1. Tóm tắt tác phẩm
Truyện xoay quanh nhân vật Trần Văn Sửu – một nông dân hiền lành, chăm chỉ. Anh lấy Thị Lự sinh được ba con: Tí, Quyên, Sung. Anh hết mực thương vợ, yêu con. Một hôm Sửu bắt gặp vợ ngoại tình, trong lúc nóng giận không may anh xô vợ ngã vấp vào phản chết ngay. Sửu bỏ trốn, mọi người thì tưởng Sửu nhảy xuống sông tự tử. Anh em thằng Tí về ở với ông ngoại là hương thị Tào. Sung ốm chết, Tí và Quyên đi làm thuê cho bà hương quản Tồn, được bà thương, Quyên trở thành con dâu của bà. Sau mười mấy năm trốn tránh, Sửu lẻn về nhà thăm con, được bố vợ cho biết cuộc sống hai đứa con ổn định và hạnh phúc, Sửu vội vã ra đi... Sau đó, Sửu được xóa án và cha con đoàn tụ.
2. Tìm hiểu chung
a. Xuất xứ và hoàn cảnh ra đời
- Cha con nghĩa nặng là tác phẩm thứ 15 của Hồ Biểu Chánh, xuất bản năm 1929.
- Đoạn trích thuộc nửa sau chương IX của tiểu thuyết “Cha con nghĩa nặng”.
b. Bố cục
- Phần 1 (từ đầu ... buồn rầu khổ cực nữa): tâm trạng của Trần Văn Sửu khi trên cầu Mê Tức
- Phần 2 (tiếp … trở lại liền): cuộc gặp gỡ cảm động của hai cha con
- Phần 3 (còn lại): cuộc đoàn tụ của hai cha con
3. Giá trị nội dung và nghệ thuật
a. Giá trị nội dung
- Thể hiện vẻ đẹp của tình phụ tử và lòng hiếu thảo.
- Khẳng định những tình cảm tốt đẹp này là bài học đạo lí muôn đời của nhân dân ta.
b. Giá trị nghệ thuật
- Tạo tình huống căng thẳng, mâu thuẫn được đẩy lên qua lời thoại.
- Nghệ thuật kể truyện tự nhiên, hấp dẫn.
- Ngôn ngữ mang sắc thái Nam Bộ.
