Phân tích chi tiết Một chuyện đùa nho nhỏ ( An-tôn Sê-khốp)

Sách kết nối tri thức với cuộc sống

Đổi lựa chọn

I. Người kể chuyện, nhân vật "tôi"

* Ngôi kể:

- Người kể chuyện trong truyện ngắn này là nhân vật tham gia hành động chính - nhân vật "tôi".

* Nhân vật "tôi" và sự dịch chuyển điểm nhìn:

- Ở lần trượt tuyết thứ nhất:

+ Điểm nhìn: Chúng tôi.

+ Chủ thể cảm nhận:

. Na-đi-a: nàng "thật ghê sợ, tưởng như là một vực sâu vô tận"; "sợ hết hồn, không thở được nữa". Huống hồ nếu nàng "liều mạng lao xuống cái vực sâu kia" thì không biết rồi ra sao! Nàng "sẽ chết mất, sẽ phát điên mất".

. Trên bề mặt câu chữ là nhân vật “tôi”, song anh ta trực tiếp thể hiện sự đồng cảm của mình với nàng trong cùng một nỗi sợ trượt tuyết chung cho cả "chúng tôi": "Gió ép mạnh, đến nghẹt thở". Tưởng chừng "như có một con quỷ nào" đang giơ tay nắm lấy chúng tôi và "vừa rú lên vừa kéo xuống địa ngục". Mọi vật chung quanh nhập lại thành một vệt dài "vun vút" lao về phía sau... Chỉ "một giây lát nữa thôi có lẽ chúng tôi sẽ chết!".

-> Những từ ngữ cùng trường nghĩa ở cả hai đoạn văn cho thấy lần trượt tuyết đầu tiên được Na-đi-a và nhân vật "tôi" cùng cảm nhận không chỉ là tình huống nguy hiểm, đáng sợ, mà còn thực sự hệ trọng. Lời yêu thương được nói ra trong cảm nhận chung yêu thương đó xuất phát từ tình cảm chân thành.

- Ở lần trượt tuyết thứ 2 và sau đó:

+ Điểm nhìn:

+ Trong lần trượt tuyết thứ hai, nhân vật bắt đầu tính toán "đúng vào lúc chiếc xe lao nhanh nhất, tiếng gió gào rít ghê gớm nhất, tôi lại nói" và sau đó lại thể hiện giọng thờ ơ, lãnh đạm.

- Lần thứ ba, anh ta cẩn thận "lấy chiếc khăn tay che miệng đi rồi khẽ hắng lên mấy tiếng".

=> Nhân vật "tôi" không đủ dũng khí thú nhận tình yêu đích thực của mình mà biến nó trở thành một trò đùa cợt, khiến hạnh phúc biến mất trong tầm tay. 

- Ở lần Na-đi-a trượt tuyết một mình:

+ Điểm nhìn: nhân vật "tôi".

+ "Độ vênh" trong suy nghĩ của nhân vật tôi với hành động của Na-đi-a.

. Người kể chuyện suy đoán rằng một người sợ độ cao và nhát gan như Na-đi-a sẽ không trượt tuyết một mình vì mặt nàng nhìn trắng bệch, chân thì run rẩy khi đứng nhìn đỉnh đồi.

. Hành động của Na-đi-a là nàng run rẩy, sợ hãi nhưng vẫn xăm xăm đi bước lên bậc thang lên đỉnh đồi và quyết định một mình trượt xuống dưới để xem có còn nghe thấy câu nói ấy không.

-> Ở ngôi kể thứ nhất, người kể chuyện không phải là toàn năng, biết tuốt nên góc nhìn đôi khi mang tính chủ quan. Đó cũng chính là hạn chế của ngôi kể thứ nhất.

+ Hành động chứng tỏ nhân vật "tôi" không còn khả năng đồng cảm với Na-đi-a nữa:

. Hành động thờ ơ đứng nhìn Na-đi-a tự leo lên những bậc thang và trượt tuyết một mình trong nỗi sợ hãi.

. Những cử chỉ xa cách, đứng nhìn nàng từ xa và lời nói thì lãnh đạm, không còn sự nồng nhiệt, đắm say như xưa nữa.

- Khi chia tay:

+ Hành động "ghé nhìn qua khe hở" của nhân vật "tôi" đã cho thấy sự tò mò, muốn tìm hiểu Na-đi-a.

- Sau nhiều năm gặp lại:

+ Điểm nhìn: Nhân vật "tôi".

+ Tâm trạng hoài niệm, đầy phức tạp, có nhiều nuối tiếc.

II. Nhân vật Na-đi-a

- Mặc dù sợ nhưng Na-đi-a vẫn quyết định trượt tuyết cùng nhân vật "tôi" có thể là vì Na-đi-a tôn trọng nhân vật "tôi", có thể Na-đi-a không muốn "tôi" buồn, có thể Na-đi-a có tình cảm với nhân vật "tôi" nên đã vượt qua nỗi sợ.

- "Gió" ở đây chính là tiếng lòng, khát vọng được yêu thương tiềm ẩn có lẽ đã vang lên trong lòng cô gái từ lâu. Trong khát vọng hạnh phúc, cô gái dường như vẫn nghe thấy những lời yêu thương ấy, song cô vẫn muốn đó không phải chỉ là "gió nói" mà phải là lời "anh ấy nói" như một sự thực khách quan để khẳng định hạnh phúc hiện hữu chứ không phải là ảo giác.

- Câu nói "Na-đi-a, anh yêu em!" với Na-đi-a là một câu nói hệ trọng, và là một câu nói đem lại cho Na-đi-a hạnh phúc cũng như sự đau khổ.

 - Bất chấp nỗi sợ, cô quyết định ngồi vào xe trượt xuống "một mình" để "thử xem có còn nghe thấy những lời ngọt ngào say đắm ấy nữa không" vì cô muốn xác nhận lời nói đó có phải là của nhân vật "tôi" hay không.

- Phải biết tôn trọng sự thật và dũng cảm để tìm hiểu sự thật.