Giáo án Sinh học 6 Bài 36: Tổng kết về cây có hoa mới nhất

HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động (5’)

Mục tiêu:Định hướng cho học sinh nội dung cần hướng tới của bài học, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

Chúng ta đã tìm hiểu gần như cơ bản về cây có hoa, vậy hôm nay chúng ta sẽ đi bao quát toàn bộ về cây có hoa, để ta có cái nhìn tổng thể về chúng.

HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức

Mục tiêu: Hệ thống hóa được những kiến thức về cấu tạo và chức năng chính của các cơ quan ở cây có hoa. Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

- GV yêu cầu HS nghiên cứu bảng cấu tạo và chức năng SGK tr.116

-> làm bài tập SGK tr.116.

- GV treo tranh câm hình 36.1 SGK tr.116 -> gọi HS lần lượt điền:

1/ Tên các cơ quan của cây có hoa?

2/ Đặc điểm cấu tạo chính? Các chức năng chính của mỗi cơ quan?

(GV gợi ý: dựa vào bảng SGKtrang 116)

-GV yêu cầu học sinh khác nhận xét – bổ xung.

3. Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa cấu tạo và chức năng của mỗi cơ quan?

- GV gợi ý: Cây có hoa có nhiều cơ quan, mổi cơ quan của cây đều có cấu tạo phù hợp với chức năng riêng của chúng, vậy giữa các chức năng có quan hệ với nhau không và quan hệ như thế nào?

- HS nghiên cứu bảng cấu tạo và chức năng SGK tr.116 -> làm bài tập SGK tr.116

- HS lên điền tranh câm.

1/ Rễ, thân, lá, hoa, quả, hạt.

2/Học sinh phải điền phù hợp:

Rễ: a, 6

Thân: b, 4

Lá: e, 2

Hoa: d, 3

Quả: c, 1

Hạt: g, 5

- HS nhận xét bổ xung.

3/ Thảo luận nhóm để tìm ra mối quan hệ giữa cấu tạo và chức năng:

=> Cây có hoa có nhiều cơ quan mỗi cơ quan đều có cấu tạo phù hợp với chức năng riêng của chúng.

- HS lắng nghe

1. Sự thống nhất giữa cấu tạo và chức năng của mỗi cơ quan ở cây có hoa.

Cây xanh có hoa có 2 loại cơ quan: cơ quan sinh dưỡng và cơ quan sinh sản, mỗi cơ quan đều có chức năng riêng và đều có cấu tạo phù hợp với chức năng đó.

- GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK tr.117, trả lời câu hỏi.

- GV gợi ý cho HS trả lời câu hỏi:

+ Thông tin thứ 1:

1. Thông tin cho ta biết những cơ quan nào của cây có mối quan hệ chặt chẽ với nhau về chức năng?

GV gợi ý:- Vậy không có rễ hút nước và muối khoáng thì lá có chế tạo được chất hữu cơ không?

- Không có thân thì chất hữu cơ do lá chế tạo có chuyển được đến nơi khác không?

- Có thân, có rễ nhưng không có lá thì cây có chế tạo được chất hữu cơ không? Ở những cây không có lá thì thân, cành có biến đổi như thế nào để thực hiện chức năng thay lá?

+ Thông tin 2 và 3: Khi hoạt động của một số cơ quan giảm đi hay tăng cường có ảnh hưởng gì đến hoạt động của các cơ quan khác?

- GV: kết luận.

- HS đọc thông tin SGK tr.117, thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi theo sự gợi ý của GV.

=> Trong hoạt động sống của cây, giữa các cơ quan có mối quan hệ chặt chẽ về chức năng. Hoạt động của mỗi cơ quan đều phải nhờ vào sự hoạt động của các cơ quan khác, khi một cơ quan tăng cường hay giảm hđ đều ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan khác và toàn bộ cây.

- HS lắng nghe

2: Sự thống nhất về chức năng giữa các cơ quan ở cây có hoa.

Các cơ quan của cây xanh có mối quan hệ chặt chẽ, ảnh hưởng lẫn nhau => tạo cho cây thành một thể thống nhất.

Nếu tác động vào 1 cơ quan sẽ ảnh hưởng tới cơ quan khác và toàn cây!

- GV thông báo những cây sống dưới nước chịu ảnh hưởng của đặc điểm môi trường nước như có sức nâng đỡ, ít oxi, …

- GV yêu cầu HS quan sát hình 36.2, 3 SGK tr.119 kết hợp với mẫu vật (chú ý đến vị trí của lá) trả lời câu hỏi:

1. Nhận xét hình dạng lá ở các vị trítrên mặt nước, chìm trong mặt nước ?

2. Cây bèo tây có cuống lá phình to, xốp có ý nhĩa gì? So sánh cuống lá khi cây sống trôi nổi và khi sống trên cạn?

- GV nhận xét

- HS lắng nghe

- HS quan sát hình 36.2, 3 SGK tr.119 kết hợp với mẫu vật -> trả lời câu hỏi:

1. Lá ở trên mặt nước có phiến lá to, lá chìm trong nước có phiến lá nhỏ, hình kim

2. Chứa không khí giúp lá nhẹ và cây nổi trên mặt nước

- HS ghi bài

1. Cáccây sống dưới nước.

Lá biến đổi để thích nghi với điều kiện sống trong môi trường nước

- GV yêu cầu HS đọc sách tìm thông tin trả lời các câu hỏi sau:

1.Vì sao cây mọc ở những nơi khô cạn rễ lại ăn sâu, lan rộng ?

2. Lá cây ở nơi khô hạn có lông hoặc sáp có tác dụng gì?

3. Vì sao cây mọc trong rừng rậm hay trong thung lũng thân thường vươn cao, các cành tập trung ở ngọn?

- GV nhận xét.

- GV bổ sung thêm 1 vài ví dụ khác:

+ Cây rau dừa nước mọc ở trong nước có các rễ phụ phát triển thành phao xốp như bông, nhưng khi mọc trên cạn thì rễ phụ không như thế

+ Rau muống sống nơi đất khô có thân nhỏ, cứng, sống ở dất bùn, ngập nước thì thân to, mềm

+ Thài lài mọc trong bóng râm, ẩm ướt lá có phiến to hơn so với cây mọc nơi khô hạn .

- HS đọc sách tìm thông tin trả lời các câu hỏi đạt:

1. Rễ ăn sâu: tìm nguồn nước, lan rộng: hút sương đêm

2. Giảm sự thoát hơi nước

3. Trong rừng rậm, ánh sáng thường khó lọt xuống dưới thấp nên cây thường vươn cao, các cành tập trung ở ngọn để lấy ánh sáng

- HS ghi bài

- HS lắng nghe

2: Các cây sống trên cạn

- Cây sống ở nơi khô hạn cũng hình thành những đặc điểm thích nghi với môi trường khô hạn.

- GV yêu cầu HS đọc SGK tr.120 -> trả lời câu hỏi:

1. Thế nào là môi trường sống đặc biệt ?

2. Kể tên những cây sống ở những môi trường này ?

3. Phân tích đặc điểm phù hợp với môi trường sống ở những cây này.

- GV nhận xét

- GV yêu cầu HS rút ra nhận xét chung về sự thống nhất giữa cơ thể và môi trường.

- GV: Kết luận.

- HS đọc SGK tr.120

-> trả lời câu hỏi đạt:

1. Là những môi trường có điều kiện sống không thích hợp cho đa số các loại cây.

2. Đước, sú, vẹt, …sống ở đầm lầy ngập mặn; xương rồng sống ở sa mạc …

3. HS liên hệ đến điều kiện môi trường sống để phân tích:

+ Rễ cỏ ăn sâu để hút nước.

+ Các cây bụi gai có lá rất nhỏ hoặc lá biến thành gai để hạn chế thoát hơi nước

-HS rút ra nhận xét.

- HS: ghi bài!

3: Cây sống trong những môi trường đặc biệt.

Các cây sống ở những môi trường đặc biệt cũng có những cấu tạo giúp thích nghi với môi trường đó.

KL: Cây xanh có thể sống ở khắp mọi nơi trên trái đất là nhờ chúng có các đđ cấu tạo thích nghi với môi trường đó.

HOẠT ĐỘNG 3:Hoạt động luyện tập (10')

Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

GV giao nhiệm vụ cho học sinh làm bài tập trắc nghiệm:

Câu 1. Vì sao nói cây có hoa là một thể thống nhất ?

A. Vì khi tác động vào một cơ quan sẽ ảnh hưởng đến các cơ quan khác và toàn bộ cây

B. Vì có sự thống nhất giữa chức năng của các cơ quan

C. Vì có sự phù hợp giữa cấu tạo và chức năng của mỗi cơ quan

D. Tất cả các phương án đưa ra

Câu 2. Cây con có thể được hình thành từ bộ phận nào dưới đây ?

1. Hạt      2. Rễ       3. Thân       4. Lá

A. 1, 2, 3       B. 1, 2, 4       C. 1, 2, 3, 4       D. 1, 3, 4

Câu 3. Các loại quả : mơ, chanh, hồng xiêm, dừa, ổi có tên gọi chung là gì ?

A. Quả khô      B. Quả mọng       C. Quả thịt      D. Quả hạch

Câu 4. Ở thực vật, bộ phận nào chuyên hoá với chức năng hấp thụ nước và muối khoáng ?

A. Hạt      B. Lông hút       C. Bó mạch      D. Chóp rễ

Câu 5. Khi sự hút nước và muối khoáng ở rễ cây bị ngừng trệ thì hoạt động nào dưới đây sẽ bị ảnh hưởng ?

A. Sự dẫn truyền của bó mạch vùng thân

B. Sự phân chia của mô phân sinh ngọn

C. Quá trình quang hợp ở lá

D. Tất cả các phương án đưa ra

Câu 6. Cây nào dưới đây không sống trên cạn ?

A. Chuối      B. Nong tằm      C. Cau      D. Trúc đào

Câu 7. Cây nào dưới đây có rễ chống ?

A. Tất cả các phương án đưa ra       B. Đước

C. Ngô                                          D. Mắm

Câu 8. Những cây sống ở vùng sa mạc khô hạn thường có đặc điểm nào dưới đây ?

1. Thân mọng nước

2. Rễ chống phát triển

3. Rễ rất dài, ăn sâu vào lòng đất hoặc bò lan rộng và nông trên mặt đất

4. Lá có kích thước nhỏ hoặc tiêu biến thành gai

A. 1, 3, 4       B. 1, 2, 3       C. 2, 3, 4      D. 1, 2, 3, 4

Câu 9. Hiện tượng cuống lá phình to, mềm và xốp ở cây bèo Nhật Bản có ý nghĩa gì ?

A. Giúp cây dự trữ chất dinh dưỡng

B. Giúp cây hấp thụ nước và muối khoáng triệt để hơn

C. Giúp cây dễ dàng nổi trên mặt nước

D. Giúp cây đào thải các chất dư thừa ra ngoài cơ thể

Câu 10. Nhóm nào dưới đây gồm những cây sống trong vùng ngập mặn ?

A. Đoạn, chúc, nứa, hồng, na

B. Bần, sú, vẹt, mắm, đước

C. Giang, si, vẹt, táu, lim

D. Bụt mọc, sưa, hoàng đàn, tuế, mun

Đáp án

HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’)

Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chia lớp thành nhiều nhóm

( mỗi nhóm gồm các HS trong 1 bàn) và giao các nhiệm vụ: thảo luận trả lời các câu hỏi sau và ghi chép lại câu trả lời vào vở bài tập

Trong một cơ quan và giữa các cơ quan của cây có hoa đã có những mối quan hệ nào để cây thành một thể thống nhất? Cho ví dụ?

Hãy giải thích vì sao trồng rau trên đất khô cằn, ít được tưới bón thì lá thường không xanh tốt, cây chậm rãi, chậm nước, còi cọc, năng suất thu hoạch sẽ thấp?

Các cây sống trong những môi trường đặc biệt có những đặc điểm gì? Cho ví dụ.

2. Báo cáo kết quả hoạtđộng và thảo luận

- HS trả lời.

- HS nộp vở bài tập.

- HS tự ghi nhớ nội dung trả lời đã hoàn thiện.

HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tòi và mở rộng (2’)

Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

Tìm các loại cây sống trong môi trường đặc biệt

- Vận dụng kiến thức để trồng những loại cây thích hợp ở những môi trường thích hợp để phù hợp với cấu tạo của cây.