Giáo án Sinh học 9 Bài 42: Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật mới nhất

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức

Họat động 1

- GV y/c hs ng/cứu thông tin sgk

- GV cho hs qs cây lá lốt, vạn niên thanh, cây lúa.

- HS thảo luận nhóm hoàn thành bảng 42.1 sgk

- GV chốt lại kiến thức.

- GV yêu cầu HS quan sát lá lúa, lá lốt, lá vạn niên thanh -> Nhận xét: Cách sắp xếp lá?Màu sắc củalá

( Cách sắp xếp lá khác nhau, màu sắc lá khác nhau)

? Giải thích cách sắp xếp lá trên thân của cây lúa và cây lá lốt.(hs:Cây lá lốt: lá xếp ngang nhận nhiều ánh sáng

+ Cây lúa: lá xép nghiêng tránh tía nắng chiếu thẳng gốc)

? Sự khác nhau giữa 2 cách xếp lá này nói lên điều gì (hs: Giúpthích nghi với môi trường)

? Người ta dựa vào chuẩn nào để phân biệt cây ưa bóng và cây sáng. (hs: Dựa và khả năng thích nghi của chúng với các điều kiện chiếu sáng của môi trường.)

? ánh sáng ảnh hưởng đến hình thái và sinh lí của cây như thế nào.(hs: ảnh hưởng đén quang hợp)

- HS quan sát H42.2 SGK -> Rút ra nhận xét gì?

- Cây có tính hướng sáng.

- GV liên hệ:

? Em hãy kể tên cây ưa sáng và cây ưa bóng mà em biết?

I. ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật.

- ánh sáng ảnh hưởng tới hoạt động sinh lí của thực vật như quang hợp, hô hấp và hút nước của cây.

- Thực vật được chia làm 2 nhóm:

+ Nhóm cây ưa sáng: Gồm những cây sống nơi quang đãng

VD: Cây xà cừ, cây thông....

+ Nhóm cây ưa bóng: Gồm những cây sống nơi thiếu ánh sáng

VD: Cây vạn niên thanh, cây lá lốt.....

? Trong nông nghiệp người dân đã ứng dụng điều này vào sản xuất như thế nào và có ý nghĩa gì?

( Trồng xen kẻ cây tăng năng suất và tiết kiệm đất. VD: trồng đỗ dưới cây ngô)

Hoạt động 2

- GV y/c các nhóm ng/cứu thông tin SGK và chọn phương án đúng ( thực hiện lệnh s sgk)

- Đại diện nhóm trình bày

- GV nhận xét -> đưa ra đáp án đúng ( Đ/án : 3)

- GV y/c : ? Kể tên những động vật thường kiếm ăn lúc chập choạng tối, ban đêm, buổi sáng sớm, ban ngày.

- VD: Chập choạng tối: Dơi dơi ; ban đêm: Cú mèo; ban ngày: ong........

? Tập tính kiếm ăn và nơi ở của động vật liên quan với nhau như thế nào.

( Nơi ở phù hợp với tập tính kiếm ăn, vd: loài ăn đêm hay ở hang tối)

GV thông báo:

+ Gà thường đẻ trứng ban ngày, vịt đẻ trứng ban đêm.

+ Mùa xuân nếu có nhiều ánh sáng cá chép đẻ trứng sớm hơn.

?Từ ví dụ trên en hãy rút ra kết luận về ảnh hưởng của ánh sáng đến động vật.

- GV liên hệ: ? Trong chăn nuôi người ta có biện pháp kĩ thuật gì để tăng năng suất cây trồng.

- Chiếu sáng để cá đẻ.

-Tạo ngày nhân tạo để gà, vịt đẻ trứng nhiều hơn

II. ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống của động vật.

- ánh sáng ảnh hưởng tới các hoạt động của động vật: Nhận biết, định hướng di chuyển trong không gian, sinh trưởng, sinh sản…

- Người ta chia ĐV thành 2 nhóm:

+ Nhóm động vật ưa sáng: Gồm những động vật hoạt động ban ngày.

+ Nhóm động vật ưa tối:Gồm những động vật hoạt động về ban đêm, sống trong hang, hốc đất…

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Nội dung

B1: GV nêu vấn đề: ánh sáng ảnh hưởng đến hình thái và sinh lí của cây như thế nào ?

B2: GV cho HS quan sát cây lá lốt, vạn niên thanh, cây lúa ..

- GV gọi đại diện 1 nhóm lên hoàn thành

B3: GV đưa ra đáp án đúng (GV thông báo thêm về cường độ hô hấp)

B4: GV yêu cầu HS trả lời vấn đề GV nêu ở trên

GV hỏi:

+ Giải thích cách xếp lá trên thân của cây lúa và cây lá lốt

+ Sự khác nhau giữa 2 cách xếp lá này nói lên điều gì?

? Người ta phân biệt cây ưa bóng và cây ưa sáng dựa vào tiêu chuẩn nào

* Liên hệ:

? Em hãy kể tên cây ưa sáng và cây ưa bóng mà em biết.

? Trong nông nghiệp người nông dân đã ứng dụng điều này vào sản xuất như thế nào ? và có ý nghĩa gì

- HS nghiên cứu SGK trang 122. Thảo luận nhóm hoàn thành bảng 42.1 SGK

- Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác nhận xét

- Các nhóm theo dõi sữa chữa (nếu cần)

HS nêu được:

+ Ánh sáng ảnh hưởng tới quang hợp

- HS quan sát cây lá lốt và cây lúa. Yêu cầu nêu được :

+ Cây lá lốt: lá xếp ngang nhận nhiều ánh sáng

+ Cây lúa: lá xếp nghiêng tráng tia nắng chiếu thẳng góc.

 Giúp thực vật thích nghi với môi trường

- HS nghiên cứu SGK trả lời được ý sau: Dựa vào khả năng thích nghi của chúng với các điều kiện chiếu sáng của môi trường

 Trồng xen canh để tăng năng suất và tiết kiệm đất

VD: trồng đậu dưới cây ngô

I.Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật

Kết luận :

Ánh sáng ảnh hưởng tới hình thái, cấu tạo và hoạt động sinh lí của thực vật như quang hợp, hô hấp và hút nước của cây.

- Nhóm cây ưa sáng:

Gồm những cây sống nơi quang đãng như lúa, ngô,cải, rau...

- Nhóm cây ưa bóng:

Gồm những cây sống nơi ánh sáng yếu, dưới tán cây khác như dương xỉ, lá lót, diếp cá...

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Nội dung

B1:GV yêu cầu: Nghiên cứu thí nghiệm SGK trang 123

+ Trả lời câu hỏi:

? Ánh sáng có ảnh hưởng tới động vật như thế nào ?

B2:GV đánh giá hoạt động của HS. Tiếp tục nêu câu hỏi:

? Kể tên những ĐV thường kiếm ăn lúc hoàng hôn, ban đêm, bình minh, ban ngày

? Tập tính kiếm ăn và nơi ở của động vật liên quan với nhau như thế nào ?

B3: GV thông báo thêm:

+ Gà thường đẻ trứng ban ngày, Vịt đẻ trứng ban đêm

+ Mùa xuân nếu có nhiều ánh sáng cá chép đẻ trứng sớm hơn

 Từ Ví dụ trên em hãy rút ra kết luận về ảnh hưởng của ánh sáng tới động vật

- HS nghiên cứu thí nghiệm Thảo luận nhóm: Chọn phương án đúng.

- Kết luận về ảnh hưởng của ánh sáng

 Đại diện nhóm trình bày  các nhóm khác nhận xét và bổ sung

- HS tiếp tục trao đổi để tìm ví dụ cho phù hợp

- Nơi ở phù hợp với tập tính kiếm ăn

Ví dụ: Loài ăn đêm hay ở trong hang tối

- HS khái quát kiến thức, phân chia động vật thành những nhóm thích nghi với những điều kiện chiếu sáng ngày đêm.

HS có thể nêu:

+ Chiếu sáng để cá đẻ

+ Tạo ngày nhân tạo để gà vịt đẻ nhiều trứng

II.Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống động vật

* Kết luận :

- Ánh sáng ảnh hưởng tới các hoạt động của động vật: Nhận biết, định hướng di chuyển trong không gian, sinh trưởng, sinh sản ...

- Nhóm động vật ưa sáng: Gồm những động vật hoạt động ban ngày như: Trâu bò. Dê, cừu, gà, vịt...

- Nhóm động vật ưa tối: Gồm những động vật hoạt động về ban đêm, sống trong hang, hốc đất...

VD: Chồn, cáo, sóc, cú...