1. Tìm hiểu chung
a. Hoàn cảnh ra đời
- Do Ngô Thì Nhậm viết thay vua Quang Trung vào khoảng năm 1788 – 1789 nhằm thuyết phục sĩ phu Bắc Hà ra cộng tác với triều đại Tây Sơn.
b. Thể loại
- Chiếu thuộc loại văn nghị luận cổ, thường do vua chúa ban ra để triều đình và nhân dân thực hiện.
- Có thể do vua đích thân viết nhưng thường do các văn tài võ lược viết thay vua.
c. Bố cục (3 phần)
- Phần 1 (Từ đầu đến “...người hiền vậy"): mối quan hệ giữa hiền tài và thiên tử
- Phần 2 (Tiếp đến “...hay sao?”): thực tại và nhu cầu của thời đại
- Phần 3 (Còn lại): đường lối cầu hiền của vua Quang Trung
2. Giá trị nội dung và nghệ thuật
a. Giá trị nội dung
- Tác phẩm là một văn kiện quan trọng thể hiện chủ trương đúng đắn của Nguyễn Huệ nhằm động viên trí thức Bắc Hà tham gia xây dựng đất nước.
b. Giá trị nghệ thuật
Là một áng văn nghị luận mẫu mực:
- Lập luận chặt chẽ, hợp lí, thuyết phục
- Lời lẽ khiêm nhường, chân thành
- Từ ngữ, hình ảnh:
+ Sử dụng điển cố, hình ảnh ẩn dụ
+ Từ ngữ giàu sức gợi
=> Tạo cảm giác trang trọng cho lời kêu gọi
