Giáo án Sinh học 6 Bài 11: Sự hút nước và muối khoáng của rễ mới nhất

HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động (5’)

Mục tiêu:Định hướng cho học sinh nội dung cần hướng tới của bài học, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

Rễ không chỉ giúp cây bám chặt vào đất mà còn giúp cây hút nước và muối khoáng hoà tan từ đất, Vậy rễ cây thực hiện nhiệm vụ đó như thế nào?

HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức

Mục tiêu: quan sát nghiên cứu kết quả thí nghiệm để tự xác định được vai trò của nước và một số loại muối khoáng chính đối với cây.

-Xác định được con đường rễ cây hút nước và muối khoáng hòa tan.

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

+ Thí nghiệm 1

- GV hướng dẫn HS nghiên cứu SGK.

- Thảo luận theo 2 câu hỏi mục 6 thứ nhất:

1. Bạn Minh làm thí nghiệm trên nhằm mục đích gì?

2. Hãy dự đoán kết quả thí nghiệm và giải thích.

- Sau khi HS đã trình bày kết quả à GV thông báo kết quả đúng để cả lớp nghe và bổ sung kết quả của nhóm nếu cần.

+ Thí nghiệm 2

- GV cho các nhóm báo cáo kết quả thí nghiệm cân rau quả ở nhà.

- GV cho HS nghiên cứu SGK, thảo luận theo 2 câu hỏi mục 6 thứ hai:

1. Dựa vào kết quả thí nghiệm 1 và 2, em có nhận xét gì về nhu cầu nước của cây?

2. Hãy kể tên những cây cần nhiều nước và những cây cần ít nước.

- GV lưu ý khi HS kể tên cây cần nhiều nước và ít nước tránh nhầm cây ở nước cần nhiều nước, cây ở cạn cần ít nước.
- GV hỏi: Vì sao cung cấp đủ nước, đúng lúc, cây sẽ sinh trưởng tốt, cho năng suất cao?
- Yêu cầu HS rút ra kết luận.

- GV nhận xét, cho HS ghi bài.

(HS hoạt động nhóm)

- Từng cá nhân trong nhóm đọc thí nghiệm SGK chú ý tới: điều kiện thí nghiệm, tiến hành thí nghiệm.
- Thảo luận nhómà thống nhất ý kiếnà ghi lại nội dung cần đạt được, đại diện của 1à 2 nhóm trình bày kết quảà nhóm khác bổ sung.

1. Để chứng minh là cây cần nước như thế nào.

2. Dự đoán cây chậu B sẽ héo dần vì thiếu nước.

- Các nhóm báo cáoà đưa ra nhận xét chung về khối lượng rau quả sau khi phơi khô là bị giảm.
- HS đọc mục 1 tr.35 SGKà thảo luận à Đưa ra ý kiến thống nhất

- HS trình bày ý kiếnà nhóm khác nhận xét và bổ sung.

1. Nước cần cho cây, từng loại cây, từng giai đoạn cây cần lượng nước khác nhau.

2. HS trả lời theo hiểu biết của mình

- HS trả lời theo hiểu biết của mình.

- HS rút ra kết luận

- HS ghi bài.

I.Cây cần nước và các loại muối khoáng:

1. Nhu cầu nước của cây:

a) Thí nghiệm:

- Trồng cải vào 2 chậu đất A, B, tưới nước như nhau.

- Những ngày sau chỉ tưới nước ở chậu A, còn chậu b thì không.

- Kết quả: chậu B cây chết.

b) Kết luận:

- Tấc cả các cây đều cần nước.

- Nhu cầu nước phụ thuộc: loại cây, giai đoạn sống, các bộ phận khác nhau của cây.

+ Thí nghiệm 3

- GV cho HS đọc TN3 SGK tr.35, hỏi:

1. Theo em, bạn Tuấn làm thí nghiệm trên để làm gì?

2. Dựa vào thí nghiệm trên, em hãy thiết kế 1 thí nghiệm về tác dụng của muối lân và muối kali đối với cây trồng.

- GV hướng dẫn HS thiết kế thí nghiệm theo nhóm. Thí nghiệm gồm các bước:

+ Mục đích thí nghiệm;

+ Đối tượng thí nghiệm;
+ Tiến hành: Điều kiện và kết quả.

- GV nhận xét bổ sung cho các nhóm vì đây là thí nghiệm đầu tiên các em tập thiết kế.

- GV cho HS đọc SGK trả lời câu hỏi mục 6.

1. Em hiểu như thế nào là vai trò của muối khoáng đối với cây?

2. Qua kết quả thí nghiệm cùng với bảng số liệu trên giúp em khẳng định diều gì?

3. Hãy lấy ví dụ chứng minh nhu cầu muối khoáng của các loại cây, các giai đoạn khác nhau trong chu kì sống của cây không giống nhau.

- GV nhận xét à cho điểm HS có câu trả lời đúng.

- HS đọc SGK kết hợp quan sát hình 11.1 và bảng số liệu ở SGK tr.36 à trả lời câu hỏi sau thí nghiệm 3.

1. Xem nhu cầu muối đạm của cây.
2. HS trong nhóm sẽ thiết kế thí nghiệm của mình theo hướng dẫn của GV.

- 1à2 nhóm trình bày thí nghiệm.

- HS đọc mục 1 SGK tr.36 trả lời câu hỏi ghi vào vở.

1. Muối khoáng giúp cây sinh trưởng và phát triển bình thường

2. Nhu cầu muối khoáng của các loại cây, các giai đoạn khác nhau trong chu kì sống của cây không giống nhau.

3. HS lấy ví dụ

- Một vài HS đọc câu trả lời.

2. Nhu cầu muối khoáng của cây:

- Cây cần nhiều loại muối khoáng.

- Cây cần nhiều những loại muối khoáng là: đạm, lân, kali. Nhu cầu các muối trên không giống nhau: ở các giai đoạn sống, loại cây khác nhau.

- Rễ cây chỉ hấp thụ được muối khoáng hòa tan trong nước.

TIẾT 2

- GV cho HS nghiên cứu SGK -> làm bài tập mục 6SGK

Đáp án: Lông hút, vỏ, mạch gỗ; lông hút

- GV nhận xét.

- GV treo tranh lên bảng và chỉ lại con đường hút nước và muối khoáng của rễ.

- GV cho HS nghiên cứu SGK trả lời câu hỏi:

1. Bộ phận nào của rễ chủ yếu làm nhiệm vụ hút nước và muối khoáng hòa tan?

2. Tại sao sự hút nước và muối khoáng của rễ không thể tách rời nhau?

- GV nhận xét, cho HS ghi bài.

- HS nghiên cứu SGK tr.37 -> hoàn thành bài tập mục 6

- HS tự sửa bài

- HS lắng nghe.

- HS nghiên cứu SGK trả lời đạt:

1. Lông hút chủ yếu làm nhiệm vụ hút nước và muối khoáng hòa tan

2. Vì rễ cây chỉ hút được muối khoáng hòa tan trong nước

- HS ghi bài vào vở.

II. Sự hút nước và muối khoáng của rễ:

1. Rễ cây hút nước và muối khoáng như thế nào ?

- Rễ cây hút nước và muối khoáng hòa tan nhờ lông hút.

- Nước và muối khoáng hòa tan trong đất được lông hút hấp thụ chuyển qua vỏ tới mạch gỗ đi đến các bộ phận của cây.

- GV thông báo những điều kiện ảnh hưởng tới sự hút nước và muối khoáng của cây.

- GV gọi HS đọc thông tin tr.38

- GV hỏi:

1. Đất trồng ảnh hưởng tới sự hút nước và muối khoáng của cây như thế nào? Cho ví dụ.Em hãy cho biết, địa phương em đất trồng thuộc loại nào?

2. Cày, xới, cuốc đất có lợi gì?

3. Thời tiết, khí hậu ảnh hưởng thế nào đến sự hút nước và muối khoáng của cây?

4. Tại sao mùa đông, cây ở vùng ôn đới thường rụng lá?

- GV nhận xét, cho HS ghi bài.

- HS lắng nghe

- 2 HS đọc to thông tin

1. Dựa vào nội dung thông tin SGK tr.38

2. Làm đất tơi, xốp, giúp rễ con và lông hút lách vào đất dễ dàng, đất giữ được nước và không khí ; tạo điều kiện cho vi khuẩn cố định đạm hoạt động.

3. Dựa thông tin SGK tr.38

4. Nhiệt độ xuống thấp, nước đóng băng làm cho rễ cây không hút được nước và muối khoáng, không có chất dinh dưỡng nuôi cây, lá cây rụng.

- HS ghi bài.

2. Những điều kiện bên ngoài ảnh hưởng đến sự hút nước và muối khoáng của cây:

- Các yếu tố bên ngoài như: thời tiết, khí hậu, các loại đất khác nhau, …đều ảnh hưởng đến sự hút nước và muối khoáng.

- Cần cung cấp đủ nước và muối khoáng để cây sinh trưởng và phát triển tốt.

HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập (10')

Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

GV giao nhiệm vụ cho học sinh làm bài tập trắc nghiệm:

Câu 1. Cây trồng nào dưới đây cần nhiều phân đạm hơn những cây còn lại ?

A. Củ đậu      B. Khoai langC. Cà rốt      D. Rau ngót

Câu 2. Những loại cây trồng lấy quả, hạt cần nhiều

A. muối đạm và muối lân.B. muối đạm và muối kali.

C. muối lân và muối kali.D. muối đạm, muối lân và muối kali.

Câu 3. Thực vật cần nhiều nước và muối khoáng ở giai đoạn nào dưới đây ?

A. Hạt đang nảy mầmB. Ra hoa

C. Tạo quả, hình thành củD. Tất cả các phương án đưa ra

Câu 4. Chọn các từ/cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống trong câu sau : Nước và muối khoáng hòa tan trong đất được ...(1)... hấp thụ, sau đó được chuyển qua phần ...(2)... tới ...(3)....

A. (1) : lông hút ; (2) : mạch rây ; (3) : mạch gỗ

B. (1) : lông hút ; (2) : thịt vỏ ; (3) : mạch gỗ

C. (1) : miền chóp rễ ; (2) : thịt vỏ ; (3) : mạch rây

D. (1) : lông hút ; (2) : thịt vỏ ; (3) : mạch rây

Câu 5. Loại đất nào dưới đây thích hợp để trồng cây công nghiệp ?

A. Đất pha cátB. Đất đá ongC. Đất đỏ bazanD. Đất phù sa

Câu 6. Để cho năng suất cao, chúng ta nên trồng các cây hoa màu ở loại đất nào ?

A. Đất đỏ bazanB. Đất phù saC. Đất pha cátD. Đất đá ong

Câu 7. Vì sao khi bị ngập nước lâu ngày, rễ cây sẽ mất đi khả năng hút nước và muối khoáng ?

A. Vì khi đó rễ ở trạng thái trương nước, khiến cho quá trình hút nước ở rễ bị cản trở.

B. Vì khi đó cây bị thiếu ôxi nên hô hấp ở rễ bị ngừng trệ, điều này khiến cho tế bào rễ nói chung và tế bào lông hút nói riêng bị hủy hoại, mất đi khả năng hút nước và muối khoáng.

C. Vì khi đó lượng nước và muối khoáng dồi dào nên chúng tự thẩm thấu qua toàn bộ bề mặt rễ, đồng thời lông hút sẽ bị tiêu biến do không còn giữ chức năng hút nước và muối khoáng.

D. Tất cả các phương án đưa ra.

Câu 8. Khả năng hút nước của rễ cây trồng phụ thuộc vào yếu tố nào sau đây ?

A. Đặc điểm sinh học của từng loại cây trồng

B. Tất cả các phương án đưa ra

C. Giá thể sinh trưởng (các loại đất trồng, dung dịch dinh dưỡng khác nhau)

D. Điều kiện khí hậu, thời tiết

Câu 9. Trong các thực vật sau đây, thực vật nào có rễ dài nhất ?

A. Dừa nước      B. Rau máC. Cỏ lạc đà      D. Xương rồng

Câu 10. Nhóm nào dưới đây gồm những tác nhân khiến cho nhu cầu nước của cây gia tăng ?

A. Trời lặng gió, nền nhiệt thấp, độ ẩm cao

B. Trời nhiều gió, nền nhiệt cao, độ ẩm cao

C. Trời lặng gió, nền nhiệt thấp, độ ẩm thấp

D. Trời nhiều gió, nền nhiệt cao, độ ẩm thấp

Đáp án

HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’)

Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chia lớp thành nhiều nhóm

( mỗi nhóm gồm các HS trong 1 bàn) và giao các nhiệm vụ: thảo luận trả lời các câu hỏi sau và ghi chép lại câu trả lời vào vở bài tập

-- Chỉ vào tranh con đường hấp thụ nước và muối khoáng hoà tan.?

-Vì sao rễ cây ăn sâu lan rộng, số lượng rễ con nhiều?

2. Báo cáo kết quả hoạtđộng và thảo luận

- HS trả lời.

- HS nộp vở bài tập.

- HS tự ghi nhớ nội dung trả lời đã hoàn thiện.

HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tòi và mở rộng (2’)

Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

em hãy thiết kế thí nghiệm, để giải thích tác dụng muối lân, muối kali đối với cây?

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Hoạt Động 1:

GV: Rễ cây bám chặt vào đất và hút nước, muối khoáng hoà tan từ đất. Muốn biết cây cần nước như thế nào ta hãy quan sát thí nghiệm ở sgk

HS:Đọc thí nghiệm 1 trong SGK

GV:Yêu cầu hs thảo luậncâu hỏi

Bạn Minh làm thí nghiệm với mục đích gì?

Hãy dự đoán kết quả và giải thích?

HS: Thảo luận

Các nhóm cử đại diện trả lời và bổ sung

GV: Nhận xét

HS: Quan sát hai chậu cây đậu để chứng minh cây cần nước như thế nào

HS: quan sát

GV: Yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả thí nghiệm về lượng nước có trong cây, quả, hạt, củ...

HS: Báo cáo

GV: Qua thí nghiệm 1, 2 em có nhận xét gì nhu cầu về nước đối với cây?

HS: Trả lời

GV:Kể tên cây cần nhiều nước?

Cây cần ít nước?

HS: Phát biểu

GV: Vì sao cần phải cung cấp đủ nước, đúng lúc cây sẽ sinh trưởng tốt, năng suất cao?

HS: Giải thích

Hoạt Động 2:

GV: Treo tranh 11.1, bảng số liệu SGK

HS:Đọc thí nghiệm 3.

GV: Theo em bạn Tuấn làm thí nghiệm trên để làm gì?

HS: Trả lời

GV: Dựa vào thí nghiệm trên em hãy thiết kế thí nghiệm, để giải thích tác dụng muối lân, muối kali đối với cây?

HS: Phát biểu

GV: Giới thiệu nhu cầu muối khoáng ở các loại cây trồng khác nhau

Yêu cầu thảo luận thực hiện lệnh sgk?

HS: Thảo luận

Báo cáo + bổ sung

GV: Kết luận

Liên hệ thực tế sản xuất

I. Cây cần nước và các loại muối khoáng:

1. Nhu cầu nước của cây:

- Nước rất cần cho cây, không có nước cây sẽ chết.

- Nước cần nhiều hay ít phụ thuộc vào loại cây, giai đoạn sống, các bộ phận khác nhau của cây.

II. Nhu cầu muối khoáng của cây:

- Rễ cây chỉ hấp thụ được các muối khoáng hoà tan trong nước.

- Muối khoáng giúp cho cây sinh trưởng và phát triển

- Cây cần nhiều loại muối khoáng trong đó chủ yếu là: Muối đạm, muối lân, muốiKali.