I – THAO TÁC LẬP LUẬN BÌNH LUẬN
Câu 1 (trang 71 SGK Ngữ văn 11, tập 2)
- Bình luận: là bàn bạc, đánh giá, nhận xét về đúng sai, thật giả, lợi hại của các hiện tượng đời sống như: ý kiến, chủ trương, sự việc, con người, tác phẩm văn học ...
- Thao tác lập luận bình luận: là cách thức đưa những lí lẽ, dẫn chứng nhằm thuyết phục người đọc người nghe đồng ý về vấn đề được nêu ra
Câu 2 (trang 71 SGK Ngữ văn 11, tập 2)
a. Phân tích ngữ liệu “Xin lập khoa luật” của Nguyễn Trường Tộ (Ngữ văn 11, tập 1)
- Tác giả có ý thức tranh luận với quan niệm cho rằng việc lập khoa luật là không cần thiết
- Tác giả đã nêu ra vấn đề đúng, sai của đời sống và bàn bạc rất sâu. Theo đó vua chúa thống trị đất nước đều phải dựa vào luật, và thực hiện theo luật.
- Nhằm mục đích thuyết phục triều đình cho mở khoa luật.
b. Nguyễn Trường Tộ có lý do để đề nghị lập khoa luật bởi lúc bấy giờ, ai nấy đều đã thống nhất rõ ràng muốn trị nước thì phải dựa vào luật chứ không phải vào những lời nói suông trên giấy về trung hiếu hay lễ nghĩa, rằng luật pháp là công bằng và cũng là đạo đức.
c. Đoạn trích Xin lập khoa luậtcủa Nguyễn Trường Tộ là một đoạn lập luận bình luận
- Vì nó thể hiện rõ tính chất đề xuất vấn đề đồng thời nhận xét đánh giá giúp người đọc, người nghe hiểu, tán đồng với đề xuất của tác giả.
LUYỆN TẬP
Câu 1 (trang 72 SGK Ngữ văn 11, tập 2)
Nhận xét như vậy là sai vì:
- Về mục đích bình luận hoàn toàn khác giải thích và chứng minh
+ Giải thích giúp người đọc hiểu về một vấn đề nào đó chưa biết
+ Chứng minh giúp người đọc tin về một vấn đề được nêu ra
+ Bình luận là bày tỏ quan điểm, thuyết phục mọi người đồng ý trước ý kiến của bản thân
- Bình luận cũng không phải giải thích, chứng minh cộng lại. Có chăng người ta chỉ sử dụng giải thích, chứng minh trong qúa trình thực hiện bình luận. Ta coi đó là thao tác hỗ trợ.
Câu 2 (trang 72 SGK Ngữ văn 11, tập 2)
Đoạn trích có dùng thao tác bình luận, vì có nêu ra:
* Vấn đề bình luận: nguyên nhân và hậu quả của tai nạn gian thông.
* Giải quyết vấn đề:
- Dùng lí lẽ:
+ “Thần chết đã … đường phố”
+ “Những kẻ … giao thông”
+ “Những kẻ đầu …. khoái cảm”.
- Chỉ ra nguyên nhân:
+ Hạn chế khách quan.
+ Hạn chế chủ quan: ý thức tham gia giao thông còn non kém.
- Dẫn chứng:
+ “Theo thống kê của UNICEF…. Xe máy”
+ Họ là lực lượng lao động lớn của đất nước. Lực lượng ấy phải gánh lấy trách nhiệm công dân và gia đình.
→ Đánh giá vấn đề.
* Tác giả đã đưa ra lời bàn:
- Vấn đề an toàn giao thông là hạnh phúc, là cơ hội gặt hái thành công để hội nhập, là thể hiện thái độ mến khách.
- Hành động cần có:
+ Tự điều chỉnh mình.
+ Tự cứu mình và cứu người.
+ Cần một chương trình truyền thông hiệu quả để lưỡi hái tử thần không còn nghênh ngang trên đường phố.
=> Bàn bạc, mở rộng vấn đề.
Câu 3 (trang 73 SGK Ngữ văn 11, tập 2)
Bài “xin lập khoa luật” chúng ta còn có thể bình luận thêm
- Nêu vai trò của pháp luật đối với xã hội ta hiện nay.
+ Làm cho mọi người hiểu được pháp luật và làm theo pháp luật
+ Để xây dựng xã hội thực sự văn minh, công bằng
- Làm thế nào để có luật nghiêm và làm tốt việc giáo dục pháp luật trong xã hội
+ Đặt ra luật pháp và hoàn chỉnh bộ luật. Luật pháp phải xuất phát từ hiện thực và nguyện vọng của nhân dân
+ Mọi người phải có ý thức sống và làm theo pháp luật. Đặc biệt nêu cao tinh thàn gương mẫu của mọi người, mọi ngành, mọi tổ chức trong việc chấp hành pháp luật.
