Bài 6: Xu hướng biến đổi tính chất của đơn chất, biến đổi thành phần và tính chất của hợp chất trong một chu kì và trong một nhóm

Trong một nhóm A theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, bán kính nguyên tử tăng dần.

Đáp án A

₁₉K: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹: Ô 19, chu kì 4, nhóm IA

₁₁Na: 1s²2s²2p⁶3s¹: Ô 11, chu kì 3, nhóm IA

₃Li: 1s²2s¹: Ô 3, chu kì 2, nhóm IA

₆C: 1s²2s²2p²: Ô 6, chu kì 2, nhóm IVA

Trong một nhóm theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần, bán kính nguyên tử tăng dần ⇒ Thứ tự tăng dần bán kính nguyên tử là Li<Na<K (1)

Trong một chu kì theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần, bán kính nguyên tử giảm dần ⇒ Thứ tự tăng dần bán kính nguyên tử là C<Li (2)

Từ (1) và (2) ⇒ Thứ tự tăng dần về bán kính nguyên tử là C<Li<Na<K

Thứ tự giảm dần về bán kính nguyên tử là K>Na>Li>C

Đáp án A

Đại lượng đặc trưng cho khả năng hút electron của nguyên tử khi tạo thành liên kết hóa học là độ âm điện

Đáp án D

S: 1s²2s²2p²3s²3p⁴

⇒ S có 6 electron hóa trị

⇒ Công thức oxide cao nhất của S là SO₃

A có 7 electron lớp ngoài cùng => A là phi kim

B có 8 electron lớp ngoài cùng => B là khí hiếm

C có 6 electron lớp ngoài cùng => C là phi kim

D có 8 electron lớp ngoài cùng => D là khí hiếm

=> Có 2 nguyên tố phi kim

Cấu hình nguyên tử của

- Na (Z=11): 1s²2s²2p⁶3s¹ => Nhóm IA, chu kì 3

- K (Z=19): 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹ => Nhóm IA, chu kì 4

- F (Z=9): 1s²2s²2p⁵ => Nhóm VIIA, chu kì 2

- Cl (Z=17): 1s²2s²2p⁶3s²3p⁵ => Nhóm VIIA, chu kì 3

- Trong cùng 1 nhóm A theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, bán kính nguyên tử tăng dần

=> \({r_{Na}} < {r_K}\) và \({r_F} < {r_{Cl}}\) (1)

- Trong cùng 1 chu kì theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, bán kính nguyên tử giảm dần

=> \({r_{Cl}} < {r_{Na}}\)(2)

Từ (1) và (2) => \({r_F} < {r_{Cl}} < {r_{Na}} < {r_K}\)

=> X là F, Y là Cl, Z là Na và T là K

(a) sai. A nằm ở chu kì 3 có 3 lớp electron. D nằm ở chu kì 2 có 2 lớp electron

(b) đúng vì B và C đều thuộc nhóm IA

(c) sai. A thuộc chu kì 3, nhóm IVA => A có 3 lớp electron và có 4 electron lớp ngoài cùng

(d) sai. A có 3 lớp electron và có 4 electron lớp ngoài cùng

(e) sai. E có 3 lớp electron và 7 electron lớp ngoài cùng

Các nguyên tố có cùng số lớp electron thì được xếp vào cùng một chu kỳ

Trong một chu kỳ theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, bán kính nguyên tử càng nhỏ thì độ âm điện càng mạnh

=> Nguyên tử có độ âm điện nhỏ nhất là X

Theo bài có:

- X và Y đều thuộc nhóm IVA, từ hình minh hoạ có độ âm điện của X nhỏ hơn của Y => X thuộc chu kì 3, Y thuộc chu kì 2

- Z và T đều thuộc nhóm VIIA, từ hình minh hoạ có độ âm điện của Z nhỏ hơn của T => Z thuộc chu kì 3, T thuộc chu kì 2

A đúng

B sai. Y thuộc nhóm IVA => Y tạo được hidroxit ứng với oxit cao nhất là H₂YO₃

C sai. Z thuộc chu kì 3, T thuộc chu kì 2 => Bán kính nguyên tử của Z lớn hơn T

D sai

(a) đúng vì cả 4 nguyên tố đều có cùng số lớp electron

(b) sai. Cấu hình electron nguyên tử của Y là 1s²2s²2p²

Biểu diễn bằng cấu hình orbital nguyên tử:

=> Nguyên tố Y có 4 orbital nguyên tử chứa electron

(c) sai

Có 4 nguyên tố trên đều cùng thuộc một chu kì. Thứ tự sắp xếp theo chiều tăng dần số đơn vị điện tích hạt nhân là Y, Z, X, T

Trong một chu kì theo chiều tăng dần số đơn vị điện tích hạt nhân, bán kính nguyên tử giảm dần

=> Thứ tự giảm dần về bán kính nguyên tử là Y>Z>X>T

=> Y có bán kính nguyên tử lớn hơn T

(d) đúng

Có các bán phản ứng sau:

\(X \to {X^ + } + 1e\) => Để tạo thành X⁺ thì X mất đi 1 electron => X⁺ có 2 lớp electron

\(T + 1e \to {T^ - }\) => Để tạo thành T^- thì T thêm 1 electron => T^- có 3 lớp electron

=> T^- có bán kính nguyên tử lớn hơn X⁺

=> Số phát biểu đúng là 2

- Oxide của X tan trong nước tạo thành dung dịch làm quỳ tím hoá đỏ => Hydroxide của X có tính acid => X là 1 phi kim

- Y phản ứng với nước tạo thành dung dịch làm quỳ tím hoá xanh => Hydroxide của Y có tính base => Y là một kim loại

- Z phản ứng được với cả acid lẫn kiềm và X, Y, Z thuộc cùng 1 chu kì => Tính kim loại giảm dần theo thứ tự Y, Z, X

- Theo bài có X, Y, Z thuộc cùng 1 chu kì. Theo quy luật tuần hoàn, theo chiều tăng dần số hiệu nguyên tử thì tính kim loại tăng dần

=> Thứ tự tăng dần số hiệu nguyên tử là Y, Z, X

Bán kính nguyên tử phụ thuộc vào lực hút giữa hạt nhân với các electron lớp ngoài cùng.

Trong một chu kì theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, độ âm điện tăng dần.

Đáp án C

₁₃X: 1s²2s²2p⁶3s²3p¹: Ô 13, chu kì 3, nhóm IIIA

₆Y: 1s²2s²2p²: Ô 6, chu kì 2, nhóm IVA

₈Z: 1s²2s²2p⁴: Ô 8, chu kì 2, nhóm VIA

₉T: 1s²2s²2p⁵: Ô 9, chu kì 2, nhóm VIIA

A đúng vì T là Fluor (F) là nguyên tố có giá trị độ âm điện lớn nhất trong bảng tuần hoàn ⇒ D sai

B đúng

- Trong một chu kì theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần, bán kính nguyên tử giảm dần ⇒ Thứ tự tăng dần của bán kính nguyên tử là T<Z<Y

- Trong một nhóm theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần, bán kính nguyên tử tăng dần ⇒ Thứ tự tăng dần của bán kính nguyên tử là Y<X

⇒ Thứ tự tăng dần của bán kính nguyên tử là T<Z<Y<X

C đúng

- Trong một chu kì theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần, tính kim loại giảm dần ⇒ Thứ tự tăng dần của tính kim loại là T<Z<Y

- Trong một nhóm theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần, tính kim loại tăng dần ⇒ Thứ tự tăng dần của bán kính nguyên tử là Y<X

⇒ Thứ tự tăng dần của tính kim loại là T<Z<Y<X

Cấu hình electron của Ar: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶

Cấu hình electron của X: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹ (X⁺ + 1e thành X): ô 19, chu kì 4, nhóm IA

Cấu hình electron của Y: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s² (Y²⁺ + 2e thành Y): ô 20, chu kì 4, nhóm IIA

Cấu hình electron của T: 1s²2s²2p⁶3s²: ô 12, chu kì 3, nhóm IIA

⇒ A sai

- Trong một chu kì theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, bán kính nguyên tử giảm dần ⇒ Thứ tự giảm dần về bán kính nguyên tử là X>Y

- Trong một nhóm theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, bán kính nguyên tử tăng dần ⇒ Thứ tự giảm dần về bán kính nguyên tử là Y>T

⇒ Chiều giảm dần bán kính nguyên tử là X>Y>T (B sai)

- Trong một chu kì theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, tính kim loại giảm dần ⇒ Thứ tự giảm dần về tính kim loại là X>Y

- Trong một nhóm theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, tính kim loại tăng dần ⇒ Thứ tự giảm dần về tính kim loại là Y>T

⇒ Chiều giảm dần tính kim loại là X>Y>T (C đúng)

- Trong một chu kì theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, độ âm điện tăng dần ⇒ Thứ tự giảm dần về độ âm điện là Y>X

- Trong một nhóm theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân, độ âm điện giảm dần ⇒ Thứ tự giảm dần về độ âm điện là T>Y

=> Thứ tự giảm dần độ âm điện là T>Y>X (D sai)

Trong một nhóm theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, độ âm điện giảm dần.

Đáp án B

Tính chất của một nguyên tố mà nguyên tử dễ nhường electron để trở thành ion dương là tính kim loại

Đáp án A

Trong một nhóm A, theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, tính kim loại tăng dần và tính phi kim giảm dần

Đáp án B

Nhận thấy cả 3 nguyên tố X, Y, Z thuộc cùng chu kì 2, khác nhóm. Cụ thể X thuộc nhóm IA, Y thuộc nhóm IIIA, Z thuộc nhóm IVA

Trong một chu kì, theo chiều tăng điện tích hạt nhân, tính acid của oxide cao nhất tăng dần

⇒ X₂O<Y₂O₃<ZO₂.

Đáp án A

- Trong một chu kì: bán kính nguyên tử giảm theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân ⇒ Thứ tự bán kính nguyên tử tăng dần: Y<X

- Trong một nhóm A: bán kính nguyên tử tăng theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân ⇒ Thứ tự bán kính nguyên tử tăng dần: Z<Y

⇒ Thứ tự bán kính tăng dần Z<Y<X ((1) sai)

- Trong một chu kì tính phi kim tăng dần theo chiều tăng của điện tích hạt nhân ⇒ Thứ tự bán kính nguyên tử giảm dần: Q>T>Z ((2) đúng)

- Trong một chu kì, theo chiều tăng điện tích hạt nhân, tính acid của oxide cao nhất tăng dần ⇒ Thứ tự tính acid của oxide cao nhất tăng dần là X<Y<M ((3) đúng)

- Trong một chu kì, theo chiều tăng điện tích hạt nhân, tính base của các hydroxide giảm dần ⇒ Thứ tự tính base của hydroxide tăng dần là Y(OH)₂ < XOH ((4) đúng)

- Trong một chu kì: độ âm điện tăng dần theo chiều tăng của điện tích hạt nhân ⇒ Thứ tự độ âm điện tăng dần là X<Y, Z<T<Q

- Trong một nhóm A: độ âm điện giảm dần theo chiều tăng của điện tích hạt nhân ⇒ Thứ tự độ âm điện tăng dần là Y<Z

⇒ Thứ tự độ âm điện tăng dần là X<Y<Z<T<Q ((5) đúng)

Đáp án C