1. Tìm hiểu chung
a. Xuất xứ
- “Bài ca Côn Sơn” (Côn Sơn ca) có nhiều khả năng được sáng tác trong thời gian ông bị chèn ép, đành phải cáo quan về sống ở Côn Sơn.
- Trong nguyên văn chữ Hán, bài thơ được viết theo thể thơ khác nhưng ở đây được dịch bằng thể thơ lục bát.
b. Bố cục: 2 đoạn
- Đoạn 1 (4 câu thơ đầu): Cảnh thiên nhiên Côn Sơn.
- Đoạn 2 (4 câu thơ cuối): Con người trong thiên nhiên Côn Sơn.
2. Giá trị nội dung và nghệ thuật
a. Giá trị nội dung
Với hình ảnh nhân vật “ta” giữa cảnh tượng Côn Sơn nên thơ, hấp dẫn, đoạn thơ cho thấy sự giao hòa trọn vẹn giữa con người và thiên nhiên bắt nguồn từ nhân cách thanh cao, tâm hồn thi sĩ của chính Nguyễn Trãi.
b. Giá trị nghệ thuật
- Sử dụng đại từ nhân xưng “ta”.
- Đan xen các chi tiết, các câu thơ tả cảnh và tả người.
- Sử dụng các biện pháp tu từ: so sánh, điệp từ (ta, Côn Sơn, như).
- Giọng điệu nhẹ nhàng, êm ái.
- Bản dịch theo thể thơ lục bát với ngôn ngữ trong sáng, sinh động, hấp dẫn.
