1. Mở bài:
- Giới thiệu khái quát về Vũ Trọng Phụng: là một trong những cây bút trào phúng xuất sắc trong nền văn học Việt Nam giai đoạn 1930 - 1945.
- Giới thiệu chung về tiểu thuyết Số đỏ và đoạn trích Hạnh phúc một tang gia.
2. Thân bài:
a. Ý nghĩa nhan đề
- Nhan đề xuất hiện như một sự châm biếm, mỉa mai: tang gia mà lại hạnh phúc.
- Nhan đề thể hiện sự đối lập, mâu thuẫn tạo nên tiếng cười bi hài: Một bên là sự tang thương, mất mát đáng lẽ phải đau buồn lại song hành với hạnh phúc, niềm vui.
=> Nhan đề đã dự báo một màn hài kịch sắp diễn ra với nhiều nghịch lí và những pha “cười ra nước mắt”.
b. Niềm vui và hạnh phúc của các thành viên khi cụ Tổ qua đời
* Nguyên nhân của tấn bi hài
- Cụ Tổ mất đi, di chúc được thực thi.
- Ước nguyện của mọi người trong gia đình được thực hiện.
* Những niềm hạnh phúc khác nhau trong gia đình
- Cụ cố Hồng
+ Mới chỉ 50 tuổi nhưng luôn ước mơ được gọi là cụ cố.
+ Nhắm mắt, tượng tưởng lúc “mặc áo xô gai trắng lụ khụ chống gậy, vừa ho khạc vừa khóc mếu máo.”
=> Đây là nhân vật điển hình cho sự ngu dốt và háo danh.
- Ông Văn Minh được dịp quảng cáo, kiếm tiền.
- Bà Văn Minh có dịp mặc những bộ xô gai tân thời và lăng xê những bộ y phục táo bạo.
- Cô Tuyết thì được mặc bộ y phục ngây thơ.
- Ông Phán mọc sừng tin rằng “đôi sừng” có giá trị của mình sẽ được trả công.
- Cậu Tú Tân thì có dịp khoe tài chụp ảnh.
* Hạnh phúc lan ra cả những người bên ngoài
- Xuân tóc đỏ có uy tín ngày càng cao.
- Bạn bè cụ cố Hồng có dịp khoe huân chương, râu ria
- Cảnh binh sung sướng vì có việc làm
- Đám trai thanh gái lịch có dịp hẹn hò tình tứ, “chim chuột nhau”.
- Sư cụ Tăng Phú thì “sung sướng vênh váo”
c. Cảnh đám ma “gương mẫu”
* Không khí: Hỗn loạn
- Như một đám hội, đám rước
- Tổ chức linh đình theo cả lối Tây, Tầu, Ta: “có kiệu bát cống, lợn quay đi lọng, cho đến lốc bốc xoảng….”
* Các nhân vật trong đám tang
- Trong đám ma cụ Tổ, cô Tuyết mặc bộ trang phục Ngây thơ để cả thiên hạ biết cô chưa đánh mất chữ trinh.
- Xuân tóc đỏ khiến cụ Tổ chết lại được chào đón trịnh trọng.
- Cậu Tú Tân thể hiện trình độ chụp ảnh bằng cách nhảy lên những ngôi mộ khác.
- Sư cụ Tăng Phú vênh váo vì sẽ có người nghĩ cụ có chiến công hiển hách “lật đổ Phật giáo”.
- Đám con cháu là ê kíp đạo diễn, diễn viên, nhiếp ảnh tài ba.
- “Đám cứ đi” và nam nữ cứ “chim nhau, cười tình với nhau”
* Cảnh hạ huyệt:
- Cụ cố Hồng mếu máo khóc ngất đi “Hứt, hứt, hứt”
- Ông Phán mọc sừng rúi tiền vào tay Xuân tóc đỏ.
=> Đám tang trở thành trò diễn bịp bợm, lố bịch và lố lăng, đồi bại.
3. Kết bài:
Cảm nhận chung về giá trị của văn bản.
