Câu 1 trang 141 SGK Ngữ văn 10, tập 1
Hai câu đầu:
+ Hai câu thơ đầu nói lên quy luật hóa sinh của tự nhiên, đó là vòng tuần hoàn, luân hồi không ngơi nghỉ của sự sống.
+ Tác giả nhìn sự vật theo quy luật sinh trưởng, phát triển: xuân qua rồi xuân tới, hoa rụng rồi hoa nở. Nếu đảo câu thứ 2 lên vị trí câu 1 thì vẫn được quy luật tuần hoàn biến đổi nhưng sẽ là cái nhìn theo chiều hướng xuân tới để xuân qua, hoa nở để hoa rụng mà như vậy chỉ nói được một vòng một kiếp, không gợi được sự nối tiếp của vòng sau, kiếp sau.
Câu 2 trang 141 SGK Ngữ văn 10, tập 1
Hai câu cuối:
+ Hai câu thơ này nói lên quy luật sinh, lão, bệnh, tử của đời người theo quan niệm của đạo Phật.
+ Hai câu thơ thể hiện tâm trạng xót xa, nuối tiếc vì kiếp người ngắn ngủi, nhiều thăng trầm biến đổi vô thường. Nhà thơ bi nhưng không lụy vì đã giác ngộ và có tâm thế hoàn toàn chủ động trước quy luật trên.
Câu 3 trang 141 SGK Ngữ văn 10, tập 1
Hai câu thơ cuối không nhằm tả thiên nhiên mà nhằm bày tỏ quan niệm triết lí Phật giáo: khi con người đã ngộ đạo thì có thể vượt lên trên lẽ hóa sinh thông thường.
+ Câu đầu không mâu thuẫn với câu cuối
+ Hình tượng cành mai: bừng nở bất chấp thời tiết khắc nghiệt là biểu tượng của cái đẹp thanh cao, vượt lên trên sự phàm tục, của sức sống mãnh liệt và niềm tin, niềm lạc quan, lòng yêu đời, bản lĩnh vượt lên lẽ hóa sinh đáng khâm phục của nhà thơ.
Câu 4 trang 141 SGK Ngữ văn 10, tập 1
- Cách nói khẳng định thể hiện bản lĩnh vượt lên lẽ thường.
- Thiên nhiên mang vẻ đẹp tươi tắn, bản lĩnh, gợi cảm nhận về sự sinh sôi bất diệt.
- Kết cấu bài thơ:
+ Từ quy luật hóa sinh của tự nhiên (2 câu đầu) => quy luật sinh tử của đời người (2 câu cuối) => quan niệm ngộ đạo vượt lên sinh tử của nhà Phật.
+ Câu đầu là hoa tàn, câu cuối là hoa nở: kết thúc mở.
