Ôn tập chương bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Tính khử tăng =>  tính kim loại tăng.

X, Y, Z đều thuộc chu kì 3

Trong 1 chu kì, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, tính kim loại giảm => tính khử giảm dần.

Tính khử lớn nhất là X, bé nhất là Z.

Y có mức năng lượng 3p và có 1 electron lớp ngoài cùng

=> Cấu hình electron Y: 4s¹

=> Cấu hình của Y là [Ar]4s¹

=> Z_Y = 19.

=>  có 1 electron ở lớp ngoài cùng => Y là kim loại.

Nguyên tử X và Y có số electron hơn kém nhau là 2 và mức năng lượng cao nhất của X là 3p. => Z_X = 19-2 =17

=> Cấu hình của X là [Ne]3s²3p⁵

=> có 7 electron ở lớp ngoài cùng => X là phi kim.

M (Z = 11) $ \to $ M là Na: 1s²2s²2p⁶3s¹ → Na thuộc chu kì 3, nhóm IA

X (Z = 17) $ \to $ X là Cl: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁵ → Cl thuộc chu kì 3, nhóm VIIA

Y (Z = 9) $ \to $ Y là F: 1s²2s²2p⁵ → F thuộc chu kì 2, nhóm VIIA

R (Z = 19) $ \to $ Z là K: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹ → K thuộc chu kì 4, nhóm IA

Vị trí các nguyên tố trong bảng tuần hoàn theo sơ đồ sau:

Độ âm điện tăng thì tính phi kim tăng mà đi từ trái qua phải, từ dưới lên tính phi kim tăng

=> Độ âm điện theo thứ tự tăng dần: K < Na < Cl < F

K: [Ar]4s¹ → chu kì 4, nhóm IA

N: 1s²2s²2p³ → chu kì 2, nhóm VA

Si: [Ne]3s²3p² → chu kì 3, nhóm IVA

Mg: [Ne]3s² → chu kì 3, nhóm IIA

Vị trí các nguyên tố trong bảng tuần hoàn theo sơ đồ sau:

Chu kì càng lớn bán kính càng lớn: 

=> K bán kính lớn nhất, N có bán kính bé nhất

Trong cùng một chu kì theo chiều trái qua phải bán kính giảm dần

=> Si bán kính bé hơn Mg 

₇N: 1s²2s²2p³ → chu kì 2, nhóm VA

₈O: 1s²2s²2p⁴ → chu kì 2, nhóm VIA

₉F: 1s²2s²2p⁵ → chu kì 2, nhóm VIIA

₁₅P: 1s²2s²2p⁶3s²3p³ → chu kì 3, nhóm VA

Vị trí trong bảng tuần hoàn theo sơ đồ sau:

→ Trong bảng tuần hoàn, từ dưới lên trên trong một nhóm, từ trái sang phải trong một chu kì tính phi kim tăng dần.

→ Tính phi kim tăng dần: P < N < O < F                  

X và Y là hai nguyên tố thuộc cùng một chu kỳ, hai nhóm A liên tiếp

TH₁. p_Y – p_X = 1 (X, Y thuộc chu kì 2, 3)

→$\left\{ \begin{gathered}{p_Y} + {p_X} = 33 \hfill \\{p_Y} - {p_X} = 1 \hfill \\ \end{gathered}  \right. \to \left\{ \begin{gathered}{p_Y} = 17 \hfill \\{p_X} = 16 \hfill \\ \end{gathered}  \right. \to \left\{ \begin{gathered}Y:\,{\text{[}}Ne]3{s^2}3{p^5} \hfill \\X:\,{\text{[}}Ne]3{s^2}3{p^4} \hfill \\ \end{gathered}  \right. \to \left\{ \begin{gathered}Y:\,\,Cl \hfill \\X:\,\,S \hfill \\ \end{gathered}  \right.$

A sai vì đơn chất X là chất rắn ở điều kiện thường

B sai vì trong 1 chu kì, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân, độ âm điện tăng dần

$ \to $ Độ âm điện của Y lớn hơn độ âm điện của X

C sai vì lớp ngoài cùng của nguyên tử Y (ở trạng thái cơ bản) có 7 electron

TH₂. p_Y – p_X = 11 (X, Y thuộc chu kì 4, 5, 6, 7)

→$\left\{ \begin{gathered}{p_Y} + {p_X} = 33 \hfill \\{p_Y} - {p_X} = 11 \hfill \\ \end{gathered}  \right. \to \left\{ \begin{gathered}{p_Y} = 22 \hfill \\{p_X} = 11 \hfill \\ \end{gathered}  \right. \to \left\{ \begin{gathered}Y:\,{\text{[}}Ne]3{s^2}3{p^6}3{d^2}4{s^2} \hfill \\X:\,{\text{[}}Ne]3{s^1} \hfill \\ \end{gathered}  \right.$

$ \to $Loại vì X, Y không thuộc cùng một chu kì

TH₁: Nếu X, Y thuộc chu kì 2, 3

$\begin{gathered}\to \left\{ \begin{gathered}{Z_X} + {Z_Y} = 51 \hfill \\{Z_Y} - {Z_X} = 1 \hfill \\ \end{gathered}  \right. \to \left\{ \begin{gathered}{Z_X} = 25 \hfill \\{Z_Y} = 26 \hfill \\ \end{gathered}  \right. \hfill \\\to \left\{ \begin{gathered}X:{\text{[Ar}}]3{d^5}4{s^2} \hfill \\Y:{\text{[Ar}}]3{d^6}4{s^2} \hfill \\ \end{gathered}  \right. \hfill \\ \end{gathered} $

→ nhóm B → loại

TH₂: Nếu X, Y thuộc chu kì 4, 5 ,6, 7

$\begin{gathered} \to \left\{ \begin{gathered}{Z_X} + {Z_Y} = 51 \hfill \\{Z_Y} - {Z_X} = 11 \hfill \\ \end{gathered}  \right. \to \left\{ \begin{gathered}{Z_X} = 20 \hfill \\{Z_Y} = 31 \hfill \\ \end{gathered}  \right. \hfill \\\to \left\{ \begin{gathered}X:{\text{[Ar}}]4{s^2} \hfill \\Y:{\text{[Ar}}]3{d^{10}}4{s^2}4{p^1} \hfill \\ \end{gathered}  \right. \hfill \\ \end{gathered} $

→ nhóm A  → X là Ca , Y là Ga → B, C, D sai

A đúng vì trong dung dịch Ca kết hợp với nước tạo dung dịch Ca(OH)₂ chứ không khử ion Cu²⁺ trong dung dịch: Ca  +  2H₂O $\xrightarrow{{}}$ Ca(OH)₂  +  H₂↑

A đúng theo SGK 10NC trang 32

B đúng theo SGK 10NC trang 59

C sai vì trong một chu kì: Z_{kim loại} < Z_{phi kim­} → r_{kim loại} > r_{phi kim}

D đúng theo SGK 12CB trang 84

Hợp chất của nguyên tố R với H là RH₃

=> R thuộc nhóm VA

=> oxit cao nhất của R là R₂O₅

Ta có:

$\% O = \dfrac{{16.5}}{{16.5 + 2R}} \cdot 100\%  = 74,07\%  \Rightarrow \,R = 14$

→ R là Nitơ   

X có cấu hình electron lớp ngoài cùng là ns²np⁴ 

=> X thuộc nhóm IVA

=> hợp chất khí của X với H là XH₂

Trong XH₂, X chiếm 94,12% về khối lượng nên ta có :

$\dfrac{X}{{X + 2}} \cdot 100\%  = 94,12\%  \to X = 32$ 

=> X là lưu huỳnh

Oxit cao nhất của S là SO₃

=>$\% {m_S} = \dfrac{{32}}{{80}} \cdot 100\%  = 40\% $    

Gọi công thức phân tử của R với H là RH_x → oxit cao nhất tương ứng có dạng R₂O_8-x

Ta có: Phần trăm về khối lượng của R trong công thức với Hiđro và trong công thức oxit cao nhất là: $\begin{gathered}a = \dfrac{R}{{R + x}} \cdot 100\% \,\,;\,\,b = \dfrac{{2R}}{{2R + 16.(8 - x)}} \cdot 100\% \, \hfill \\\to \dfrac{a}{b} = \dfrac{{2R + 16.(8 - x)}}{{2(R + x)}} = \dfrac{{11}}{4} \Leftrightarrow 14R + 86x = 512 \to \left\{ \begin{gathered}x = 4 \hfill \\R = 12 \hfill \\ \end{gathered}  \right. \hfill \\ \end{gathered} $

→R là cacbon. Oxit cao nhất của C là CO₂ : O = C = O (phân tử không phân cực).

→ A đúng

B sai do CO₂ ở điều kiện thường là chất khí.

C sai do Cacbon thuộc chu kì 2.

D sai do Cacbon (ở trạng thái cơ bản): ₆C: 1s²2s²2p² → có 4 electron s và 2 electron p

Y có công thức oxit cao nhất là YO₃

=> Y thuộc nhóm VIA

Mà Y thuộc chu kì 3 => Y là S

Trong phân tử MS có:  $\% M = \dfrac{M}{{M + 32}} \cdot 100\%  = 63,64\%  \to M = 56$

Vậy M là Fe

Al(OH)₃ là một hidroxit lưỡng tính.

Cấu hình electron của nguyên tố thuộc nhóm VIIA là 1s²2s²2p⁵

Tính chất của các nguyên tố và đơn chất cũng như thành phần và tính chất của các hợp chất tạo nên từ các nguyên tố đó biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân nguyên tử.

Trong một chu kì các nguyên tố nhóm A theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, tính kim loại và tính bazo giảm dần

Trong một nhóm các nguyên tố nhóm A theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, độ âm điện của các nguyên tố giảm dần

=> Tính chất biến đổi theo chiều biến đổi độ âm điện của các nguyên tố trong cùng một nhóm A theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân là tính phi kim

Từ bảng số liệu có

- Nguyên tử trung hoà về điện khi số proton = số electron => A, B, E thoả mãn => (a) sai

- Ion âm (hay gọi là anion) là D vì có số proton < số electron và có điện tích là 2- => (c) sai

- Ion dương (hay gọi là cation) là C vì có số proton > số electron và có điện tích là 2+ => (b) sai

- A và B là đồng vị của một nguyên tố vì có cùng số proton => (d) đúng

=> Số phát biểu đúng là 1

A đúng. Z, E có cùng 4 electron lớp ngoài cùng

B đúng vì Y, Z, E có cùng số lớp electron

C sai. Nguyên tố có 1, 2 hoặc 3 electron lớp ngoài cùng thì là kim loại => Nguyên tố X, Y

D đúng. Nguyên tố có 5, 6 hoặc 7 electron lớp ngoài cùng thì là phi kim => Nguyên tố T