Bài tập về lipit

Các loại dầu ăn như dầu lạc, dầu cọ, dầu vừng, dầu ô-liu, ... có thành phần chính là các chất béo (là những chất béo không no, tốt cho cơ thể).

Phát biểu (a) sai vì phản ứng xà phòng hóa là phản ứng một chiều.

Phát biểu (b) đúng vì: sau bước 3, các chất trong ống nghiệm tách thành hai lớp, bên trên có một lớp dày đóng bánh màu trắng. Lọc, ép lớp này ta sẽ thu được xà phòng.

Phát biểu (c) đúng vì đây là phản ứng thủy phân nên cần duy trì nước thì phản ứng mới xảy ra.

Phát biểu (d) đúng vì muối natri của axit béo không tan trong dung dịch NaCl bão hòa.

Vậy có 3 phát biểu đúng.

Triolein là (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅ ⟹ Chất béo không no, có chứa liên kết C=C

⟹ Triolein phản ứng được với dung dịch Br₂ (phản ứng cộng vào C=C), dung dịch NaOH (phản ứng thủy phân)

⟹ 2 phản ứng xảy ra

Theo đề bài: \({n_{{C_{17}}{H_{33}}COON{\rm{a}}}}:{n_{{C_{15}}{H_{31}}COON{\rm{a}}}} = 2:1\) nên chất béo được tạo nên từ 2 gốc C₁₇H₃₃COO- và 1 gốc C₁₅H₃₁COO-

→ X là (C₁₇H₃₃COO)₂(C₁₅H₃₁COO)C₃H₅

Mà gốc C₁₇H₃₃- là gốc hiđrocacbon không no, có chứa 1 π; C₁₅H₃₁- là gốc hiđrocacbon no,  không chứa π

→ X có chứa 2 π (gốc hiđrocacbon); 3 π (của COO) và không có vòng

→ Độ bất bão hòa k = π + vòng = (2 + 3) + 0 = 5

Đốt cháy hợp chất hữu cơ X (chứa C, H, O) ta có mối liên hệ:

\({n_X} = \frac{{{n_{C{O_2}}} - {n_{{H_2}O}}}}{{k - 1}} \Leftrightarrow a = \frac{{b - c}}{{5 - 1}} \Leftrightarrow b - c = 4{\rm{a}}\)

X là (C₁₇H₃₃COO)(C₁₇H₃₅COO)(C₁₅H₃₁COO)C₃H₅

→ M_X = 860

Đặc điểm chung của phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường axit là phản ứng thuân nghịch

Bản chất hóa học của dầu mỡ là triglixerit (RCOO)₃C₃H₅ không tan trong nước.

Sử dụng NaOH chính là tạo phản ứng xà phòng hóa và sản phẩm là glixerol và muối hữu cơ đều là chất dễ tan trong nước → dễ bị rửa trôi.

Axit stearic là C₁₇H₃₅COOH là một axit béo.

- Khi chưa đun nóng thì không có phản ứng giữa chất béo và NaOH. Mặt khác, chất béo nhẹ hơn nước và không tan trong nước nên miếng mỡ nổi lên trên.

- Khi khuấy đều và đun sôi hỗn hợp một thời gian thì tristearin bị thủy phân theo phản ứng hóa học:

\({({C_{17}}{H_{35}}COO)_3}{C_3}{H_5} + 3NaOH \overset{t^o}{\rightarrow} 3{C_{17}}{H_{35}}COON{\text{a}} + {C_3}{H_5}{(OH)_3}\)

Phản ứng tạo thành muối natri stearat tan trong nước nên thu được hỗn hợp đồng nhất. 

Vậy hiện tượng của thí nghiệm là: Miếng mỡ nổi; sau đó tan dần.

- Khi chưa đun nóng thì không có phản ứng giữa chất béo và NaOH. Mặt khác, chất béo nhẹ hơn nước và không tan trong nước nên miếng mỡ nổi lên trên.

- Khi khuấy đều và đun sôi hỗn hợp một thời gian thì tristearin bị thủy phân theo phản ứng hóa học:

\({({C_{17}}{H_{35}}COO)_3}{C_3}{H_5} + 3NaOH \overset{t^o}{\rightarrow} 3{C_{17}}{H_{35}}COON{\text{a}} + {C_3}{H_5}{(OH)_3}\)

Phản ứng tạo thành muối natri stearat tan trong nước nên thu được hỗn hợp đồng nhất. 

Vậy hiện tượng của thí nghiệm là: Miếng mỡ nổi; sau đó tan dần.