I. Thí nghiệm về tán sắc ánh sáng
- Định luật khúc xạ ánh sáng:
\(\begin{array}{*{20}{l}}{sini{\rm{ }} = {\rm{ }}nsinr}\\{sini'{\rm{ }} = {\rm{ }}nsinr'}\\{A{\rm{ }} = {\rm{ }}r + r'}\\{D{\rm{ }} = {\rm{ }}i + i' - \left( {r + r'} \right){\rm{ }} = {\rm{ }}i + i' - A}\end{array}\)
Trường hợp: Góc chiết quang A nhỏ
\(\begin{array}{*{20}{l}}{i{\rm{ }} = {\rm{ }}nr}\\{i'{\rm{ }} = {\rm{ }}nr'}\\{A{\rm{ }} = {\rm{ }}r + r'}\\{D{\rm{ }} = {\rm{ }}i + i' - \left( {r + r'} \right){\rm{ }} = \left( {n - 1} \right)A}\end{array}\)
- Thí nghiệm:
Kết luận:
- Sự tán sắc ánh sáng là sự phân tách một chùm ánh sáng phức tạp thành các chùm sáng đơn sắc.
- Ánh sáng đỏ bị lệch ít nhất, ánh sáng tím bị lệch nhiều nhất.
Trường hợp: khi chiếu đến lăng kính có góc chiết quang nhỏ
\({{\mathop{\rm tanD}\nolimits} _d} = \dfrac{{{x_d}}}{L},{\rm{ }}{{\mathop{\rm tanD}\nolimits} _t} = \dfrac{{{x_t}}}{L}\)
∆x: Độ rộng phổ
Vì A≪ \( \to \left\{ \begin{array}{l}{D_d} \ll \\{D_t} \ll \end{array} \right. \to {\mathop{\rm tanD}\nolimits} \approx sinD \approx D\)
\(\begin{array}{l}\Delta x = {x_t} - {{\rm{x}}_d} = ({n_t} - 1)AL - ({n_d} - 1)AL\\ = ({n_t} - {n_d})LA\end{array}\)
II. Giải thích hiện tượng tán sắc ánh sáng
- Ánh sáng đơn sắc: là ánh sáng không bị tán sắc khi đi qua lăng kính
- Ánh sáng trắng: là hỗn hợp của ánh sáng đơn sắc có màu từ Đỏ đến Tím
- Vì ánh sáng trắng là tập hợp của vô số ánh sáng đơn sắc
- Chiết suất của thủy tinh đối với các ánh sáng đơn sắc có màu khác nhau thì khác nhau
- \(n = \dfrac{c}{v}\)
với:
+ n: Chiết suất tuyệt đối của một môi trường
+ c: Vận tốc ánh sáng trong chân không
+ v: Vận tốc ánh sáng trong môi trường
- Vận tốc truyền ánh sáng trong các môi trường của ánh sáng đơn sắc là khác nhau:
+ vđỏ > vcam > vvàng > vlục > vlam > vchàm > vtím
+ nđỏ < ncam < nvàng < nlục < nlam < nchàm < ntím
+ Dđỏ < Dcam < Dvàng < Dlục < Dlam < Dchàm <Dtím
- Khi ánh sáng truyền từ môi trường này sang môi trường khác thì tần số không thay đổi, bước sóng và vận tốc ánh sáng thay đổi
- Bước sóng trong môi trường có chiết suất n: \(\lambda = \dfrac{{{\lambda _{ck}}}}{n}\)
* Ứng dụng của sự tán sắc ánh sáng:
- Giải thích các hiện tượng trong tự nhiên
- Phân tích ánh sáng