Ngày soạn:
Ngày giảng:
TIẾT 79. CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA PHƯƠNG
(PHẦN TIẾNG VIỆT)
I.Mục tiêu bài học :
- Thông qua bài học giúp học sinh hiểu đuợc:
1.Kiến thức :
- Hiểu được sự phong phú của các phương ngữ trên các vùng miền, đất nước.
- Có ý thức sử dụng từ ngữ địa phương trong những văn cảnh cho phù hợp.
2.Kỹ năng :
- Rèn kỹ năng giải thích ý nghĩa của từ ngữ địa phương và phân tích giá trị của nó trong văn
3.Thái độ:
-Sử dụng từ ngữ địa phương thích hợp trong giao tiếp.
II. Chuẩn bị tài liệu, thiết bị dạy- học:
1.Giáo viên:
+) Soạn bài, đọc tài liệu tham khảo, nghiên cứu bài , đọc chuẩn kiến thức
kĩ năng.
2.Học sinh :
+) Đọc trước bài, chuẩn bị bài : đọc ,tóm tắt,trả lời các câu hỏi đọc hiểu.
III. Tiến trình hoạt động dạy- học:
1. Ổn định tổ chức:
*Kiểm diện : Sĩ số
9A :
9C :
2.Kiểm tra bài cũ :
- GV kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh.
3.Bài mới :
- Ở lớp 8 các em đã biết thế nào là từ ngữ địa phương, biệt ngữ xã hội. hôm nay các em tiếp tục tìm hiểu từ ngữ địa phương chỉ sự vật, hiện tượng, hoạt động, trạng thái, tâm lí…
|
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀHS |
NỘI DUNG KIẾN THỨC CẦN ĐẠT |
|
HĐ1. HDHS làm bài tập 1HS đọc yêu cầu bài tập -Trình bày phần chuẩn bị trước lớp. -HS khác theo dõi, nhận xét, bổ sung (nếu có ). - GV đánh giá. 1HS đọc yêu cầu bài tập -Trình bày miệng trước lớp. - HS khác nghe , nhận xét, bổ sung. -GV đánh giá. - 1HS đọc yêu cầu bài tập -Làm bài tập, trình bày trước lớp. -Nhận xét, bổ sung HS đọc yêu cầu bài tập. - GV hướng dẫn HS làm bài tập H : Tìm từ ngữ địa phương H: Các từ ngữ này thuộc phương ngữ nào. - GV hướng dẫn học sinh giải thích? H: Các từ ở bảng mẫu phương ngữ nào thuộc phương ngữ toàn dân? H: Tác dụng của từ ngữ địa phương trong đoạn trích. H: Tìm cácvăn bản đã học có sử dụng ngôn ngữ địa phương? nxét? |
1.Bài tập 1 (SGK 175) Tìm trong phương ngữ em đang sử dụng, hoặc một phương ngữ mà em biết những từ ngữ: a- Chỉ các sự vật, hiện tượng, … không có tên gọi trong các phương ngữ khác và trong ngôn ngữ toàn dân. - VD:+ Tắc: một loại quả họ quýt. + Nốc,ghe : chiếc thuyền. (Phương ngữ Nghệ Tĩnh) + Sương: gánh + Bọc: cái túi áo(Phương ngữ Thừa Thiên – Huế) +Nhút: món ăn làm bằng xơ mít muối trộn với 1 vài thứ khác được dùng ở 1 số vùng Nghệ Tĩnh + Chẻo: 1 loại nước chấm.(Nghệ Tĩnh) +Mắc: đắt ( Nam Bộ) +Dớ: bít tất( Nam Bộ) b. Đồng nghĩa nhưng khác về âm với từ ngữ trong các phương ngữ khác hoặc trong ngôn ngữ toàn dân. BắcTrungNam mẹMạmá bốbọ ba, tíaba, quảtráitrái bátchénchén vừngmèmè giả vờgiả đògiả đò nghiệnnghiềnnghiền c) Đồng âm nhưng khác về nghĩa với từ ngữ trong các phương ngữ khác hoặc trong ngôn ngữ toàn dân. - Hòm: + ở miền Bắc: chỉ một số đồ đựng có nắp đạy. + ở miền Trung, Nam: Chỉ áo quan( quan tài). - Nón: + miền Trung và từ ngữ toàn dân: chỉ một thứ đồ dùng làm bằng lá, để đội đầu, có hình chóp. + miền Nam: chỉ nón và mũ nói chung. - Bắp:+ miền Bắc: có thể dung chỉ bắp chân, tay + miền Trung , Nam: chỉ bắp ngô. 2.Bài tập 2: (SGK 175) - Những từ ngữ địa phương như ở bài tập 1.a không có từ ngữ tương đương trong phương ngữ khác và trong ngôn ngữ toàn dân vì: Có những sự vật,hiện tượng xuất hiện ở địa phương này nhưng không xuất hiện ở địa phương khác do có sự khác biệt giữa các vùng miền về điều kiện tự nhiên, đặc điểm tâm lý, phong tục tập quán. Tuy nhiên sự khác biệt đó không quá lớn.( Từ ngữ thuộc nhóm này không nhiều) - Một số từ ngữ này có thể chuyển thành từ ngữ toàn dân vì những sự vật, hiện tượng mà những từ ngữ này gọi tên. Vốn chỉ xuất hiện ở một địa phương, nhưng sau đó dần phổ biến trên cả nước. 3.Bài tập 3:(SGK 175) - Hai bảng mẫu ở bài tập 1- bảng b, c. - Từ ngữ toàn dân ở bảng b – từ ngữ ở miền Bắc: cá quả, lợn, ngã, ốm. - Cách hiểu thuộc ngôn ngữ toàn dân: ốm- bị bệnh. 4.Bài tập 4 (SGK 176) - Những từ ngữ địa phương trong đoạn trích: Chi, rứa, nờ, tui, cớ răng, ưng, mụ thuộc phương ngữ Trung được dùng phổ biến ở các tỉnh: Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế. -Tác dụng góp phần thể hiện chân thực hơn hình ảnh của một vùng quê và tình cảm, suy nghĩ, tính cách của một người mẹ trên vùng quê ấy; làm tăng sự sống động,gợi cảm của tác phẩm Bài tập bổ sung: - Tìm Một số văn bản có sử dụng từ ngữ địa phương, cho biết các văn bản có sử dụng từ ngữ địa phương chiếm số lượng nhiều hay ít, điều đó nói lên ưu điểm gì của Tiếng Việt? Xác định nhiệm vụ của em khi học từ địa phương. VD: Chiếc lược ngà |
4. Củng cố-luyện tập:
GV hệ thống bài:
+ Vai trò của từ ngữ địa phương.
+ Cách sử dụng từ ngữ địa phương
- HS hỏi thêm kiến thức bài học( nếu có)
5. Hướng dẫn về nhà:
+ Tiếp tục hoàn thiện bài tập
+ Soạn: Ôn tập Tập làm văn.
***********************************************
