Câu 1 trang 20 SGK Ngữ văn 10, tập 1
a. Câu ca dao gồm hai nhân vật giao tiếp là anh (người nam) và nàng (người nữ), họ là những chàng trai cô gái trẻ trung, đang ở vào độ tuổi yêu đương.
b. HĐGT diễn ra vào đêm trăng, thời điểm này thích hợp với những cuộc trò chuyện riêng tư, tâm tình, bày tỏ tình cảm yêu đương.
c. Nhân vật anh nói về việc tre non đủ lá và ướm hỏi về chuyện có nên đan sàng hay không với cô gái. Nhưng đó chỉ là câu chuyện bề mặt, ngụ ý của chàng trai nói đến chuyện kết duyên giữa hai người.
d. Cách nói của chàng trai phù hợp với nội dung và mục đích giao tiếp bởi vừa tinh tế, ý nhị vừa dễ liên tưởng, dễ hiểu đối với người nghe.
Câu 2 trang 20+21 SGK Ngữ văn 10, tập 1
a. Trong cuộc giao tiếp, các nhân vật đã thực hiện bằng ngôn ngữ những hành động nói cụ thể sau:
+ Lượt lời 1: A Cổ chào.
+ Lượt lời 2: Người ông chào đáp lại (A Cổ hả?), khen (Lớn tướng rồi nhỉ?), hỏi (Bố cháu có gửi pin đài lên cho ông không?).
+ Lượt lời 3: A Cổ đáp lời (Thưa ông, có ạ!).
b. Cả 3 câu trong lượt lời của ông già đều có hình thức là câu hỏi nhưng chỉ có câu thứ ba dùng để hỏi, câu thứ nhất để chào đáp và câu thứ hai để khen.
c. Lời nói của các nhân vật như cách xưng hô ông – cháu, các từ tình thái thưa, ạ, hả, nhỉcho thấy thái độ lễ phép, yêu quý, kính mến của A Cổ dành cho ông và tình cảm trìu mến, thân thiết, hồ hởi của người ông dành cho A Cổ.
Câu 3 trang 21 SGK Ngữ văn 10, tập 1
a. Khi làm bài Bánh trôi nước, Hồ Xuân Hương đã giao tiếp với người đọc về vấn đề vẻ đẹp và số phận ba chìm bảy nổi của người phụ nữ.
- Mục đích của bà nhằm bộc lộ bày tỏ sự cảm thông với số phận bấp bênh và đề cao vẻ đẹp của người phụ nữ nói chung và của bản thân mình nói riêng.
- Vấn đề ấy được gửi gắm gián tiếp trong hình ảnh chiếc bánh trôi nước.
b. Để lĩnh hội bài thơ, người đọc căn cứ vào:
+ Tiểu sử cuộc đời Hồ Xuân Hương (cuộc đời tài hoa, tính cách mạnh mẽ, tài năng bản lĩnh nhưng đời tư bất hạnh, thiệt thòi).
+ Từ ngữ, hình ảnh trong bài thơ: hình ảnh chiếc bánh trôi đẹp đẽ (trắng, tròn), thành ngữ ba chìm bảy nổi, cụm từ tấm lòng son để diễn tả vẻ đẹp và số phận người phụ nữ.
Câu 4 trang 21 SGK Ngữ văn 10, tập 1
THÔNG BÁO
Nhân Ngày môi trường thế giới, trường THPT A tổ chức buổi tổng vệ sinh toàn trường nhằm đem lại cảnh quan xanh, sạch, đẹp cho trường lớp và hưởng ứng tinh thần gìn giữ, bảo vệ môi trường:
+ Thời gian làm việc: 8h thứ 7, ngày …/…/…
+ Nội dung công việc: thu dọn rác, khai thông cống rãnh, phát quang cỏ dại, trồng cây xanh.
+ Đối tượng tham gia: giáo viên và học sinh toàn trường.
+ Kế hoạch cụ thể: các lớp nhận phân công nhiệm vụ tại văn phòng đoàn trường.
+ Dụng cụ: xem trong phân công theo lớp.
Nhà trường kêu gọi toàn thể giáo viên và học sinh hưởng ứng và tích cực tham gia hoạt động này.
Ngày…tháng…năm…
BGH trường THPT A
Câu 5 trang 21 SGK Ngữ văn 10, tập 1
a. Nhân vật giao tiếp:
+ Người viết thư là Bác Hồ
+ Người nhận thư là các em học sinh trên toàn quốc - thế hệ chủ nhân tương lai của đất nước Việt Nam vừa giành được độc lập.
b. Tình huống giao tiếp: Bức thư viết vào tháng 9/1945, khi đất nước vừa giành được độc lập, học sinh bắt đầu nhận nền giáo dục hoàn toàn dân tộc.
c. Nội dung giao tiếp:
+ Thể hiện niềm hạnh phúc, vui sướng vì các em HS được hưởng nền giáo dục độc lập
+ Nhắc nhở các em về thành quả các em đang được hưởng là sự hi sinh xương máu của biết bao người
+ Chúc mừng và động viên khích lệ các em ra sức học tập.
d. Mục đích giao tiếp:
+ Chúc mừng HS nhân ngày khai trường đầu tiên của đất nước độc lập
+ Giúp các em HS ý thức về trách nhiệm nặng nề nhưng vẻ vang, ý nghĩa của mình.
e. Lời thư của Bác vừa giản dị, chân tình, gần gũi vừa nghiêm túc, trang trọng.
