Đi lên từ bom đạn chiến tranh Việt Nam Tổ quốc chúng ta cho đến ngày hôm nay đã hoàn toàn được hưởng nền độc lập, nhân dân ta được sống trong khung cảnh hòa bình của chế độ xã hội chủ nghĩa công bằng. Và những điều tốt đẹp ngày hôm nay chúng ta được hưởng chính là nhờ máu xương của hàng ngàn hàng vạn chiến sĩ anh hùng không tiếc hi sinh bản thân để tranh đấu, và chú bé Lượm chính là một trong những tấm gương anh hùng mà em rất ngưỡng mộ.
Theo lời tác giả, ông gặp Lượm tại thủ đô Hà Nội, hình ảnh cậu bé nhỏ nhắn hiện lên thật sinh động qua những dòng thơ ngắn gọn, súc tích:
"Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh"
Lượm cũng giống bao bao đứa trẻ khác, lại có nét gì đó rất giản dị, chân quê, thân hình nhỏ bé "loắt choắt", cái "xắc" đựng vài cuốn sách, vở đeo chéo một bên người, trông thật nhí nhảnh, càng tăng thêm vẻ hoạt bát phù hợp với lứa tuổi. Tố Hữu thấy chân cậu "thoăn thoắt" lại thấy cái đầu cậu "nghênh nghênh", tất cả đều nói lên một sự nhanh nhẹn hiếm có của một cậu bé đang tuổi ăn tuổi lớn, ở cậu hiện lên tất cả sự hồn nhiên, yêu đời tinh thần lạc quan, mà khi nhìn vào người ta bỗng cảm thấy vui vẻ theo.
"Ca nô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường làng"
Ở khổ thơ tiếp sự tươi tắn, hồn nhiên ấy lại tiếp tục được thể hiện bằng tiếng "huýt sáo" vang vọng cả con đường làng, cái chân vốn nhanh nhẹn tung tăng nhảy chân sáo trên con đường làng thân thuộc, hình ảnh dễ thương ấy khiến Tố Hữu liên tưởng đến hình ảnh của một "con chim chích" tuy nhỏ bé nhưng lại rất đáng yêu và nhanh nhẹn. Từ những chi tiết về ngoại hình có thể thấy Lượm là một cậu bé rất vô tư, trong sáng, mộc mạc như những đứa trẻ đồng trang lứa.
Nhưng ai có thể nghĩ rằng trong thân hình bé bỏng, những tưởng vô lo vô nghĩ ấy lại là một tâm hồn ẩn chứa tình yêu quê hương, đất nước tha thiết. Lượm chưa lớn, Lượm vẫn chưa thể cầm súng giết giặc vậy thì cậu làm liên lạc, một công việc tưởng đơn giản nhưng lại vô cùng quan trọng và cần sự thông minh nhạy bén mà không phải ai cũng đủ dũng cảm để làm. Lượm nói với Tố Hữu "Cháu làm liên lạc/Vui lắm chú à/Thích hơn ở nhà", chứng minh cho tinh thần xung kích, lòng dũng cảm, không muốn làm một đứa trẻ chỉ quanh quẩn nơi xó nhà. Cậu tuy tuổi nhỏ nhưng lại mang trong mình một tâm hồn lớn, một trái tim lớn, nhận thức sâu sắc về sự nghiệp cách mạng của dân tộc mà tiền đề ấy là lòng yêu quê hương đất nước sâu sắc. Lượm tuy làm một công việc nguy hiểm và trọng yếu như thế nhưng cậu vẫn luôn tràn đầy lòng tự tin, nhiệt huyết ấy bừng sáng trên đôi má "đỏ bồ quân", trong đôi mắt hồn nhiên với nụ cười "híp mí", thật khiến người ta tự hào và vui mừng theo. Hình ảnh Lượm đi xa dần mang lại một niềm yêu thương, nỗi lòng dõi theo của Tố Hữu, cũng là niềm hy vọng về một Việt Nam độc lập ngày không xa.
Lượm là một trong những nhân vật anh hùng mà em rất yêu mến và ngưỡng mộ, bởi tinh thần dũng cảm và lòng yêu quê hương đất nước sâu sắc, ý thức giác ngộ cách mạng từ rất sớm. Đây xứng đáng là tấm gương sáng để lớp lớp các thế hệ trẻ em Việt Nam học tập và noi theo, xứng với niềm mong mỏi của gia đình và xã hội.
