Bài giảng Văn bản văn học siêu ngắn

Khái niệm: Văn bản là sản phẩm của hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ, gồm một hay nhiều câu, nhiều đọan.

* Các đặc điểm của văn bản:

- Mỗi văn bản tập trung thể hiện một chủ đề và triển khai chủ đề đó một cách trọn vẹn.

- Các câu trong văn bản có sự liên kết chặt chẽ, đồng thời cả văn bản được xây dựng theo một kết cấu mạch lạc.

- Mỗi văn bản có dấu hiệu biểu hiện tính hoàn chỉnh về nội dung (thường mở đầu bằng một nhan đề và kết thúc bằng hình thức thích hợp với từng loại văn bản).

- Mỗi văn bản nhằm thực hiện một hoặc một số mục đích giao tiếp nhất định.

Một văn bản được coi là văn bản văn học khi nào?

- Phản ánh và khám phá cuộc sống, bồi dưỡng tư tưởng và tâm hồn, thỏa mãn nhu cầu thẩm mĩ của con người.

- Ngôn từ có nhiều tìm tòi sáng tạo, có tính hình tượng, có hàm nghĩa sâu sắc, phong phú.

- Được viết theo một thể loại nhất định với những quy ước thẩm mĩ riêng

Văn bản văn học gồm 3 tầng lớp: ngôn từ, hình tượng và hàm nghĩa.

Văn bản văn học trở thành tác phẩm văn học thông qua việc đọc và tiếp nhận giá trị tiềm ẩn trong văn học; từ đó làm thay đổi suy nghĩ, nhận thức, tình cảm con người.

Hình tượng hoa sen.

Hình tượng cành mai.

Tầng ngôn từ là bước thứ nhất cần phải vượt qua  để đi vào chiều sâu của văn bản. Đọc văn bản, ta phải hiểu rõ ngữ nghĩa của từ, từ nghĩa tường minh đến hàm nghĩa, từ nghĩa đen đến nghĩa bóng.

Ta gửi tro, mình nhen thành lửa cháy,

Gửi viên đá con, mình dựng lại nên thành.

Quan niệm của Chế Lan Viên nói lên quá trình từ văn bản văn hoc của nhà văn đến tác phẩm văn học trong tâm trí người đọc: Nhà văn cần dành cho người đọc cơ hội tái tạo, tưởng tượng thêm, suy nghĩ rộng hơn thế giới nghệ thuật được nói đến trong văn bản.

Ý nghĩa: Thời gian xóa nhòa tất cả, thời gian tàn phá cuộc đời con người. Duy chỉ có văn học nghệ thuật và kỉ niệm về tình yêu là có sức sống lâu dài