1. Mở bài
- Giới thiệu tác giả Nguyễn Du và tác phẩm Truyện Kiều
- Giới thiệu đoạn trích
2. Thân bài
* Vị trí đoạn trích
- Từ câu 2213 đến câu 2230.
a. Giới thiệu khái quát về Từ Hải
- Hoàn cảnh ra đi:
“Nửa năm hương lửa đương nồng”
=> Cuộc sống vợ chồng đang nồng nàn, đằm thắm.
- Trượng phu: chỉ người đàn ông có chí khí, bậc anh hùng.
- Thoắt: dứt khoát, mau lẹ, nhanh chóng.
- Động lòng bốn phương: trong lòng náo nức chí tung hoành ở bốn phương.
- Lên đường thẳng rong: đi liền một mạch.
=> Một tư thế đẹp, hiên ngang không vướng bận, sẵn sàng lên đường của người quân tử.
=> Cảm hứng vũ trụ, ngợi ca… Nguyên Du đã khắc họa thành công người anh hùng Từ Hải - con người mang hoài bão lớn lao.
b. Cuộc đối thoại giữa Thúy Kiều và Từ Hải
* Lời của Thúy Kiều: Thể hiện rõ mong muốn được đi theo chồng.
- Phận gái chữ tòng: Bổn phận của người vợ phải theo chồng => Thúy Kiều viện vào lễ giáo phong kiến để thuyết phục Từ Hải “phu xướng phụ tùy”, “xuất giá tòng phu”.
- Kiều muốn ra đi để cùng chia sẻ, cùng tiếp sức và gánh vác công việc với chồng.
=> Thúy Kiều không chỉ ý thức được bổn phận của người vợ, thể hiện tình yêu với chồng mà còn hiểu, khâm phục và kính trọng Từ Hải.
* Lời của Từ Hải
Từ rằng: “Tâm phúc tương tri
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?”
=> Trách móc nhẹ nhàng Thúy Kiều vì chưa hiểu mình, chưa thoát khỏi sự ủy mị của một người phụ nữ tầm thường.
=> Khéo léo, vừa như lời động viên, an ủi Thúy Kiều; vừa khiến Thúy Kiều tự hào khi được đánh giá cao hơn những người phụ nữ khác.
- Nêu lí do khiến Thúy Kiều không thể theo:
+ Khi nào Từ Hải phải toại nguyện được ước mơ: có một cơ đồ vững chắc để tỏ rõ mặt phi thường.
+ Sẽ “rước nàng nghi gia”=> đường hoàng nhất, long trọng nhất => chí khí anh hùng đồng thời vừa thể hiện sự chu đáo, tận tâm, trân trọng Thúy Kiều của Từ Hải.
+ Không muốn Thúy Kiều chịu khổ cùng mình trong cảnh “màn trời chiếu đất”, “bốn bể không nhà”,..
=> Tạo cho Kiều nhiều niềm tin, hi vọng để Kiều tin tưởng, an tâm chờ đợi.
Nhận xét: Là con người có sự thống nhất giữa khát vọng phi thường và tình cảm sâu nặng với người tri kỉ.
c. Hình ảnh Từ Hải ra đi
- “Quyết”, “dứt áo ra đi”
=> Thái độ, cử chỉ, hành động dứt khoát, không hề do dự, không để tình cảm bịn rịn làm lung lạc và cản bước ý chí người anh hùng.
- “Đã đến lúc chim bằng bay lên cùng gió mây”: đã tới lúc anh hùng Từ Hải tỏa sáng khí chất giữa muôn trùng sông núi.
=> Sử dụng điển tích, điển cố => khẳng định quyết tâm và tự tin vào thành công. Thể hiện lí tưởng của một người anh hùng khao khát lập nên một sự nghiệp có ý nghĩa.
=> Hình ảnh người anh hùng Từ Hải thể hiện lí tưởng anh hùng của Nguyễn Du.
* Nghệ thuật:
- Hình tượng có tính ước lệ qua từ ngữ, hình ảnh.
3. Kết bài
- Khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
