Câu 1 (trang 20 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
- Truyện được kể theo ngôi thứ ba, người kể chuyện là chính tác giả. Tác giả không bộc lộ trực tiếp tình cảm, quan điểm mà ẩn sau sự kiện và thái độ, hành động của nhân vật.
- Ngô Tử Văn được giới thiệu trực tiếp là một người “khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”.
Câu 2 (trang 20 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
* Các sự kiện chính của truyện:
- Tử Văn châm lửa đốt đền của tên tướng giặc.
- Tử Văn “thấy trong mình khó chịu, đầu lảo đảo và bụng run run, rồi nổi lên một cơn sốt nóng sốt rét” và thấy tên hung thần đến trách mắng, đe dọa.
- Thổ thần đến báo cho Tử Văn biết sự việc đã trở nên nghiêm trọng và bảo cho Tử Văn cách chuẩn bị đối phó.
- Tử Văn bệnh nặng thêm, rồi bị quỷ sử bắt xuống Minh ty và khép vào tội chết. Tử Văn vẫn rất cứng cỏi, không bị khuất phục bởi những lời buộc tội oan.
- Tử Văn được giải oan, giữ chức phán sử đền Tản Viên.
* Truyện được kể theo trình tự thời gian.
Câu 3 (trang 20 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
* Tóm tắt diễn biến câu chuyện xử án tại Minh ty:
- Tử Văn bị quỷ sứ bắt xuống Minh ty.
- Người đội mũ trụ (tên tướng giặc) vu khống, bịa đặt nhằm đẩy Tử Văn vào đường cùng.
- Tử Văn vẫn rất cương quyết, cứng cỏi, không chịu nhún nhường.
- Hai bên cãi cọ nhau mãi vẫn không phân phải trái, vì thế Diêm Vương sinh nghi.
- Diêm Vương sai người đến đền Tản Viên để lấy chứng thực như đúng lời Tử Văn nói.
- Tử Văn được trả lại công bằng, người đội mũ trụ bị bỏ vào ngục Cửu U.
* Có ba yếu tố làm nên chiến thắng của Tử Văn:
- Yếu tố 1: Tử Văn là một người khảng khái, cương trực, không bị khuất phục bởi uy quyền. Sự kiên định chính nghĩa của Ngô Tử Văn.
- Yếu tố 2: Sự giúp đỡ của Thổ thần
- Yếu tố 3: Sự quyết định đúng đắn của Diêm Vương
=> Yếu tố đầu tiên là yếu tố quyết định, yếu tố làm nên chiến thắng của Tử Văn ở Minh ty. Sự chiến thắng của Tử Văn sau nhiều khó khan, thử thách. Tử Văn đã đấu tranh đến cùng chống cái xấu, cái ác.
Câu 4 (trang 20 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Những chi tiết khắc họa nhân vật Ngô Tử Văn:
- Ngô Tử Văn được giới thiệu là một người “khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”.
- Tính cách của Tử Văn được thể hiện qua các chi tiết:
+ Sự tức giận trước việc “hưng yêu tác quái” của tên hung thần và hành động đốt đền trừ hại cho dân.
+ Thái độ điềm nhiên không khiếp sợ trước những lời đe dọa của tên hung thần.
+ Sự gan dạ trước bọn quỷ Dạ Xoa nanh ác và quang cảnh đáng sợ nơi cõi âm.
+ Thái độ cứng cỏi, bất khuất trước Diêm Vương đầy quyền lực.
=> Ngô Tử Văn tính tình nóng nảy nhưng là người ngay thẳng, cương trực, đại diện cho chính nghĩa.
Câu 5 (trang 20 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Chức phán sự đền Tản Viên là phần thưởng xứng đáng dành cho Tử Văn, có ý nghĩa noi gương cho người sau, khích lệ mọi người dũng cảm đấu tranh cho cái ác, bảo vệ công lí. Cuộc gặp gỡ của quan phán sự với người quen cũ thể hiện niềm tin tưởng của nhân dân vào vị quan tốt, bảo vệ công lí cho người dân. Đồng thời, qua chi tiết này tác giả cũng muốn gửi gắm rằng: Những người chính trực sẽ luôn được kính trọng, tiếng thơm lưu giữ muôn đời.
Câu 6 (trang 20 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Truyện phơi bày hiện thực đầy rẫy những bất công từ cõi trần đến cõi âm: kẻ ác được sung sướng, người lương thiện chịu oan ức; thánh thần ở cõi âm cũng tham của đút bao che cho kẻ ác và cái ác lộng hành; Diêm Vương và các Phán quan đại diện cho công lí cũng bị lấp tai, che mắt.
=> Những hiện tượng tiêu cực ở cõi âm chính là hình chiếu cho những bất công trong xã hội đương thời mà ở đó điều nhức nhối nhất là bọn tham quan ô lại đã tiếp tay cho kẻ ác, kẻ xấu để gây nên bao nỗi khổ cho người dân lương thiện.
Câu 7 (trang 20 SGK, Ngữ văn 10, tập 1)
Gợi ý:
Lời bình ở cuối truyện muốn nhấn mạnh đến lòng dũng cảm và bản lĩnh của con người . Ở đời chỉ sợ con người không đủ can đảm để đứng lên chống lại những điều gian ác , thấy khó khăn đã nản lòng rồi buông xuôi mặc kệ cái ác tồn tại. Qua lời bình có thể thấy lời nhắn nhủ của tác giả: Hãy đấu tranh đến cùng chống cái xấu, cái ác. Chỉ có đấu tranh dũng cảm mới đem lại phần thắng cho chính nghĩa.
