Hệ phương trình \(\left\{ \begin{array}{l}{x^2} + {y^2} = 20\\x + y = 6\end{array} \right.\) có nghiệm là \(\left( {x;y} \right)\) với \(x > y\) . Khi đó tổng \(3x + 2y\) bằng
Ta có \(\left\{ \begin{array}{l}{x^2} + {y^2} = 4\\x + y = 2\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}{x^2} + {y^2} + 2xy - 2xy = 20\\x + y = 6\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}{\left( {x + y} \right)^2} - 2xy = 20\\x + y = 6\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x + y = 6\\36 - 2xy = 20\end{array} \right.\)
\( \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x + y = 6\\xy = 8\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = 6 - x\\x\left( {6 - x} \right) = 8\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = 6 - x\\{x^2} - 6x + 8 = 0\end{array} \right.\)\( \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = 6 - x\\\left( {x - 2} \right)\left( {x - 4} \right) = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = 6 - x\\\left[ \begin{array}{l}x = 2\\x = 4\end{array} \right.\end{array} \right.\)
Với \(x = 2 \Rightarrow y = 6 - 2 = 4\)
Với \(x = 4 \Rightarrow y = 6 - 4 = 2\)
Vậy hệ phương trình có hai nghiệm \(\left( {x;y} \right) = \left( {2;4} \right);\left( {x;y} \right) = \left( {4;2} \right)\)
Từ giả thiết \(x > y\) nên \(x = 4;y = 2 \Rightarrow 3x + 2y = 3.4 + 2.2 = 16\)
Hệ phương trình \(\left\{ \begin{array}{l}{x^2}y + x{y^2} = 6\\xy + x + y = 5\end{array} \right.{\rm{ }}\)
Ta có \(\left\{ \begin{array}{l}{x^2}y + x{y^2} = 6\\xy + x + y = 5\end{array} \right.{\rm{ }} \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}xy + x + y = 5\\xy\left( {x + y} \right) = 6\end{array} \right.\)
Đặt \(S = x + y;P = xy\,\left( {{S^2} \ge 4P} \right)\) ta có hệ \(\left\{ \begin{array}{l}S + P = 5\\S.P = 6\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}S = 5 - P\\\left( {5 - P} \right).P = 6\,\,\left( 1 \right)\end{array} \right.\)
Xét phương trình \(\left( 1 \right):\)
\(\,5P - {P^2} - 6 = 0 \Leftrightarrow {P^2} - 5P + 6 = 0 \Leftrightarrow \left( {P - 2} \right)\left( {P - 3} \right) = 0 \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}P = 2 \Rightarrow S = 3\left( {tm\,{S^2} \ge 4P} \right)\\P = 3 \Rightarrow S = 2\left( {ktm\,{S^2} \ge 4P} \right)\end{array} \right.\)
Với \(P = 2;S = 3 \Rightarrow \left\{ \begin{array}{l}xy = 2\\x + y = 3\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = 3 - x\\x\left( {3 - x} \right) - 2 = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = 3 - x\\{x^2} - 3x + 2 = 0\end{array} \right.\) \( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}\left\{ \begin{array}{l}x = 1\\y = 2\end{array} \right.\\\left\{ \begin{array}{l}x = 2\\y = 1\end{array} \right.\end{array} \right.\)
Vậy hệ phương trình có hai nghiệm \(\left( {1;2} \right),\left( {2;1} \right).\)
Hệ phương trình \(\left\{ \begin{array}{l}x + y + 2xy = - 8\\{x^2} + {y^2} = 10\end{array} \right.\)có bao nhiêu nghiệm?
+ Ta có \(\left\{ \begin{array}{l}x + y + 2xy = - 8\\{x^2} + {y^2} = 10\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x + y + 2xy = - 8\\{\left( {x + y} \right)^2} - 2xy = 10\end{array} \right.\)
+ Đặt \(S = x + y;P = xy\) ta được hệ phương trình \(\left\{ \begin{array}{l}S + 2P = - 8\\{S^2} - 2P = 10\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}S + 2P = - 8\\{S^2} + S - 2 = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}S + 2P = - 8\\\left( {S - 1} \right)\left( {S + 2} \right) = 0\end{array} \right.\)
\( \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}P = \dfrac{{ - 8 - S}}{2}\\\left[ \begin{array}{l}S = - 2\\S = 1\end{array} \right.\end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}\left\{ \begin{array}{l}S = - 2\\P = - 3\end{array} \right.\\\left\{ \begin{array}{l}S = 1\\P = - \dfrac{9}{2}\end{array} \right.\end{array} \right.\) (tm \({S^2} \ge 4P\))
+) Với \(\left\{ \begin{array}{l}S = - 2\\P = - 3\end{array} \right.\) thì \(\left\{ \begin{array}{l}xy = - 3\\x + y = - 2\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = - 2 - x\\x\left( { - 2 - x} \right) + 3 = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = - 2 - x\\{x^2} + 2x - 3 = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = - 2 - x\\\left[ \begin{array}{l}x = 1\\x = - 3\end{array} \right.\end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = 1;y = - 3\\x = - 3;y = 1\end{array} \right.\)
+) Với \(\left\{ \begin{array}{l}S = 1\\P = - \dfrac{9}{2}\end{array} \right.\) thì \(\left\{ \begin{array}{l}xy = - \dfrac{9}{2}\\x + y = 1\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = 1 - x\\x\left( {1 - x} \right) = - \dfrac{9}{2}\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = 1 - x\\{x^2} - x - \dfrac{9}{2} = 0\left( * \right)\end{array} \right.\)
Nhận thấy phương trình \(\left( * \right)\) có \(\Delta = 19 > 0\) nên có hai nghiệm \(\left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{{1 + \sqrt {19} }}{2} \Rightarrow y = \dfrac{{1 - \sqrt {19} }}{2}\\x = \dfrac{{1 - \sqrt {19} }}{2} \Rightarrow y = \dfrac{{1 + \sqrt {19} }}{2}\end{array} \right.\)
Vậy hệ phương trình có bốn nghiệm \(\left( {1; - 3} \right);\left( { - 3;1} \right);\left( {\dfrac{{1 + \sqrt {19} }}{2};\dfrac{{1 - \sqrt {19} }}{2}} \right);\left( {\dfrac{{1 - \sqrt {19} }}{2};\dfrac{{1 + \sqrt {19} }}{2}} \right)\)
Các cặp nghiệm khác \(\left( {0;0} \right)\) của hệ phương trình: \(\left\{ \begin{array}{l}{x^2} = 3x + 2y\\{y^2} = 3y + 2x\end{array} \right.\)
Trừ vế với vế của hai phương trình ta được \({x^2} - {y^2} = 3x + 2y - \left( {3y + 2x} \right) \Leftrightarrow {x^2} - {y^2} = x - y\)
\( \Leftrightarrow \left( {x - y} \right)\left( {x + y} \right) - \left( {x - y} \right) = 0 \Leftrightarrow \left( {x - y} \right)\left( {x + y - 1} \right) = 0\)\( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = y\\x = 1 - y\end{array} \right.\)
Với \(x = y\) ta có hệ \(\left\{ \begin{array}{l}x = y\\{x^2} = 3x + 2y\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = y\\{x^2} - 5x = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = y\\x\left( {x - 5} \right) = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = y\\\left[ \begin{array}{l}x = 0\\x = 5\end{array} \right.\end{array} \right.\)\( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = y = 0\\x = y = 5\end{array} \right.\)
Với \(x = 1 - y\) ta có hệ \(\left\{ \begin{array}{l}x = 1 - y\\{y^2} = 5y - 2x\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = 1 - y\\{y^2} = 3y + 2\left( {1 - y} \right)\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = 1 - y\\{y^2} - y - 2 = 0\end{array} \right.\)\(\left\{ \begin{array}{l}x = 1 - y\\\left[ \begin{array}{l}y = - 1\\y = 2\end{array} \right.\end{array} \right. \Rightarrow \left[ \begin{array}{l}y = - 1 \Rightarrow x = 2\\y = 2 \Rightarrow x = - 1\end{array} \right.\)
Vậy nghiệm khác \(0\) của hệ là \(\left( {5;5} \right);\left( { - 1;2} \right);\left( {2; - 1} \right)\) .
Hệ phương trình \(\left\{ \begin{array}{l}2{x^2} - y = 28\\2{y^2} - x = 28\end{array} \right.\) có bao nhiêu nghiệm ?
Trừ vế với vế của hai phương trình ta được
\(2\left( {{x^2} - {y^2}} \right) + x - y = 0\)\( \Leftrightarrow 2\left( {x - y} \right)\left( {x + y} \right) + \left( {x - y} \right) = 0\)\( \Leftrightarrow \left( {x - y} \right)\left( {2x + 2y + 1} \right) = 0 \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = y\\x = \dfrac{{1 - 2y}}{2}\end{array} \right.\)
Với \(x = y\) ta có hệ \(\left\{ \begin{array}{l}x = y\\2{x^2} - x - 28 = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = y\\\left( {2x + 7} \right)\left( {x - 4} \right) = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = y = 4\\x = y = - \dfrac{7}{2}\end{array} \right.\)
Với \(x = \dfrac{{1 - 2y}}{2}\) ta có hệ \(\left\{ \begin{array}{l}x = \dfrac{{1 - 2y}}{2}\\2{y^2} + \dfrac{{1 - 2y}}{2} = 28\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = \dfrac{{1 - 2y}}{2}\\4{y^2} - 2y - 55 = 0\left( * \right)\end{array} \right.\)
Phương trình \(\left( * \right)\) có \(\Delta ' = 221 \Rightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{{1 + \sqrt {221} }}{4} \Rightarrow y = \dfrac{{1 - \sqrt {221} }}{4}\\x = \dfrac{{1 - \sqrt {221} }}{4} \Rightarrow y = \dfrac{{1 + \sqrt {221} }}{4}\end{array} \right.\)
Vậy hệ phương trình có bốn nghiệm \(\left( {4;4} \right);\left( { - \dfrac{7}{2}; - \dfrac{7}{2}} \right);\left( {\dfrac{{1 + \sqrt {221} }}{4};\dfrac{{1 - \sqrt {221} }}{4}} \right);\left( {\dfrac{{1 - \sqrt {221} }}{4};\dfrac{{1 + \sqrt {221} }}{4}} \right)\)
Biết cặp số \(\left( {x;y} \right)\) là nghiệm của hệ \(\left\{ \begin{array}{l}x + y = 2m\\{x^2} + {y^2} = 2m + 2\end{array} \right.\) . Tìm giá trị của \(m\) để \(P = xy - 3\left( {x + y} \right)\) đạt giá trị nhỏ nhất.
+ Ta có \(\left\{ \begin{array}{l}x + y = 2m\\{x^2} + {y^2} = 2m + 2\end{array} \right.\)\( \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x + y = 2m\\{\left( {x + y} \right)^2} - 2xy = 2m + 2\end{array} \right.\) \( \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x + y = 2m\\4{m^2} - 2xy = 2m + 2\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x + y = 2m\\xy = {m^2} - m - 1\end{array} \right.\)
Điều kiện để hệ trên có nghiệm là \(4{m^2} \ge 4\left( {{m^2} - m - 1} \right) \ge 0 \Leftrightarrow 4m + 4 \ge 0 \Leftrightarrow m \ge - 1\)
Khi đó thay \(x + y = 2m;xy = {m^2} - m - 1\) vào \(P\) ta được \(P = {m^2} - m - 1 - 3.2m = {m^2} - 7m - 1 = {\left( {m - \dfrac{7}{2}} \right)^2} - \dfrac{{53}}{4} \ge - \dfrac{{53}}{4}\)
Dấu ‘=’ xảy ra khi \(m - \dfrac{7}{2} = 0 \Leftrightarrow m = \dfrac{7}{2}\) (thỏa mãn)
Vậy \({P_{\min }} = - \dfrac{{53}}{4} \Leftrightarrow m = \dfrac{7}{2}\)
Biết hệ phương trình \(\left\{ \begin{array}{l}{x^3} + {y^3} = 8\\x + y + 2xy = 2\end{array} \right.\) có hai nghiệm \(\left( {{x_1};{y_1}} \right);\left( {{x_2};{y_2}} \right)\) . Tổng \({x_1} + {x_2}\) bằng
+ Ta có \(\left\{ \begin{array}{l}{x^3} + {y^3} = 8\\x + y + 2xy = 2\end{array} \right.\)\( \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}\left( {x + y} \right)\left( {{x^2} - xy + {y^2}} \right) = 8\\x + y + 2xy = 2\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}\left( {x + y} \right)\left[ {{{\left( {x + y} \right)}^2} - 3xy} \right] = 8\\x + y + 2xy = 2\end{array} \right.\)
+ Đặt \(\left\{ \begin{array}{l}S = x + y\\P = x.y\end{array} \right.\) điều kiện \({S^2} \ge 4P\) hệ phương trình đã cho trở thành:
\(\left\{ \begin{array}{l}S\left( {{S^2} - 3P} \right) = 8\\S + 2P = 2\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}P = \dfrac{{2 - S}}{2}\\S\left( {{S^2} - \dfrac{{6 - 3S}}{2}} \right) = 8\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}P = \dfrac{{2 - S}}{2}\\2{S^3} + 3{S^2} - 6S - 16 = 0\end{array} \right.\)
\( \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}P = \dfrac{{2 - S}}{2}\\\left( {S - 2} \right)\left( {2{S^2} + 7S + 8} \right) = 0\end{array} \right.\) \( \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}S = 2\\P = 0\end{array} \right.\)(thỏa mãn)
+ Suy ra \(x,y\) là hai nghiệm của phương trình: \({X^2} - 2X = 0 \Leftrightarrow X\left( {X - 2} \right) = 0 \Leftrightarrow {X_1} = 0;{X_2} = 2\)
Vậy hệ đã cho có hai cặp nghiệm \(\left( {x;y} \right) = \left( {0;2} \right),\left( {x;y} \right) = \left( {2;0} \right)\)
Từ đó \({x_1} = 2;{x_2} = 0 \Rightarrow {x_1} + {x_2} = 2\)
Hệ phương trình \(\left\{ \begin{array}{l}{x^2} - 2xy + 3{y^2} = 9\\2{x^2} - 13xy + 15{y^2} = 0\end{array} \right.\) có nghiệm là?
Ta có \(\left\{ \begin{array}{l}{x^2} - 2xy + 3{y^2} = 9\,\,\,\left( 1 \right)\\2{x^2} - 13xy + 15{y^2} = 0\,\,\left( 2 \right)\end{array} \right.\)
Vì thay \(x = 0\) vào hệ ta được \(\left\{ \begin{array}{l}3{y^2} = 9\\15{y^2} = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}{y^2} = 3\\{y^2} = 0\end{array} \right.\) (vô lý) nên \(x = 0\) không là nghiệm của hệ .
Với \(x \ne 0,\) đặt \(y = tx\), Khi đó phương trình \(\left( 2 \right)\) trở thành \(2{x^2} - 13x.tx + 15{\left( {tx} \right)^2} = 0 \Leftrightarrow 2{x^2} - 13t{x^2} + 15{t^2}{x^2} = 0\)
\( \Leftrightarrow {x^2}\left( {15{t^2} - 13t + 2} \right) = 0 \Rightarrow 15{t^2} - 13t + 2 = 0\) (do \(x \ne 0\))
\( \Leftrightarrow 15{t^2} - 3t - 10t + 2 = 0 \Leftrightarrow 3t\left( {5t - 1} \right) - 2\left( {5t - 1} \right) = 0 \Leftrightarrow \left( {3t - 2} \right)\left( {5t - 1} \right) = 0 \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}t = \dfrac{2}{3}\\t = \dfrac{1}{5}\end{array} \right.\)
* \(t = \dfrac{2}{3} \Rightarrow y = \dfrac{{2x}}{3}\), thay vào phương trình (1) ta được \({x^2} - 2x.\dfrac{{2x}}{3} + 3.{\left( {\dfrac{{2x}}{3}} \right)^2} = 9 \Leftrightarrow {x^2} = 9 \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = 3 \Rightarrow y = 1\\x = - 3 \Rightarrow y = - 1\end{array} \right.\)
* \(t = \dfrac{1}{5} \Rightarrow y = \dfrac{x}{5},\) thay vào phương trình (1) ta được \({x^2} - 2x.\dfrac{x}{5} + 3.{\left( {\dfrac{x}{5}} \right)^2} = 9 \Leftrightarrow {x^2} = \dfrac{{25}}{2} \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{{5\sqrt 2 }}{2} \Rightarrow y = \dfrac{{\sqrt 2 }}{2}\\x = - \dfrac{{5\sqrt 2 }}{2} \Rightarrow y = - \dfrac{{\sqrt 2 }}{2}\end{array} \right.\)
Suy ra hệ phương trình có các cặp nghiệm: \((x;y) \in \)\(\left\{ {\left( {3,\,1} \right);\,\left( { - 3,\, - 1} \right);\left( {\dfrac{{5\sqrt 2 }}{2},\,\dfrac{{\sqrt 2 }}{2}} \right);\,\left( { - \dfrac{{5\sqrt 2 }}{2},\, - \dfrac{{\sqrt 2 }}{2}} \right)} \right\}\)
Cho hệ phương trình \(\left\{ \begin{array}{l}x + y = m\\{x^2} + {y^2} = 2{m^2} + 2\end{array} \right.\) . Khẳng định nào sau đây là đúng ?
Ta có : \(\left\{ \begin{array}{l}x + y = m\\{x^2} + {y^2} = 2{m^2} + 2\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x + y = m\\{\left( {x + y} \right)^2} - 2xy = 2{m^2} + 2\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x + y = m\\xy = \dfrac{{ - {m^2} - 2}}{2}\end{array} \right.\)\( \Rightarrow \left\{ \begin{array}{l}S = m\\P = \dfrac{{ - {m^2} - 2}}{2}\end{array} \right.\)
\( \Rightarrow {S^2} - 4P = {m^2} - 4\dfrac{{ - {m^2} - 2}}{2} = 3{m^2} + 8 > 0;\,\forall m\). Do đó, hệ phương trình có nghiệm với mọi \(m.\)
Hệ phương trình \(\left\{ \begin{array}{l}{x^2} = 3x - y\\{y^2} = 3y - x\end{array} \right.\) có bao nhiêu cặp nghiệm \(\left( {x;y} \right)\) ?
Ta có : \(\left\{ \begin{array}{l}{x^2} = 3x - y\\{y^2} = 3y - x\end{array} \right.\)\( \Rightarrow {x^2} - {y^2} = 4x - 4y\)\( \Rightarrow \left( {x - y} \right)\left( {x + y} \right) - 4\left( {x - y} \right) = 0 \Leftrightarrow \left( {x - y} \right)\left( {x + y - 4} \right) = 0\) \( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x - y = 0\\x + y - 4 = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = y\\y = 4 - x\end{array} \right.\)
Khi \(x = y\) thì \({x^2} - 2x = 0 \Leftrightarrow x = 0;x = 2\)
Khi \(y = 4 - x\) thì \({x^2} - 4x + 4 = 0\) \( \Leftrightarrow x = 2\)
Vậy hệ phương trình có 2 nghiệm \(\left( {0;0} \right),\left( {2;2} \right)\).
Hệ phương trình $\left\{ \begin{array}{l}{x^2} = 3x - y\\{y^2} = 3y - x\end{array} \right.$ có bao nhiêu cặp nghiệm \(\left( {x;y} \right)\) ?
Ta có : $\left\{ \begin{array}{l}{x^2} = 3x - y\\{y^2} = 3y - x\end{array} \right.$\( \Rightarrow {x^2} - {y^2} = 4x - 4y\)$ \Rightarrow \left( {x - y} \right)\left( {x + y} \right) - 4\left( {x - y} \right) = 0$\( \Leftrightarrow \left( {x - y} \right)\left( {x + y - 4} \right) = 0\)
$ \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}
x - y = 0\\
x + y - 4 = 0
\end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}
x = y\\
y = 4 - x
\end{array} \right.$
Khi \(x = y\) thì \({x^2} - 2x = 0\). Suy ra hoặc \(x = 0\Rightarrow y=0\) hoặc \(x = 2\Rightarrow y=2\)
Khi \(y = 4 - x\) thì \({x^2} - 4x + 4 = 0\) \( \Leftrightarrow x = 2 \Rightarrow y=2\)
Vậy hệ phương trình có 2 nghiệm \(\left( {0;0} \right),\left( {2;2} \right)\).
Để hệ phương trình $\left\{ \begin{array}{l}x + y = S\\x.y = P\end{array} \right.$ có nghiệm, điều kiện cần và đủ là:
Hệ phương trình đối xứng loại 1 với cách đặt \(\left\{ \begin{array}{l}S = x + y\\P = x.y\end{array} \right.\) điều kiện \({S^2} \ge 4P \Leftrightarrow {S^2} - 4P \ge 0\).
Hệ phương trình \(\left\{ \begin{array}{l}{x^2} + {y^2} = 4\\x + y = 2\end{array} \right.\) có nghiệm là \(\left( {x;y} \right)\) với \(x > y\) . Khi đó tích $xy$ bằng
Ta có \(\left\{ \begin{array}{l}{x^2} + {y^2} = 4\\x + y = 2\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}{x^2} + {y^2} + 2xy - 2xy = 4\\x + y = 2\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}{\left( {x + y} \right)^2} - 2xy = 4\\x + y = 2\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x + y = 2\\xy = 0\end{array} \right.\)
Từ \(xy = 0 \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = 0 \Rightarrow y = 2\\y = 0 \Rightarrow x = 2\end{array} \right.\)
Vậy hệ phương trình có hai nghiệm \(\left( {x;y} \right) = \left( {0;2} \right);\left( {x;y} \right) = \left( {2;0} \right)\)
Từ giả thiết \(x > y\) nên $x = 2;y = 0 \Rightarrow xy = 0$
Hệ phương trình $\left\{ {\begin{array}{*{20}{c}}{x.y + x + y = 11}\\{{x^2}y + x{y^2} = 30}\end{array}} \right.$
Ta có $\left\{ {\begin{array}{*{20}{c}}{x.y + x + y = 11}\\{{x^2}y + x{y^2} = 30}\end{array}} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}xy + x + y = 11\\xy\left( {x + y} \right) = 30\end{array} \right.$
Đặt \(S = x + y;P = xy\,\left( {{S^2} \ge 4P} \right)\) ta có hệ \(\left\{ \begin{array}{l}S + P = 11\\S.P = 30\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}S = 11 - P\\\left( {11 - P} \right).P = 30\,\,\,\left( 1 \right)\end{array} \right.\)
Xét phương trình \(\left( 1 \right):\)
\(\,11P - {P^2} - 30 = 0 \Leftrightarrow {P^2} - 11P + 30 = 0 \Leftrightarrow \left( {P - 5} \right)\left( {P - 6} \right) = 0 \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}P = 5 \Rightarrow S = 6\\P = 6 \Rightarrow S = 5\end{array} \right.\) ( tm \({S^2} \ge 4P\))
Với \(P = 5;S = 6 \Rightarrow \left\{ \begin{array}{l}xy = 5\\x + y = 6\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = 6 - x\\x\left( {6 - x} \right) - 5 = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = 6 - x\\{x^2} - 6x + 5 = 0\end{array} \right.\) \( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}\left\{ \begin{array}{l}x = 1\\y = 5\end{array} \right.\\\left\{ \begin{array}{l}x = 5\\y = 1\end{array} \right.\end{array} \right.\)
Với \(P = 6;S = 5\) \( \Rightarrow \left\{ \begin{array}{l}xy = 6\\x + y = 5\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = 5 - x\\x\left( {5 - x} \right) - 6 = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = 5 - x\\{x^2} - 5x + 6 = 0\end{array} \right.\)\( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}\left\{ \begin{array}{l}x = 2\\y = 3\end{array} \right.\\\left\{ \begin{array}{l}x = 3\\y = 2\end{array} \right.\end{array} \right.\)
Vậy hệ phương trình có bốn nghiệm $\left( {2;3} \right),\left( {3;2} \right),\left( {1;5} \right),\left( {5;1} \right).$
Hãy chỉ ra các cặp nghiệm khác $0$ của hệ phương trình: $\left\{ \begin{array}{l}{x^2} = 5x - 2y\\{y^2} = 5y - 2x\end{array} \right.$
Trừ vế với vế của hai phương trình ta được \({x^2} - {y^2} = 5x - 2y - \left( {5y - 2x} \right) \Leftrightarrow {x^2} - {y^2} = 7\left( {x - y} \right)\)
\( \Leftrightarrow \left( {x - y} \right)\left( {x + y} \right) - 7\left( {x - y} \right) = 0 \Leftrightarrow \left( {x - y} \right)\left( {x + y - 7} \right) = 0\)\( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = y\\x = 7 - y\end{array} \right.\)
+Với $x = y$ ta có hệ \(\left\{ \begin{array}{l}x = y\\{x^2} = 5x - 2y\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = y\\{x^2} - 3x = 0\end{array} \right.\) \( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = y = 0\\x = y = 3\end{array} \right.\)
+Với \(x = 7 - y\) ta có hệ \(\left\{ \begin{array}{l}x = 7 - y\\{y^2} = 5y - 2x\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = 7 - y\\{y^2} = 5y - 2\left( {7 - y} \right)\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = 7 - y\\{y^2} - 7y + 14 = 0\end{array} \right.\) (*)
Vì \({y^2} - 7y + 14 = {\left( {y - \dfrac{7}{2}} \right)^2} + \dfrac{7}{4} > 0\) nên hệ (*) vô nghiệm.
Vậy nghiệm khác \(0\) của hệ là \(\left( {3;3} \right)\) .
Hệ phương trình $\left\{ \begin{array}{l}{x^2} + y = 6\\{y^2} + x = 6\end{array} \right.$ có bao nhiêu nghiệm ?
Trừ vế với vế của hai phương trình ta được
\({x^2} - {y^2} + y - x = 0\)\( \Leftrightarrow \left( {x - y} \right)\left( {x + y} \right) - \left( {x - y} \right) = 0\)\( \Leftrightarrow \left( {x - y} \right)\left( {x + y - 1} \right) = 0 \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = y\\x = 1 - y\end{array} \right.\)
Với $x = y$ ta có hệ \(\left\{ \begin{array}{l}x = y\\{x^2} + x - 6 = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = y\\\left( {x - 2} \right)\left( {x + 3} \right) = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = y = 2\\x = y = - 3\end{array} \right.\)
Với \(x = 1 - y\) ta có hệ \(\left\{ \begin{array}{l}x = 1 - y\\{y^2} + 1 - y = 6\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = 1 - y\\{y^2} - y - 5 = 0\end{array} \right.\) \( \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = 1 - y\\{\left( {y - \dfrac{1}{2}} \right)^2} - \dfrac{{21}}{4} = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = 1 - y\\{\left( {y - \dfrac{1}{2}} \right)^2} = \dfrac{{21}}{4}\end{array} \right.\)
\( \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = 1 - y\\\left[ \begin{array}{l}y = \dfrac{{\sqrt {21} + 1}}{2}\\y = \dfrac{{1 - \sqrt {21} }}{2}\end{array} \right.\end{array} \right.\) \( \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}\left\{ \begin{array}{l}y = \dfrac{{\sqrt {21} + 1}}{2}\\x = \dfrac{{1 - \sqrt {21} }}{2}\end{array} \right.\\\left\{ \begin{array}{l}y = \dfrac{{1 - \sqrt {21} }}{2}\\x = \dfrac{{1 + \sqrt {21} }}{2}\end{array} \right.\end{array} \right.\)
Vậy hệ phương trình có bốn nghiệm \(\left( {2;2} \right);\left( { - 3; - 3} \right);\left( {\dfrac{{1 + \sqrt {21} }}{2};\dfrac{{1 - \sqrt {21} }}{2}} \right);\left( {\dfrac{{1 - \sqrt {21} }}{2};\dfrac{{1 + \sqrt {21} }}{2}} \right)\)
Hệ phương trình $\left\{ \begin{array}{l}x + y + xy = 5\\{x^2} + {y^2} = 5\end{array} \right.$có bao nhiêu nghiệm?
+ Ta có \(\left\{ \begin{array}{l}x + y + xy = 5\\{\left( {x + y} \right)^2} - 2xy = 5\end{array} \right.\)
+ Đặt \(S = x + y;P = xy\) ta được hệ phương trình \(\left\{ \begin{array}{l}S + P = 5\\{S^2} - 2P = 5\end{array} \right. \\\Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}P = 5 - S\\{S^2} - 2\left( {5 - S} \right) = 5\end{array} \right. \\\Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}P = 5 - S\\{S^2} + 2S - 15 = 0\end{array} \right.\)
\( \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}P = 5 - S\\\left[ \begin{array}{l}S = 3\\S = - 5\end{array} \right.\end{array} \right. \\\Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}\left\{ \begin{array}{l}S = 3\\P = 2\end{array} \right.\\\left\{ \begin{array}{l}S = - 5\\P = 10\end{array} \right.\end{array} \right.\) mà \({S^2} \ge 4P\) nên \(S = 3;P = 2\)
+ Khi đó \(\left\{ \begin{array}{l}xy = 2\\x + y = 3\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = 3 - x\\x\left( {3 - x} \right) - 2 = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = 3 - x\\{x^2} - 3x + 2 = 0\end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}x = 1;y = 2\\x = 2;y = 1\end{array} \right.\)
Vậy hệ phương trình có hai nghiệm.
Biết cặp số \(\left( {x;y} \right)\) là nghiệm của hệ \(\left\{ \begin{array}{l}x + y = m\\{x^2} + {y^2} = - {m^2} + 6\end{array} \right.\) . Tìm giá trị của \(m\) để \(P = xy + 2\left( {x + y} \right)\) đạt giá trị nhỏ nhất.
+ Ta có \(\left\{ \begin{array}{l}x + y = m\\{x^2} + {y^2} = - {m^2} + 6\end{array} \right.\)\( \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x + y = m\\{\left( {x + y} \right)^2} - 2xy = - {m^2} + 6\end{array} \right.\) \( \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x + y = m\\{m^2} - 2xy = - {m^2} + 6\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x + y = m\\xy = {m^2} - 3\end{array} \right.\)
Điều kiện để hệ trên có nghiệm là \({m^2} - 4\left( {{m^2} - 3} \right) \ge 0 \Leftrightarrow 12 - 3{m^2} \ge 0\) \( \Leftrightarrow {m^2} - 4 \le 0 \Leftrightarrow - 2 \le m \le 2\)
Khi đó thay \(x + y = m;xy = {m^2} - 3\) vào \(P\) ta được \(P = {m^2} - 3 + 2m = {\left( {m + 1} \right)^2} - 4 \ge - 4\)
Dấu ‘=’ xảy ra khi \(m + 1 = 0 \Leftrightarrow m = - 1\) (thỏa mãn)
Vậy \({P_{\min }} = - 4 \Leftrightarrow m = - 1\)
Biết hệ phương trình \(\left\{ \begin{array}{l}{x^3} + {y^3} = 19\\\left( {x + y} \right)\left( {8 + xy} \right) = 2\end{array} \right.\) có hai nghiệm $\left( {{x_1};{y_1}} \right);\left( {{x_2};{y_2}} \right)$ . Tổng \({x_1} + {x_2}\) bằng
+ Ta có \(\left\{ \begin{array}{l}{x^3} + {y^3} = 19\\\left( {x + y} \right)\left( {8 + xy} \right) = 2\end{array} \right.\)\( \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}\left( {x + y} \right)\left( {{x^2} - xy + {y^2}} \right) = 19\\\left( {x + y} \right)\left( {8 + xy} \right) = 2\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}\left( {x + y} \right)\left[ {{{\left( {x + y} \right)}^2} - 3xy} \right] = 19\\\left( {x + y} \right)\left( {8 + xy} \right) = 2\end{array} \right.\)
+ Đặt \(\left\{ \begin{array}{l}S = x + y\\P = x.y\end{array} \right.\) điều kiện \({S^2} \ge 4P\) hệ phương trình đã cho trở thành:
\(\left\{ \begin{array}{l}S\left( {{S^2} - 3P} \right) = 19\\S\left( {8 + P} \right) = 2\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}SP = 2 - 8S\\{S^3} - 3\left( {2 - 8S} \right) = 19\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}SP = 2 - 8S\\{S^3} + 24S - 25 = 0\end{array} \right.\)
\( \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}SP = 2 - 8S\\\left( {S - 1} \right)\left( {{S^2} + S + 25} \right) = 0\end{array} \right.\) \( \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}S = 1\\P = - 6\end{array} \right.\)(thỏa mãn)
+ Suy ra \(x,y\) là hai nghiệm của phương trình: \({X^2} - X - 6 = 0 \Leftrightarrow \left( {X - 3} \right)\left( {X + 2} \right) = 0 \Leftrightarrow {X_1} = 3;{X_2} = - 2\)
Vậy hệ đã cho có hai cặp nghiệm \(\left( {x;y} \right) = \left( { - 2;3} \right),\left( {x;y} \right) = \left( {3; - 2} \right)\)
Từ đó \({x_1} = - 2;{x_2} = 3 \Rightarrow {x_1} + {x_2} = 1\)
Hệ phương trình \(\left\{ \begin{array}{l}{x^3} - 8x = {y^3} + 2y\\{x^2} - 3 = 3\left( {{y^2} + 1} \right)\end{array} \right.\) có bao nhiêu nghiệm?
Ta có \(\left\{ \begin{array}{l}{x^3} - 8x = {y^3} + 2y\\{x^2} - 3 = 3\left( {{y^2} + 1} \right)\end{array} \right.\)\( \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}{x^3} - {y^3} = 8x + 2y\\{x^2} - 3{y^2} = 6\end{array} \right.\)
Vì thay \(x = 0\) vào hệ ta được \(\left\{ \begin{array}{l}0 - {y^3} = 0 + 2y\\0 - 3{y^2} = 6\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}{y^2} = - 2\\ - {y^3} = 2y\end{array} \right.\) (vô lý) nên \(x = 0\) không là nghiệm của hệ .
Đặt \(y = tx\), Khi đó ta có
\(\left\{ \begin{array}{l}{x^3} - 8x = {t^3}{x^3} + 2tx\\{x^2} - 3 = 3\left( {{t^2}{x^2} + 1} \right)\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}{x^2}\left( {1 - {t^3}} \right) = 2t + 8\\{x^2}\left( {1 - 3{t^2}} \right) = 6\end{array} \right. \Rightarrow \dfrac{{1 - {t^3}}}{{1 - 3{t^2}}} = \dfrac{{t + 4}}{3}\)
\( \Leftrightarrow 3\left( {1 - {t^3}} \right) = \left( {t + 4} \right)\left( {1 - 3{t^2}} \right) \Leftrightarrow 12{t^2} - t - 1 = 0 \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}t = \dfrac{1}{3}\\t = - \dfrac{1}{4}\end{array} \right.\)
* \(t = \dfrac{1}{3} \Rightarrow \left\{ \begin{array}{l}{x^2}\left( {1 - 3{t^2}} \right) = 6\\y = \dfrac{x}{3}\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}{x^2} = 9\\y = \dfrac{x}{3}\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = \pm 3\\y = \pm 1\end{array} \right.\).
* \(t = - \dfrac{1}{4} \Rightarrow \left\{ \begin{array}{l}y = \dfrac{{ - x}}{4}\\{x^2}\left( {1 - 3{t^2}} \right) = 6\end{array} \right. \Leftrightarrow \left\{ \begin{array}{l}x = \pm \dfrac{{4\sqrt {78} }}{{13}}\\y = \mp \dfrac{{\sqrt {78} }}{{13}}\end{array} \right.\).
Suy ra hệ phương trình có các cặp nghiệm: \((x;y) = \)\(\left( {3,\,1} \right);\,\left( { - 3,\, - 1} \right);\left( {\dfrac{{4\sqrt {78} }}{{13}},\,\dfrac{{\sqrt {78} }}{{13}}} \right);\,\left( { - \dfrac{{4\sqrt {78} }}{{13}},\, - \dfrac{{\sqrt {78} }}{{13}}} \right)\)