Chọn khái niệm đúng về văn bản thuyết minh:
Khái niệm văn thuyết minh: Là văn bản giới thiệu, trình bày chính xác, khách quan về cấu tạo, tính chất, giá trị,… của một sự vật, hiện tượng, một ván đề của tự nhiên, xã hội, con người.
Loại văn bản nào dưới đây không phải là phân loại của văn bản thuyết minh?
Phân loại văn bản thuyết minh:
- Loại văn thuyết minh trình bày, giới thiệu
- Loại văn thuyết minh ứng dụng
- Loại văn thuyết minh có tính chất nghệ thuật
Việc lựa chọn, vận dụng và phối hợp các phương pháp thuyết minh cần tuân theo nguyên tắc nào?
Việc lựa chọn, vận dụng và phối hợp các phương pháp thuyết minh cần tuân theo nguyên tắc:
- Không xa rời mục đích thuyết minh
- Làm nổi bật bản chất và đặc trưng của sự vật, hiện tượng
- Làm cho người đọc (người nghe) tiếp nhận dễ dàng và hứng thú
Đoạn văn dưới đây sử dụng phương pháp thuyết minh nào?
“- Ông (Trần Quốc Tuấn - NBS) lại khéo tiến cử người tài giỏi cho đất nước, như Dã Tượng, Yết Kiêu là gia thần của ông có dự công dẹp Ô Mã Nhi, Toa Đô. Bọn Phạm Ngũ Lão, Trần Thị Kiến, Trương Hán Siêu, Phạm Lãm, Trịnh Dũ, Ngô Sĩ Thường, Nguyễn Thế Trực Uốn là môn khách của ông, đều nổi tiếng thời đó về văn chương và chính sự [...].
(Theo Ngô Sĩ Liên, Đại Việt sử kí toàn thư, tập II, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 1985)
Đoạn văn sử dụng phương pháp nêu ví dụ.
Đoạn văn dưới đây sử dụng phương pháp thuyết minh nào?
“Trung bình, người ta có từ 40.000 đến 60.000 tỉ tế bào, nghĩa là 10.000 lần nhiều hơn số cư dân sống trên Trái Đất hiện nay. Những tế bào này được cấu tạo bởi 6 triệu tỉ tỉ phân tử, nghĩa là 60 lần nhiều hơn số tinh tú trong vũ trụ. Những phân tử lại được tạo thành từ 1 tỉ tỉ nguyên tử. Một con số khổng lồ, tương đương với số tinh tú có trong 10.000 vũ trụ như vũ trụ của chúng ta. Nếu mỗi nguyên tử dài 1 mm, một tế bào sẽ dài 10 cm, thì một người cao 1,75 m sẽ biến thành người khổng lồ với chiều cao 1.750 km ! May thay, điều này không xảy ra vì nguyên tử là cực nhỏ.”
(Theo Con người và con số, Tạp chí Kiến thức ngày nay, số 327)
Đoạn văn sử dụng phương pháp dùng số liệu
Đoạn văn dưới đây sử dụng phương pháp thuyết minh nào?
“Cây dừa cống hiến tất cả của cải của mình cho con người: thân cây làm máng, lá làm tranh, cọng lá chẻ nhỏ làm vách, gốc dừa già làm chõ đồ xôi; nước dừa để uống, để kho cá, kho thịt, nấu canh, làm nước mắm,…”
(Cây dừa Bình Định)
Đoạn văn sử dụng phương pháp liệt kê.
Đoạn văn dưới đây sử dụng phương pháp thuyết minh nào?
Nhạc cụ của điệu hát này (hát trống quân – NBS) giản dị không chỗ nói: đàn kìm, đàn nhị, đàn sến,... hết thảy đều là đồ bỏ. Tất cả nhạc cụ chỉ gồm một cái hố sâu, có cái thùng bằng thiếc úp trên, trên thùng có một sợi dây kẽm dài chừng năm sáu thước căng giữa hai cái cọc. Cầm mảnh gỗ, gõ khẽ một chút vào đầu dây, cái dây bật vào thùng phát ra một thứ âm thanh giòn giã nhịp theo tiếng hát thật duyên dáng:
Thình thùng thình
Một đàn cò trắng bay tung,
Bên nam bên nữ ta cùng cất lên,
cất lên một tiếng linh đình,
Cho loạn sánh phượng, cho mình sánh ta...
(Theo Vũ Bằng, Thương nhớ mười hai, NXB Văn học, Hà Nội, 1993)
Đoạn văn sử dụng phương pháp phân tích
Đoạn văn dưới đây sử dụng phương pháp thuyết minh nào?
“Ba-sô là một thi sĩ – người hành hương danh tiếng sống ở Nhật vào thế kỉ XVII. Ba-sô là bút danh”.
Đoạn văn sử dụng phương pháp chú thích
Đoạn văn dưới đây sử dụng phương pháp thuyết minh nào?
“Một đệ tử mang đến cho ông một cây lạ nhập giống từ xứ Trung Hoa. Đấy là cây chuối, giống chuối tiêu. Và ngay tức thì, nhà thơ say mê nó. Ông bị những tàu lá dài và rộng kia quyến rũ, tàu lá “đủ lớn để che cho một ẩn sĩ”. Trong cơn gió, tàu lá kia rách tướp gợi cho ông nghĩ đến cái đuôi loài phượng hoàng trong huyền thoại, hoặc một chiếc quạt màu xanh tả tơi vì gió. Ông viết: “Tôi thích được ngồi dưới gốc cây chuối của tôi và lắng nghe thanh âm của gió, của mưa vang lên phía trên tàu lá”. [...].
Trong tiếng Nhật, tên cây chuối là ba-số, và không lâu sau, các đệ tử đã gọi nơi ẩn cư quạnh vắng của ông là Ba-so-an, hay Lều Cây Chuối, hay Am Ba Tiêu. Còn cái tên nào thích hợp cho ông lấy làm bút danh hơn tên loài cây mà ông yêu mến ?”
(Theo Hàn Thuỷ Giang, Thi sĩ Ba-sô và “Con đường hẹp thiên lí, Tlđd)
Đoạn văn sử dụng phương pháp giảng giải nguyên nhân kết quả.
Đoạn văn dưới đây sử dụng phương pháp thuyết minh nào?
“Di truyền là hiện tượng truyền đạt các tình trạng của bố mẹ, tổ tiên cho các thế hệ con cháu. Còn biến dị là hiện tượng con cháu sinh ra khác với bố mẹ và khác nhau về nhiều chi tiết”
(Sinh học 9)
Đoạn văn sử dụng phương pháp nêu định nghĩa.
