1. Tìm hiểu chung
a. Hoàn cảnh sáng tác
- Hiện nay, chưa thấy tài liệu nào nói rõ thời điểm ra đời của bài thơ Chạy giặc.
- Căn cứ vào hoàn cảnh lịch sử, cuộc đời Nguyễn Đình Chiểu và nhất là nội dung tác phẩm, có người cho rằng bài thơ này đã được tác giả viết ngay sau khi thành Gia Định bị thực dân Pháp bắt đầu tấn công (ngày 17/2/1859).
b. Bố cục
- Sáu câu đầu: Cảnh đất nước và nhân dân khi thực dân Pháp đến xâm lược
- Hai câu cuối: Tâm trạng, thái độ của tác giả
c. Thể thơ
- Thể thơ thất ngôn bát cú
2. Giá trị nội dung và nghệ thuật
a. Giá trị nội dung
- Chạy giặc đã tái hiện chân thực cảnh quê hương khi thực dân Pháp đến tàn sát.
- Bài thơ còn thể hiện tình cảm yêu nước tha thiết của nhà thơ. Đó là những giây phút đau thương trước cảnh nước mất nhà tan. Ông đã lên tiếng kêu gọi những người có trách nhiệm đứng lên đánh giặc cứu nước và thức tỉnh lòng yêu nước trong mỗi người dân Việt.
b. Giá trị nghệ thuật
- Các biện pháp tu từ: từ láy, phép đối
- Hình ảnh thơ gợi hình, gợi cảm
- Ngôn ngữ thơ tinh tế, giàu cảm xúc
