Giáo án Sinh học 6 Bài 25: Biến dạng của lá - Mẫu giáo án số 1
Bài 25: BIẾN DẠNG CỦA LÁ
I/ MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
-Nêu được những đặc điểm về hình thái môi trường và chức năng của một số loại lá biến dạng.
-Hiểu được ý nghĩa biến dạng của lá.
2. Kĩ năng:
-Rèn kĩ năng quan sát, nhận biết kiến thức từ vật mẫu.
3. Thái độ:
-Giáo dục ý thức bảo vệ thực vật.
4. Định hướng phát triển năng lực:
a. Năng lực chung:
+ Năng lực làm chủ và phát triển bản thân: năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề; năng lực giải quyết vấn đề; năng lực tư duy.
+ Năng lực về quan hệ xã hội: giao tiếp
+ Năng lực công cụ: Sử dụng ngôn ngữ chính xác có thể diễn đạt mạch lac, rõ ràng.
b. Năng lực chuyên biệt: Nhóm năng lực liên quan đến sử dụng kiến thức sinh học, nhóm năng lực về nghiên cứu khoa học
II/ CHUẨN BỊ
1.Chuẩn bị của giáo viên:
-Tranh một số loại lá biến dạng.
-Mẫu: một số loại lá biến dạng: Cây mây, đậu hà lan, cây hành, bèo đất, củ riềng, xương rồng.
2. Chuẩn bị của học sinh:
-Sưu tầm mẫu theo nhóm đã phân công và tiến hành ép khô theo lời dặn của GV.
-Kẻ bảng SGK tr.85 vào vở.
III/ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định lớp: Nắm sĩ số học sinh
2. Kiểm tra bài cũ: (Giáo viên chấm điểm mẫu lá ép của HS cả lớp lấy điểm thực hành 15 phút)
3.Bài mới : BIẾN DẠNG CỦA LÁ
|
HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động (5’) Mục tiêu:Định hướng cho học sinh nội dung cần hướng tới của bài học, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới. Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp. |
||
|
Phiến lá thường có dạng bản dẹt, chức năng chính của lá là chế tạo chất dinh dưỡng cho cây. Nhưng do ở một số cây do thực hiện một số chức năng khác, lá đã bị biến dạng. Vậy biến dạng của lá như thế nào? |
||
|
HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức Mục tiêu: đặc điểm về hình thái môi trường và chức năng của một số loại lá biến dạng. Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp. |
||
|
Hoạt động của GV |
Hoạt động của HS |
Nội dung |
|
- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm: quan sát hình và trả lời câu hỏi mục 6SGK tr.83 - GV treo bảng phụ lên bảng yêu cầu các nhóm hoàn thành bảng. - GV nhận xét, sửa chữa kết quả. - GV yêu cầu HS đọc mục Em có biết? -> tìm thêm một vài loại cây biến dạng nữa |
- HS hoạt động nhóm: quan sát hình và trả lời câu hỏi mục 6SGK tr.83 - Đại diện các nhóm hoàn thành bảng bài tập trên bảng - HS tự sửa chữa vào tập - HS đọc mục Em có biết? -> kể thêm một vài loại cây có lá biến dạng |
1: Có những loại lá biến dạng nào? Như nội dung bảng |
BẢNG HỌC TẬP
|
Tên vật mẫu |
Đặc điểm hình thái của lá biến dạng |
Chức năng của lá biến dạng |
Tên lá biến dạng |
||||||||||||
|
Xương rồng |
Lá có dạng gai nhọn |
Làm giảm sự thoát hơi nước |
Lá biến thành gai |
||||||||||||
|
Lá đậu Hà lan |
Lá ngọn có dạng tua cuốn |
Giúp cây leo lên cao |
Tua cuốn |
||||||||||||
|
Lá mây |
Lá ngọn có dạng tay có móc |
Giúp cây bám để leo lên cao |
Tay móc |
||||||||||||
|
Củ dong ta |
Lá phủ trên thân rễ, có dạng vảy mỏng, màu nâu nhạt |
Che chở, bảo vệ cho chồi của thân rễ |
Lá vảy |
||||||||||||
|
Củ hành |
Bẹ lá phình to thành vảy dày, màu trắng |
Chứa chất dự trữ cho cây |
Lá dự trữ |
||||||||||||
|
Cây bèo đất |
Trên lá có nhiều lông tuyến tiết chất dính thu hút và có thể tiêu hóa ruồi |
Bắt và tiêu hóa ruồi |
Lá bắt mồi |
||||||||||||
|
Cây nắp ấm |
Gân lá phát triển thành cái bình có nắp đậy, thành bình có tuyến tiết chất dịch thu hút và tiêu hóa được sâu bọ |
Bắt và tiêu hóa sâu bọ chui vào bình |
Lá bắt mồi |
||||||||||||
|
- GV yêu cầu HS xem lại bảng học tập ở hoạt động 1 -> nêu ý nghĩa biến dạng của lá - GV có thể gợi ý: + Có nhận xét gì về hình thái của các lá biến dạng so với lá thường? + Những đặc điểm biến dạng đó có tác dụng gì đối với cây? |
- HS xem lại bảng học tập ở hoạt động 1 -> nêu ý nghĩa biến dạng của lá với sự hướng dẫn của GV + Hình thái đa dạng và khác với hình thái lá bình thường. + Thích hợpvới các chức năng khác trong những hoàn cảnh khác nhau. |
2: Biến dạng của lá có ý nghĩa gì? Lá của một số loại cây biến đổi hình thái thích hợp với chức năng ở những điều kiện sống khác nhau. |
|||||||||||||
|
HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập (10') Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp. |
|||||||||||||||
|
GV giao nhiệm vụ cho học sinh làm bài tập trắc nghiệm: Câu 1. Cây nào dưới đây có dạng lá bắt mồi ? A. Nắp ấm B. Cà chua C. Rong đuôi chó D. Rau dền Câu 2. Lá vảy được tìm thấy ở loại củ nào dưới đây ? A. Lạc B. Dong ta C. Khoai tây D. Khoai lang Câu 3. Hiện tượng lá biến đổi thành gai ở cây xương rồng có ý nghĩa gì ? A. Giúp đào thải muối dư thừa qua gai ra ngoài cơ thể B. Giúp tăng cường khả năng hút nước và muối khoáng C. Giúp cây tự vệ, chống lại kẻ thù gây hại D. Giúp hạn chế sự thoát hơi nước trong điều kiện khí hậu khô hạn Câu 4. Củ nào dưới đây thực chất được tạo thành do sự phình to của bẹ lá ? A. Củ đậu B. Củ hành C. Củ su hào D. Củ chuối Câu 5. Lá vảy của củ hoàng tinh có màu A. hồng phấn. B. tím than. C. trắng ngà. D. vàng nâu. Câu 6. Ở đậu Hà Lan tồn tại loại lá biến dạng nào ? A. Lá biến thành gai B. Lá biến thành tay móc C. Lá biến thành tua cuốn D. Lá phình to chứa chất dự trữ Câu 7. Nhóm nào dưới đây gồm những cây có lá biến dạng ? A. Mây, mướp, hành tây, bèo đất B. Gừng, cam, chuối, hồng xiêm C. Mướp đắng, su su, diếp cá, húng chanh D. Tía tô, roi, ổi, sim Câu 8. Cây nào dưới đây có lá vảy ? A. Cà rốt B. Khoai lang C. Riềng D. Sắn Câu 9. Tay móc ở cây mây có vai trò chính là gì ? A. Là nơi thải các chất dư thừa ra khỏi cây B. Giúp cây bắt mồi C. Giúp cây bám vào giá thể để leo lên cao D. Là nơi dự trữ chất dinh dưỡng Câu 10. Cây nào dưới đây có lá biến dạng tương tự như cây xương rồng ? A. Vừng B. Lê gai C. Gọng vó D. Hành hoa Đáp án
|
|||||||||||||||
|
HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’) Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp. |
|||||||||||||||
|
1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập GV chia lớp thành nhiều nhóm ( mỗi nhóm gồm các HS trong 1 bàn) và giao các nhiệm vụ: thảo luận trả lời các câu hỏi sau và ghi chép lại câu trả lời vào vở bài tập Có những loại lá biến dạng nào?Hãy liệt kê tất cả những đặc điểm về hình thái và chức năng của các loại lá biến dạng đã tìm hiểu vào bảng dưới đây. Sử dụng các từ sau để gọi tên các loại lá biến dạng đó: Lá bắt mồi - lá vảy - lá biến thành gai - tua cuốn - lá dự trữ - tay móc 2. Báo cáo kết quả hoạtđộng và thảo luận - HS trả lời. - HS nộp vở bài tập. - HS tự ghi nhớ nội dung trả lời đã hoàn thiện. |
|||||||||||||||
|
HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tòi và mở rộng (2’) Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp. |
|||||||||||||||
|
Sưu tầm các loại lá biến dạng |
|||||||||||||||
4. Hướng dẫn về nhà:
- Học bài và trả lời câu hỏi cuối sách.
- Đọc phần Em có biết ?
Giáo án Sinh học 6 Bài 25: Biến dạng của lá - Mẫu giáo án số 2
Bài 25: BIẾN DẠNG CỦA LÁ
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
Nêu được các dạng lá biến dạng( thành gai, tua cuốn, lá vảy, lá dự trữ, lá bắt mồi) theo chức năng và môi trường sống. Từ đó hiểu được ý nghĩa biến dạng của lá.
2. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng quan sát, nhận biết kiến thức từ mẫu.
3. Thái độ
- Giáo dục ý thức bảo vệ thực vật.
4. Năng lực:
- Năng lực tư duy sáng tạo, tự học, tự giải quyết vấn đề
-Năng lực phản hồi, lắng nghe tích cực, hợp tác trong quá trình thảo luận.
II. CHUẨN BỊ
- GV: - Mẫu cây mây, cây đậu Hà Lan, cây hành còn lá xanh, củ dong ta, cành xương rồng.Tranh cây nắp ấm, cây bèo đất.
- Chuẩn bị trò chơi như SGV.
- HS: Sưu tầm mẫu theo nhóm đã phân công
Kẻ bảng SGK trang 85 vào vở.
IV. HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC
1.Ổn định lớp học (2p)
2.Kiểm tra bài cũ (3p)
1/ Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:
Phần lớn nước do ... (1) ..... hút vào cây được ... (2) ….. thải ra ngoài bằng hiện tượng ….. (3) …. qua các lỗ khí ở lá.
- Hiện tượng thoát hơi nước qua lá giúp cho việcvận chuyển … (4)…. và…. (5)…. từ rễ lên lá và giữ cho lá khỏi bị đốt nóng dưới ánh nắng mặt trời.
2/ Mô tả một thí nghiệm chứng tỏ có sự thoát hơi nước qua lá.
3.Bài mới
|
Hoạt động của giáo viên |
Hoạt động của học sinh |
Nội dung cần đạt được |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
A. Khởi động (3 phút) - Mục tiêu: Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được ngay...kích thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới. GV cho HS quan sát tranh cây nắp ấm giới thiệu lá của cây cho HS so sánh với một lá bình thường để suy ra lá biến dạng nhằm thực hiện chức năng khác. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
B. Hình thành kiến thức: - Mục tiêu: Trang bị cho HS những KT mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập nêu ra ở HĐ Khởi động. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Hoạt động 1: Tìm hiểu về một số loại lá biến dạng Mục tiêu:Nêu được các dạng lá biến dạng( thành gai, tua cuốn, lá vảy, lá dự trữ, lá bắt mồi) theo chức năng và môi trường sống. Từ đó hiểu được ý nghĩa biến dạng của lá. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
- GV yêu cầu HS quan sát hình vẽ SGK và đọc thông tin, TLN và xếp các lọai lá đã đem theo vào thành các nhóm lá biến dạng. + Có mấy loại lá biến dạng thường gặp? Tên gọi? + Quan sát mỗi loại và hoàn thành bảng SGK. - GV chốt kiến thức. |
- HS thực hiện theo lệnh của GV HS sau TLN trả lời được : + Có 5 loại lá biến dạng thường gặp. + Lá biến thành gai; lá tua cuốn; lá tay móc; lá vảy; lá bát mồi, lá dự trữ chất hữu cơ. |
1. Có những loại lá biến dạng nào? Lá biến dạng có 5 dạng thường gặp ** Năng lực nhận biết Năng lực giao tiếp và hợp tác, Năng lực tự giải quyết vấn đề Năng lực sử dụng kiến thức để vận dụng thực tiễn |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Hoạt động 2: Tìm hiểu ý nghĩa biến dạng của lá - Mục tiêu: So sánh đặc điểm hình thái chức năng chủ yếu của lá biến dạng so với lá bình thường để khái quát về ý nghĩa biến dạng của lá. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
B1: GV yêu cầu HS xem lại bảng ở hoạt động 1, nêu ý nghĩa biến dạng của lá? B2: GV gợi ý: ? Nhận xét gì về đặc điểm hình thái của các lá biến dạng so với lá thường? ? Những đặc điểm biến dạng đó có tác dụng gì đối với cây? |
- HS xem lại đặc điểm hình thái và chức năng chủ yếu của lá biến dạng ở hoạt động 1 kết hợp với gợi ý của GV để thấy được ý nghĩa biến dạng của lá. - Đại diện 1 HS trình bày, các HS khác nhận xét, bổ sung. |
2. Ý nghĩa của lá biến dạng Lá của một số loại cây bị biến đổi hình thái thích hợp với chức năng ở các điều kiện sống khác nhau => lá biến dạng. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
C. Củng cố - Mục tiêu: Giúp HS hoàn thiện KT vừa lĩnh hội được. - HS trả lời câu hỏi 1, 2 SGK. - Bài tập : Chọn đáp án đúng. 1/ Lá của một số loại cây xương rồng biến thành gai có tác dụng gì đối với cây? A. Giảm sự thoát hơi nước. B. Thích nghi với điều kiện sống khô hạn. C. Để bảo vệ chống lại các động vật ăn xương rồng. D. Cả A và B. 2/ Củ hành có bẹ lá phình to thành vẩy dày, màu trắng làm chức năng:A. Nuôi dưỡng cây. B. Che chở, bảo vệ cho chồi ngọn. C. chứa chất dự trữ cho cây. D. Giúp cây chống khô hạn |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
D. Vận dụng, mở rộng: - Mục tiêu: + Giúp HS vận dụng được các KT-KN trong cuộc sống, tương tự tình huống/vấn đề đã học. + Giúp HS tìm tòi, mở rộng thêm những gì đã được học, dần hình thành nhu cầu học tập suốt đời. - Tìm hiểu ở địa phương hay qua các tài liệu về lá biến dạng. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4. Hướng dẫn học bài ở nhà
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc mục : “ Em có biết”
* Rút kinh nghiệm bài học:
