I. Tìm hiểu chung Một chuyện đùa nho nhỏ
1. Xuất xứ
- Truyện ngắn Một chuyện đùa nho nhỏ của Sê – khốp in lần đầu trên tạp chí Dế Mèn của Nga, số 10, ra ngày 12/3/1886. Năm 1899, Sê – khốp chỉnh li, bổ sung câu chữ, thay đổi phần kết truyện để đưa vào tuyển tập Truyện ngắn Sê – khốp. Dịch giả Phan Hồng Giang chuyển ngữ Một chuyện đùa nho nhỏ từ bản tiếng Nga thuộc tuyển tập này.
2. Thể loại
- Truyện ngắn.
3. Bố cục: 4 phần
- Đoạn 1, từ đầu đến "…không muốn tin rằng gió đã nói những lời ấy!": Lời yêu thương chân thành bột phát của nhân vật "tôi" bất giác trở thành một chuyện đùa, song lại nhen lên lòng Na-đi-a khát vọng hạnh phúc cùng những băn khoăn.
- Đoạn 2, từ "Sáng hôm sau..." đến "...không còn khả năng hiểu nữa...": Na-đi-a say sưa với khát vọng yêu thương, rồi quyết tâm vượt qua nỗi sợ, truy tìm sự thật một mình.
- Đoạn 3, từ "Thế rồi những ngày xuân tháng Ba đã tới..." đến "Còn tôi trở vào nhà thu xếp đồ đạc...": Cảnh chia tay lúc xuân sang – khoảnh khắc giao cảm một lần nữa bừng lên rồi vụt tắt.
- Đoạn 4, từ "Chuyện ấy đã qua lâu rồi" đến hết: Những suy tư, nuối tiếc, trăn trở nhiều năm sau, khi tất cả chỉ còn là kỉ niệm.
4. Tóm tắt
Văn bản kể lại một kỷ niệm giữa nhân vật “tôi” và Na-đi-a, khi cùng nhau trượt tuyết từ trên đồi cao xuống, “tôi” đã đùa Na-đi-a bằng tiếng “anh yêu em” thốt ra cùng tiếng gió, còn Na-đi-a đã tự mình vượt qua nỗi sợ bằng cách trượt tuyết một mình để tìm ra bí ẩn của câu nói đó, nhưng lời yêu vẫn là một bí mật. Câu chuyện khép lại ở nhiều năm sau, Na-đi-a lấy chồng, còn “tôi” vẫn không hiểu vì sao ngày trước mình từng đùa như thế.
II. Giá trị nội dung và nghệ thuật Một chuyện đùa nho nhỏ
1. Giá trị nội dung
Cảm hứng chủ đạo của truyện ngắn xuất phát từ tình yêu thương, lòng đồng cảm, thấu hiểu giữa người với người. Trong cuộc sống, chúng ta phải thấu hiểu, yêu thương mọi người và sẵn sàng bày tỏ tình cảm một cách chân thành nhất.
2. Giá trị nghệ thuật
- Tình huống truyện đặc sắc, nổi bật
- Các chi tiết đầy gợi mở, lôi cuốn, thu hút bạn đọc
