I. CÁC LOẠI TỪ GHÉP
1.
Nhận xét: Tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng sau. Tiếng phụ bổ sung ý cho tiếng chính.
2.
Các tiếng trong hai từ ghép quần áo, trầm bổng không phân ra tiếng chính, tiếng phụ.
II. NGHĨA CỦA TỪ GHÉP
1. So sánh nghĩa:
- Nghĩa của từ bà ngoại (người phụ nữ sinh ra mẹ) hẹp hơn nghĩa của từ bà (người phụ nữ sinh ra cha hoặc mẹ)
- Nghĩa của từ thơm phức (mùi thơm đậm đặc) hẹp hơn từ thơm (mùi thơm nói chung).
2. So sánh nghĩa:
- Nghĩa của từ quần áo (chỉ chung cả quần áo) khái quát hơn nghĩa của mỗi tiếng quần, áo;
- Nghĩa của từ trầm bổng (âm thanh lúc thấp lúc cao) khái quái hơn nghĩa của mỗi tiếng trầm, bổng.
III. LUYỆN TẬP
Trả lời câu 1 (trang 15, SGK Ngữ văn 7, tập 1):
Xếp vào bảng phân loại:
Trả lời câu 2 (trang 15, SGK Ngữ văn 7, tập 1):
Các từ ghép chính phụ:
bút chì ăn tối
thước kẻ trắng tinh
mưa rào vui tai
làm quen nhát gan
Trả lời câu 3 (trang 15, SGK Ngữ văn 7, tập 1):
Trả lời câu 4 (trang 15, SGK Ngữ văn 7, tập 1):
Có thể nói một cuốn sách, một cuốn vở nhưng không thể nói một cuốn sách vở vì:
- sách, vở: sự vật tồn tại dưới dạng cá thể, có thể đếm được.
- sách vở: Từ ghép đẳng lập có ý nghĩa khái quát, không đếm được.
Trả lời câu 5 (trang 15, SGK Ngữ văn 7, tập 1):
a) Không phải mọi thứ hoa có màu hồng gọi là hoa hồng (hoa giấy, hoa đào, hoa ti gôn,… cùng có màu hồng).
b) Nói như Nam là đúng vì: áo dài là từ ghép chính phụ chỉ một loại áo (như áo sơ mi, áo cánh,…) trong đó từ dài không nhằm mục đích chỉ tính chất cái áo. Áo dài này bị ngắn so với chiều cao của chị Nam.
c) Không phải mọi cà chua đều chua vì cà chua là tên một loại quả.
Nói “Quả cà chua này ngọt quá!” được vì: Khi ăn sống, ta có thể cảm nhận được vị chua hay ngọt của quả cà chua.
d) Không phải mọi loại cá màu vàng gọi là cá vàng. Cá vàng là loại cá vây to, đuôi lớn và xòe rộng, thân màu vàng chỉ để nuôi làm cảnh, trong bể kính…
Trả lời câu 6 (trang 16, SGK Ngữ văn 7, tập 1):
- mát tay: dễ đạt được kết quả tốt như mong đợi.
+ mát: trái nghĩa với nóng, tạo cảm giác dễ chịu.
+ tay: chỉ bộ phận của cơ thể.
- nóng lòng: chỉ tâm trạng rất mong muốn được biết hay được làm một việc gì đó.
+ nóng: có nhiệt độ cao hơn mức trung bình.
+ lòng: bộ phận trong cơ thể con người.
- gang thép: chỉ phẩm chất cứng cỏi, vững vàng không gì lay chuyển được.
Còn gang, thép là hai danh từ chỉ vật.
Trả lời câu 7 (trang 16, SGK Ngữ văn 7, tập 1):
Phân tích cấu tạo từ ghép có ba tiếng:
