mọi sự sống trên trái đất. Vì vậy,nhiệm vụ cấp bách của chúng ta là đấu tranh để loạibỏ nguy cơ ấy.

* Ghi nhớ: (SGK21)