Nói và nghe: Thảo luận về một vấn đề đời sống có ý kiến khác nhau

Sách kết nối tri thức với cuộc sống

Đổi lựa chọn

I. Khái niệm thảo luận về một vấn đề đời sống có ý kiến khác nhau

Thảo luận về một vấn đề đời sống có ý kiến khác nhau là dùng ngôn ngữ nói để thảo luận với bạn bè về một vấn đề trong đời sống gây tranh cãi hoặc gợi ra nhiều ý kiến, quan điểm khác nhau.

II. Yêu cầu thảo luận về một vấn đề đời sống có ý kiến khác nhau

- Xác định rõ vấn đề cần thảo luận.

- Bao quát được diễn biến của cuộc thảo luận những ý kiến đã nêu, những điều đã được làm rõ.

- Thể hiện được thái độ tán thành hay phản đối trước những ý kiến đã phát biểu.

- Nêu được quan điểm, nhận định của bản thân về vấn đề.

- Tôn trọng người đối thoại để cùng tìm tiếng nói chung về vấn đề.

III. Hướng dẫn quy trình thảo luận về một vấn đề đời sống có ý kiến khác nhau

1. Chuẩn bị nói và nghe

a. Chuẩn bị nói

- Lựa chọn đề tài:

+ Đề tài nói cần được thống nhất trong cả lớp trước khi tiết học diễn ra hoặc ngay đầu tiết học.

+ Nếu tiếp tục triển khai một đề tài nào đó của phần Viết trong bài học này cần có những điều chỉnh cần thiết về diễn đạt.

+ Để cuộc thảo luận đạt chất lượng tốt, có được nhiều ý kiến hay, nên chọn những đề tài gắn với đời sống của các bạn, đồng thời có ý nghĩa chung với cộng đồng.

- Tìm ý và sắp xếp ý:

Đề ý kiến tham gia thảo luận thực sự có nội dung, cần chú ý trả lời các câu hỏi theo trình tự: Vấn đề chúng ta bàn có ý nghĩa như thế nào? Chúng ta đã có ý kiến khác nhau ra sao? Điều này có nguyên nhân từ đâu? Ý kiến của tôi là gì và tôi đã dựa vào cơ sở nào để nêu ý kiến đó? Chúng ta nên thống nhất với nhau trên những điểm nào?

- Xác định từ ngữ then chốt

Với những cuộc thảo luận thuộc loại này, từ ngữ thường được dùng là: quan điểm quan điểm của tôi là,...), góc độ (tôi nhìn nhận vấn đề theo một góc độ khác với bạn,...), khía cạnh (còn một khía cạnh khác cần phải chú ý là,...), theo tôi, tôi cho rằng, ...

b. Chuẩn bị nghe

- Tìm hiểu trước về vấn đề thảo luận để có cơ sở nắm bắt đúng ý những người nói và đánh giá được chuẩn xác các ý kiến tham gia thảo luận. Những điều cụ thể cần tìm hiểu trước: Vấn đề gì sẽ được thảo luận trong tiết học? Vấn đề đó lâu nay đã được bàn đến như thế nào? Có khía cạnh gỉ cần được trao đổi lại và khơi sâu thêm?...

- Phác thảo trước trong sổ tay hay vở ghi chép những loại nội dung cần ghi lại khi theo dõi cuộc thảo luận.

2. Thảo luận

Người nói

Người nghe

- Nêu sự hưởng ứng đối với đề tài của cuộc thảo luận.

- Tóm tắt và đánh giá các ý kiến đã có về vấn đề; nêu cách nhìn nhận riêng của mình và làm rõ căn cứ của cách nhìn nhận đó.

- Tóm tắt lại ý kiến của bản thân, nêu những điểm cần được đồng thuận, nhấn mạnh sự bổ ích của cuộc thảo luận,...

- Nghe trên tinh thần chuẩn bị đưa ra ý kiến hồi đáp của mình để thúc đẩy cuộc thảo luận đạt kết quả tích cực.


- Ghi vắn tắt vào sổ tay hay vở ghi chép những điểm cần tranh luận với người nói.

 

STT

Nội dung đánh giá

Kết quả

Đạt

Chưa đạt

1

Bám sát vấn đề thảo luận đã được xác định.

   

Bao quát được những ý kiến khác về vấn đề.

   

2

Trình bày sáng rõ ý kiến của bản thân.

   

Sử dụng động tác hình thể và phương tiện phi ngôn ngữ phù hợp.

   

3

Hướng về người cùng thảo luận để trao đổi ý kiến.

   

Biết điều chỉnh nội dung, giọng điệu cho phù hợp với không khí thảo luận.