Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa

Nước ta chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của hai khối khí hoạt động theo mùa là: gió mùa mùa đông và gió mùa mùa hạ.

Gió mùa Đông Bắc tạo nên một mùa đông lạnh ở miền Bắc:  nửa đầu mùa đông thời tiết lạnh khô, nửa cuối mùa đông thời tiết lạnh ẩm, có mưa phùn.

Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 9:
B1. Nhận biết kí hiệu nền màu thể hiện các cấp độ lượng mưa.

B2. Xác định lượng mưa ở các địa điểm:
- Lạng Sơn: 1200 – 1600 mm/năm -> Loại

- Hà Nội: 1600 – 2000mm/năm -> Loại

- Thừa Thiên – Huế: trên 2800 mm/năm -> Đúng

- TP. Hồ Chí Minh: 1600 – 2000 mm/năm -> Loại.

=> Thừa Thiên – Huế có lượng mưa lớn nhất, trên 2800 mm/năm

Gió mùa Đông Bắc thổi vào nước ta theo từng đợt (phụ thuộc vào cường độ của khối không khí lạnh phương Bắc) và hoạt động xen kẽ với Tín phong Bắc bán cầu.

=> Đặc điểm “thổi liên tục trong suốt mùa đông“ là Sai

- Hoa đào bắt đầu nở vào cuối mùa đông => là thời kì mưa phùn, ẩm ướt

=> Gió đông được nhắc đến trong câu thơ trên là gió mùa mùa đông lạnh ẩm.

Khí hậu (nhiệt độ, độ ẩm, lượng mưa) có ảnh hưởng trực tiếp đến sự sinh trưởng và phát triển của động vật và thực vật.

=> Vì vậy khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa có ảnh hưởng quan trọng và trực tiếp đến hoạt động sản xuất nông nghiệp.

Dãy Hoàng Liên Sơn cao đồ sộ, chạy hướng Tây Bắc - Đông Nam đã tạo nên bức chắn địa hình lớn, ngăn cản ảnh hưởng của gió mùa đông bắc tới vùng Tây Bắc nước ta, làm cho Tây Bắc có mùa đông ngắn và đỡ lạnh hơn Đông Bắc.

- Đi từ Bắc vào Nam càng gần xích đạo -> nhận được lượng nhiệt càng lớn => nhiệt độ tăng dần từ Bắc vào Nam

- Vào mùa đông gió mùa đông bắc tràn vào lãnh thổ miền Bắc làm nền nhiệt hạ thấp

=> biên độ nhiệt trong năm lớn. Miền Nam nhiệt độ cao, ổn định quanh năm.

=> Nhận định: “Nhiệt độ trung bình năm tăng dần khi đi từ Nam ra Bắc và biên độ nhiệt trong Nam lớn hơn ngoài Bắc“ là Sai

Dải hội tụ nhiệt đới là nguyên nhân gây ra mưa lớn ở nước ta. Vào mùa hạ, dải hội tử nhiệt đới di chuyển từ Bắc vào Nam làm cho tháng mưa cực đại lùi dần từ Bắc Bộ đến Trung Bộ.

Gió Tín phong Bắc bán cầu hoạt động xen kẽ vào những thời kì gió mùa đông bắc suy yếu, tạo nên những ngày có thời tiết nắng ấm, hanh khô, quang mây trong mùa đông ở miền Bắc nước ta.

Tác động của gió Tín phong đến khí hậu nước ta:

- Nhân tố gây mưa phùn cho đồng bằng và ven biển Bắc Bô là gió mùa đông bắc vào nửa cuối mùa đông => A sai

- Tín phong Bắc bán cầu thổi hướng Đông Bắc từ biển vào gây mưa cho vùng đón gió ở duyên hải Nam Trung Bộ, trong khi đó Nam Bộ và Tây Nguyên là mùa khô do nằm khuất sau bức chắn địa hình dãy Trường Sơn)  => B đúng, C đúng

- Tín phong hoạt động xen kẽ vào những thời kì gió mùa suy yếu => tạo nên những ngày thời tiết nắng ấm ở miền Bắc vào mùa đông => D đúng.

Nguyên nhân chủ yếu làm cho vùng núi Tây Bắc có mùa đông ngắn, nhiệt độ không quá thấp là do ảnh hưởng của dãy núi Hoàng Liên Sơn cao đồ sộ, là bức chắn địa hình ngăn cản ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc làm cho vùng Tây Bắc bớt lạnh, mùa đông kết thúc sớm; các dãy biên giới Việt Lào là bức chắn địa hình, gây hiện tượng phơn đầu mùa hạ cho gió Tây Nam làm Tây Bắc có mùa hạ đến sớm.

Huế thuộc khu vực miền Trung nước ta -> chịu ảnh hưởng của bão vào khoảng tháng IX, và X, áp thấp nhiệt đới và dải hội tụ nhiệt đới. Đồng thời, do dãy Bạch Mã chạy theo hướng Đông – Tây làm cho Huế nằm ở vị trí đón gió mùa Đông Bắc, gây mưa vào mùa đông cho Huế. =>A đúng.

Huế thuộc khu vực Bắc Trung Bộ nên chịu ảnh hưởng của hiệu ứng phơn do gió tây nam gây ra, vì thế gió mùa tây nam không phải là một nhân tố gây mưa cho Huế. => B,C,D sai.

- Vào mùa đông, từ Đà Nẵng trở vào Tín phong Bắc bán cầu cũng thổi theo hướng đông bắc chiếm ưu thế gây mưa cho vùng ven biển Trung Bộ và là nguyên nhân tạo nên mùa khô ở Nam Bộ và Tây Nguyên. -> A, B đúng.

- Vào mùa hạ, gió mùa Tây Nam (xuất phát từ áp cao cận chí tuyến bán cầu Nam) cùng với dải hội tụ nhiệt đới là nguyên nhân chủ yếu gây mưa vào mùa hạ cho cả nước. -> D đúng.

- Vào đầu mùa hạ, gió mùa Tây Nam gây hiệu ứng phơn khô nóng cho vùng ven biển miền Trung. Do vậy nhận định gió Tín phong Bắc bán cầu kết hợp với gió mùa Tây Nam gây mưa tiểu mãn cho miền Trung là Sai -> C không đúng.

(Mưa tiểu mãn vào đầu mùa hạ ở miền Trung là do Tín phong Bắc bán cầu từ biển vào kết hợp với dải hội tụ nhiệt đới).

* Gió Tây (còn gọi là gió phơn Tây Nam) => gây hiệu ứng phơn khô nóng, không gây mưa =>loại đáp án A, C

* Gió Tây Nam đầu mùa hạ vượt qua dãy Trường Sơn Bắc và các dãy núi biên giới Việt – Lào gây hiệu ứng phơn cho duyên hải miền Trung (Bắc Trung Bộ) => cũng chính là gió phơn Tây Nam (gió Tây) => loại D

* Trung Bộ bao gồm khu vực Bắc Trung Bộ, Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên

- Khu vực Bắc Trung Bộ: các nhân tố gây mưa cho khu vực này gồm có bão, dải hội tụ nhiệt đới, gió mùa đông bắc

- Khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ: các nhân tố gây mưa cho vùng này là tín phong đông bắc (gió đông bắc), bão và dải hội tụ nhiệt đới.

- Khu vực Tây Nguyên trực tiếp đón gió mùa Tây Nam gây mưa lớn vào mùa hạ

=> Như vậy các nhân tố chủ yếu tạo nên mùa mưa ở Trung Bộ nước ta là: gió mùa Tây Nam, dải hội tụ nhiệt đới, gió đông bắc và bão.