1. Mở bài
- Giới thiệu tác giả Sê – khốp
- Giới thiệu tác phẩm Người trong bao
2. Thân bài
a. Hình tượng nhân vật Bê – li – cốp :
* Chân dung Bê-li-cốp được vẽ bằng những nét kì quái, dị thường:
- Bộ mặt : giấu trong cổ áo bành tô bẻ cao , mắt đeo kính râm
- Trang phục: luôn mặc màu đen; luôn “đi giày cao su”, mặc áo bành tô và “giấu mặt sau chiếc cổ áo bành tô bẻ đứng lên”, “đeo kính râm”, “mặc áo bông chần”.
- Đồ dùng : Cái ô, đồng hồ quả quít, chiếc dao nhỏ để gọt bút chì ... đều được để trong bao.
* Lối sống :
- Ở nhà: “mặc áo khoác ngoài”, “ đội mũ”,“đóng cửa”,“cài then”; buồng ngủ “chật như cái hộp”
- Sinh hoạt: lúc nào cũng “đi giày cao su”, “cầm ô”,”mặc áo bành tô”, “đeo kính răm”, “mặc áo bông trần”, “lỗ tai nhét bông”, ngồi xe ngựa thì luôn “kéo mui lên”; ngủ - “kéo chăn trùm đầu kín mít".
- Đến thăm đồng nghiệp: kéo ghế ngồi chẳng nói gì, 1 tiếng sau ra về (“đến nhà... kéo ghế ngồi... ngồi im như phỗng... rồi độ một giờ sau thì cáo từ”)
=> Chân dung kì quái, lập dị, không dám đối mặt với thực tế. Với “khát vọng mãnh liệt thu mình vào trong một cái vỏ, tạo ra cho mình một thứ bao có thể ngăn cách, bảo vệ khỏi những ảnh hưởng bên ngoài”, “trốn tránh cuộc sống thực”.
* Tính cách của Bê – li – cốp :
- Bê-li-cốp có khát vọng mãnh liệt: “thu mình vào trong vỏ, tạo cho mình một thứ bao có thể ngăn mình khỏi những ảnh hưởng từ bên ngoài” → nhút nhát, ngại giao tiếp.
- Ý nghĩ giấu vào trong bao, không bao giờ dám có ý kiến về một vấn đề nào – “Cả ý nghĩ … bao”
- Nhút nhát, ghê sợ hiện tại nhưng lại ca ngợi, tôn sùng quá khứ: say mê và luôn ca ngợi tiếng Hi Lạp.
- Sùng bái cấp trên và những chỉ thị, thông tư một cách máy móc, rập khuôn – “Đối với hắn, … rõ ràng”
- Bảo thủ , giáo điều:
+ Đi xe đạp, mặc áo thêu ra đường là những việc buông thả
+ Phụ nữ mà đi xe đạp ra đường thì thật kinh khủng.
+ Thói quen trong quan hệ đồng nghiệp: “ngồi im như phỗng” và “ độ một giờ sau thì cáo từ”
- Luôn cô độc, lo lắng và sợ hãi:
+ Ở nhà: luôn đóng cửa, cài then, buồng nóng nực, ngột ngạt …
+ Câu nói cửa miệng: “Sợ nhỡ lại xảy ra chuyện gì”
+ Khi ngủ - “cảm thấy rờn rợn”, “sợ kẻ trộm chui vào nhà”
- Tự tin, tự hào về cách sống gương mẫu, trong sạch của mình.
=> Con người cô độc, kì quái, máy móc, giáo điều → Tính cách “trong bao”
* Cái chết của Bê-li-cốp :
- Nguyên nhân:
+ Va chạm với Cô-va-len-cô → Bê-lê-cốp bị ngã cầu thang
+ Va-ren-ca nhìn thấy Bê-li-cốp bị ngã, cười phá lên → Bê-li-cốp thấy xấu hổ và lo sợ → một tháng sau thì chết.
- Lúc chết: vẻ mặt trông hiền lành, dễ chịu, thậm chí còn có vẻ tươi tỉnh.
=> Cái chết của Bê-li-cốp bất ngờ nhưng là tất yếu. Với kiểu người và lối sống như Bê-li-cốp tất yếu xã hội sẽ đào thải.
=> Cái chết của Bê-li-cốp là một chi tiết quan trọng, đã đẩy tính cách nhân vật lên tới đỉnh điểm: bởi khi chết hắn vĩnh viễn được nằm trong “cái bao” mà hắn từng khao khát – quan tài.
Ảnh hưởng lối sống Bê-li-cốp với mọi người:
* Lúc Bê-li-cốp còn sống:
- Đồng nghiệp khinh ghét, ghê sợ hắn: “Bọn giáo viên … sợ hắn”
- Lối sống của Bê-li-cốp đã ảnh hưởng mạnh mẽ và dai dẳng đến mọi người trong thành phố
+ Các bà cô không dám tổ chức diễn kịch tối thứ bảy.
+ Nhà tu hành không dám ăn thịt và đánh bài
+ Người ta sợ nói to, sợ gửi thư, sợ làm quen, sợ đọc sách…
=> Cách sống của Bê-li-cốp có ảnh hưởng ghê gớm đến cộng đồng, xã hội.
* Khi Bê-li-cốp chết:
- Lúc đầu: mọi người cảm thấy nhẹ nhàng, thoải mái: “Chúng tôi đều cảm thấy nhẹ nhàng thoải mái”.
- Nhưng sau đó: lại nặng nề, u ám, mệt nhọc như cũ – “chưa đầy một tuần sau cuộc sống lại diễn ra như cũ”.
=> Mặc dù Bê-li-côp chết, nhưng những kiểu người như hắn thì vẫn còn tồn tại và có sự ảnh hưởng day dẳng, nặng nề đối với nước Nga lúc bấy giờ.
- Lời nhận xét của I-van i-va-nứt : “Không thể sống mãi như thế được!” → thức tỉnh con người khỏi lối sống “trong bao”. Hãy sống rộng mở, chân thực, lành mạnh, trong sáng và có ý nghĩa cao đẹp hơn. Đó chính là thông điệp mà nhà văn muốn gửi gắm tới chúng ta qua truyện ngắn này.
b. Hình tượng “cái bao”:
“Cái bao” (12 lần) là biểu tượng giàu ý nghĩa, là sáng tạo nghệ thuật độc đáo của tác giả:
+ Nghĩa đen: dùng để gói đựng đồ vật, hàng hoá.
+ Nghĩa bóng: Lối sống và tính cách của Bê-li-cốp
=> Kiểu người trong bao, lối sống thu mình trong bao – cuộc sống trói buộc, kìm hãm của nhân dân Nga, tri thức Nga cuối thế kỷ XIX.
3. Kết luận
- Khái quát và mở rộng vấn đề.
