Diện tích hình trụ, thể tích khối trụ
Kỳ thi ĐGNL ĐHQG Hà Nội
Trục đường tròn là đường thẳng đi qua tâm và:
- Trục của đường tròn: là đường thẳng vuông góc với mặt phẳng chứa đường tròn tại tâm của nó.
Công thức tính diện tích xung quanh hình trụ có bán kính đáy r và chiều cao h là:
Công thức tính diện tích xung quanh hình trụ: Sxq=2πrh.
Hình trụ có bán kính đáy r=2cm và chiều cao h=5cm có diện tích xung quanh:
Ta có: Sxq=2πrh=2π.2.5=20πcm2
Công thức tính diện tích toàn phần hình trụ có bán kính r và chiều cao h là:
Công thức tính diện tích toàn phần hình trụ là: Stp=2πrh+2πr2.
Công thức nào sau đây không đúng khi tính diện tích toàn phần hình trụ?
Ta có: Stp=Sxq+2Sd=2πrh+2πr2=2πr(h+r)=Cd.(h+r)
Dó đó công thức ở đáp án D là sai.
Hình trụ có bán kính r=5cm và chiều cao h=3cm có diện tích toàn phần gần với số nào sau đây?
Ta có: Stp=2πrh+2πr2=2π.5.3+2π.52≈251,3cm2
Công thức tính thể tích khối trụ có bán kính r và chiều cao h là:
Công thức tính thể tích khối trụ là V=πr2h
Thể tích khối trụ có bán kính r=4cm và chiều cao h=5cm là:
Ta có: V=πr2h=π.42.5=80πcm3
Cho hình chữ nhật ABCD có AB=3,BC=4. Gọi V1,V2 lần lượt là thể tích của các khối trụ sinh ra khi quay hình chữ nhật quanh trục AB và BC. Khi đó tỉ số V1V2 bằng:
Có V1=πBC2.AB;V2=π.AB2.BC⇒V1V2=BCAB=43
Khi sản xuất vỏ lon sữa bò hình trụ, các nhà thiết kế luôn đặt mục tiêu sao cho chi phí nguyên liệu làm vỏ lon là ít nhất, tức là diện tích toàn phần của hình trụ là nhỏ nhất. Muốn thể tích khối trụ đó bằng V và diện tích toàn phần phần hình trụ nhỏ nhất thì bán kính đáy R bằng:
Hình trụ đó có chiều cao h=VπR2 và diện tích toàn phần
Stp=2πR2+2πRh=2πR2+2VR=2πR2+VR+VR≥33√2πR2.VR.VR=33√2πV2
Dấu “=” xảy ra ⇔2πR2=VR⇔R3=V2π⇔R=3√V2π
Từ một tấm tôn hình chữ nhật kích thước 50cm×240cm, người ta làm các thùng đựng nước hình trụ có chiều cao bằng 50cm, theo hai cách sau (xem hình minh họa dưới đây):
- Cách 1: Gò tấm tôn ban đầu thành mặt xung quanh của thùng.
- Cách 2: Cắt tấm tôn ban đầu thành hai tấm bằng nhau, rồi gò mỗi tấm đó thành mặt xung quanh của một thùng.
Kí hiệu V1 là thể tích của thùng gò được theo cách 1 và V2 là tổng thể tích của hai thùng gò được theo cách 2. Tính tỉ số V1V2.

Cách 1: Chu vi đáy là 240cm⇒2πR1=240⇔R1=120π
⇒V1=πR21h=π(120π)2h=1202.50π
Cách 2: Chu vi đáy mỗi hình trụ nhỏ là:
240:2=120cm⇒2πR=120⇒R=60π
⇒V=πR2h=π(60π)2.50=602.50π⇒V2=2V=2.602.50π
Vậy V1V2=1202.50π:2.602.50π=2
Một đường tròn có bán kính r thì có chu vi và diện tích lần lượt là C=2πr;S=πr2⇒S=C24π
Gọi chiều dài tấm tôn là a thì tổng diện tích đáy của thùng theo 2 cách lần lượt là
S1=a24π;S2=2.(a2)24π=a28π⇒S1S2=2⇒V1V2=2
Cho hai đường thẳng d và Δ, điều kiện nào sau đây của d và Δ thì khi quay d quanh Δ ta được một mặt trụ?
Khi quay đường thẳng d quanh một đường thẳng Δ//d thì ta được mặt trụ có trục Δ và đường sinh d.
Trong không gian, cho hình chữ nhật ABCD có AB=1 và AD=2. Gọi M,N lần lượt là trung điểm của AD và BC. Quay hình chữ nhật đó xung quanh trục MN, ta được một hình trụ. Tính diện tích toàn phần Stp của hình trụ đó.
Hình trụ có bán kính đáy r=1, chiều cao h=1 nên có Stp=2πr2+2πrh=4π.
Khi quay hình chữ nhật ABCD quanh các cạnh nào dưới đây ta được hai hình trụ có cùng chiều cao?
- Quay hình chữ nhật quanh một cạnh thì ta được hình trụ nên loại đáp án C và B vì có các đường chéo.
- Do AB≠AD nên hai hình trụ tạo thành có chiều cao khác nhau.
- Do AD=BC nên hai hình trụ tạo thành có chiều cao bằng nhau.
Cho một cái bể nước hình hộp chữ nhật có ba kích thước 2m,3m,2m lần lượt là chiều dài, chiều rộng, chiều cao của lòng trong đựng nước của bể. Hàng ngày nước ở trong bể được lấy ra bởi một cái gáo nước hình trụ có chiều cao là 5cm và bán kính đường tròn đáy là 4cm. Trung bình một ngày được múc ra 170 gáo nước để sử dụng (Biết mỗi lần múc là múc đầy gáo). Hỏi sau bao nhiêu ngày thì bể hết nước biết rằng ban đầu bể đầy nước?
Thể tích gáo V1=πR2.h=π.0,042.0,05=8π.10−5(m3)
Số nước múc ra trong một ngày V2=170V1=170.8.π.10−5=0,0136π(m3)
Số ngày dùng hết nước là 2.3.2V2=120,0136π≈281(ngày)
Cho hình chữ nhật ABCD, khi quay hình chữ nhật quanh cạnh AD thì CD được gọi là:
Quay hình chữ nhật ABCD quanh cạnh AD thì được hình trụ có chiều cao AD, đường sinh BC và bán kính đáy AB,CD.
Do đó CD được gọi là bán kính đáy.
Một cái cốc hình trụ cao 15cm đựng được 0,5 lít nước. Hỏi bán kính đường tròn đáy đáy của cốc xấp xỉ bằng bao nhiêu (làm tròn đến hàng thập phân thứ hai)?
V=Sh=πR2.h⇒R=√Vπh=√0,5.10−3π.0,15=0,0326(m)=3,26(cm)
Khi quay hình chữ nhật MNPQ quanh đường thẳng AB với A,B lần lượt là trung điểm của MN,PQ ta được một hình trụ có đường kính đáy:
Hình trụ tạo thành khi quay hình chữ nhật MNPQ quanh đường trung bình AB ta sẽ được hình trụ có đường cao AB, đường sinh MQ,NP và bán kính đáy MA,NA,BP,BQ, đường kính đáy MN,PQ.
Do đó đường kính đáy của hình trụ là MN.
Một đội xây dựng cần hoàn thiện một hệ thống cột tròn của một cửa hàng kinh doanh gồm 17 chiếc. Trước khi hoàn thiện mỗi chiếc cột là một khối bê tông cốt thép hình lăng trụ lục giác đều có cạnh 14cm; sau khi hoàn thiện (bằng cách trát thêm vữa tổng hợp vào xung quanh) mỗi cột là một khối trụ có đường kính đáy bằng30cm. Biết chiều cao của mỗi cột trước và sau khi hoàn thiện là 390cm. Tỉnh lượng vữa hỗn hợp cần dùng (tính theo đơn vị m3, làm tròn đến 1 chữ số thập phân sau dấu phầy). Ta có kết quả:
- Với cột bê tông hình lăng trụ:
Đáy của mỗi cột là hình lục giác đều có diện tích bằng 6 tam giác đều cạnh 14cm, mỗi tam giác có diện tích là 142√34(cm2)
- Với cột bê tông đã trát vữa hình trụ:
Đáy của mỗi cột là hình tròn bán kính 15cm nên có diện tích là 152π(cm2)
Số lượng vữa cần trát thêm vào tất cả 17 cột, mỗi cột cao 390cm là:
17.390(152π−6.142√34)=1,31.106cm3=1,31m3
Nếu cắt mặt trụ bởi mặt phẳng vuông góc với trục ta được là:

Khi cắt mặt trụ bởi mặt phẳng vuông góc với đáy ta được đường tròn có bán kính bằng bán kính mặt trụ.